🔸اندیشه مطهر(عمومی) در«ایتا» https://eitaa.com/shakhes1340 🔸«اندیشه مطهر» (تخصصی) در «ایتا» https://eitaa.com/motahari1340 🔹«بازخوانی اندیشه های امام خمینی» در«ایتا» https://eitaa.com/Imam1340 🔹«باز خوانی اندیشه های رهبری» در «ایتا» https://eitaa.com/rahbari1340

⏺ سلسله مباحث اسلام شناسی تحلیلی و تخصصی بر اساس آثار استاد شهید مطهری(۳) 🔸درس سوم : چرا جهان ‏بينى ‏ها مختلف است؟ 🔻...چرا يكى مادى فكر مى ‏كند و ديگرى الهى؟ يكى يك پاره استدلالات و دلائل ترتيب مى ‏دهد و آن جهان‏بينى را نتيجه ‏گيرى مى ‏كند و ديگرى دلائل ديگرى ترتيب مى ‏دهد و جهان‏بينى ديگرى را نتيجه ‏گيرى مى ‏كند؟ جواب اين است كه او جهان را به گونه ‏اى مى ‏شناسد و اين به گونه ديگر، شناخت او از جهان اين گونه است و شناخت اين از جهان به گونه ديگر؛ و نمى ‏شود هم شناخت اين صحيح باشد و هم شناخت آن؛ از اين دو لااقل يكى اشتباه است و يكى صحيح. 🔻همين جاست كه مسئله شناخت صحيح و شناخت غلط مطرح مى‏شود. پس اول برويم سراغ مسئله شناخت و ببينيم كه شناخت صحيح چه شناختى است؛ يعنى قبل از آنكه برويم سراغ جهان و بگوييم جهان اين گونه است يا آن گونه، و قبل از آنكه برويم سراغ ايدئولوژى و بگوييم اين ايدئولوژى صحيح است يا آن ايدئولوژى، بايد برويم سراغ شناخت، ببينيم كدام شناخت صحيح است و كدام غلط، و اصلا شناخت صحيح يعنى چه و شناخت غلط يعنى چه؟ 🔸در پست بعدی به اهمیت مساله شناخت خواهیم پرداخت. ▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (مسئله شناخت)، ج‏13، ص: 342- 341- https://eitaa.com/motahari1340

⏺ اسلام شناسی تحلیلی و تخصصی بر اساس آثار استاد شهید مطهری(4) 🔸درس چهارم : اهميت و قدمت مسأله شناخت‏ 🔻دنيا، دنياى مكتب و ايدئولوژى است. مكتب و ايدئولوژى بر پايه جهان‏بينى است و جهان‏بينى بر پايه شناخت. 🔻از اينجا انسان به اهميت مسئله شناخت پى مى ‏برد. آنكه ايدئولوژى ‏اش مثلًا بر اساس جهان‏بينى مادى است، جهان‏بينى مادى ‏اش بر اساس نظريه خاصى در باب شناخت است. آن ديگرى ايدئولوژى ديگرى دارد بر اساس جهان‏بينى ديگرى و آن جهان‏بينى بر اساس نظريه ‏اى است كه در باب شناخت دارد. 🔻در جهان ديروز به اهميت اين مسئله پى نبرده بودند. ولى مسئله شناخت يك مسئله بسيار قديمى است و بيش از دو هزار سال از عمر آن مى ‏گذرد. 🔻... امروز فلسفه ‏هاى دنياى جديد بيشتر و بيشتر در اطراف نظريه شناخت دور مى ‏زند. مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (مسئله شناخت)، ج‏13، ص: 343- 342-با تلخیص و ویرایش - https://eitaa.com/motahari1340

🔸به اطلاع می رساند: در ادامه نقد و بررسی مکاتب و اندیشه های فلسفی - اجتماعی تاثیر گذار در غرب بر اساس آثار شهید مطهری(ره) ان شاء الله بزودی سلسله مباحثی در زمینه نقد و بررسی اندیشه های «زیگموند فروید» در کانال تخصصی اندیشه مطهر ارسال خواهد شد. https://eitaa.com/motahari1340

⏹ نقد و بررسی اندیشه های زیگموند فروید (۱۸۵۶-۱۹۳۹) روانشناس و روانکاو برجسته اتریشی (قسمت اول) 1️⃣ روان خود آگاه و روان ناخودآگاه 🔻يك «شعور ظاهر»(روان خود آگاه) داريم كه همه احساس مى ‏كنيم؛ همين است كه من يك ادراكاتى، ميل هايى، احساساتى، لذاتى و غرائزى دارم. شعور ظاهر يعنى آن دنياى «من» ى كه من الآن آن را وجدان مى ‏كنم. 🔻فرويد مى ‏گويد يك شعور ديگرى هست كه ماهيتش ماهيت شعور و آگاهی است ولى انسان در شعور ظاهرش وجود آن را درك نمى کند (روان ناخودآگاه) ...روان ناخودآگاه يعنى چيزهايى كه از جنس و سنخ روان هست ولى با وجود اين، ما به آنها آگاه نيستيم و آنها را در خودمان درك نمى ‏كنيم. 🔻حوزه روان ناخودآگاه دو خصوصيت دارد: 🔸يك خصوصيت آن اين است كه حاكم بر روان خودآگاه است. روان ناخودآگاه فرمان مى ‏دهد، روان خودآگاه مى ‏پذيرد. ازاين ‏جهت گفته ‏اند مثل روان ناخودآگاه و روان خودآگاه مثل يك كارخانه عظيمى است كه دستگاه موتور و دستگاه انتقال نيروى اين كارخانه در زير زمين نهاده شده است و قسمت هاى رويين آن كه عمليات نهايى را انجام مى ‏دهد در قسمت بالا قرار دارد. 🔸...خصوصيت دوم اين است كه علاوه بر اينكه طبقه زيرين روح ما [يعنى‏] روان ناخودآگاه فرمانده است و روان خودآگاه فرمانبر، بخش روان ناخودآگاه بسى عظيم ‏تر و وسيع‏تر و گسترده ‏تر است. قسمت خودآگاه ما نسبت به بخش ناخودآگاه، قسمت كم و كوچكى را تشكيل مى ‏دهد. قسمت مهم روان ما را روان ناخودآگاه ما تشكيل مى ‏دهد. 🔻مثل مى ‏زنند كه اگر هندوانه يا قطعه يخى را در آب بيندازند، مقدار كمى از آن از آب بيرون مى ‏آيد و آب قسمت اعظم آن را در برمى ‏گيرد. مى ‏گويند عينا به همان نسبت كه قسمت هاى بيشترى از يك هندوانه يا يخ زير آب قرار مى ‏گيرد و قسمت كمى روى آب، قسمتهايى از روان انسان هم به همين نسبت از آگاهى ما مخفى و از شعور ما پنهان است؛ قسمت بسيار كم آن همان است كه خودمان آن را درك مى ‏كنيم و به وجود آن آگاه هستيم. 🔻در قديم يك مثل عاميانه ‏اى بود، مردم فكر مى ‏كردند- من نمى ‏دانم تا چه اندازه درست است- كه آدم هاى كوتوله خيلى زرنگ و باهوش هستند؛ مى ‏گفتند اين آدم كوتوله كه مى ‏بينى قدش اين‏قدر است، ده برابر اين مقدار زير زمين است. 🔻اين يك حرف عاميانه ‏اى بود [اما] بعد معلوم شد كه همه مردم اين‏طورند، همه مردم كوتوله ‏اند ولى از نظر روانى ادامه دارد ▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (مسئله شناخت)، ج‏13،ص: 436- 435-و ص: 434- 133- با تلخیص و ویرایش- https://eitaa.com/motahari1340

⏹ نقد و بررسی اندیشه های زیگموند فروید (۱۸۵۶-۱۹۳۹) روانشناس و روانکاو برجسته اتریشی (قسمت دوم) 1️⃣ روان خود آگاه و روان ناخودآگاه 2️⃣ تجلّيات روان ناخودآگاه انسان، عناصر رانده شده از روان خودآگاه اوست 🔸پرسش : روان ناخودآگاه از كجا و چگونه ايجاد مى ‏شود؟ 🔻فرويد - كه قهرمان روانكاوى است- معتقد بود كه تمام عناصر روان ناخودآگاه انسان از روان خودآگاه گريخته ‏اند و در آنجا جايى را براى خودشان تشكيل داده ‏اند؛ يعنى عناصر روان ناخودآگاه ابتدا در روان خودآگاه بوده ‏اند، ولى اين عناصر از مرزى كه ميان روان خودآگاه و روان ناخودآگاه وجود دارد به طور پنهان گريخته ‏اند و به قسمت روان ناخودآگاه رفته ‏اند. 🔻آنها تدريجا در آنجا دنيايى تشكيل داده ‏اند كه از روان خودآگاه بسيار مفصل‏تر و وسيع‏تر و گسترده ‏تر است. از نظر فرويد، مخصوصا پس ‏راندگى ‏هاى روان [باعث اين گريز مى ‏شود]. 🔻«پس ‏راندگى ‏ها» يعنى آنجا كه غرايز و تمايلات انسان ميل به بروز و ظهور دارند ولى انسان مانع بروز و ظهور آنها مى ‏شود (به قول او سانسور مى ‏كند)، عادات و عرف اجتماعى اجازه نمى ‏دهد كه قسمتى از روان خودآگاه انسان [بروز كند]. مثلًا انسان بر يك امرى خشم گيرد [ولى نتواند خشم خود را ارضا كند]. 🔻البته بيشتر تكيه فرويد روى تمايلات جنسى است.... ادامه دارد ▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (مسئله شناخت)، ج‏13، ص: 436- 435- https://eitaa.com/motahari1340

⏹ نقد و بررسی اندیشه های زیگموند فروید (۱۸۵۶-۱۹۳۹) روانشناس و روانکاو برجسته اتریشی (قسمت سوم) 1️⃣ روان خود آگاه و روان ناخودآگاه 2️⃣ تجلّيات روان ناخودآگاه انسان، عناصر رانده شده از روان خودآگاه اوست 🔻...البته بيشتر تكيه فرويد روى تمايلات جنسى است: انسان از نظر جنسى تمايلى پيدا مى ‏كند ولى شرايط و محيط اجتماعى اجازه بروز نمى ‏دهد؛ چاره ‏اى نمى ‏بيند الّا اينكه اين ميل و به اصطلاح اين عشق را فراموش كند. مثلًا به خيابان مى ‏رود، چشمش به يك صورت مى ‏افتد، دلش به دنبال چشم مى ‏رود ، ولى انسان حس مى ‏كند كه نمى ‏شود دنبالش را گرفت، راه بسته است، چاره ‏اى نمى ‏بيند جز اينكه فراموش كند، فراموش هم مى ‏كند ولى در واقع فراموش نكرده است؛ قضيه فراموش شدنى نيست. 🔻وقتى آن ميل ديد كه به او اجازه بيرون آمدن از اين طرف نمى ‏دهند، از آن دروازه ديگر كه در روان انسان وجود دارد مى ‏گريزد و به روان ناخودآگاه مى ‏رود. اين احساس و تمايل هميشه مى ‏داند كه اگر بخواهد بيرون بيايد فورا مى ‏گويند: برو گم شو! و اجازه بيرون آمدن به او نمى ‏دهند. 🔻اما او كه نمى ‏تواند براى هميشه [در روان ناخودآگاه‏] بماند. چه مى ‏كند؟ تغيير چهره و قيافه مى ‏دهد، ماسك به چهره خودش مى ‏زند. مثل كسى كه در كشورى تحت تعقيب است، از مرزها فرار مى ‏كند و به خارج از كشور مى ‏رود؛ مى ‏داند كه اگر با آن چهره و قيافه و با آن شناسنامه و گذرنامه از مرز داخل شود فورا توقيف مى ‏شود، و از طرفى مى ‏خواهد به كشور بيايد؛ چه مى ‏كند؟ شناسنامه و گذرنامه ‏اش را عوض مى ‏كند، ماسك مى ‏زند و با نام ديگر از مرز وارد مى ‏شود. 🔻فرويد معتقد است كه بسيارى از تجلّيات روان ناخودآگاه انسان، عناصر رانده شده از روان خودآگاه است كه ابتدا جنبه سفلى و جنبه پست و حيوانى داشته ‏اند، بعد گريخته ‏اند و به روان ناخودآگاه رفته ‏اند؛ چاره ‏اى نديده ‏اند جز اينكه در يك لباس و با ماسك و چهره ديگرى بيرون بيايند. 🔻مثلًا به صورت يك خيرخواهى اخلاقى بروز مى ‏كنند. وقتى انسان مى ‏بيند عاطفه ‏اى در دلش بروز كرده و مثلًا مدتى است اين ميل در او پيدا شده كه در مؤسسات نيكوكارى خدمت كند، آن وقت به آن اجازه بيرون آمدن مى ‏دهد، چرا؟ چون شناسنامه و گذرنامه ‏اش عوض شده، چهره و لباس و قيافه ‏اش تغيير كرده است. ادامه دارد ▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (مسئله شناخت)، ج‏13، ص: 436- 435- https://eitaa.com/motahari1340

⏹ اصول اندیشه های زیگموند فروید (۱۸۵۶-۱۹۳۹) روانشناس و روانکاو برجسته اتریشی (قسمت چهارم) 1️⃣ روان خود آگاه و روان ناخودآگاه 2️⃣ تجلّيات روان ناخودآگاه انسان، عناصر رانده شده از روان خودآگاه اوست 3️⃣ توجیه همه حوادث اجتماع و زندگی حتی دین و اخلاق با غریزه جنسی 🔽 فرويد می گوید: دين نه ناشى از ترس است، نه از جهل است، نه عكس العمل در مقابل بى ‏نظمى ‏هاست و نه عاملى است در راه كسب امتيازات طبقاتى. 🔽 او همان طورى كه همه حوادث اجتماع را با غريزه جنسى تحليل و توجيه مى ‏كرد، خواست دين را هم از اين راه توجيه كند و نتيجتاً گفت: بشر در اجتماع از نظر جنسى محروميّت هايى پيدا مى ‏كند كه موجب مى ‏شود غريزه عقب رانده شده و به شعور ناخودآگاه برود. وقتى كه آنجا رفت قيود اجتماعى جلويش را مى ‏گيرد كه بيرون نيايد، امّا در آن صورت اين محروميّت ها از راهها و به شكل هاى ديگرى بروز مى ‏كند كه يكى از آنها دين است. دين ريشه ‏اش تمايل جنسى است و نه چيز ديگر. 🔽او همچنين مى ‏گفت كه ريشه اخلاق هم تمايلات جنسى است، علم هم ريشه ‏اش جنسى است. ادامه دارد ▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (خورشيد دين هرگز غروب نمى ‏كند)، ج‏3، ص: 392- 391-با تلخیص و ویرایش- https://eitaa.com/motahari1340

⏹ اصول اندیشه های زیگموند فروید (۱۸۵۶-۱۹۳۹) روانشناس و روانکاو برجسته اتریشی (قسمت پنجم) 1️⃣ روان خود آگاه و روان ناخودآگاه 2️⃣ تجلّيات روان ناخودآگاه انسان، عناصر رانده شده از روان خودآگاه اوست 3️⃣ توجیه همه حوادث اجتماع و زندگی حتی دین و اخلاق با غریزه جنسی 4️⃣ ناكاميها معلول قيود اجتماعى است، با آزادی مطلق غرائز بویژه غريزه جنسی ناكامى و عوارض ناشى از آنها از بین خواهد رفت اگر از فروید بپرسیم آيا به عقيده شما دين چه موقعى از ميان مردم خواهد رفت؟ خواهد ‏گفت: آزادى جنسى مطلق بدهيد به طورى كه هيچ محروميّت جنسى وجود نداشته باشد، در آن صورت دين هم وجود نخواهد داشت. امّا طولى نكشيد كه فرويد خودش هم از حرف خودش پشيمان شد. شاگردهايش نيز از او نپذيرفتند. در همين‏جاست كه نظريّه فطرى بودن دين و اينكه دين جزو نهاد بشر است پيدا مى‏شود. 🔸بعد از بیان اصول دیدگاههای فروید ، در پست های بعدی به نقد و بررسی آنها از دیدگاه شهید مطهری خواهیم پرداخت ان شاء الله ▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (خورشيد دين هرگز غروب نمى ‏كند)، ج‏3، ص: 392- 391- https://eitaa.com/motahari1340

♦️نقد و بررسی دیدگاههای فروید(1) 🔸تذکر : لازم به ذکر است نوع چینش مطالب در تبیین اصول دیدگاههای فروید و نقد و برررسی آن طبق نظر شخصی بوده و در اثار شهید مطهری چنین شیوه ای دیده نمی شود . سعی شده حتی المقدور تمامی آثار شهید مطهری پیرامون موضوع مورد بحث ملاحظه و به روشی منظم و منسجم در اختیار مخاطبان فرهیخته قرار گیرد 1️⃣ کشف روان ناخودآگاه(1) 🔻 ...امروز در اصل اين مطلب كه انسان داراى دو روان است: روان خودآگاه و روان ناخودآگاه، و اينكه روان ناخودآگاه حاكم و مسخّر روان خودآگاه است و نيز حوزه بسيار عظيم‏ترى است‏ ، (اگر بگوييم روان خودآگاه به اندازه يك درياچه است، روان ناخودآگاه به اندازه يك اقيانوس بزرگ است) شك و ترديدى نيست. 🔻مسئله تلقين از مسائل بزرگ «علم الروح» است. اين مسئله را امروز با روان ناخودآگاه به شكل عالى توجيه و تفسير كرده ‏اند كه انسان چگونه روانش تلقين‏ مى ‏پذيرد. انسان در بيدارى هم تلقين ‏پذير است ولى چون در بيدارى روح مقاومت مى ‏كند [نمى ‏توان اثر آن را مانند هنگام خواب ملاحظه كرد.] 🔻اگر بتوانند كسى را به وسيله هيپنوتيزم به خواب مغناطيسى ببرند هرچه به او تلقين كنند در روان ناخودآگاهش وارد مى ‏شود (چون در حال خواب، روان خودآگاه مقاومت نمى ‏كند) و وقتى بيدار شود حس نمى ‏كند كه چيزى به او گفته يا ياد داده ‏اند. 🔻امروز مسئله معالجه جسمى بسيارى از بيماريها با وسائل روحى مثل تلقين، يك مسئله بسيار جالب توجه و به رسميّت شناخته شده است. بنابر این وجود روان ناخودآگاه در انسان ، امری مسلّم است. ادامه دارد ▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (مسئله شناخت)، ج‏13، ص: 439- 437 با تلخیص و ویرایش - https://eitaa.com/motahari1340