『عوامل زمینه ساز(زخم ساز)عزت نفس پایین』 ❒عزت نفس یکی از جنبه‌های کلیدی سلامت روانی و روان‌شناختی است و می‌تواند تحت تأثیر عوامل زیادی قرار گیرد. در ادامه، به تفصیل به چهار دسته عوامل مرتبط با ایجاد عزت نفس پایین یا شکننده در افراد پرداخته می‌شود: ➊ عوامل زمینه ساز ➋عوامل اشکار ساز ➌حوزه ارزشمندی ➍عوامل تداوم بخش ❒ عوامل زمینه ساز عزت نفس پایین:این عوامل معمولاً در دوران کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرند و می‌توانند تأثیرات منفی زیادی بر عزت نفس فرد بگذارند: ① والدین انتقادگر: والدینی که به جای تقدیر و تشویق، بیشتر بر انتقادات و اشکالات تمرکز دارند، می‌توانند حس بی‌ارزشی و ناکامی را در فرزندان خود القا کنند. ② والدین مقایسه‌گر: مقایسه مداوم کودک با سایرین (به ویژه خواهر و برادرها یا همسالان) می‌تواند موجب شود کودک احساس کند هرگز به اندازه کافی خوب نیست و این حس او را از درون می‌شکند. ③ والدین طردکننده: عدم توجه، عدم محبت و احساس طرد شدن توسط والدین می‌تواند احساس عدم ارزش و بی‌ارزشی را در کودک ایجاد کند. ④ نقص‌های بدنی یا ناتوانی‌های خاص: مشکلات جسمی یا ناتوانی‌های خاص می‌توانند به طور مستقیم بر احساس فرد در مورد خود تأثیر بگذارند، زمینه‌ای برای عزت نفس پایین ایجاد کنند. ⑤ تجارب ناخوشایند با برادر و خواهر: دعواها یا رقابت‌های منفی در محیط خانواده می‌تواند موجب شود کودک احساس تنهایی و عدم تاب‌آوری کند. ⑥ تجارب ناخوشایند با همسالان: bullying (آزارهای اجتماعی) و طرد شدن توسط همسالان می‌توانند آثار عمیقی بر روی عزت نفس کودک بگذارند. ⑦ مدارس رقابت‌طلب: سیستم‌های آموزشی که بر رقابت بیشتر از همکاری تأکید دارند، ممکن است به کاهش عزت نفس در آن دسته از دانش‌آموزانی که نتایج مطلوبی کسب نمی‌کند منجر شوند. ❒عوامل اشکار ساز عزت نفس پایین:این عوامل به ظهور علائم بارز عزت نفس پایین در فرد کمک می‌کنند: ① طرد شدن: تجارب طرد شدن در روابط اجتماعی، می‌تواند عزت نفس فرد را تحت تأثیر قرار دهد و احساس بی‌ارزشی را تقویت کند. ② شکست: مواجهه مکرر با شکست، چه در زمینه‌های تحصیلی، اجتماعی یا حرفه‌ای، می‌تواند به عنوان یک عامل قوی در تقویت عزت نفس پایین عمل کند. ❒حوزه ارزشمندی:این دسته از عوامل به تأثیری که فرد در تعریف ارزشمندی خود دارد، می‌پردازد. معمولاً فرد برای احساس ارزشمند بودن خود به موارد زیر وابسته می‌شود: ① موفقیت‌های تحصیلی: موفقیت‌های تحصیلی می‌توانند برای برخی از افراد زیرمجموعه اصلی ارزشمندی باشند و عدم موفقیت می‌تواند عزت نفس آن‌ها را به شدت آسیب بزند.(آزمون کنکور) ② زیبایی ظاهری: احساس زیبایی یا نازیبایی ظاهری می‌تواند تأثیر زیادی بر عزت نفس داشته باشد. ③ توانایی‌های بدنی و صفات فیزیکی: نمایش قدرت بدنی یا ویژگی‌های دیگر می‌تواند بر نحوه‌ی ارزش‌گذاری فرد نسبت به خودش تأثیر بگذارد. ④ ازدواج موفق یا شریک مناسب: زندگی زناشویی رضایت‌بخش می‌تواند برای برخی از افراد به عنوان نمادی از موفقیت و ارزشمندی در نظر گرفته شود. ⑤ دارایی‌ها و شغل موفق: داشتن شغل معتبر یا وضعیت مالی خوب می‌تواند احساس ارزشمندی را در فرد تقویت کند. ⑥ داشتن دوستان تأییدکننده: روابط مثبت با دوستان و تأیید اجتماعی می‌تواند به افزایش عزت نفس کمک کند. ❒عوامل تداوم بخش:این عوامل باعث می‌شوند که عزت نفس پایین در فرد ادامه یابد و بهبود نیابد: ① ادراک نادرست از خویشتن: فرد ممکن است تصویر نادرستی از خود داشته باشد که به ادامه عزت نفس پایین منجر می‌شود. ② رفتارهای ناکارآمد در مقابل انتقاد: افراد با عزت نفس پایین غالباً به انتقادها به صورت منفی واکنش نشان می‌دهند، که این می‌تواند روند بهبودی را مختل کند. ③منتقد درونی: وجود صدای منفی درونی که مدام فرد را نقد می‌کند و بر احساسات منفی تأکید دارد، می‌تواند عزت نفس را کاهش دهد. ④ ناتوانی در بیان خواسته‌ها: افرادی که قادر به بیان خواسته‌ها و نیازهای خود نیستند، ممکن است خود را در موقعیت‌های اجتماعی ناتوان و بی‌ارزش احساس کنند. ⑤ مشکل در هدف‌گزینی به اشکال مختلف: نداشتن اهداف واضح و روشنی می‌تواند به کمبود انگیزه و عزت نفس پایین منجر شود. ⑥ تفکر مقایسه‌گر آسیب‌زننده: مقایسه‌ مداوم خود با دیگران، به ویژه در مورد مواردی که برای فرد مهم است، می‌تواند به احساس ناکافی بودن و عزت نفس پایین منجر شود. #عزت_نفس #عوامل_زخم_ساز 🏠مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی نسیم شهرستان ورزنه @moshavereh_salamat_ravan 09137676453 09203701260 09133705782 مشاوره 👇 @ravanshenas_100 @Moshavere_20_20