تجاوز بد است نه جنگ، و هر جنگی تجاوز نیست‌. صلح البته خوب است، شک ندارد. جنگ هم به معنی تهاجم به افراد دیگر و به مردمی که آن مردم نسبت به این مهاجم کاری ندارند و نسبت به این اجتماع هم کاری ندارند، تهاجم برای تصرف سرزمینشان و ربودن اموالشان یا برای برده ساختن آنها و زیر نفوذ و حکم قرار دادن آنها، شک ندارد که بد است. آنچه بد است تجاوز است. تجاوز بد است، ولی هر جنگی از طرف هر کسی تجاوز نیست، ممکن است تجاوز باشد و ممکن است جوابگویی به تجاوز باشد، چون جواب تجاوز را گاهی باید با زور داد یعنی راهی غیر از زور برای جواب دادن به تجاوز نیست. (جهاد، ص۳۹) @motahari_nab

دین برای انسان قید نیست بلکه مصونیت است، مانند مسکن که سنگر انسان است در برابر سپاه طبیعت و هر سنگر دیگری، و مانند جامه که انسان را در خود می‌‌پیچد و محصور می‌‌کند ولی نام قید نمی‌‌شود روی آن گذاشت. (یادداشت‏‌ها، ج۱۴، ص۱۵۶) @motahari_nab

زیارت قبر پیغمبر و امام و حتی همه اولیا و انبیا از باب اینکه خاطره آنها را تجدید می‌کند، یک عامل تربیتی است. (اسلام‌ونیازهای‌زمان، ج۲، ص۲۳) @motahari_nab

مسؤولیتِ ساختن خودمان با خود ماست نه با کس دیگر. در درجه اول، هر کس مسؤول ساختن خودش است و در درجه دوم مسؤول ساختن عائله خودش است، مسؤول ساختن همسر و فرزندان خود است و در درجه بعد مسؤول ساختن جامعه خود است. (آشنایی‌باقرآن، ج۷، ص۵۴) @motahari_nab

یکی از علائم حیات یک جامعه این است که همبستگی میان افرادش بیشتر است. خاصیت مردگی، متلاشی شدن و متفرق شدن و جدا شدن اعضا از یکدیگر است. خاصیت زندگی یک اجتماع، همبستگی و پیوستگی بیشتر اعضا و جوارح آن اجتماع است. (احیای‌تفکراسلامی، ص۲۳) @motahari_nab

دایره فهم سعدی دایره وسیعی است. شعر او به حماسه و غزل عرفانی و اندرز و نوع دیگر اختصاص ندارد؛ در همه قسمتها هم در سطح عالی است. (آزادی معنوی، ص۱۸۳) در اقصای عالم بگشتم بسی‏ بسر بردم ایام با هر کسی‏ ز هر گوشه‏‌ای توشه‏‌ای یافتم‏ ز هر خرمنی خوشه‏‌ای یافتم‏ @motahari_nab

یکی از انقلاب‌ها که در جامعه بشری رخ می‌دهد انقلاب فکری و به تعبیر دیگر انقلاب فرهنگی است. انقلاب فکری و فرهنگی یعنی چه؟ یعنی انقلابی که در برداشت‌های فکری بشر پیدا می‌شود، در عقل و فکر بشر پیدا می‌شود به طوری که معیارهای فکری بشر عوض می‌شود و به جای آنها معیارهای دیگری جانشین می‌شود. انقلاب فکری هم شورش و عصیان و تمرد است، قیام است، اما قیامِ چه؟ قیام عقل است علیه یک سلسله فکرها، اندیشه‌ها، دانسته‌ها، پذیرفته‌ها که انسان قبلاً در فکر خودش پذیرفته بود. (خدا‌درزندگی‌انسان، ص۵۴) @motahari_nab

تحریف و قلب حقایق، یکی از کارهای اساسی یهود از چند هزار سال پیش تا امروز است. در میان هر قومی در لباس و زی خود آن قوم ظاهر می‌شوند و افکار و اندیشه‌های خودشان را از زبان خود آن مردم پخش می‌کنند، منویات خودشان را از زبان خود آن مردم می‌گویند. مثلاً می‌خواهند میان شیعه و سنّی اختلاف بیندازند. (سیری‌درسیره‌نبوی، ص۱۳۸) @motahari_nab

قطع نظر از اینکه این عالم تمام هستی و تار و پودش امدادهای غیبی است، انسان تمام هستی و تار و پودش امداد غیبی است، "و ان من شی‏ء الّا عندنا خزائنه و ما ننزله الّا بقدر معلوم" (یادداشت‏‌ها، ج۹، ص۴۱۹) @motahari_nab

این که می‌گویند زن آفریننده عشق است و عشق آفریننده مرد و مرد آفریننده تاریخ، ناظر به نقش غیر مستقیم زن در سازندگی تاریخ است. (آینده‌انقلاب‌اسلامی‌ایران، ص۲۲۵) @motahari_nab

امر به معروف چون تنها گفتن و بیان نیست بلکه اجراست، باید دید از چه طریقی بهتر اجرا می‌شود. شک ندارد که جلو افتادن در عمل و پیشقدمی در عمل بهترین طریق اجراست. باید جلو افتاد و مردم را تشویق کرد. در نهی از منکر هم باید مبارزه با فساد باشد نه با فاسد. مبارزه با فاسد معنایش این است چرا آن شخص مرتکب شده نه این شخص. اگر مسلمانان می‌خواهند امر به معروف بکنند باید مثلًا مؤسسات نشر کتاب به وجود آورند، مدارس مفید به وجود بیاورند، بیمارستان تأسیس کنند، بنگاه حمایت یتیمان و مؤسسه خیریه‏ اطفال فلج به وجود بیاورند، مردم در عمل ببینند که دین در اینجا بیمارشان را و جاهلشان را و یتیمشان را نجات داد. (یادداشت‏‌ها، ج‏۱۰، ص۲۴۷) @motahari_nab

قرآن می‌گوید: افراد اگر بخواهند مصلح باشند و جامعه را اصلاح و تطهیر و تزکیه کنند، اول باید خودسازی و فردسازی کنند. (آشنایی‌باقرآن، ج۱۳، ص۱۴۰) @motahari_nab