1⃣ #منابع_مهدویت ❇️ یکی از مباحث اصلی در شناخت دانش مهدویت بررسی منابع حدیثی این دانش است. چرا که عمده ترین مباحث در حوزه مطالعات مهدویت متکی بر حدیث است. ✳️ در مطالعات حدیثی، صرف قرائت یک حدیث و بررسی سندی یا محتوایی آن، برای ارائه تصویر روشن از بیان معصوم علیه السلام کارساز نیست. بنابراین برای فهم دقیق آموزه مهدویت به نظر میرسد اولین گام اساسی، شناخت منابع و مصادر آن است. ✳️ از این رو باید امروزه ضمن بررسی دقیق منابع موجود، به زوایای دیگر منابع مانند شخصیت شناسی اجتماعی، سیاسی و حتی روانشناختی مولفان و صاحبان اصول، انتساب یا عدم انتساب منبع به مولف، حوزه دانشی مولف، تاثیرپذیری از مکاتب حدیثی دوران تالیف منبع، تمایز شناسی اثر مورد تالیف با سایر آثار، نقل شذوذات و یا مشهورات در اثر تالیف شده و... مورد توجه قرار گیرد. ✳️ این امر با سختی هایی روبروست. اما آن مقداری که میسور است در ادامه بدان اشاره خواهد شد. 🇮🇷 @moslemkamyab

2⃣ #

منابع_مهدویت

❇️ سبک و گونه های کتابهای حدیثی برای کتابهای حدیثی تقسیم بندی های متعددی شکل گرفته است. یکی از بهترین تقسیم بندی ها بر اساس زمان در دو بخش شیعه و سنی میتواند مورد توجه قرار گیرد. کتابهای حدیثی شیعه از قرن اول تا پنجم به دو شکل قابل تقسیم است: ✳️ کتابهای قرن اول تا سوم الف)اصل نویسی،کتاب نویسی ب) مسائل نویسی ج) رساله د)نوادر ه)تک نگاری ✳️ عصر شکوفایی قرن ۳تا۵ الف) تفسیر و فقه ماثور ب)جوامع ج) امالی د) ادعیه و اعمال ه) مزار نویسی و) سیره و تاریخ نویسی. بر اساس این تقسیم بندی عمده روایات مهدوی در بین تک نگاری ها و جوامع قرار دارد. مقدار اندکی هم در سایر کتب مانند امالی ها و تفاسیر میتوان مشاهده کرد. 🇮🇷@moslemkamyab

3⃣ #

منابع_مهدویت

❇️ سبک و گونه های کتابهای حدیثی همانطور که قبلا ذکر شد برای کتابهای حدیثی تقسیم بندی های متعددی شکل گرفته است. یکی از بهترین تقسیم بندی ها بر اساس زمان در دو بخش شیعه و سنی میتواند مورد توجه قرار گیرد. کتابهای حدیثی شیعه از قرن پنچم تا دوران معاصر در چند بخش قابل ارائه است. ✳️ کتابهای قرن ۵تا ۹ این دوران به دوره رکود و فترت حدیث امامیه مشهور است؛ اما با این حال چندین سبک نگارشی قابل بیان است: الف) تداوم برخی سبک های قرن ۳تا ۵ ب) اربعین نگاری ج) مناقب ومثالب ✳️ کتابهای قرن ۹ تا ۱۴ این دوره به دوران شکوفایی مجدد در احیا میراث شیعی معروف گردید و اثار متعدد با دو سبک به تحریر در آمد: الف) موسوعه نگاری ب) مستدرک نویسی ✳️ کتابهای قرن ۱۴ و ۱۵(دوران معاصر) در این دوران به ویژه بعد از انقلاب اسلامی رویکرد منابع حدیثی در سه شکل نمود دارد: الف)موسوعه نگاری ب) دانشنامه نویسی ج) تک نگاره نویسی بر اساس این تقسیم بندی، عمده روایات مهدوی در بین موسوعه ها، مستدرک ها و دانش نامه ها قابل بررسی است. از امتیازات این قرون آنکه محتوای روایات این دوره، بیشتر وام دار میراث قرن ۳ تا ۵ است. البته در این بین برخی منابع مهدوی مانند کتاب "التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن" ناقل میراث اهل سنت است و برخی منابع دیگر مانندکتاب "بیان الائمه" حاوی روایات تازه یافت و ساختگی بوده،که در آینده مورد بررسی قرار میگیرند. 🇮🇷@moslemkamyab

4⃣ #منابع_مهدویت ✳️اصل‌ نویسی‌ مشتاقان به‌ آموزه هاي دینی‌ اهل‌ بیت‌ (ع) همت‌ خویش‌ را بر شنیدن و سپس‌ نگارش سخنان گهربار ایشان مصروف می‌ داشتند. آنان آنچه‌ از معصومان (ع) می‌ دیدند یا می‌ شنیدند بدون هیچ‌ تغییر یا تنظیمی‌ در دفترچه‌ هایِ یادداشت‌ خویش‌ ثبت‌ می‌ کردند. با گذشت‌ زمان این‌ دفترچه‌ ها به‌ نام《اصل‌》 شناخته‌ شد و با انتساب هر اصل‌ به‌ نویسنده آن از دیگر اصول ممتاز گردید. ✳️ هدف نویسندگان هدف اصلی‌ تمامی‌ صاحبان اصول بر این‌ بوده است‌ که‌ آثار و اخبار امامان را از گزند فراموشی‌، از میان رفتن‌ و... حفظ‌ کنند و آن را به‌ آیندگان انتقال دهند ؛ بنابر این‌ تمامی‌ نو یسندگان بعدي، همانند صدوق، کلینی‌، طوسی‌ و ... ،که‌ در راستاي تدوین‌ حدیث‌ گام برداشته‌ اند، خوشه‌ چین‌ آثار صاحبان اصول بوده اند. ✳️ علت‌ نامگذاري از آنجا که‌ این‌ گونه‌ نگارشها از هیچ‌ کتاب و نوشته‌ دیگري نقل‌ نشده و به‌ طور مستقیم‌ از امام یا راوي اخذ شده است‌ ، آنها را《اصل‌》 نامیده اند. از سوي دیگر این‌ گونه‌ کتابها منبع‌ و مرجع‌ نویسندگانِ بزرگ قرنها ي سوم و چهارم بوده است‌؛ بنابراین‌ اساس و بنیان نگارشهاي بعدي قرار گرفته‌ است‌. ✳️ مهدویت دراصول امروزه ۱۶ تا از این اصول با نام "اصول سته عشر" منتشر شده است؛ بخشِ اندک روایات مهدویت در این اصول وجود دارد. درباره اعتبار و عدم آن در پست بعدی سخن خواهیم گفت. 🇮🇷@moslemkamyab

5⃣ #منابع_مهدویت کتاب« الأصول الستة عشر» این اثر در بيان منابع فقه روايى، توسط جمعى از علما و اصحاب دوران امامان معصوم علیهم السلام و به زبان عربى تأليف گرديده است و همان طور كه از نامش پيداست شانزده اصل از منابع روايى ما در آن ذکر شده است. ✳️نسخه موجود اولين آشنايى با مجموعه مذكور، به زمان صفويه كه علامه مجلسى بخشى از روايات مزبور را در كتاب بحار الانوار

آ

ورده،

برمى‏گردد. ✳️ اعتبار اصول به عنوان نمونه علامه مجلسی، اصل حضرمی را بنا بر نسخه ای قدیمی از منصور بن الحسن بن الحسين الآبي‏(م 422) از محمد بن الحسن القمی (م374)نقل کرده است. قمی هم از أبي محمّد هارون بن موسى التلعكبري از محمد بن همام عن حميد بن زياد از أحمد بن زيد بن جعفر الأزدي البزاز از محمد بن المثنى روایت کرده است. بر پایه بررسی های انجام شده از زمان منصور بن الحسن تا زمان مجلسی کسی از این اصل اطلاعی نداشته است. ✳️ روایات مهدوی در این اصول نزدیک به یازده روایت درباره امام مهدی ارواحنا له الفدا وجود دارد. بخش عمده آن با روایات شیعی هماهنگ است اما بخش اندک آن خیر. در بخش اندک به عنوان نمونه در روایتی آمده است: (( همانا بعد از رسول خدا هفت نفر از اوصیاء امام هستند که اطاعت از آنان واجب است و هفتمين آنان قائم است)). این روایت که بخشی از یک روایت طولانی است؛ هماهنگ با اعتقاد هفت امامی ها یا همان واقفیان است. ❌ واقفیان برای استحکام بخشیدن به اعتقادات خود، سخن از «قائمیت » امام کاظم علیه السلام به عنوان آخرین امام مطرح کردند. 🇮🇷@moslemkamyab

6⃣ #منابع_مهدویت کتاب المحاسن برقی شخصیت شناسی مولف ✳️ احمد بن محمد بن خالد

برقی

یکی از محدثان شهیر شیعه در قرن سوم هجری است. خاندان برقی اصالتی کوفی داشته که بعد از قیام زید بن علی بن حسین به ایران در منطقه‌ای به نام بَرَقه یا برق رود از نواحی قم ساکن گردیدند. مشهورترین افراد این خاندان ، احمد بن محمد خالد و پدر وی محمد بن خالد است. ✳️ وثاقت احمد بن خالد بین دانشمندان رجال مانند نجاشی، طوسی و ابن الغضائری مورد تایید است. با این وصف، همگان نقل روایات از ضعفا و اعتماد به مرسلات را درباره او تذکر داده‌اند. ✳️ از نکات تاریخی دوران حیات احمد بن محمد بن خالد، طرد و اخراج وی توسط بزرگ قم، احمد بن محمد بن عیسی اشعری است. اینکه آیا واقعاً احمد بن محمد بن عیسی اشعری تنها به دلایل نقل برقی از ضعفا، چنین واکنشی نشان داد یا اقدام او برخاسته از عوامل اجتماعی- سیاسی آن عصر بوده است محل تامل و نظر است. ✳️ برخی اعتقاد دارند یک جریان فکری مخالف با دیدگاه اشعری شکل گرفت که با اوضاع سیاسی آن دوران قم، ناسازگار بوده است که همین زمینه اخراج وی را فراهم کرده است. اما بعد از مدتی احمد بن محمد با احترام وی را به قم بازگرداند و بعد از وفات برقی در تشیع جنازه وی با پای برهنه شرکت کرد. ادامه دارد. 🇮🇷@moslemkamyab

7⃣ #منابع_مهدویت کتاب المحاسن برقی(جایگاه شناسی کتاب ) ✳️در بین آثار برقی کتاب «المحاسن» به‌‌عنوان معروف‌ترین تألیف اوست. محاسن کتاب بسیار بزرگ و عظیمی بوده است که به‌‌عنوان یکی از جوامع حدیثی به شمار می‌رفته است. ✳️ برخی کتاب محاسن را مشتمل بر ۹۰ (نجاشی، رجال، ص76) الی ۱۰۰ کتاب دانسته‌اند. (طوسی، کتاب الفهرست، ص53-54) این اثر علاوه بر جامعیت کم‌نظیر در احادیث، تا حدی فراتر از دایره احادیث را نیز در بر داشته است. ✳️ با دقت در عناوین کتاب‌ها وی به مباحثی مانند رجال، تاریخ، شعر، نجوم اشاره دارد. الاعمال، كتاب الصفوة و النور و الرحمة، كتاب مصابيح الظُلَم، كتاب العلل، كتاب السفر، كتاب المآكل، كتاب الماء، كتاب المنافع، كتاب المرافق یازده کتاب باقی مانده محاسن است. ادامه دارد... 🇮🇷@moslemkamyab

8⃣ #منابع_مهدویت کتاب المحاسن برقی(روایات مهدوی) طبق برخی از آمارهای موجود، از قسمت‌های برجای مانده کتاب المحاسن 2709 روایت وجود دارد. در این کتاب فصل و باب خاصّي درباره حضرت مهدی گشوده نشده است. بابررسی های صورت گرفته مجموعه روایات مهدوی در کتاب المحاسن 14 مورد است. بيشترین آنان در کتاب الصفوه و النور باب «من مات على هذا الأمر كان كمن استشهد مع رسول الله»‏ قرار دارد.(برقی، المحاسن، ج1، ص 173). برقی با آنکه در دوره امامان دهم تا دوازدهم می زیسته اما در محاسن هیچ گونه روایت مهدوی از آنان ذکر نکرده است؛ بلکه روایات او از امام علی، امام سجاد، امام باقر و امام صادق نقل شده است ادامه دارد... 🇮🇷@moslemkamyab

9⃣ #منابع_مهدویت کتاب المحاسن برقی(روایات مهدوی) برقی و حدیث خضر در کتاب المحاسن داستان معروف ملاقات حضرت خضر با امیر المومنین ذکر شده است ؛ خضر وقتی پاسخ سوالات خود را از امام مجتبی دریافت کرد به امامت اهل بیت اینگونه شهادت داد: وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ أَبَاكَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ وَصِيُّ مُحَمَّدٍ حَقّاً حَقّاً وَ لَمْ أَزَلْ أَقُولُهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ وَصِيُّهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْحُسَيْنَ وَصِيُّكَ حَتَّى أَتَى عَلَى آخِرِهِمْ ... برقی این گزارش را در باب علل، با هدف بیان علت برخی از مسائل سامان داده است. فقره اول روایت که پاسخ به سوالات خضر است متناسب با باب به طور کامل ذکر شده و فقره پایانی آن که به امامان دوازده گانه اشاره دارد تنها مضمون آن نقل گردیده است و احتمالا در جایی دیگر از کتاب المحاسن که امروزه مفقود می‌باشد متناسب با مسئله امامت نقل کامل آن را آورده است. شاهد آنکه در کتاب الکافی همین حدیث ذکر شده و اسامی ائمه کامل آمده است. در آنجا مرحوم کلینی میگوید : استادم محمد بن یحیی العطار این حدیث را از صفار شنیده است و صفار هم از برقی ده سال قبل از دوران حیرت (غیبت امام زمان) نقل کرده است.بنابراین این حدیث در اختیار برقی بوده است و تنها در نسخه امروزی المحاسن کامل نیامده است. ادامه دارد... 🇮🇷@moslemkamyab

1⃣0⃣ #منابع_مهدویت کتاب المحاسن برقی(روایات مهدوی) بخشی از محتوای روایات مهدوی برقی برقی روایاتی را در مورد حجت‌های الاهی نقل کرده است؛ مانند عدم پذیرش توبه زمانی که حجت الاهی از روی زمین برداشته شود و قیامت نزدیک گردد (محاسن ،ج1، ص236). ✳️ اما بر اساس کتاب‌های برجای مانده از برقی روایات اختصاصی مهدوی به صورت پراکنده در ابواب مختلف ذکر شده است. 🔰 در کتاب ثواب الاعمال، باب «حب اهل بیت» آمده است : هر كه ما را دوست داشته باشد فقط براى دنيا، زمانى كه قائم ما قيام نمايد عدالت او شامل نيكوكار و تبهكار هر دو مى‏شود (محاسن ج1، ص61). 🔰 در کتاب عقاب الاعمال در باب «حکم مانع الزکات» مي‌بینم که امام ابراز مي‌دارد: در عصر ظهور امام دو حکم اجرا مي‌کند يكى مرد زناكاريست كه زن داشته باشد كه او را سنگسار كند، و ديگر كسى كه زكات مال خود ندهد،گردن او زده مي‌شود (همان، ج1، ص87 و 88). البته ممكن است مراد آن باشد كه قائم عليه السّلام بيّنه و گواه بر زنا و ندادن زكات نطلبد و به علم خود حكم جارى سازد، چنان كه ظاهر روايت كافى اضافه‏اى دارد كه آن جمله‏ «لا يريد عليهما بيّنة» است (الکافی کلینی، ج3، ص503). 🔰 باز در همین کتاب در باب «كيفر كسى كه حق خاندان پيامبر را انکار کند» حضرت فرمود: هر كس با ما خاندان دشمنى كند خداوند او را يهودى برمى‏انگيزد. سؤال كردند: اى رسول خدا، اين چگونه است؟ فرمود: براى اينكه اگر او دجّال را درك كند به او مى‏گرود. (همان، ج‏1، ص،90). ادامه دارد... 🇮🇷@moslemkamyab

1⃣1⃣ #منابع_مهدویت کتاب المحاسن برقی(روایات مهدوی) بخشی از محتوای روایات مهدوی برقی 🔰 درکتاب الصفوه و النور و الرحمه باب «کسی که بمیرد و امام خود را نشناسد» امام فرمود :کسی که بمیرد و امام خود را نشناسد مرگ او جاهلی است، اما اگر بمیرد و با معرفت باشد تقدیم و تاخیر ظهور به او ضرری نرساند و مانند کسی است که در خیمه قائم است (محاسن، ج‏1، ص156) 🔰 باز در همان کتاب باب «کسی که بر امر اهل بیت بمیرد مانند کسی است که با پیامبر خدا به شهادت رسیده است» با نقل 6 روایت به صورت متنوع پاداش کسانی که در راه امر اهل بیت ثابت قدم باشند و منتظر آن حضرت باشند اشاره شده است. در این روایات فضیلت انتظار امام یا حکومت (هذا الامر) به حضور در خیمه قائم، همراهی با رسول الله و شهادت با قائم و پیامبر خدا تشبیه شده است (محاسن، ج1، ص173- 174). 🔰 در نهایت در کتاب العلل از امام صادق به تفاوت سیره امام مهدی با امام علی اشاره مي‌کند که امام مهدی در مواجه با مردم بصره؛ بر اهالی آن دیار سخت خواهد گرفت و گذشت و عفوی در کار نیست (محاسن، ج2، ص 320) 🔰 آخرین گزارش وی همانطور که قبلا ذکر کردم به ملاقات حضرت خضر با امیر المومنین اشاره دارد. (محاسن، ج2، ص332). ✅ با این توصیف مي‌توان ابراز داشت که روایات برقی حول محور انتظار، عصر ظهور و سیره حکومتی امام مهدی بسط یافته است. از نکات قابل توجه در این کتاب، تمام روایات آن با لقب قائم ذکر شده و از واژه مهدی روایتی نقل نشده است ادامه دارد... 🇮🇷@moslemkamyab

1⃣2⃣ #منابع_مهدویت کتاب المحاسن برقی(روایات مهدوی) ✳️ یکی از اهداف در بحث کتابشناسی ها که در ابتدای به کار کانال شروع کردیم ؛پاسخ به برخی خورده اشکالات غربی ها بود. ✳️ آقای نیومن درکتاب معروف خود با نام "دوره شکل گیری تشیع دوازه امامی" مطالبی درباره برقی ذکر کرده است که در مقاله ای با عنوان " بررسی و تحلیل رویکرد احمد بن محمد بن خالد برقی به روایات مهدوی با تاکید بر کتاب المحاسن " به برخی اشکالات وی بدون اشاره به متن شبهه اشاره کرده ام. فایل مقاله جهت مطالعه تقدیم می شود.👇 🇮🇷@moslemkamyab

1⃣3⃣ #منابع_مهدویت تفسیر قمی ۱. شخصیت شناسی نویسنده ❇️ علی بن ابراهیم قمی از محدثان شهیر قم است. تاریخ ولادت و وفات وی مشخص نیست، اما بی تردید وی در زمان امام حسن عسکری می زیسته و پس از آن حضرت، تا سال 307زنده بوده است. ✳️ علی بن ابراهیم مورد ستایش دانشمندان رجال قرارگرفته است. نجاشی(م450ق) درباره او می‌گوید: او از افراد مورد وثوق و قابل اعتماد در احادیث می باشد و مذهب و افکار اعتقادی او کاملا صحیح است. (نجاشی، رجال، ص 260). طبق گزارش نجاشی و طوسی، برای علی بن ابراهیم بالغ بر ده کتاب ذکرشده است . مهمترین آنان کتاب التفسیر است (نجاشی، رجال ، ص 260؛ طوسی، فهرست، ص 266). ادامه دارد •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

1⃣4⃣ #منابع_مهدویت تفسیر قمی ✳️ در بین تالیفات علی بن ابراهیم کتاب تفسیری به او نسبت داده شده است. با اینکه اصل چنین تفسیری را نمی توان انکار کرد؛ اما در انتساب تمام نسخه کنونی به این مفسر، اشکالاتی وجود دارد. به عنوان نمونه در نسخه موجود تعابیری مانند ؛ 1⃣ قال علی بن ابراهیم؛( قمی ، تفسیر قمی، ج1، ص .120) 2⃣ رجع الی تفسیر علی بن ابراهیم؛( منسوب به قمی، تفسیر قمی، ج1، ص .120) 3⃣ فی روایه علی بن ابراهیم( قمی ، تفسیر قمی، ج 1، ص 294.) دیده می‌شود که به تفسیر علی بن ابراهیم ارجاع داده شده است. ❎ علاوه بر آن این تفسیر از معاصران علی بن ابراهیم(م بعد307ق) همچون احمد بن ادریس(م306) ( قمی ، تفسیر قمی، ج2، ص 258،262، 267) و حسین بن محمد بن عامر،(م310) ( قمی، تفسیر قمی، ج1،ص 160) نیز روایات بسیاری دارد؛ ❎ حتی احادیثی از محدثان متاخر از وی مانند محمد بن همام اسکافی(م336) ( قمی ،تفسیر قمی،ج2، ص280،378) در این کتاب دیده می‌شود که خود علی بن ابراهیم در هیچ سندی، از آن ها روایت نمی‌کند. ادامه دارد.. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

1⃣5⃣ #منابع_مهدویت تفسیر قمی ✳️ ‌با بررسی تمام تفسیر موجود قمی ،قریب به 60 مضمون مهدوی در قالب ها و گونه های متعدد مشاهده شد؛ برخی از آنان احادیث علی بن ابراهیم قمی است و بخشی از دیگران یا توضیحات خود مولف است. ✳️ اگر خواسته باشیم به صورت روشمند آموزه های مهدوی را در این کتاب ملاحظه کنیم در 4 گونه توصیف می گردد: 1⃣ بخش مهم آن روایات خود علی بن ابراهیم قمی است که بعدا توضیح آن ذکر میشود. 2⃣ بخشی دیگر از علی بن ابراهیم قمی نیست و از افزود های دوران بعدی است؛ از افرادی مانند جعفربن احمد، احمد بن ادریس، حسین بن عبدالله السکینی و دیگران. این محدثان از مشایخ علی بن ابراهیم نبوده اند و با ملاحظه اسناد روایی در منابع دیگر مانند الکافی، علی بن ابراهیم از آنها روایت نقل نکرده است. ادامه دارد.. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

1⃣5⃣ #منابع_مهدویت تفسیر قمی ✳️ ‌با بررسی تمام تفسیر موجود قمی ،قریب به 60 مضمون مهدوی در قالب ها و گونه های متعدد مشاهده شد؛ برخی از آنان احادیث علی بن ابراهیم قمی است و بخشی از دیگران یا توضیحات خود مولف است. ✳️ اگر خواسته باشیم به صورت روشمند آموزه های مهدوی را در این کتاب ملاحظه کنیم در 4 گونه توصیف می گردد: 1⃣ بخش مهم آن روایات خود علی بن ابراهیم قمی است که بعدا توضیح آن ذکر میشود. 2⃣ بخشی دیگر از علی بن ابراهیم قمی نیست و از افزود های دوران بعدی است؛ از افرادی مانند جعفربن احمد، احمد بن ادریس، حسین بن عبدالله السکینی و دیگران. این محدثان از مشایخ علی بن ابراهیم نبوده اند و با ملاحظه اسناد روایی در منابع دیگر مانند الکافی، علی بن ابراهیم از آنها روایت نقل نکرده است. ادامه دارد.. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

1⃣7⃣ #منابع_مهدویت تحلیل سند شناسی روایات مهدوی تفسیرقمی 1⃣ تمام روایات علی بن ابراهیم از امام باقر و امام صادق علیهما السلام نقل گردیده است. 2⃣ ابتدا روایات قمی با «حدثنی ابی» ذکر شده است که مراد پدر وی ابراهیم بن هاشم است. ( تفسیرقمی ، ،ج1،ص24، 25، 106، 158، 222 311، 385، ج‏2،ص 45، 61، 76، 84، و..). بنابراین یگانه استاد وی در روایات تفسیری این اثر ابراهیم بن هاشم است. در واقع پدر وی به عنوان تاثیرگذارترین محدث، در شکل گیری احادیث وی نقش داشته است. 3⃣ ابراهیم بن هاشم به وسیله راویان متعددی این دست روایات را ثبت کرده است: محمد بن ابی عمیر ده روایت؛ قاسم بن محمد اصفهانی معروف به کاسولا دو روایت، صفوان بن یحیی ، حسن بن محبوب، نضربن سوید ، محمد بن فضیل، حسن بن علی بن فضال، حماد بن عیسی هر کدام یک روایت . 4⃣ در این بین قاسم بن محمد توثیق ندارد (نجاشی، رجال، 315) و یوسف بن ابی حماد مهمل است وحسن بن علی بن فضال به رغم فطحی بودنش، ثقه دانسته شده است. (نجاشی، رجال ، ص258). 5⃣ تمامی این مشایخ که حال آنان مشخص شد از محدثان بغداد و کوفه هستند. تنها قاسم بن محمد اصفهانی اصالتی ایرانی دارد و دقیقا نقل روایات وی توسط ابراهیم بن هاشم مشخص نیست. احتمال دارد این راوی دوره ای در سرزمین عراق ساکن بوده است و یا علی بن ابراهیم در قم از وی اخذ حدیث کرده باشد. ادامه دارد.. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

2⃣0⃣ #منابع_مهدویت تحلیل محتوایی روایات تفسیر قمی طلوع خورشيد از مغرب 🔺در میان روایات قمی دو روایت از امام باقر علیه السلام به موضوع طلوع خورشید از مغرب اشاره دارد. 🔺 در روایت اول امام باقر درباره آيه «يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنْفَعُ نَفْساً إِيمانُها روزى كه بعضى آيات (قهر) خداى تو بر آنها برسد آن روز هيچ كس را ايمانش نفع نبخشد » فرمود: وقتى خورشيد از مغرب بيايد، ايمان آوردن در آن روز فايده‏اى نخواهد داشت‏(تفسیر قمی، ج1، ص 222) 🔺 باز در ذیل همین آیه امام باقر فرمود: خداوند محمد را با پنج شمشير برانگيخت كه سه تاى آن كشيده است و غلاف نخواهد شد تا جنگ تمام شود و جنگ تمام نمى‏شود تا آن‏كه خورشيد از مغرب طلوع كند. آن‏گاه كه خورشيد از مغرب درآيد، همه مردم ايمان آورند و آن روز هركس تا آن زمان ايمان نياورده يا عمل شايسته‏اى نداشته، ايمانش سودى ندارد.»( تفسیرقمی ، ۱۴۰۴ ، ج‏۲، ص:۳۲۰). 🔸اين روايات وشبیه آن با همين مضمون، در منابع دیگر نقل شده است.با بررسی های صورت گرفته از مجموعه روایات چنين به دست مى‏آيد كه طلوع خورشيد از مغرب، يا علامت واقعى برپايى قيامت است يا كنايه از آن؛ به‏گونه‏اى كه هرگاه سخن از طلوع خورشيد از مغرب به ميان مى‏آيد، برپايى قيامت فهميده مى‏شود. اين‏كه در اين روايات تأكيد شده «وقتى خورشيد از مغرب درآيد ايمان آوردن سودى نخواهد داشت» بدان جهت است كه اين، نشانه پايان دنياست و پس از آن، تكليفى وجود ندارد تا ايمان عمل مؤثر باشد. ❌برخی متون آن را از نشانه ظهور و برساخته اسماعیلیه می‌دانند. فیه نظر ادامه دارد.. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

معرفی اجمالی یک منبع غیر معتبر اما پر استناد‌: الفتن ابن حماد 🔸این کتاب، اثر نعیم بن حماد خزاعی مروزی (م 228ق) از محدثان اهل سنت است که به طور گسترده، به منابع شیعه راه یافته و از طریق آثاری مانند «التشریف بالمنن فی تعریف الفتن»، مشهور به «الملاحم و الفتن» ابن طاووس در کتاب‌های امامیه به آن استناد و استدلال می‌شود. 🔸این کتاب مانند دیگرکتاب‌ها که در موضوع ملاحم و فتن نوشته شده‌اند، به مهدویت اختصاص ندارد، بلکه درباره رویدادهای آینده جهان اسلام تا قیامت سخن می‌گوید و بخشی از آن به امام مهدی و نشانه‌های ظهور ایشان اختصاص دارد. برخی از ابواب الفتن عبارتند از: سفیانی، نام، نسب و جنگ‌ها و فرورفتن او در بیداء، پرچم‌های سیاه، ابواب مربوط به امام مهدی، نام، نسب او و نشانه‌های قیام، ابواب مربوط به دجال و فرود آمدن حضرت عیسی. 🔸بیش‌تر مطالب این کتاب، از صحابه یا تابعان نقل شده و سند آن به پیامبر خدا نمی‌رسد؛ مثلا از حدود 170 حدیث باب‌های 29 تا 44 که درباره امام مهدی و سفیانی است، حدود 25حدیث به پیامبر، امام علی و امام باقر می‌رسد و دیگر اسناد کتاب، به افرادی مانند کعب الاحبار، زهری، ارطاه ختم می‌شود. آنچه به این سه معصوم می‌رسد نیز به طریق غیر شیعی است. 🔺در زمینه اعتبار این کتاب باید گفت، کتاب مذکور نه تنها در میان شیعه فاقد اعتبار است، بلکه در میان اهل سنت هم درباره آن مناقشه است؛ به گونه‌ای که عبد العليم عبد العظيم البستوي در رساله خود با نام «المهدی المنتظر فی ضوء الاحادیث و الاثار الصحیحه»، این کتاب را به نقد کشیده و او را توثیق نکرده است. 🔺وی در مورد کتاب نعیم می‌نویسد: ۱نسبت کتاب به مؤلف ثابت نیست؛ ۲. راوی کتاب به دوران بعدی فردی ضعیف است؛ ۳. نعيم بن حماد دارای توهمات و اشتباه‌های فراوانی است؛ ۴. بيش‌تر احادیث آن ضعیف و ناشناخته هستند و بدون گزینش جمع‌آوری شده‌اند؛ ۵. منفردات این کتاب قابل احتجاج نیست. 💎 استناد به روایات این کتاب در صورتی قابل پذیرش است که با سایر منابع و روایات شیعی همخوانی داشته باشد. #منابع_مهدویت #الفتن_نعیم #غیر_معتبر •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

#منابع_مهدویت 🔹مدعیان دروغین مهدویت با توجه به گونه ها و نیز امتداد تاریخی و پیامدهای منفی عملکردشان از دیر زمان مورد توجه بوده است. 🔸یکی از مسائل مهم که کمتر مورد توجه قرار گرفته است بررسی زمینه ها ی گرایش مردم به آنان است. 🔺کتاب "پذیرش مدعیان دروغین مهدویت در ایران معاصر " که به همت مرکز تخصصی مهدویت منتشر گردید؛ تلاش دارد به بخشی از زمینه ها و ترفندهای مدعیان دروغین مهدویت اشاره کند.‌ 🖌مسلم کامیاب •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

#منابع_مهدویت سالروز بزرگداشت محدث بزرگ جهان تشیع محمد بن یعقوب کلینی گرامی باد. 🔰اثر جدیدی با عنوان " حدیث پژوهی مهدویت " منتشر گردید. 🔹در این نوشتار به فقه الحدیث روایات "باب فی الغیبه" کتاب الکافی مرحوم کلینی پرداخته شده است. 🔸این کتاب تلاش گروهی از پژوهشگران از جمله حقیر بود که قریب به ۶۰۰ صفحه به همت مرکز تخصصی مهدویت و پژوهشکده مهدویت و موعود گرایی به سامان رسید. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

#منابع_مهدویت کتاب شرح الاخبار 🔹شرح الاخبار اثر قاضی نعمان بن محمد تمیمی مغربی، فقیه بزرگ اسماعیلیه است. 🔸 این کتاب در وضعیت کنونی در شانزده جزء نگارش یافته است. نویسنده در آن، احادیثی را که امامان اسماعیلی فاطمی از پیامبر روایت یا تایید و تصدیق کرده‌اند و نیز احادیثی را که از خود امامان مورد قبولشان روایت شده‌اند؛ مانند روایات امام صادق گردآوری کرده است. 🔹وی در این کتاب به نکات برجسته‌ای از زندگی و فضایل اهل بیت از امام علی تا امام صادق علیهم السلام اشاره و در بخشی از کتاب خود به فرقه‌های پدید آمده پس از امام صادق اشاره کرده و به نوعی آن‌ها را پاسخ داده است. 🔹برجسته‌ترین بخش کتاب قاضی نعمان، روایات و اخبار مهدوی اوست. 🔺رویکرد تطبیق گرایی در این اثر مشهود است. او با گزارش چند روایت به تطبیق آن بر حاکمان فاطمی پرداخته و احادیث طلوع خورشید از مغرب را بر ظهور عبیدالله مهدی از مغرب تاویل کرده است. 🔺همچنین برخی روایات وی به طور روشن، برخلاف دیدگاه مشهور شیعه در مهدویت است؛ مانند محل ظهور مهدی از مغرب که با آموزه‌های اسماعیلیه سازگار است. 🔺این قبیل روایات در منابع دیگری گزارش نشده و در آثار بعد از وی هم نقل نشده‌اند. آنچه در اثر او پررنگ جلوه کرده است، نقل گزارش‌هایی از مهدیون و ذریه مهدی بعد از امام مهدی است. 🔺 این روایات و مشابه آن‌ها که در شرح الاخبار ذکر شده، دستمایه برخی جریان‌های انحرافی مهدوی قرار گرفته‌ است •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 🇮🇷@moslemkamyab

#منابع_مهدویت کتاب بررسی و نقد تعدد قائمیت در جریان انحرافی احمد اسماعیل بصری 🔹در متون روایی بر اساس استناد به کلام معصومان(ع)، امام دوازدهم دارای القاب متعددی هستند. یکی از مشهورترین آن القاب «قائم» است. 🔺 ازآنجاکه بار معنایی لقب مذکور با قیام و گسترش عدالت پیوند خورده است، در طول تاریخ مدعیان دروغین مهدوی در تلاش بوده‌ اند خود را مصداق این لقب عنوان کنند. 🔺جریان مدعی یمانی معاصر، به رهبری فردی موسوم به «احمد اسماعیل بصری» با به‌ کارگیری روش هایی ناصحیح مانند تأویل ‌گرایی، تقطیع روایات و استناد به نصوص متشابه روایی، به قائمیت نام‌ برده معتقدند. 📘کتاب بررسی و نقد تعدد قائمیت با رویکرد حدیثی به واکاوی واژه قائم و اثبات انحصار آن به امام دوازدهم و به دنبال آن به بررسی و نقد ادعاهای جریان پیش‌گفته پرداخته است. 🖌مسلم کامیاب •••••✾•🌿🌺🌿•✾•••• 🇮🇷@moslemkamyab