مسئله‌ ظهور مهدی در آخرالزمان و برقراری حکومت عدل و ایمان، یک نوید و یک آرمان اسلامی است و موعود اصلی اسلام آن آرمان‌هاست که تحقق خواهد یافت و وجود مقدس امام زمان تحقق دهنده این آرمانهاست. یکی از طرق شناسایی آرمان‌های اسلامی شناخت ماهیت و کیفیت این آرمان است، و همان طوری که سیره واقع شده رسول‌خدا و ائمه‌اطهار مثلًا امیرالمؤمنین در دوره چهارساله خلافت نشان دهنده آرمان‌های اسلامی است، سیره توصیف شده مهدی در آینده نیز معرّف آرمان‌های اسلامی است که هر مسلمانی باید برای تحقق این آرمان‌ها کوشش کند و هر آرمان دیگری را نفی کند و تسلیم نشود و به آن قناعت نکند و بعلاوه وسیله‌ای است برای الهام گیری ایده و آرمان برای مسلمانان. (یادداشت‏‌ها، ج۹، ص۳۸۶) @motahari_nab

تجاوز بد است نه جنگ، و هر جنگی تجاوز نیست‌. صلح البته خوب است، شک ندارد. جنگ هم به معنی تهاجم به افراد دیگر و به مردمی که آن مردم نسبت به این مهاجم کاری ندارند و نسبت به این اجتماع هم کاری ندارند، تهاجم برای تصرف سرزمینشان و ربودن اموالشان یا برای برده ساختن آنها و زیر نفوذ و حکم قرار دادن آنها، شک ندارد که بد است. آنچه بد است تجاوز است. تجاوز بد است، ولی هر جنگی از طرف هر کسی تجاوز نیست، ممکن است تجاوز باشد و ممکن است جوابگویی به تجاوز باشد، چون جواب تجاوز را گاهی باید با زور داد یعنی راهی غیر از زور برای جواب دادن به تجاوز نیست. (جهاد، ص۳۹) @motahari_nab

اسلام آنچنان دینی است که در محیط علم، بهتر از محیط جهل رشد می‌کند. ما اگر می‌دانستیم که جهل و جهالت چه بر سر ما آورده و چه بر سر اسلام آورده، از جهالت و نادانی و بی سوادی وحشت می‌کردیم نه از علم ومدرسه. (ده‌گفتار، ص۱۸۵) @motahari_nab

وقتی که اباعبدالله(علیه‌السلام) می‌خواهد به طرف کوفه بیاید، عقلای قوم ایشان را منع می‌کنند، می‌گویند آقا این کار منطقی نیست، و راست هم می‌گفتند، منطقی نبود؛ با منطق آنها که منطق یک انسان عادی معمولی است که بر محور مصالح و منافع خودش فکر می‌کند و منطق منفعت و منطق سیاست است، آمدن اباعبدالله منطقی نبود. امام حسین یک منطق بالاتری دارد، منطق او منطق شهید است؛ منطق شهید مافوق منطق افراد عادی است. (قیام‌وانقلاب‌مهدی(ع) ومقاله‌شهید، ص۸۶) @motahari_nab

شادی کردن در شهادت شهید از بینش فردگرایی مسیحیت ناشی می‌شود و گریه بر شهید از بینش جامعه‏‌گرایی اسلام. (قیام‌وانقلاب‌مهدی(ع) و‌مقاله‌شهید، ص۹۳) @motahari_nab

پیام الهی گذشته از اینکه در عقل‌ها باید نفوذ کند، در دل‌ها باید نفوذ کند؛ یعنی باید در عمق روح بشر وارد بشود و تمام احساسات او یعنی تمام وجودش را در اختیار بگیرد. و لهذا پیغمبرانند که می‌توانند بشر را در راه حقیقت به حرکت درآورند. (سیری‌درسیره‌نبوی، ص۱۶۸) @motahari_nab

اگر حبّ علی‌بن‌ابی‌طالب تو را به عمل کشاند، بدان حبّ تو صادق و راستین است. اگر گریه بر حسین‌بن‌علی تو را به سوی عمل کشاند، بدان که تو بر حسین‌بن‌علی گریه کرده‌ای و گریه تو راستین است. اگر نه، فریب شیطان است. (آزادی‌معنوی، ص۱۲۴) @motahari_nab

زیارت قبر پیغمبر و امام و حتی همه اولیا و انبیا از باب اینکه خاطره آنها را تجدید می‌کند، یک عامل تربیتی است. (اسلام‌ونیازهای‌زمان، ج۲، ص۲۳) @motahari_nab

گرانبها بودن زن به این است که بین او و مرد در حدودی که اسلام مشخص کرده، حریم باشد؛ یعنی اسلام اجازه نمی‌دهد که جز کانون خانوادگی، یعنی صحنه اجتماع، صحنه بهره برداری و التذاذ جنسی مرد از زن باشد چه به صورت نگاه کردن به بدن و اندامش، چه به صورت لمس کردن بدنش، چه به صورت استشمام عطر زنانه‌‏اش و یا شنیدن صدای پایش که اگر به اصطلاح به صورت مهیج باشد، اسلام اجازه نمی‌دهد. ولی اگر بگوییم علم، اختیار و اراده، ایمان و عبادت و هنر و خلّاقیت چطور؟ می‌گوید بسیار خوب، مثل مرد. چیزهایی را شارع حرام کرده که به زن مربوط است. آنچه را که حرام نکرده، بر هیچ کدام حرام نکرده است. اسلام برای زن شخصیت می‌خواهد نه ابتذال. (حماسه‌حسینی، ج۱، ص۳۷۶) @motahari_nab

اسلام دعوت می‌کند به تفکر. این تعلیم، یکی از اصول اسلام است. آیا چه روزی برای بشر خواهد آمد که در آن فکر نکردن برای او از فکر کردن بهتر باشد؟ اسلام دعوت می‌کند به علم: "وَ لاتَقْفُ ما لَیسَ لَک بِهِ عِلْمٌ". می‌گوید در هیچ موضوع و مسئله‌ای اساس قضاوت شما نباید ظنّ و گمان و پندار باشد. ریشه خرافات را از همین جا می‌کند. هر مطلبی را که به آن یقین کردید و از نظر علمی برای شما ثابت و مسلّم و قطعی بود بپذیرید، و هر چیزی که پای حدس و خیال و گمان و شاید در آن بود، روی آن اساساً تکیه نکنید. (خاتمیت، ص۶۴) @motahari_nab

ملاک تقدس دفاع این نیست که انسان باید از خود دفاع کند بلکه ملاک این است که باید از «حق» دفاع کند. (جهاد، ص۶۷) @motahari_nab

رسول اکرم(ص) به حکم تاریخ قطعی و به شهادت قرآن و به حکم قرائن فراوانی که از تاریخ اسلام استنباط می‌شود، لوح ضمیرش از تعلّم از بشر پاک بوده است. او انسانی است که جز مکتب تعلیم الهی مکتبی ندیده و جز از حق دانشی نیاموخته است. او گلی است که جز دست باغبان ازل دست دیگری در پرورشش دخالت نداشته است. (پیامبرامی، ص۱۰۱) @motahari_nab