🔰 مطهری و متحجران
⭕️ یکی از اندیشه هایی که شهید مطهری با اهتمام بسیار زیاد با آن درگیر شد، تحجر و جمود دینی بود. به نظر می رسد شهید مطهری عرضه حقیقی اسلام به جامعه را تنها در نقد مبانی فلسفی و اندیشه ای غرب و روشنفکران وطنی نمی دانست بلکه یکی از موانع بزرگ بر سر راه اسلام شناسی راستین را تحجر می دانست.
⭕️ شهید مطهری البته در این مسیر زخم های بسیاری خورد و هرگز از طعن و حمله مخالفان متحجر بی نصیب نبود تا آنجا که او را به وهابی گری نیز متهم کردند و از بسیاری از مزایای عادی که طلابی به مراتب ضعیف تر از آن بهره مند بودند محروم ماند.
⭕️ شهید مطهری بخشی از فضای تحجر در محیط دینی و حوزه های علمیه را محصول حدود دو قرن سیطره جریان اخباری گری بر اندیشه شیعی می دانست:
«البته مكتب اخبارى در اثر اين مقاومتها شكست خورد و الآن جز در گوشه و كنارها پيروانى ندارد، ولى همه افكار اخباريگرى كه به سرعت و شدت بعد از پيدايش ملا امين در مغزها نفوذ كرد و در حدود دويست سال كم و بيش سيادت كرد از مغزها بيرون نرفته، الآن هم مىبينيد خيلیها تفسير قرآن را اگر حديثى در كار نباشد جايز نمیدانند. جمود اخباريگرى در بسيارى از مسائل اخلاقى و اجتماعى و بلكه پارهاى مسائل فقهى هنوز هم حكومت میكند. فعلًا مجال شرح و بسط نيست.» (ج20، ص 171)
⭕️ ایشان جریان همین اشکال را در میان اهل سنت نیز نقد می کرد و همان را عامل بزرگ انحطاط مسلمین می دانست. (مقدمه مقاله 14 اصول فلسفه، مقدمه کتاب انسان و سرنوشت)
⭕️ او خصوصا در زمانی که به برخی مرزهای حساس مباحث روز نزدیک می شد مورد نقد بخشی از این جریان قرار می گرفت یکی از آثار مهم شهید مطهری که در زمان خود بسیار بحث و مناقشه برانگیخت، کتاب «مساله حجاب» است. ایشان پس از نوشتن این کتاب مورد عتاب های مختلفی قرار گرفت که بخشی از آن در کتاب «پاسخ های استاد» که مجموعه پاسخ های ایشان به نقدهای مطرح بر آن کتاب است، منعکس شده است. این نقدها که توسط یکی از شاگردان سابق شهید و سپس منتقد جدی ایشان نوشته شده بسیار تند و گزنده بود تا جایی که در پایان شهید مطهری ناراحتی خود را از این برخورد پنهان نکرد:
«چنين فكر مىكنم كه اين نسخه را من به شما هبه كرده ام، لهذا به هبه خودم رجوع میكنم. كتاب را پس از مطالعه برگردانيد. آنچه بر اين كتاب ايراد گرفته شده است سه نوع است. يك نوع مناقشه مطلب است از نظر فقهى. من در اين مناقشات هيچ چيز جالب توجهى نيافتم ... نوع ديگر از نوع مصلحت انديشى است كه كتمان، اصلح از اظهار است؛ و چنين مصلحت انديشىها را فقط افرادى مىكنند كه از جريان اجتماع بىخبرند و شعاع ديدشان چه از نظر مكان و چه از نظر زمان محدود است. نوع سوم نسبتهايى است كه به نويسنده داده شده است، و رسيدن به اين حساب با خداى ربّ العالمين و احكم الحاكمين است.» (ج 19، ص 624)
⭕️ یکی از رهیافت های جدی و کارساز شهید مطهری در مقابله با این جریان خصوصا در میان تشیع، ریشه یابی تاریخی تحجر و همراه ساختن بزرگترین علمای شیعه با جریان تحولی و ضد جمود است. ایشان در مقاله بسیار ارزشمند «الهامی از شیخ الطائفه» به این نکته اشاره می کند که حتی شیخ طوسی که نامدارترین فقیه تاریخ شیعه است از گزند متحجران مصون نبوده و آثار و فعالیت های علمی او هم در زمان خود مورد نقد بوده است:
«شيخ طوسى در مقدمه كتاب نفيس مبسوط نيز از گروه جامدفكران گله آغاز مىكند، میگويد:
«من هميشه مىشنيدم كه فقهاى اهل جماعت فقه ما شيعيان اماميه را تحقير مىكردند ... و من همواره در اشتياق بسر مىبردم كه كتابى تأليف كنم متضمن فروع (بدون آنكه نيازى به اعماق قياس پيدا شود) ولى اشتغالات و گرفتاريها مانع بود و از جمله چيزهايى كه عزم مرا مىكاست اين بود كه اصحاب ما كمترين رغبت به اين كار نشان نمىدادند زيرا با متون اخبار و صريح الفاظ روايات خو گرفته بودند و حتى حاضر نبودند لفظى تغيير كند.كار جمود به آنجا كشيده شده بود كه اگر لفظى به جاى لفظ ديگر قرار مىگرفت در شگفت مىشدند و فهمشان از درك آن معنى كوتاهى مىكرد.»
كتاب مبسوط شيخ طوسى يك كتاب تفريعى و اجتهادى است. ظاهراً اولين كتاب فقهى تفريعى است كه فروعى در آن طرح و حكم آنها از اصول استخراج شده است. كلام شيخ در مبسوط مىرساند كه شيعه در عصر شيخ يك دوره جمودى را در فقه طى مىكرده است.» (ج 20، ص 142)
⭕️ شهید مطهری با شجاعت تمام هرگز در مقابل جریان متحجر کوتاه نیامد و در تمام حوزه های اندیشه ای اسلام همانگونه که در برابر غرب از اسلام دفاع می نمود در برابر برداشت های ظاهرگرایانه و ناصواب متحجران هم می ایستاد. به نظر می رسد برای امتداد اندیشه شهید مطهری باید هم در جبهه نقد غرب حضور داشت و هم در مقابل متحجران ایستاد.
✏️ سید محمد هاشمی
#شهید_مطهری
#تحجر
@ofoqemobin
هدایت شده از افق مبین||سید محمد هاشمی
🔰 مطهری و متحجران
⭕️ یکی از اندیشه هایی که شهید مطهری با اهتمام بسیار زیاد با آن درگیر شد، تحجر و جمود دینی بود. به نظر می رسد شهید مطهری عرضه حقیقی اسلام به جامعه را تنها در نقد مبانی فلسفی و اندیشه ای غرب و روشنفکران وطنی نمی دانست بلکه یکی از موانع بزرگ بر سر راه اسلام شناسی راستین را تحجر می دانست.
⭕️ شهید مطهری البته در این مسیر زخم های بسیاری خورد و هرگز از طعن و حمله مخالفان متحجر بی نصیب نبود تا آنجا که او را به وهابی گری نیز متهم کردند و از بسیاری از مزایای عادی که طلابی به مراتب ضعیف تر از آن بهره مند بودند محروم ماند.
⭕️ شهید مطهری بخشی از فضای تحجر در محیط دینی و حوزه های علمیه را محصول حدود دو قرن سیطره جریان اخباری گری بر اندیشه شیعی می دانست:
«البته مكتب اخبارى در اثر اين مقاومتها شكست خورد و الآن جز در گوشه و كنارها پيروانى ندارد، ولى همه افكار اخباريگرى كه به سرعت و شدت بعد از پيدايش ملا امين در مغزها نفوذ كرد و در حدود دويست سال كم و بيش سيادت كرد از مغزها بيرون نرفته، الآن هم مىبينيد خيلیها تفسير قرآن را اگر حديثى در كار نباشد جايز نمیدانند. جمود اخباريگرى در بسيارى از مسائل اخلاقى و اجتماعى و بلكه پارهاى مسائل فقهى هنوز هم حكومت میكند. فعلًا مجال شرح و بسط نيست.» (ج20، ص 171)
⭕️ ایشان جریان همین اشکال را در میان اهل سنت نیز نقد می کرد و همان را عامل بزرگ انحطاط مسلمین می دانست. (مقدمه مقاله 14 اصول فلسفه، مقدمه کتاب انسان و سرنوشت)
⭕️ او خصوصا در زمانی که به برخی مرزهای حساس مباحث روز نزدیک می شد مورد نقد بخشی از این جریان قرار می گرفت یکی از آثار مهم شهید مطهری که در زمان خود بسیار بحث و مناقشه برانگیخت، کتاب «مساله حجاب» است. ایشان پس از نوشتن این کتاب مورد عتاب های مختلفی قرار گرفت که بخشی از آن در کتاب «پاسخ های استاد» که مجموعه پاسخ های ایشان به نقدهای مطرح بر آن کتاب است، منعکس شده است. این نقدها که توسط یکی از شاگردان سابق شهید و سپس منتقد جدی ایشان نوشته شده بسیار تند و گزنده بود تا جایی که در پایان شهید مطهری ناراحتی خود را از این برخورد پنهان نکرد:
«چنين فكر مىكنم كه اين نسخه را من به شما هبه كرده ام، لهذا به هبه خودم رجوع میكنم. كتاب را پس از مطالعه برگردانيد. آنچه بر اين كتاب ايراد گرفته شده است سه نوع است. يك نوع مناقشه مطلب است از نظر فقهى. من در اين مناقشات هيچ چيز جالب توجهى نيافتم ... نوع ديگر از نوع مصلحت انديشى است كه كتمان، اصلح از اظهار است؛ و چنين مصلحت انديشىها را فقط افرادى مىكنند كه از جريان اجتماع بىخبرند و شعاع ديدشان چه از نظر مكان و چه از نظر زمان محدود است. نوع سوم نسبتهايى است كه به نويسنده داده شده است، و رسيدن به اين حساب با خداى ربّ العالمين و احكم الحاكمين است.» (ج 19، ص 624)
⭕️ یکی از رهیافت های جدی و کارساز شهید مطهری در مقابله با این جریان خصوصا در میان تشیع، ریشه یابی تاریخی تحجر و همراه ساختن بزرگترین علمای شیعه با جریان تحولی و ضد جمود است. ایشان در مقاله بسیار ارزشمند «الهامی از شیخ الطائفه» به این نکته اشاره می کند که حتی شیخ طوسی که نامدارترین فقیه تاریخ شیعه است از گزند متحجران مصون نبوده و آثار و فعالیت های علمی او هم در زمان خود مورد نقد بوده است:
«شيخ طوسى در مقدمه كتاب نفيس مبسوط نيز از گروه جامدفكران گله آغاز مىكند، میگويد:
«من هميشه مىشنيدم كه فقهاى اهل جماعت فقه ما شيعيان اماميه را تحقير مىكردند ... و من همواره در اشتياق بسر مىبردم كه كتابى تأليف كنم متضمن فروع (بدون آنكه نيازى به اعماق قياس پيدا شود) ولى اشتغالات و گرفتاريها مانع بود و از جمله چيزهايى كه عزم مرا مىكاست اين بود كه اصحاب ما كمترين رغبت به اين كار نشان نمىدادند زيرا با متون اخبار و صريح الفاظ روايات خو گرفته بودند و حتى حاضر نبودند لفظى تغيير كند.كار جمود به آنجا كشيده شده بود كه اگر لفظى به جاى لفظ ديگر قرار مىگرفت در شگفت مىشدند و فهمشان از درك آن معنى كوتاهى مىكرد.»
كتاب مبسوط شيخ طوسى يك كتاب تفريعى و اجتهادى است. ظاهراً اولين كتاب فقهى تفريعى است كه فروعى در آن طرح و حكم آنها از اصول استخراج شده است. كلام شيخ در مبسوط مىرساند كه شيعه در عصر شيخ يك دوره جمودى را در فقه طى مىكرده است.» (ج 20، ص 142)
⭕️ شهید مطهری با شجاعت تمام هرگز در مقابل جریان متحجر کوتاه نیامد و در تمام حوزه های اندیشه ای اسلام همانگونه که در برابر غرب از اسلام دفاع می نمود در برابر برداشت های ظاهرگرایانه و ناصواب متحجران هم می ایستاد. به نظر می رسد برای امتداد اندیشه شهید مطهری باید هم در جبهه نقد غرب حضور داشت و هم در مقابل متحجران ایستاد.
✏️ سید محمد هاشمی
#شهید_مطهری
#تحجر
@ofoqemobin
هدایت شده از افق مبین||سید محمد هاشمی
🔰 مطهری و متحجران
⭕️ یکی از اندیشه هایی که شهید مطهری با اهتمام بسیار زیاد با آن درگیر شد، تحجر و جمود دینی بود. به نظر می رسد شهید مطهری عرضه حقیقی اسلام به جامعه را تنها در نقد مبانی فلسفی و اندیشه ای غرب و روشنفکران وطنی نمی دانست بلکه یکی از موانع بزرگ بر سر راه اسلام شناسی راستین را تحجر می دانست.
⭕️ شهید مطهری البته در این مسیر زخم های بسیاری خورد و هرگز از طعن و حمله مخالفان متحجر بی نصیب نبود تا آنجا که او را به وهابی گری نیز متهم کردند و از بسیاری از مزایای عادی که طلابی به مراتب ضعیف تر از آن بهره مند بودند محروم ماند.
⭕️ شهید مطهری بخشی از فضای تحجر در محیط دینی و حوزه های علمیه را محصول حدود دو قرن سیطره جریان اخباری گری بر اندیشه شیعی می دانست:
«البته مكتب اخبارى در اثر اين مقاومتها شكست خورد و الآن جز در گوشه و كنارها پيروانى ندارد، ولى همه افكار اخباريگرى كه به سرعت و شدت بعد از پيدايش ملا امين در مغزها نفوذ كرد و در حدود دويست سال كم و بيش سيادت كرد از مغزها بيرون نرفته، الآن هم مىبينيد خيلیها تفسير قرآن را اگر حديثى در كار نباشد جايز نمیدانند. جمود اخباريگرى در بسيارى از مسائل اخلاقى و اجتماعى و بلكه پارهاى مسائل فقهى هنوز هم حكومت میكند. فعلًا مجال شرح و بسط نيست.» (ج20، ص 171)
⭕️ ایشان جریان همین اشکال را در میان اهل سنت نیز نقد می کرد و همان را عامل بزرگ انحطاط مسلمین می دانست. (مقدمه مقاله 14 اصول فلسفه، مقدمه کتاب انسان و سرنوشت)
⭕️ او خصوصا در زمانی که به برخی مرزهای حساس مباحث روز نزدیک می شد مورد نقد بخشی از این جریان قرار می گرفت یکی از آثار مهم شهید مطهری که در زمان خود بسیار بحث و مناقشه برانگیخت، کتاب «مساله حجاب» است. ایشان پس از نوشتن این کتاب مورد عتاب های مختلفی قرار گرفت که بخشی از آن در کتاب «پاسخ های استاد» که مجموعه پاسخ های ایشان به نقدهای مطرح بر آن کتاب است، منعکس شده است. این نقدها که توسط یکی از شاگردان سابق شهید و سپس منتقد جدی ایشان نوشته شده بسیار تند و گزنده بود تا جایی که در پایان شهید مطهری ناراحتی خود را از این برخورد پنهان نکرد:
«چنين فكر مىكنم كه اين نسخه را من به شما هبه كرده ام، لهذا به هبه خودم رجوع میكنم. كتاب را پس از مطالعه برگردانيد. آنچه بر اين كتاب ايراد گرفته شده است سه نوع است. يك نوع مناقشه مطلب است از نظر فقهى. من در اين مناقشات هيچ چيز جالب توجهى نيافتم ... نوع ديگر از نوع مصلحت انديشى است كه كتمان، اصلح از اظهار است؛ و چنين مصلحت انديشىها را فقط افرادى مىكنند كه از جريان اجتماع بىخبرند و شعاع ديدشان چه از نظر مكان و چه از نظر زمان محدود است. نوع سوم نسبتهايى است كه به نويسنده داده شده است، و رسيدن به اين حساب با خداى ربّ العالمين و احكم الحاكمين است.» (ج 19، ص 624)
⭕️ یکی از رهیافت های جدی و کارساز شهید مطهری در مقابله با این جریان خصوصا در میان تشیع، ریشه یابی تاریخی تحجر و همراه ساختن بزرگترین علمای شیعه با جریان تحولی و ضد جمود است. ایشان در مقاله بسیار ارزشمند «الهامی از شیخ الطائفه» به این نکته اشاره می کند که حتی شیخ طوسی که نامدارترین فقیه تاریخ شیعه است از گزند متحجران مصون نبوده و آثار و فعالیت های علمی او هم در زمان خود مورد نقد بوده است:
«شيخ طوسى در مقدمه كتاب نفيس مبسوط نيز از گروه جامدفكران گله آغاز مىكند، میگويد:
«من هميشه مىشنيدم كه فقهاى اهل جماعت فقه ما شيعيان اماميه را تحقير مىكردند ... و من همواره در اشتياق بسر مىبردم كه كتابى تأليف كنم متضمن فروع (بدون آنكه نيازى به اعماق قياس پيدا شود) ولى اشتغالات و گرفتاريها مانع بود و از جمله چيزهايى كه عزم مرا مىكاست اين بود كه اصحاب ما كمترين رغبت به اين كار نشان نمىدادند زيرا با متون اخبار و صريح الفاظ روايات خو گرفته بودند و حتى حاضر نبودند لفظى تغيير كند.كار جمود به آنجا كشيده شده بود كه اگر لفظى به جاى لفظ ديگر قرار مىگرفت در شگفت مىشدند و فهمشان از درك آن معنى كوتاهى مىكرد.»
كتاب مبسوط شيخ طوسى يك كتاب تفريعى و اجتهادى است. ظاهراً اولين كتاب فقهى تفريعى است كه فروعى در آن طرح و حكم آنها از اصول استخراج شده است. كلام شيخ در مبسوط مىرساند كه شيعه در عصر شيخ يك دوره جمودى را در فقه طى مىكرده است.» (ج 20، ص 142)
⭕️ شهید مطهری با شجاعت تمام هرگز در مقابل جریان متحجر کوتاه نیامد و در تمام حوزه های اندیشه ای اسلام همانگونه که در برابر غرب از اسلام دفاع می نمود در برابر برداشت های ظاهرگرایانه و ناصواب متحجران هم می ایستاد. به نظر می رسد برای امتداد اندیشه شهید مطهری باید هم در جبهه نقد غرب حضور داشت و هم در مقابل متحجران ایستاد.
✏️ سید محمد هاشمی
#شهید_مطهری
#تحجر
@ofoqemobin