انسان مجهول الهويه‏ كسى كه معلوم نيست مسلمان است يا نه پاك مى‏باشد ولى احكام ديگر مسلمانان را ندارد مثلًا نمى‏تواند زن مسلمان بگيرد.[1] [1] توضيح المسائل مراجع،م، ص 86.

معيار بازار مسلمين‏ يكى از معيارهاى حلال بودن، بازار مسلمين (سوق مسلمين) است. و در كتابهاى فقهى نمونه‏هاى زيادى دارد. مثال: ماهى مرده‏اى كه معلوم نيست آن را زنده از آب گرفته‏اند يا مرده، چنانچه در دست مسلمانان‏ باشد حلال است. و يا مرغهايى را كه در بازار مسلمين به فروش مى‏رسد حلال است مگر اينكه بدانيم ذبح اسلامى نمى‏شود.[1] گوشت و پيه و چربى كه در بازار مسلمانان فروخته مى‏شود پاك است. همچنين اگر يكى از اينها در دست مسلمان باشد ولى اگر بدانند آن مسلمان از كافر گرفته و رسيدگى نكرده كه از حيوانى است كه به دستور شرع كشته شده، نجس مى‏باشد و برخى از مراجع حرام مى‏دانند.[2] [1] توضيح المسائل مراجع، م 2618؛ استفتائات امام، ج 2، س 11. [2] توضيح المسائل مراجع،م 95.

معيار محرميت‏ محرميت سه گونه است: سببى، نسبى، شيرى‏ اگر كسى زنى را براى خود عقد نمايد اگرچه با او نزديكى نكند مادر و مادر آن و مادر پدر او هرچه بالاتر روند به آن مرد محرم مى‏شوند.[1] اگر زنى را عقد كند و با او نزديكى نمايد دختر و نوه دخترى و پسرى آن زن هرچه پايين روند چه در وقت عقد باشند يا بعداً به دنيا بيايند به آن مرد محرم مى‏شوند.[2] عمه و خاله پدر و عمه و خاله پدر پدر و عمه و خاله مادر و عمه و خاله مادر مادر هرچه بالاتر روند به انسان محرمند.[3] شير دادنى كه علت محرم شدن است به سه نحو مى‏تواند باشد: 1. پانزده مرتبه شير بدهد. 2. يك شبانه روز به كودكى شير كامل بدهد. 3. به اندازه‏اى شير به او بدهد كه بگويند از آن شير استخوانش محكم شده و گوشت در بدنش روييده است.[4] [1] توضيح المسائل مراجع،ج 2، م 2385. [2] توضيح المسائل مراجع،م 2386. [3] توضيح المسائل مراجع،م 2388. [4] توضيح المسائل مراجع، م 2484.

معيار پوشش زينت‏ هرچه در نظر عرف مردم زينت محسوب شود اظهار آن در برابر نامحرم جايز نيست.[1] اگر زنى دست و صورت خود را به چيزى كه عرفاً زينت محسوب مى‏شود زينت كند، بايد صورت و دست خود را از بيگانه و نامحرم بپوشاند.[2] [1] احكام بانوان، ص 19، محمد وحيدى؛ احكام روابط زن و مرد، مسعود معصومى، ص 117. [2] همان.

معيار اطاعت از پدر و مادر پرسش: اطاعت از پدر و مادر تا چقدر بر فرزند لازم است و آيا اجداد و جدّات هم حكم پدر و مادر را دارند؟ پاسخ: در امورى كه انجام آن موجب نارضايتى آنها است از حيث شفقت پدر و مادرى اطاعت شود و فرقى بين پدر و مادر و اجداد نيست.[1] [1] توضيح المسائل مراجع، ص 675، س 85.

معيار قمار هر نوع بازى كه شرط كنند، شخص برنده از كسى كه بازى را باخته پول يا چيز ديگرى بگيرد قمار و حرام است به جز در مسابقات اسب دوانى و تيراندازى.[1] بازى با وسايل قمار بدون شرط بندى هم حرام است.[2] [1] استفتائات امام، ج 2، ص 9- 11؛ مسائل جديد، ج 1، ص 107، محمودى. [2] استفتائات امام خمينى( ره).

معيار بازى حرام‏ هر نوع بازى كه به صورت برد و باخت و شرط بندى باشد حرام است مگر در مسابقه تيراندازى و اسب سوارى.[1] [1] توضيح المسائل مراجع،ج 2، مكاسب محرمه، س 17؛ اجوبة الاستفتائات، س 1123؛ جامع المسائل فاضل، ج 1، س 953؛ استفتائات مكارم، ج 2، س 727.

ملاك خروج از آلات قمار پرسش: ملاك خروج از آلات قمار بودن چيست؟ پاسخ: در منطقه‏اى كه با آن بازى مى‏كنند مردم به عنوان آلات قمار به آن نگاه نكنند.[1] [1] استفتائات جديد مكارم، ج 3، س 480.

معيار اعتكاف‏ اعتكاف براى كسى صحيح است كه بتواند سه روز روزه بگيرد و از اذان صبح آغاز اعتكاف در مسجد جامع شهر باشد.[1] [1] تحريرالوسيله، ج 1، ص 304.

معيار مفسده‏ معيار بسيارى از احكام بر اساس مفسده و عدم مفسده است. مثلًا پوشيدن لباس رنگ روشن، پوشيدن كفش‏هاى صدادار، استفاده از عطر و ادكلن، پوشيدن لباسهاى تنگ و ... اگر مفسده داشته باشد اشكال دارد.[1] يكى از شرايط امر به معروف و نهى از منكر نبودن مفسده است. پدر يا جد پدرى طفل در صورتى مى‏تواند مال طفل را بفروشد كه براى او مفسده نداشته باشد. بلكه بهتر آن است كه تا مصلحت نباشد نفروشد.[2] [1] اجوبة الاستفتائات، س 1361 و 1363. [2] توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 234، م 2087.

پرسش: فروش لباسهاى زير زنانه توسط مردان چه حكمى دارد؟ پاسخ: اگر موجب ترتّب مفاسد اخلاقى نباشد اشكال ندارد.[1] پرسش: استماع صداى گريه زن نامحرم چه حكمى دارد؟ پاسخ: اگر باعث تهييج شهوت و مفسده نشود اشكال ندارد.[2] گوش كردن صداى خنده، گريه و تلاوت قرآن زن اگر مفسده نداشته باشد مانعى ندارد.[3] ارتباط شغلى بين دختر و پسر اگر مفسده نداشته باشد و موازين شرعى در آن رعايت گردد اشكال ندارد. [1] توضيح المسائل مراجع،س 1368. [2] اجوبة الاستفتائات، س 1145؛ جامع المسائل فاضل، ج 1، س 1725. [3] توضيح المسائل مراجع،س 1146؛ پرسشها و پاسخهاى دانشجويى، ج 22، ص 71.

پرسش: آيا نمايش دادن ورزش زنان از تلويزيون و چاپ آن توسط مطبوعات جايز است؟ پاسخ: اگر مفسده دارد و يا ترويج باطل است، جايز نيست.[1] پرسش: برخى از روزنامه‏ها و مجلات، عكسهاى خوانندگان بدحجاب را چاپ مى‏كنند، خريد و فروش اين گونه مجلات چه حكمى دارد؟ پاسخ: آنچه مروج فساد است جايز نيست.[2] [1] رساله دانشجويى، ص 87. [2] توضيح المسائل مراجع،ص 92.