⭕️ کرونا و معنویت در خلوت 🕌 یکی از ابعاد ظهور و بروز دین، عرصه اجتماعی دین و #مناسک_جمعی و با عظمت است. این جلوه از حضور دینی در ایرانِ ما و پس از انقلاب تبلور بسیار بزرگ تری یافت. 🔺 این اجتماعات حس و حال معنوی را شدت می بخشد و هویت جمعیِ دینی را ارتقا می دهد. در سنت اسلامی نیز به شدت به این هویت جمعی تاکید شده است. تاکید به مسجد، نماز جماعت، زیارت، مجالس عزا، جهاد و ... از همین قبیل است. 🔺 اما در ادبیات دینی ما عنصر مهمی در معنویت وجود دارد به نام «#خلوت». در اعمال ام داوود که مناسبت آن چند روزی است سپری شده، امام صادق (ع) خطاب به ام داوود می فرماید: «وَ اجْتَهِدِي أَنْ لَا يَدْخُلَ عَلَيْكِ أَحَدٌ يُكَلِّمُكِ أَوْ يَشْغَلُك‏» (فضائل الاشهر الثلاثه، للشیخ الصدوق ص 35) یعنی تلاش کن در این حال کسی وارد بر تو نشود که با تو سخن گوید و مشغولت سازد. 🔺اتصال و توجه حقیقی انسان به خدا با توجه به غیر و فرورفتن در کثرات جمع نمی شود. به همین دلیل مساله «خلوت» در عبادات در ادبیات اسلام و بعدها عرفان اسلامی بسیار جدی شده است. به نحوی که مساله «#عزلت» از ارکان اساسی سلوک عرفانی مطرح شده و می شود. در میان علمای شیعه کتبی مانند #التحصینِ مرحوم ابن فهد حلی و کشف المحجه سید بن طاووس و آثار ابن عربی و اتباع او و نیز کتب مهم عرفان عملی مانند #قوت_القلوب اشاراتی جدی به این مساله وجود دارد. برخی جوهره حقیقی «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» را همین می دانند. 🔺 البته گاهی این خلوت در برخی تعابیر به «عزلت»ی حداکثری گسترش پیدا کرده و هر حضور و کنش اجتماعی را منتفی می داند. مرحوم شهید مطهری در نقاط مختلفی از آثار خود این نگاه به عزلت را نقد می کند. (مراجعه کنید به بررسی مکتب عرفا در کتاب انسان کامل، و مساله تقوا در کتاب آزادی معنوی) مرحوم امام نیز عملا با انقلاب اسلامی معنای جدیدی به سلوک و خلوت و عزلت داد. و ظهور و بروز اجتماعیِ معنویت را به اوج رساند. 🔺 اما در کلام هیچ یک از حتی اجتماعی ترین علمای اهل اخلاق و عرفان نمیتوانیم نشانه ای پیدا کنیم که حضور در اجتماع را در حد از بین بردن خلوت بین انسان و خدا جایز بدانند. بلکه حداکثری ترین امور اجتماعی مانند جهاد و سیاسات باید با عمیق ترین جوهره تقوایی همراه باشد. 🔺 گسترش مناسک جمعی برکات بسیار زیادی دارد اما شاید یکی از اشکالاتی گاهی در متن این اجتماعات دامن ما را می گیرد شرطی شدن باشد. به این معنا که برای برخی حالِ زیارت و دعا و توسل و ... تنها متوقف بر حضور در اجتماعات باشد. به طوری که اگر در شب قدری نتوانست جمعی پیدا کند، بخوابد یا با کمترین حس و حال آن شب را صبح کند. 🔺 این ایام که اجتماعات با اجبار بیماری برگزار نمی شود شاید فرصت تمرین این خلوتِ معنوی و توجه به خدا بدون نیاز به سایر افراد باشد. 🔺 برای کسانی که در این مسیر قرار گیرند افسردگی از تنهایی و #قرنطینه بی معناست. 🔺 شاید در تعبیرات امام و مرحوم علامه طباطبایی خلوتی در ضمن حضور حداکثری در جامعه بتوان یافت که با حقایق قرآنی و روایی نیز سازگار است و در جای خود باید از آن بحث شود. 🔺 ان شاء الله که به زودی باب زیارت و دعای جمعی مومنان دوباره باز شود.   #کرونا #عرفان_شیعی @ofoqemobin