🖋فرهنگ مقاومت و رسالت کنونی هنرمندان 📰یادداشت، روزنامه شهرآرا/ نهم مهر ماه نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی محمد جواد استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi

🖋 فرهنگ مقاومت و رسالت کنونی هنرمندان 📰روزنامه شهرآرا/ نهم مهر ماه ۱۴۰۳  ▪️مقاومت، کلان مفهومی فراگیر است که نباید با آن بخشی، تقلیلی و محدود مواجه شد. این مفهوم بی تردید بر باور و اعتقادی ژرف استوار شده که در مدار اندیشه، بنیان شده و با برخورداری از مؤلفه های گوناگون به جریانی قدرتمند در جهان معاصر بدل شده است؛ ▫️جهان معاصری که از سیاهی و تباهی آکنده شده است و رژیم های استکباری و ضدتوحیدی، بزرگ ترین آسیب ها را به آن وارد ساخته اند. ▪️مهم ترین و برجسته ترین کارکرد ملموس و محسوس جریان مقاومت، کنار هم قرار دادن و انسجام بخشی میان امت اسلامی است. ▫️ ملت های حاضر در سراسر نقاط جهان اسلام از یک سو و مسلمانان پراکنده در دیگر نقاط جهان، ظرفیتی کم نظیر برای اعتلای آرمان های اصیل اسلامی، عدالت جویی و حرکت جامعه انسانی به سوی کمال هستند، از این رو لازم است در مسیر ترویج و گسترش عناصر و مؤلفه های مهمی که منجر به شکل گرفتن فرهنگ مقاومت شده است، اقدام کرد. ▪️بایسته این است که زمینه لازم فراهم آید تا مقاومت به عنوان یک فرهنگ شاخص، امکان امتداد اجتماعی و نمود محسوس در زیست جامعه اشاره شده را به دست آورد. ▫️بدون تردید مناسب ترین زبان برای تجلی بخشی و عینیت دادن به عناصر فرهنگ مقاومت، هنر است. ▪️هنرمند مسلمان وظیفه مهم ملموس ساختن ارزش های بنیادین مقاومت را بر مدار زیبایی برای دو طیف مهم مخاطب برعهده دارد؛ گروه اول و اصلی مخاطبان، همان مسلمانان شکل دهنده امت اسلامی هستند که هنر، زمینه اتحاد و هم افزایی شان را فراهم می آورد. دومین گروه نیز غیرمسلمانان هستند. افرادی که از فطرتی آزاده برخوردار هستند و در این جهان پر از درگیری نیازمند بهره مندی از عناصر معنوی اند. ▫️این هنرمند مسلمان است که باید با دریافت دقیق از فرهنگ مقاومت، شناخت صحیح از مخاطب و تسلط به زبان استاندارد و جهان شمول هنری، مقاومت را به یک ارزش جهانی تبدیل سازد. ▪️آشکار است که یکی از اقدامات مهم در چنین فرایند هنری، معرفی و الگوسازی شخصیت های برجسته جریان مقاومت است. ▫️شهید سیدحسن نصرا...، از شخصیت های برجسته جریان مقاومت، از ویژگی های متنوعی برخوردار است که زمینه ای فوق العاده برای الگوسازی فراهم می آورد. ▪️شهید نصر ا... چهره ای ممتاز بود که کنش خویش را در ذیل فرهنگ درخشان مقاومت آغاز کرد و در طول زمان و در مواجهه با مسائل، دشمنی ها و مشکلات فراوان، به الگویی امیدآفرین و رهبری مدبر، بدل شد. ▫️اکنون شهادت این مجاهد ارزشمند، نباید به نقطه ضعف و ناامیدی جهان اسلام، دلدادگان مقاومت و مظلومان منتظر آزادی تبدیل شود. این روزها، هنرمندان بیش از هر قشر و گروه دیگری، وظیفه دارند زمینه امیدآفرینی در علاقه مندان مقاومت را از یک سو فراهم آورند و از دیگرسوی، زمینه تبیین و آگاهی بخشی درباره شبهاتی که دشمن لحظه به لحظه بر آن دامن می زند را ایجاد کنند. ▪️بازخوانی اهداف مقاومت در مدار زیست ارزشمند، مرور فرازونشیب های زندگی مملو از مبارزه، مؤلفه های اخلاقی، شیوه مدیریت و موضوعاتی از این دست در زندگی ارزشمند شخصیت شهید، سیدحسن نصرا...، جزو موضوعات محتوایی است که باید برآن تمرکز کرد و موجی از آفرینش آثار هنری بر این بنیاد را برنامه ریزی کرد. ▫️مشهد مقدس در پرتو وجود مضجع شریف حضرت رضا(ع)، به عنوان یک قطب مرکزی که همواره از هنرهای مهمی چون هنر رضوی، هنر دینی، هنر حماسی و هنرهایی از این دست برخوردار بوده است، ظرفیتی متفاوت و ویژه برای تبدیل شدن به کانون مهمی در تولید وسیع و اثرگذار آثار هنری در راستای معرفی دستاوردهای شهید بزرگ مقاومت است. ▪️درکنار ابعاد محتوایی و مضمونی، مشهد همواره یکی از قطب های مهم و جدی در حوزه های گوناگون هنری به حساب می آید. آنچه در این روزها به آن نیازمندیم، هماهنگی و هم افزایی نهادهای اصلی متولی هنر در مشهد مقدس است تا درکنار یکدیگر و در مدار تدوین سیاستی مشخص، به ایجاد یک نهضت بزرگ در تولید آثار هنری در راستای تبیین این شهید گران قدر اقدام کنند. ▫️آشکار است که فعالیت های مقطعی، موردی و بخشی، موجب از بین رفتن ظرفیت و محدودیت اثربخشی فعالیت های هنری خواهد شد، پس لازم است که خطر مرکزی و پشتوانه فکری اقدام در این زمینه را متولیان امر و سیاست گذاران مشخص کنند و با هماهنگی کامل نهادهای مجری و متولی، یک کلان اقدام در این زمینه انجام شود. ▪️انتظار آن است که سیاستی محوری، اقدامی هماهنگ و جمعی، ذیل منظومه ای فکری به تبیین شخصیت و آرمان های شهید سیدحسن نصرا... کمک کند. ✨نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی #محمدجواد_استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi

🖋واجب فراموش شده/بررسی وضعیت نسبت هنر و فرهنگ دفاع مقدس 📰روزنامه شهرآرا/ دوازدهم مهر ماه ۱۴۰۳ ▪️در اذهان عمومی جهانیان، جنگ امری ناخوشایند، سخت و وحشتناک است. عموما کنش های هنرمندان نسبت به مسئله جنگ نیز تحت تأثیر همین نگاه کلی شکل گرفته است. همچنین می دانیم جنگ به هرحال به عنوان امری تکراری در دوره ها و کشورهای گوناگون شکل گرفته و می توان گفت سرزمین یا مردمی را نخواهیم یافت که تجربه جنگ را از سر نگذرانده باشند، از این روی یکی از ژانرها، موضوعات یا مضامین اصلی در بیشتر هنرها، مفهوم و مسئله جنگ است. ▫️هنرمندان از جهات گوناگون کوشیده اند تا دلایل بروز جنگ ها، آسیب های آن ها، حواشی و مسائل ثانویه پدیدآمده از جنگ و مواردی از این دست را دست مایه خلق آثار خویش قرار دهند. چنانچه اشاره شد بیشتر این آثار رویکردی منفی درباره این حوزه دارند. ▪️سرزمین ما نیز در طول تاریخ خویش با این پدیده روبه رو بوده است، اما گسترده ترین، پیچیده ترین و چندلایه ترین این تجربه ها را باید جنگ تحمیلی در نظر گرفت. جنگی که از سوی حکومت وقت عراق و با تحریک، حمایت و پشتیبانی ده ها قدرت استکباری به ما تحمیل شد موجب شکل گرفتن دفاعی مقدس و مبتنی بر آرمان، عقیده و باور شد. ▫️ابعاد پیچیده این جنگ تحمیلی و پشتوانه های معرفتی آن به مرور زمان زمینه ساخت یافتن فرهنگی به نام فرهنگ دفاع مقدس را فراهم آورد. این فرهنگ با برخورداری از مؤلفه های متنوع و متکثر خود به ظرفیتی عظیم و گسترده به عنوان بستر پیشرفت و توسعه معرفتی جامعه بدل شده است. ▪️آشکار است که ظرفیت های بنیادین فرهنگی در چارچوب و فرایند هنر جلوه گر خواهند شد. به دیگر سخن، هنر ابزار مهم و اصلی در عرصه حکمرانی فرهنگی است. جمهوری اسلامی ایران باید در راستای تحقق حکمرانی فرهنگی خویش از ابزار هنر برای عینی سازی مؤلفه های فرهنگ دفاع مقدس بهره ببرد. ▫️دلیل اهمیت فرهنگ دفاع مقدس و تأکید نگارنده بر آن برخورداری از ظرفیت های متنوع مردمی، بوم زیستی، حماسی، معرفت دینی، ملی و... است. مجموع این عوامل نشر، تدقیق و توسعه فرهنگ دفاع مقدس را تبدیل به موضوعی بنیادین برای هنرمندان می کند. ▪️این الزام در مشهد مقدس اهمیتی دوچندان می یابد. مشهد به عنوان یکی از پایگاه های مهم، به ویژه از نظر نیروی انسانی در فضای دفاع مقدس در حجم بزرگی از کلان رویدادهای جنگ تحمیلی حضور داشته و این حضور، شبکه ای وسیع از منابع و ایده ها را فراهم آورده است. همچنین وجود مضجع شریف حضرت رضا(ع) در مشهد به تسریع و تقویت نمود و جلوه گرشدن ارزش های فرهنگی دفاع مقدس کمکی بسزا خواهد کرد. ▫️این شرایط موجب می شود که انتظار از هنر در مشهد در هر دو عرصه کنش هنرمندان و سیاست گذاری و مدیریت کارگزاران هنری نسبت به دیگر نقاط کشور افزون شود. ▪️جغرافیای فرهنگی خراسان و مشهد مقدس بر مدار آنچه گفته شد و البته کثرت حضور هنرها در ترازی وسیع، بستری ممتاز برای پیوند هنر با عناصر فرهنگی دفاع مقدس است. ▫️همه آنچه بدان اشاره شد باید موردتوجه قرار گرفته و کاربست یابد تا چند هدف مهم محقق شود. ▪️امروز زمانی ظرفیت فرهنگی دفاع مقدس بارور می شود که بتوان فلسفه و چرایی آن را به نسل کنونی ارائه کرد. زبان غیرمستقیم، جذاب، گسترده و عاطفی هنر به طور غیرمستقیم و ژرف، امکان اقناع مخاطب در فهم درست و حقیقی از چرایی شکل گرفتن جنگ تحمیلی را فراهم می آورد و در حقیقت گامی مهم در تبیین مسائل مربوط به آن است. ▫️دومین نکته و مسئله مهم مستندسازی و روایت ابعاد بزرگ و بی مانند موجود در عرصه دفاع مقدس است. دفاع مقدس آکنده از ارزش های سترگ در عرصه های گوناگون ارتباطی و اجتماعی است که امروز می تواند به عنوان الگویی برای کنش ورزی نسل جوان ایفای نقش نماید. ▪️هنر، رسالت مهم روایت و الگوسازی و عینی سازی عناصر و ارزش های دفاع مقدس را برعهده دارد. ▫️متأسفانه، به مرور زمان به جای آنکه این رسالت های مهم روز به روز پررنگ تر و جدی تر شود، آن هم در شرایطی که در جامعه نیاز به این امر بیش از هر زمان دیگر است، شاهد کم رنگ شدن پرداخت هنر به حوزه مهم دفاع مقدس هستیم. انتظار این است که سیاست گذاران و کارگزاران بازگشتی دوباره و جدی به بازخوانی نسبت هنر و دفاع مقدس داشته باشند و این واجب فراموش شده را احیا کنند. ✨نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی #محمدجواد_استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi

🖋واجب فراموش شده/بررسی وضعیت نسبت هنر و فرهنگ دفاع مقدس 📰یادداشت، روزنامه شهرآرا/ دوازدهم مهر ماه نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی محمد جواد استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi

#اطلاع_رسانی 📣 سومین کارگاه «روایت‌شناسی و کـاربست‌های امروزین آن» در صد و بیست و نهمین نشست عصرانه داستان نویسان رضوی 📍 با حضــور محمدجواد استادی | نویسنده و پژوهشگر مطالعات فرهنگی سید علیرضا مهرداد | کارشناس و منتقد 🔻سه‌شنبه ۲۴مهر 🔸ساعت ۱۶ 🔺مشهد، خیابان امام خمینی(ره)، مقابل باغ ملی، فروشگاه مرکزی به‌نشر https://eitaa.com/naghdefarhangi

اشرف الموت قتل الشهاده

✍🏻هنر و مسئولیت اجتماعی 📰یادداشت، روزنامه شهرآرا/ بیست و ششم مهر ماه نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی محمد جواد استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi

✍🏻هنر و مسئولیت اجتماعی 📰روزنامه شهرآرا/ بیست و ششم مهر ماه ۱۴۰۳ ▪️دگرگونی و دگردیسی در جهان کنونی چنان شتابی یافته است که با همه طول تاریخ مقایسه شدنی نیست. عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی، تحولات سیاسی، توسعه فناوری و تغییر در مبانی فلسفی و ایدئولوژی های حاکم بر جهان، موجب شده است نگرش انسان به پیرامون خویش متفاوت از گذشتگانش باشد. ▫️این موضوع منجر به شکل گرفتن طیف وسیع و جدیدی از نیازها در انسان معاصر شده است. ▪️نسبت پیوسته و درهم تنیده میان انسان و هنر موجب می شود که هر تغییر در انسان و زیست او، در فرایند و برون داد آفرینش اثر هنری اثر بگذارد. ▫️هنر نمی تواند دربرابر جامعه انسانی و نیازهای آن بی تفاوت باشد. ▪️به دیگر سخن، این امکان که هنر بر مدار همیشگی خویش حرکت کند و به نیازهای انسان، نگرش های زمانی اش و ساختار زیستی او توجهی نکند، مردود و ضد کارکرد و اهداف و آرمان های هنر است. ▫️امروز هنر و مجریان آن و آفرینشگران آثار هنری، بیش از هر زمان دیگر درکنار تعاریف و مأموریت های هنری و فنی خویش، ملزم به توجه حوزه مهم مسئولیت اجتماعی اند. ▪️هنرمندان که از زبانی اقناع کننده در فضای عمومی برخوردار هستند و امکان تأثیرگذاری بر طیف های وسیع و طبقات مختلف جامعه را دارند، بیش از هر قشر دیگری دربرابر آنچه در جامعه انسانی می گذرد، مسئولیت دارند. ▫️واضح است که اگر هر گروه و صنفی در فضای زیست عمومی و زندگی شهری معاصر، تنها به اصول، منافع و روندهای خویش قائل باشد و بخواهد بدون توجه به دیگر اجزا، رسالت های جامعه و منافع عمومی اقدام کند، نه تنها نتیجه ای حاصل نخواهد شد، بلکه احتمال آسیب های پسینی را نیز به دنبال خواهد داشت. ▪️در همین راستاست که بسیاری از هنرمندان کوشیده اند با شناخت دقیق از زیست انسان معاصر و توجه بحران ها یا قوت های معطوف به این زیست، دگرگونی هایی را در ارائه و آفرینش آثار خویش، فراهم آورند. ▫️ساده تر آن است که بگوییم امروز درکنار همه استانداردها و رویکردهای زیبایی شناسانه، هنر به زبانی گویا برای تربیت و آموزش و آگاه سازی جامعه بدل شده است. ▪️بسترهای مصرف هنری در جهان معاصر، نقش یک مدرسه بزرگ را ایفا می کنند که خلأهای کنونی انسان ها را در برابر اهداف کلان خود هنر در نظر گرفته، به آن ها می پردازد. ▫️در چنین حالتی است که هنر، هم کارکرد سنتی خویش را ایفا می کند و هم به طور بخشی و موردی به یک مسئله، نیاز یا بحران مشخص در طیفی از مخاطبان، می پردازد و به حل آن کمک می کند. ▪️مسائل معاصر و کنونی جامعه انسانی همواره از سوی علوم، محل توجه و بررسی قرار می گیرد. زمانی که این مسائل، مسئله هنر و هنرمند نیز می شوند، فضایی برای پیوند دوگانه یا چندگانه میان علوم و هنر فراهم می آید؛ ▫️به عنوان نمونه و برای ارائه تصویری روشن از آنچه گفته می شود، باید به هنرهای نمایشی اشاره کنیم. ▪️تئاتر را می توان انسانی ترین هنر درمیان دیگر هنرها دانست. ▫️تصور کنید تئاتر درکنار کارکرد سرگرمی آفرینی و انتقال معنا و نگرش خویش، به دردها یا برخی آسیب های کنونی جامعه مثل بحران های عاطفی، تربیت فرزند، طلاق، مشکلات ناشی از فضای مجازی یا امثال آن بپردازد. در چنین حالتی، امکان اصلاح امور اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی محقق خواهد شد. ▪️چنانچه هنرمندان کنونی با چنین نگرشی در نقش و وظیفه خویش بازنگری کنند، زمینه پیشرفت جامعه، رفع مشکلات و هم افزایی در کلیت جامعه فراهم می آید. ▫️از این رو امروزه شکل گرفتن زیرمجموعه هایی ذیل هنرهای گوناگون که از ترکیب یک رویکرد دانشی یا اصول آن هنر فراهم می آید، راهکاری برای تحقق مسئولیت اجتماعی و زمان مندی هنر است؛ ▪️به عنوان نمونه اگر رویکردهای روان شناختی با هنر تئاتر ترکیب شود، شاهد شکل گرفتن نوعی آرامش، حل مسائل وابسته به روان انسان و درمانی اجتماعی خواهیم بود. این رویکرد ترکیبی در بسیاری از هنرها امکان نمود و کارکرد یافتن دارد. ▫️رمان «دنیای صوفی»، نوشته یوستین گردر، هرچند یک رمان است، مدرسه ای است برای آموزش فلسفه. ▪️به اعتقاد نگارنده، شرایط جهان معاصر و شتاب فزاینده تحولات، لزوم توجه هنر و هنرمندان به مسئولیت اجتماعی خویش و پیوند یافتن با علوم روز در راستای حل مسائل جامعه را دوچندان کرده است؛ هرچند همانند همیشه تحقق این امر نیازمند توجه و برنامه ریزی سیاست گذاران فرهنگی و هنری و کارگزاران اجرایی این عرصه است. ✨نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی #محمدجواد_استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi

افق‌گشایی روایت مقاومت در جهان روایت‌ها محمدجواد استادی نگاهی به رمان خار و میخک نوشته شهید یحیی سنوار در جهان کنونی با همه پیچیدگی‌ها، تعارض‌ها و کشمکش‌های فراوانش، تنها زمانی می‌توان بر دیگران تأثیر گذارده و نقش هدایتگر مبتنی بر قدرت را ایفا نمود که در جایگاه راهبری و کنترل افکار عمومی قرار گیریم. ساخت انگاره‌های عمومی در جهان اساسی‌ترین هدف و اصلی است که قدرت‌ها و یا هر ایدئولوژی آن را پیگیری می‌کنند. امروز «روایت» مهم‌ترین ابزار برای تحقق این امر مهم است. از این رو می‌توان گفت جهان کنونی، جهان روایت‌هاست. امروز روایتی که بر دیگر روایت‌ها غلبه و با توده‌های گسترده مردم ارتباط برقرار کند روایت غالب خواهد بود و این روایت افکار و نگره‌ها را بر اساس اهداف و نگاه‌های صاحب روایت، شکل می‌دهد. مروری بر تاریخ استعمار و جریان‌های بهره‌کش نشان می‌دهد ایشان همواره از عنصر فرهنگ و ابزار روایت به عنوان بستری زمینه‌‌ای برای گسترش اهداف و برنامه‌های خویش بهره برده‌اند.   «مقاومت» کلان‌مفهومی است که امید آزادگان و افق‌گشای حرکت ایشان در راستای رهایی از بندهاست. به همین خاطر است که همواره مستکبران کوشیده‌اند مفهوم مقاومت را تقلیل داده و از آن تصویری معکوس و مبتنی بر خشونت ارائه دهند.  در این میان چنانچه اشاره شد بهترین بستر برای تبیین مفهوم مقاومت و توسعه و گسترش معنایی آن، بهره‌مندی از روایت و قالب‌های متنوع آن است. در میان همه قالب‌های روایت مدرن، رمان و ادبیات داستانی به دلیل ویژگی‌های متعدد از جمله برخورداری از زبان حس‌آمیز، عمومی بودن، در دسترس بودن، جذابیت، قصه‌بنیاد بودن و مواردی از این دست بهترین ابزار برای انتقال معناست. اکنون که یکی از چهره‌های تابناک مقاومت یحیی سنوار به شهادت رسیده، فرصتی برای واکاوی ابعاد پوشیده‌تر این شخصیت است. در کنار همه وجوه شخصیتی سنوار از جمله سیاست‌ورزی، رشادت، شجاعت و امثال آن، توجه و دریافت دقیق او از اهمیت روایت قابل توجه است. یحیی سنوار در طول دورانی که در اسارت رژیم جعلی صهیونیستی بود اقدام به نگارش رمان مهمی به نام «خار و میخک» آن هم به زبان عبری کرد. سنوار به خوبی دریافته بود برای انتقال معنای مقاومت و بازتاب ملموس و قابل درک آنچه بر ملت مظلوم فلسطین گذشته و می‌گذرد باید از زبان داستان بهره برد. سنوار در این رمان به بهانه روایت زندگی جوانی فلسطینی به نام احمد که در مسیر آزادی مبارزه می‌کند تصویری دقیق از زندگی جامعه فلسطین و نوع مبارزه آن‌ها برای دست یافتن به استقلال ارائه می‌کند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این رمان که با استقبال منتقدان ادبی نیز روبه‌رو شده ارائه تصویر واقع‌گرایانه از زیست معاصر و روزمره در فلسطین است. شاید بتوان گفت «خار و میخک» حکم یک سند تاریخی البته در زبان ادبی را دارد. می‌توان مدعی شد خواننده این رمان از منظر تاریخی و اجتماعی با آنچه در سالیان گذشته بر فلسطینیان گذشته آشنا می‌شود و از ارجاعات تاریخی دقیق بهره‌مند است.    سنوار زبانی ساده و روان را برای روایت داستان خویش انتخاب کرده و این زبان امکان برقراری رابطه با طیف وسیع مخاطبان از فرهنگ‌های گوناگون را می‌یابد. از دیگر نقاط قوت این رمان، طرح مسئله مهم فرهنگ فلسطین است. شاید به دلیل شرایط سختی که در همه این سالیان بر فلسطینیان گذشته کمتر به عناصر فرهنگی ایشان توجه شده باشد. خار و میخک با جزئیاتی ارزشمند و جذاب، آداب و رسوم فلسطینیان را بازتاب داده و فرهنگ غنی این سرزمین را به جهانیان معرفی می‌کند. برخی این رمان را عاملی الهام‌بخش برای آزادی‌خواهان و ورود ایشان به عرصه مبارزه و ظلم‌ستیزی می‌دانند. با مروری بر بررسی نشریات ادبی جهان درباره این رمان ویژگی‌های مهمی پدیدار می‌شود. روایت ملموس و صادقانه، توجه جدی به مسئله نمادپردازی، تقویت ادبیات مقاومت در تراز جهانی، مسئله‌شناسی و تصویرسازی از جمله مهم‌ترین این موارد است. اوج نمادپردازی در نام این رمان هویداست، خار نشان سختی و رنج و میخک نماد شادی و امید است. سنوار می‌خواهد در این رمان تضاد میان رنج و امید در زندگی فلسطینیان را نشان دهد.  سنوار در خار و میخک می‌گوید در سخت‌ترین شرایط نیز می‌توان به امید آینده‌ای پیروز و روشن زندگی کرد. حماس نمونه اعلای این تفکر است که عینیت یافته است. زندگی یحیی سنوار و شهادت حماسی او خود نشان از امکان زندگی آزادی‌خواهانه و سربلند در عین سختی و محدودیت است. امید است به زودی ترجمه این رمان منتشر و در اختیار همه علاقه‌مندان قرار گیرد.   ✨نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی #محمدجواد_استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi

✍🏻بازنمایی معارف دینی در سینما 📰روزنامه شهرآرا/ نهم ابان ماه ۱۴۰۳ ✨نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی #محمدجواد_استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi

✍🏻نشست "بازنمایی معارف دینی در سینما از ادعا تا امکان" 📰روزنامه شهرآرا/ نهم ماه ۱۴۰۳ ▪️بخشی از مجموعه نشست های پنجمین جشنواره بین المللی فیلم دینی اشراق با حضور محمد جواد استادی دبیر کمیته علمی جشنواره فیلم اشراق ظهر شنبه نهم آبان ماه در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. ▫️در این نشست به مسائلی همچون فرم و محتوا در حوزه سینمای دینی کارکردهای آن و همچنین خلاهای موجود در این بخش پرداخته شد و عناصر تأثیرگذار در هنر و سینمای دینی بررسی شدند. ▪️محمد جواد استادی پژوهشگر حوزه هنر در ابتدای این نشست هنر را مهم ترین ابزار برای ملموس کردن و تجلی اندیشه دانست و گفت: تا زمانی که اندیشه های کنش ورزانه در اختیار توده های مردم قرار نگیرد و بر روی آنها اثر نگذارد در واقع اتفاقی نیفتاده است. سینما یکی از زبانهای جدی برای این کار بوده که در جشنواره فیلم دینی اشراق» توجه به این بعد اندیشه ای مدنظر قرار گرفته است. ▫️وی تحقق سینمای دینی را یکی از چالش های جدی در این حوزه قلمداد کرد و توضیح داد: اکنون چیزی به عنوان سینمای دینی به معنای واقعی در هیچ کجای جهان محقق نشده است و باید تلاش کنیم که این اتفاق رخ دهد ما اساسا در عرصه تعاریف دچار مشکل هستیم در حوزه ای مانند سینما که نیازمند ورود به فضای تولید است. باید در این امر به اجماع برسیم. سینمای استعلایی، مذهبی، اسلامی، معناگرا و دینی واژه هایی هستند که فراوان در فضای اندیشه ای سینمای کشور با آن ها رو به رو هستیم اما تعریف دقیقی از هیچ یک نداریم و تفاوت آنها را با یکدیگر نمی دانیم. ▪️دبیر کمیته علمی جشنواره فیلم اشراق با اشاره به اینکه در کشور ما بین فضای اندیشه و فرم در حوزه سینما اتفاق جدی صورت نگرفته است، گفت: پیش از آنکه به سینما به عنوان یک ابزار بپردازیم، باید پرسش های بنیادین خود را درباره آن مطرح کنیم. تا زمانی که ندانیم فلسفه چیزی که میخواهیم از آن استفاده کنیم چیست هیچ وقت نمی توانیم از آن در راستای اهداف خود بهره ببریم. ▫️وی در ادامه نشست به مباحثی چون «دراماتورژی» یا نمایش پردازی در سینمای دینی پرداخت و اظهار کرد: باید بتوانیم یک مفهوم و معنا را به متنی تبدیل کنیم که ظرفیت دراماتیک و اجرایی داشته باشد. دراماتورژی در سینمای دینی بسیار پیچیده تر از ژانرها یا گونه های دیگر سینمایی و نمایشی است. ما در کشور دچار نوعی تقلیل گرایی هستیم یعنی یک ابزار را در جایگاه غیر واقعی خود استفاده میکنیم. این امر باعث میشود خودمان و آن ابزار دچار آسیب شویم. ▪️این پژوهشگر سینما افزود: من معتقدم اکنون سینمای دینی ژانر نیست بلکه میتواند تبدیل به ژانر شود. یکی از مؤلفه های ساده ژانر، مخاطب پسند بودن است؛ سینمای دینی زمانی میتواند تبدیل به ژانر شود که حداقل این مؤلفه را داشته باشد. یکی از عناصر مهم سینما سرگرمی بوده که از دیدگاه برخی یک معنای سخیف است. در صورتی که افراد برای موعظه به سینما نمی روند. اگر قرار است در این مدیوم اثری تولید کنیم حتما باید به امر سرگرمی توجه داشته باشیم. نکته مهم این است که هدف ما فقط سرگرمی نیست بلکه انتقال معنا است. کار هنر تبدیل محتوا به فرم بوده که محتوا یک حوزه انتزاعی و ذهنی است. اما انتقال این محتوا به دیگران و تحت تأثیر قرار دادن ذهنیت و کنش آنها نیازمند فراوری آن است. ▫️وی با اشاره به اینکه تمام عناصر بصری در هنر دینی به یک عنصر برای انتقال معنا محتوا و فرم تبدیل می شود، بیان کرد: در هنر دینی بیش از هر هنر دیگری نمادها دارای معنا هستند. به اعتقاد من مهم ترین نمادی که در آن معنا دارد رنگ است. زیرا در تاریخ بشر و ادیان، رنگ ها بسیار حاوی معنا هستند و نسبت به آن موضع دارند در هنر دینی توجه به فضاسازی یک امر مهم است؛ برخی فکر میکنند محتوای دینی یعنی توجه به همین لایه های سطحی از دین که خودشان متوجه شده اند در صورتی لایه های زیرین دین، محتوای ما را مشخص میکند که شامل مسائل اخلاقی و باورهای دینی بوده و حتی ممکن است برخی به سراغ تجربیاتی که خود در فضای دینی با آن روبه رو شده اند بپردازند. 👇👇👇

▪️استادی هدف سینمای دینی را به تعالی رساندن انسان بیان کرد و افزود: این بخش باید بتواند احساس شما را درگیر کند و در عین حال بر روی فرم و محتوا نیز اثر بگذارد. هماهنگی مسئله دیگری است که باید در هنر دینی به آن توجه کنیم؛ بزرگ ترین مسئله ما با فیلم سازانی در حوزه دین این است که درکی از مفاهیم دینی ندارند‌. چون هیچگاه بین هنرمندان اندیشه ورزان حوزه هنر و نهادهای متولی دینی ارتباطی برقرار نبوده است. خلاقیت نیز عنصر مهم دیگری است که ضمن فهم و دریافت درست مفهوم انتزاعی دینی تبدیل شدن به فرم نیازمند آن است. یکی از مشکلات بزرگ ما در سینمای دینی مواجه نبودن با موضوعهایی است که عینیت ندارد و به طور مستقیم مشاهده نمی شوند. وقتی این اتفاق رخ می دهد با مسئله ای به نام تفسیر تاویل و تعبیر رو به رو میشویم این کار را سخت میکند. یعنی ما با پدیده ای مواجه هستیم که به دلیل نبود عینیت تفسیر پذیر است و باید آن را به فرم تبدیل کنیم. ▫️وی بیان کرد: مفاهیم دینی پیچیده هستند و ابعاد مختلف دارند که به راحتی نمی توان آنها را منتقل کرد. مخاطب سینما و هنر انسان ها هستند که متناسب با ذهنیت پیشینه دانش و پایگاه هویتی خود برداشتهای متفاوتی دارند. موفقیت در این حوزه زمانی صورت میگیرد که مخاطب را وادار کنید معنایی را که مدنظر شماست برداشت کند ما می خواهیم در سینمای دینی اعتقاد و باور را به تصویر بکشیم. یکی دیگر از کارهایی که در این مسیر با آن دچار مشکل هستیم؛ تعادل بین دین و هنر است و اگر به آن توجه نشود ما را دچار آسیب میکند. ▪️وی با اشاره به اهمیت ایده در سینمای دینی گفت: یکی از ویژگیهای ایده برخورداری از جامعیت و منطق سینمایی است. در غیر این صورت به نتیجه نمی رسد. ایده باید قابلیت طرح در ظرف سینما را داشته باشد و به یک داستان منطقی تبدیل شود سپس بتوان یک طرح کلی از آن نوشت و به یک فیلم نامه تبدیل کرد ✨نقد فرهنگی: کانال فعالیتها، تحلیلها و یادداشت های فرهنگی #محمدجواد_استادی https://eitaa.com/naghdefarhangi