بسم الله الرحمن الرحیم
☑️ همسایۀ بودن و همپایۀ نابودن
✔️ تحلیلی بر نسبت #زبان و #قدرت در آینه انتخابات اخیر
▪️#هایدگر(۱) بر آن بود که: «زبان، نزدیک ترین #همسایه_بودن انسان است»(۲) همو از #هامبولت(۳) چنین نقل کرده است که «انسان از آن روی که سخن می گوید انسان است!»(۴)
▪️او در نگاه هستیْ بنیادِ خود به انسان، زبان را #مأمن_وجود و #خانه_بود می داند. هستی انسان وابسته زبان است و زبان قائمه وجود انسان.(۵)
▪️نمی دانم هایدگر #قرآن را خوانده و پی به عمق آن برده بود یا نه! قرآن وجود و هویت #انسان را در میان دو حقیقت زبانی تعریف نموده است؛ یکی #قرآن و دیگر #بیان:
«اَلرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ الْإِنْسانَ عَلَّمَهُ الْبَیانَ» (۶)
▫️#خَلق انسان از حیث #وجودی، عمیق تر و جامع تر از آنچه هایدگر گفته است، در بند یک اثر زبانی؛ یعنی قرآن است و #هویت او نیز پرداختۀ آن.
به قول #سیّد_حیدر_آملی: دلیل پیش انداختن قرآن از انسان، آن است که انسان، انسان نمی شود جز با قرآن!(۷)
▫️بدیهی است که اگر #زبان نمی بود، قرآن نیز نبود، همین طور انسان! کتاب های پیشین نیز جملگی رقیقه، نازله و مقدمه قرآن بوده اند.
▫️از سوی دیگر، این همان انسان است که ظرف تعلیم بیان می شود؛ یعنی همان انسانی که در زبان زاده می شود، دیگر بار از زبان تولد می یابد!
▪️بنابراین، قرآن هم در #هستی و هم در #هویت، زبان را نزدیک ترین #همسایۀ_بودِ آدمی می داند و روشن است که فقدان هویت زبانی در خور را، #همپایۀ_نابودن!
▪️دریافت جلال الدین رومی از بیان هویت آفرین قرآن، دوگانه #گنج و #رنج است:
ای زبان هم گنج بی پایان تویی/ ای زبان هم رنج بی پایان تویی (۸)
▪️از چشم انداز هویت اجتماعی و سیاسی، بی بیانی و بد زبانی رنجی است بی نهایت. آن که بی بیان است نافرجام، و آن که بد زبان است، بدنام.
▪️رنج این نافرجامی و بدنامی در میدان اجتماع و سیاست چنان فزاینده و گدازنده است که بسا از وبال هویتی به زوال موجودیتی سر بگذارد.
▪️جماعتی که نداند چگونه سخن بگوید، چه بگوید، کی و کجا بگوید؛ اگر بار گنج هم داشته باشد در تیه رنج، سرنوشتی بغرنج خواهد یافت.
▪️حدیث «زبان درنده است»(۹)، در هندسه سیاست مُدُن، اهل آن مدینه؛ یعنی سرمایه اجتماعی را خواهد برید و علقه های #وحدت را خواهد درید. خبط و خطای برخی ظفرمندان این روزهای بهارستان همین بود که گنج عیان را با رنج زبان تاخت زدند و بابی ناصواب و نامیمون در خانه فضیلت ها اخلاقی گشودند.
▪️این میهمانان عزیز بهارستان، لاجرم، باید زبانی فاخر برگزینند و #ستیزه_گری زبان را علاج نمایند، وگرنه به تدریج دچار بحران هویت و عاقبت گرفتار هدم موجودیت، از حیث سیاسی اجتماعی، خواهند شد.
▪️سرشت جهان سیاست را با رنج تنیده اند و بی رنج گنج میسر نخواهد شد، چنانکه فرموده اند:
«هركه بر مسند ریاست نشيند، بايد بر رنج سياست صبر كند.» (۱۰)
▪️نابردباری ها و بی پروایی های جلوس بر کرسی بهارستان می تواند، سقوط زودرس این دوستان را در پی داشته باشد. «حلم و بردباری، رأس ریاست است»(۱۱) و مدارای با رقیبان نشانه کیاست. دریدن پرده حرمت دیگران و پاشیدن خاک تحقیر بر چهره رفیقان، نه رسم فتوّت است و نه دستور شریعت.
✍ جواد محمدی
۱۶ اسفند ۱۴۰۲
➖➖➖➖
✔️ پی نوشت ها:
۱. مارتین هایدگر فیلسوف برجسته آلمانی که در دوره متأخر خود بیش از آنکه هایدگر #هستی_و_زمان باشد، هایدگر #هستی_و_زبان بود.
۲. هوفستدر، آلبرت، کتاب «شعر، زبان و اندیشه رهایی»(مجموعه مقالات هایدگر)، ترجمه عباس منوچهری، ص ۷۶.
۳. فیلسوف، زبان شناس و سیاست مدار آلمانی که معتقد بود هر کسی عمدتا از طریق زبان، جهان را تجربه می کند.
۴. هوفستدر،همان، ص ۷۵.
۵. همو، مقاله زبان، صص ۷۵- ۱۰۰.
۶.سوره الرحمن آیات ۱ - ۴.
۷. سید حیدر آملی عارف بلند آوازه شیعی در تفسیر «المحیط الاعظم و البحر الخضم»، ج ۵، ص ۳۶۴.
۸.مثنوی معنوی، دفتر اول، حکایت طوطی و بازرگان.
۹.نهج البلاغه، حکمت ۵۷.
۱۰.آمُدی، غررالحکم، ج ۱، ص ۶۲۱.
۱۱.همو، ص ۳۴۳.
🔰اینجا نسیمی از حیات جاری است👇
@nasimehayaat | نسیم حیات