#یادداشت_بیست_و_دو ۳ صفر ۱۴۴۵ 🔴 تبیین قاعده «بیان مبتنی بر تقویم» (ترسیم نمودار تقویم یا نمودار پایداری؟) 1️⃣ مقدمه: بعد از آنکه حجت الاسلام کشوری در یکی از این جلسات پژوهشی فقه المکاسب، از لزوم رعایت اصل ترتُّب یا توالی در اجرا و اقامه نظریات مدرسه هدایت سخن گفته بود، بنده فی البداهه گمان کردم این ترتب در اجرا باید یکی از قواعد درونی بیان مبتنی بر تأمل باشد. به این دلیل که ما برای تحقق نظریات اسلامی در یک مکان و شرایط زمانی خاص، ابتدا باید از نظریه ای آغاز کنیم که مردم با آن ارتباط بگیرند و مشکل اساسی مردم را حل کرده و از این رهگذر آنها را درگیر کند و به عبارتی در ایشان تأمل و همراهی ایجاد کند. اما به نظر می رسد ترتب در اجرا را نمی توان فقط به قاعده بیان مبتنی بر تأمل محدود کرد. بلکه بعد از تفکر در این قاعده و به دلیل اهمیت فراوان آن که در قسمت تصویر، ضرورت یا مزایای این قاعده در همین نوشته بیان می شود، این قاعده از سه بعد دارای اهمیت غیر قابل اغماض است و لذا پیشنهاد این است که این را به عنوان یک قاعده جدا تحت عنوان بیان مبتنی بر تقویم به حساب آورد و در انتهای هر کتابی جدول تصمیم اضافه می شود، در انتهای هر کتاب که موضوع آن یکی از نظریات فقهی است، نمودار تقویم هم به گونه ای که در انتها با یک مثال تشریح می شود، ترسیم شود. اکنون پس از این مقدمه با استفاده از دو قاعده از قواعد فقه البیان، یعنی بیان مبتنی بر مقایسه و بیان مبتنی بر مکث (تقسیم بندی گزاره های توصیفی براساس پاسخ به سه سوال چرایی، چیستی و چگونگی یک پدیده)، «بیان مبتنی بر تقویم» به صورت زیر تشریح می شود. 2️⃣ #تعریف «بیان مبتنی بر تقویم»: ابتدائاً ببینیم که بیان مبتنی بر مقایسه چیست؟ امام علی علیه السلام در خطبه ۱۴۷ نهج البلاغه می فرمایند: «واعلموا انکم لن تعرفوا الرشد حتی تعرفوا الذی ترکه» یعنی شما رشد را نخواهید شناخت مگر آنکه آن فردی که به آن عمل نکرده است را بشناسید. در فهم عمومی هم این امری پذیرفته شده است مثلاً ضرب المثل «گر همه شب شب قدر بودی، شب قدر بی قدر بودی» و یا اینکه می گویند اگر بدی و تاریکی نباشد، خوبی خوبان و روشنایی درک نمی شود و قدرش دانسته نمی شود، شاهدی بر همین فهم عمومی است. اینها تعبیر دیگری از همین سخن است که تُعرَف الاشیاءُ بِاَضدادِها. و لذاست که خداوند در قرآن کریم مدام خوبان را با بدان و بهشت را با جهنم کنار هم می آورد تا مردم بتوانند به فهم بالاتری برسند و حرف حق را بپذیرند. لذا در اینجا برای توضیح دادن «بیان مبتنی بر تقویم»، این قاعده را با مفهوم پایداری در توسعه پایدار مقایسه می کنیم. آنگاه از رهگذر اثبات ناکارآمد بودن و فریبنده بودن مفهوم پایداری در توسعه غربی، برتری و اهمیت این قاعده را نشان می دهیم. البته توجه به این نکته داریم که می توان تعاریف دیگری از این قاعده هم از آیات و روایات به دست آورد. ولی ما در اینجا فقط براساس یکی از مزایا و تصاویر این قاعده، تعریفی را ارائه می کنیم. اما به طور کل با عمق دادن هر یک از تصاویر در معارف دینی می توان وجهی از وجوه این قاعده و یا جزئی از اجزای آن را تبیین نمود یا به عبارتی آن را تعریف کرد. چه اینکه تصویر ریشه در تعریف داشته و امتداد تعریف بوده و اساسا متعلق به تعریف است. بعد از امواج سه گانه انقلاب صنعتی تا دهه ۱۹۹۰ میلادی، تأکید فقط بر روی توسعه یا Development اقتصادی بوده است اما از این دهه با ایجاد مشکلات عدیده زیست محیطی و توجه به اینکه محیط زیست از یک طرف به فرهنگ و از طرف دیگر به سیاست دولت ها در توسعه اقتصادی وابسته است، لذا گفتند ۴ حوزه فرهنگ، سیاست، محیط زیست و اقتصاد دارای در هم تنیدگی هستند، بنابراین سازمان ملل، مفهومی تحت عنوان توسعه پایدار یا Sustainable Development را مطرح کرد تا بتواند توسعه را در همه بخش ها به نحو متوازن رقم بزند. آنگاه #نمودار_پایداری توسط سازمان ملل ارائه شد تا توسعه پایدار را با شاخص هایی که در چهار حوزه فرهنگ، سیاست، محیط زیست و اقتصاد پیشنهاد می دهد برای هر شهر و کشور ارزیابی کرده و رقم بزند. اکنون با گذشت بیش از ۳۰ سال از توجه به لزوم پایداری در توسعه واضح است که مشکلات زیست محیطی نه تنها حل نشده که بدتر شده است. چه اینکه اساسا تا وقتی که توسعه اقتصادی با بهره کشی روز افزون از طبیعت از طریق سرازیر کردن منابع طبیعی در هاضمه صنایع سنتزی همراه است، نمی توان آب و هوا و خاک و سلامتی موجودات را از شر فضولاتی که از هاضمه این صنایع سنتز پایه به بشریت تحمیل می شود نجات داد. بلکه توافق های اقلیمی و آب هوایی در حوزه سیاسی و برگزاری دوره های مختلف زیست محیطی برای صنایع توسط یونسکو در حوزه فرهنگی و فشار سازمان محیط زیست کشورها بر صنایع نتوانسته است محیط زیست را از دست انسان مدرن رها کند.