@sokhanetarik #مقاله نقش منصب وکیل الدوله در حکومت‌های افشاریه و زندیه نویسنده: مهدی دهقانی مقام وکالت در ساختار حکومتی و اجتماعی ایران عصر صفوی جایگاه خاصی داشت. با فروپاشی حکومت صفویه، مدعیان مختلف سلطنت، مقام منسوخ‌شدۀ وکالت دولت را احیا کردند و این مقام به‌تدریج با کسب اختیارات گسترده در سایر مشاغل دیوانی، حکومتی و نظامی رواج یافت. در پژوهش کنونی به این سوال پاسخ داده می‌شود که کدام مناسبات سیاسی ـ نظامی در دوره‌های افشاریه و زندیه، موجب افزایش نقش‌ منصب وکیل‌الدوله شد؟ در این پژوهش، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و طبقه‌بندی تحولات سیاسی ـ نظامی حکومت‌های افشاریه و زندیه، این ویژگی‌ها و آثار آن بر منصب وکیل الدوله را تحلیل و بررسی می‌کنیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مقام وکالت دولت نقش مهمی در تضعیف فرمانروایی شاهزادگان و همچنین نظام دیوان‌سالاری صفویه داشت و در مقابل، به اقتدار روزافزون مدعیان مختلف سلطنت یاری رسانید. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13854

@sokhanetarik #مقاله تاریخچه اجمالی گنبد ائمه بقیع (علیهم السلام) نویسنده: احمد خامه یار زیارتگاه ائمه بقیع (علیهم السلام) که قبور مطهر چهار تن از امامان معصوم شیعه (شامل امام حسن مجتبی، امام زین العابدین، امام محمد باقر و امام جعفر صادق) را در بر دارد، از مهم ترین مقاصد زیارتی عموم مسلمانان در مدینه منوّره به شمار می آید. تا کمتر از یکصد سال پیش، روی این قبور ساختمان و گنبد بزرگی وجود داشته که از بناهای معماری شاخص در مدینه بوده است. در این نوشتار، با استناد به منابع تاریخی و جغرافیایی اصیل و دست اول، تاریخچه اجمالی گنبد ائمه بقیع:، شامل تعیین زمان ساخت و تحولات و بازسازی های آن در دوره های بعدی، بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد قبور ائمه بقیع: تا قرن پنجم هجری فاقد ساختمان بوده و نخستین گنبد روی این قبور، در اواخر این قرن، به دستور مجدالملک براوستانی قمی (د ۴۹۲ق) ساخته شده است. مهم ترین تحولات معماری این بنا در دوره های بعدی نیز تخریب اول و دوم آن به دست وهابی ها و بازسازی آن در دوره عثمانی پس از تخریب اول بوده است. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13869

@sokhanetarik #مقاله ضرورت احیای بقیع و آثار اسلامی تخریب شده نویسنده: محمدسعید نجاتی نوشته حاضر، پژوهشی است پیرامون «کارنامه تکفیریان در تخریب آثار اسلامی»؛ به ویژه حرمین شریفین با رهیافت اهمیت تاریخی و دینی، « لزوم پیشگیری از تخریب‌های جدید» و «وجوب تعظیم شعائر و مودّت ذی القربی با مطالبه بازسازی و احیای آثار اسلامی تخریب شده به‌ دست تکفیریان»؛ به ویژه بقعه بقیع که از میراث‌های مشترک میان مذاهب مختلف اسلامی است و شخصیت‌های مورد احترام همه مسلمانان را در خود جای داده است، و در پایان راهکارهای عملی مقابله با پدیده تخریب در شرایط فعلی جامعه اسلامی را مرور می‌کنیم. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13892

@sokhanetarik #مقاله جایگاهِ تاریخیِ رساله تقدیرالمقاییس در بحث اصلاح مقیاس ها در دوره قاجاریه نویسنده: غلامعلی پاشازاده رساله تقدیرالمقاییس نوشته محمدحسن خان اعتمادالسلطنه و اثری در مورد اصلاحِ مقیاس ها در ایران عصر ناصری است که در آن اعتمادالسلطنه به شکل گیریِ مقیاس های مختلف اندازه گیری در میان جوامع مختلف، وجود مقیاس های گوناگون در ایران و ضرورت سامان دهی آن، توصیف نظامِ متریک فرانسه و ارائه طرحی برای یکسان سازی مقیاس ها در ایران با الگوبرداری از نظامِ متریک فرانسه پرداخته است. رساله، علی رغم بازخوانی و چاپ در نشریه پیام بهارستان ، مورد توجه محققان قرار نگرفته و زمان تألیف و ارزش تاریخیِ آن مغفول مانده است. بنابراین، مقاله حاضر قصد دارد زمان تألیف و ارزش تاریخیِ رساله را به عنوان یک مسئله مورد بررسی قرار دهد و به این پرسش پاسخ دهد که رساله در بحثِ اصلاحِ مقیاس ها چه جایگاهی دارد؟ نتیجه تحقیق حکایت از آن دارد که رساله در سه سال آخر دوره ناصری و با الهام از بحث های منورالفکران ایرانیِ معتقد به اصلاح مقیاس ها و مقادیر و در پاسخ به نیازهای اقتصادی آن زمان نوشته شده است و می توان آن را اولین طرحِ جامع برای تأسیس یک نظام واحد در مقیاس ها و مقادیر کشور دانست. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13910

@sokhanetarik #مقاله عملکرد واحد توپخانه نادرشاه افشار نویسنده: مهدی دهقانی بی توجهی به واحد توپخانه در اواخر حکومت صفویه موجب ضعف کارآیی عملیاتی آن شد. به نحوی که توپچیان ایرانی مهارت و تجربه چندانی در فرایند توپ ریزی و نشانه گیری نداشتند. گسترش و پیچیدگی دامنه درگیری نادرشاه با دشمنان داخلی و خارجی موجب اهتمام روزافزون وی برای تشکیل و تقویت واحد توپخانه شد. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است: واحد توپخانه نادرشاه افشار چه کارکردی داشت؟ برای پاسخگویی، به این برآورد می رسیم که توپخانه فرمانروای افشار به تدریج در زمینه های مختلف همچون تجهیزات، استخدام و آموزش توپچیان و ارتقای مناصب و جایگاه فرماندهان بهبود چشمگیری یافت. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13948

@sokhanetarik #مقاله نویسندگان: سعید قربانی، محمد فکری و محمدجواد فتحی هدف در پژوهش حاضر بررسی مسئله ی فلسطین در منظومه ی فکری آیت الله بروجردی (ره) و امام خمینی (ره) با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی است. سؤال پژوهش این است که چه تفاوتی در رویکرد آیت الله بروجردی و امام خمینی نسبت به فلسطین وجود داشته است؟ دولت فلسطین در سال ۱۹۴۸ میلادی با رأی سازمان ملل متحد و نفوذ قدرت های بزرگ جهانی به دو دولت مجزا تقسیم شد که دولت فلسطین و رژیم اسرائیل حاصل این تصمیم بود. در مقابل این روند ایجادشده، اعتراض های گسترده ای از جمله حوزه های علمیه و مراجع در بازه های زمانی مختلف شکل گرفت. آیت الله بروجردی در زمان رژیم پهلوی دوم نسبت به این حادثه تلخ واکنش نشان داد که در اعلامیه ی ایشان آمده است و با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران نحوه ی برخورد با مسئله ی فلسطین قوت بیشتری گرفت و فضا جهت حمایت از فلسطین بازتر شد. یافته پژوهش نشان می دهد، آیت الله بروجردی و امام خمینی در چگونگی برخورد با مسئله فلسطین رویکرد متفاوتی داشتند. نگاه امام خمینی و آیت الله بروجردی در باب مسئله ی فلسطین بر اساس نگاه دو مرجع به بحث دین و سیاست و نحوه ی فعالیت آن ها در حوزه های دینی و سیاسی برمی گردد. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13969

@sokhanetarik #مقاله تبلیغ دین اسلام در حبشه توسط جعفر بن ابیطالب(ع) نویسندگان: عیسی محمودی مزرعاوی، مینا شمخی و قاسم بستانی تربیت و آموزش مبلغان دینی از مهمترین وظایف موسسات و نهادهای دینی و مذهبی است. خداوند در قرآن کریم نیز سفارشات و توصیه‌های کاربردی فراوانی را به پیامبران که اصلی‌ترین مبلغان دین در طول تاریخ بوده-اند، کرده است. هدف از این پژوهش شناخت ویژگیها و خصوصیات مبلغان دینی موفق در امر تبلیغ و دعوت به اسلام و معرفی برخی از چهره‌های تاریخی موفق در این امر است. یافته‌ها و نتایج این پژوهش که به صورت کتابخانه‌ای و به روش تبیینی- توصیفی انجام گرفته است، نشان می‌دهد که مبلغان دینی برای موفق بودن و رسیدن به مقصود لازم است متصف به ویژگی هایی همچون خصوصیات ایمانی و اعتقادی؛ خصوصیات علمی؛ خصوصیات اخلاقی؛ خصوصیات روحی و جسمانی باشند. همچنین موضوع تبلیغ اسلام در حبشه توسط جعفر بن ابیطالب(ع) نتایج و فوائدی داشته است؛ که از جمله این نتایج و فوائد: شناخت خصوصیات ذاتی و قابلیت-های درونی دین اسلام؛ اهمیت و جایگاه مبلغان دینی؛ لزوم گزینش، تربیت و بکارگیری مبلغان توانا از سوی موسسات تبلیغی؛ عدم کوتاهی و عقب‌نشینی از ثوابت و مبانی دینی و غیره می‌باشند. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13989

@sokhanetarik #مقاله بررسی تطبیقی صفت قیام مسلحانه امام از نگاه امامیه و زیدیه نویسنده: سعید سلیمی امامت یکی از اصول بنیادین اسلامی است که بسیاری از اصول دیگر در پرتو آن تبیین میشوند. همانگونه که اختلاف در امامت بهعنوان اصل بنیادین، سبب بهوجود آمدن برخی از فِرَق اسلامی گردیده، اختلاف در صفات امام نیز باعث بهوجود آمدن فِرَقی مانند امامیّه و زیدیّه در عالم تشیّع شده است. صفاتی مانند قیام مسلّحانه، عصمت، افضلیّت، علم، نسب امام و بلوغ از مهمترین صفات اختلافی بین امامیّه و زیدیّه است. در این پژوهش با استفاده از روش عقلی برهانی، نقلی وحیانی و نقلی تاریخی ثابت شده که امامیّه به لازم نبودن قیام مسلّحانه امام در هر شرایطی، تأکید میکند و با توجه به عصمت و علم امام، آگاهی و اقدام به قیام برعهده امام است. نبودِ انصار واقعی، اصل ثابتِ حفظ اسلام و احقاق حقّ مردم، نه حقوق شخصی از مهمترین دلایل قیام نکردن برخی از امامان است؛ ولی زیدیّه به لزوم قیام مسلّحانه امام در هر شرایطی اصرار دارند. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=14005

@sokhanetarik #مقاله صفین در تاریخ نگاری ابن ابی الحدید نویسنده: علی ناظمیان‏ فرد رویداد صفین به مثابه یکی از عمده ترین چالش های فرا روی حکومت امام علی، از دیر باز موضوع تأملات مورخان و تاریخ پژوهان بوده است. این واقعه که در زمره «فتن» شمرده شده، در تاریخ نگاری اسلامی- بویژه مکتب شام و عراق- بازتاب های متفاوت یافته است. این که ابن ابی الحدید چگونه به این حادثه پرداخته و زمینه ها و فرایند آن را چگونه مورد کاوش قرار داده، عمده ترین پرسشی است که این مقاله می کوشد با تکیه بر شرح نهج البلاغه و رجوع به سایر منابع تاریخی در جهت تایید و تطبیق مدعیات ابن ابی الحدید،برای آن پاسخی جستجو کند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که ابن ابی الحدید،انگشت اتهام را متوجه معاویه نموده و او را عامل بحران در روابط شام و عراق به شمار آورده است.او حتی در یک موضع گیری ایدئولوژیک،معاویه را به سبب تمرد از فرمان امام مسلمین و به هدر دادن خون مسلمانان،زندیق و مخلّد در آتش می داند. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=14044

@sokhanetarik #مقاله افق های تجربه گرایانه در تاریخ نگاری اسلامی؛ تاریخ نگاری ابوریحان بیرونی نویسنده: امیرحسین حاتمی یکی از مشخصه های اصلی سنت تاریخنگاری اسلامی تعدد و تنوع اشکال، انواع، روش ها، موضوعات، و مکاتب آن است. باوجوداین، امروزه تاریخنگاری اسلامی بیشتر به روش ها و مکاتب صرفاً نقلی و روایی آن، که تنها بخشی از این سنت گسترده را دربرمی گیرد، شناخته می شود. به دیگرسخن، جنبه نقلی و روایی تاریخنگاری اسلامی دیگر جنبه های آن را تحت الشعاع قرار داده است. ازهمین رو، پژوهشگران این عرصه نیز عمدتاً در توصیف تاریخنگاری اسلامی تنها بر همین جنبه تأکید می کنند. مقاله پیشِ رو، ضمن تأکید بر وجود انواع، روش ها، و مکاتب غیر نقلی-روایی، و با تأکید بر تاریخنگاری ابوریحان بیرونی، در جستجوی افق های تجربه گرایانه در تاریخنگاری اسلامی است. پرسش اصلی تحقیق این است که آیا گرایش ها و روش های تجربه گرایانه و مشاهده گرانه در سنت تاریخنگاری اسلامی وجود داشته است. پیش فرض اصلی تحقیق نیز آن است که با بررسی سنت تاریخنگاری اسلامی و تدقیق در آن می توان به افق های تجربه گرایانه (به معنای رویکردهای مبتنی بر مشاهده، معاینه، و انتقاد تاریخی) در آثار برخی از بزرگ ترین مورخان مسلمان، که از برجسته ترین آن ها ابوریحان بیرونی است، دست یافت. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=14062

@sokhanetarik #مقاله نقش سامانیان در تحرکات سیاسی – نظامی طبرستان نویسنده: جواد هروی نقش ناپایدار سامانیان طی یک قرن بر طبرستان ، بی سبب و حتی بی نتیجه نبود. عنصر اصلی در سلطه سیاسی و نظامی امیران خراسان بر این ولایت، نابسامانی های گسترده پس از ظهور علویان ، تضعیف استیلای خلفای عباسی و به ویژه تبدیل طبرستان به پناهگاهی برای سرداران عاصی و مدعیان بر سامانیان بود. چنانچه استیلای نظامیان بر طبرستان در این روزگار را هر آیینه می توان در راستای سیاست ورزی و مقاصد دولت آل سامان برشمرد. در چنین هنگامه ای از آتش و خون ، بی شک شمشیر آخته سرداران دیلمی در کوره تفتیده وقایع طبرستان که از سوی سامانیان به تمهید و تدبیر دامن زده و آبدیده شده بود؛ ناباورانه ساختار دولت های دیالمه را پی ریزی نمود، تا نه تنها سرنوشت ایران؛ بلکه حیات سیاسی و نظامی سرزمین های اسلامی و خلافت را نیز دگرگون سازد. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=14077