⭕️ چالشهای زیستمحیطی، امتدادِ نابرابریهای اجتماعی
◀️ در این روزها که نسبت به چالشِ کمبودِ آب و مشکلات زیستمحیطی دلایل و راهکارهایی توسط فعالینِ این عرصه ارائه میشود، ضروری است نیمنگاهی به این مسأله از منظر متفکرینِ انقلاب اسلامی بیاندازیم؛ کاری که حجتالاسلام #مجتبی_نامخواه از نگاهِ اندیشمند و متفکرِ معاصر، #آیتالله_خامنهای انجام داده.
🖋 مجتبی نامخواه:
🔹 #انقلاب_اسلامی ایران براساس نگرهای مشخص به جامعه و تحولات آن شکل گرفته و به پیروزی رسیده است. انقلاب اسلامی فرزند زمانهی #مدرن نیست و اساساً آمده تا زایندهی زمانهی دیگری باشد. با این همه، خود در زمانهای متولد شده که محیطزیست یکی از بحرانهای اساس آن است. پیوند محیطزیست و زیست اجتماعی انسانها، زمینهها و پیامدهای چالشهای محیطزیست را به مسئلهای اجتماعی تبدیل کرده است. نظریهی اجتماعیای که انقلاب اسلامی پیش میکشد، در اینباره حرفهایی جدی، اما همچنان ناشنیده دارد.
🔹 این مسئله در اندیشهی #امام_خمینی و متفکران انقلاب اسلامی نیز بازتاب داشته و بهنوعی دغدغهی آنها بوده است. رهبر انقلاب استدلال میکنند که چالشهای زیستمحیطی امتداد «نابرابریهای اجتماعی» است که در محیط طبیعی بروز و ظهور یافته و عامل اساسی در این چالشها عبارت است از «اقلیتی مرفه و ثروتمند».
🔹 رهبر انقلاب در این زمینه مشخصاً بر دو سطح تحلیل از مسأله دست میگذارند.
➖ سطح اول: تحلیلی انسانشناختی
➖ سطح دوم: تحلیلی اجتماعی
🔸 تحلیل انسانشناختی:
خودپرستی و خودبینی در سه سطح قابل تمییز است: «خودبینى و خودخواهى در مقابل خداوند متعال» که از آن به « #طاغوت » تعبیر میشود: «خودبینى در مقابل انسانهاى دیگر» که «نتیجهاش مىشود نادیده گرفتن حقوق دیگران» و «خودبینى در مقابل طبیعت». آیتالله خامنهای اینچنین استدلال میکنند که «تضییع محیط طبیعى» و «نادیده گرفتن محیط طبیعى زیست» نتیجهی این سطح از #خودبینی است.
🔸 تحلیل اجتماعی:
رهبر انقلاب: تخریب محیطزیست معلول #نابرابریهاى_اجتماعى و استفادهی غلط از طبیعت و یکى از عوامل تضییع حقوق انسانهاست. متأسفانه در جهان امروز، اقلیتى مرفه و ثروتمند از همهى امکانات و مواهب طبیعى و سالم بهرهبردارى مىکنند، ولى اکثریت ملتها محکوم به زندگى در شرایط محیطى آلوده و غیربهداشتى و تن دادن به عوارض سوء و انواع بیماریها و پذیرفتن بلا و مصیبت و مرگومیرند.
🔹 این تحلیل علاوه بر آنکه چالشهای زیستمحیطی در سطحی جهانی را تبیین میکند، ماهیت چالش محیطزیست در درون کشور را نیز بیان میکند و بر «شیوههاى ناصحیح و غیرعادلانه در تعامل با طبیعت و آلوده ساختن محیطزیست در کشورمان» انگشت میگذارد و راهحل را در «جامعهای سالم و بهدور از فاصلهی طبقاتی» میداند.
🔹 از منظر انقلاب اسلامی، محیطزیست یک مسئلهی اصلی به حساب میآید؛ رهبر انقلاب: براى ما مسئلهى محیطزیست یا حفظ منابع طبیعى، مسئلهاى تجملاتى و درجهى دو نیست؛ یک مسئلهى حیاتى است.
🔹 کافی است به عرصهی اجتماعی کشور نگاهی کوتاه بیندازیم. با وجود چالشهای فراوان زیستمحیطی و منهای ابعاد تبلیغاتی اخیر، از فعالان فرهنگی گرفته تا فعالان سیاسی و اقتصادی، برای کمتر کسی محیطزیست مسئلهای اصلی است. چرا؟
🔹 ریشهی این وضعیت را میتوان در دو سنخ تفکر پیگیری نمود. دو تفکری که در برابر اصل انقلاب اسلامی قرار داشتند، «غیر» های اصلی هستند که از بسط نظریهی اجتماعی انقلاب دربارهی محیطزیست نیز جلوگیری میکنند و آرام اما بیصدا، محیطزیست را بهمثابهی مسئلهای درجهدو و کماهمیت طرح میکنند. یکی تفکری #تحجرمآبانه که اساساً هیچ ارتباطی با مسائل جامعهی کنونی ندارد و دیگر تفکری #تجددمآبانه است که در سطحی روبنایی، محیطزیست را بهمثابهی امری تقلیدی و نمادین بازتولید میکند، اما در سطح بنیادینتر رأی به تفوق اقتصاد و تکنولوژی بر محیطزیست میدهد.
🔺 جهت مطالعه کامل یادداشت اینجا کلیک کنید.
🎬 @Mostazafin_TV