💢لینک تدریس حجت الاسلام و المسلمین جبرائیلی https://survey.porsline.ir/s/T8zy1rHY 💢مدرسه علوم عقلی #واحد_نظارت_و_ارزیابی_مدرسه_دارالعلم

❌ توجّه ❌ تنها 20 دقیقه فرصت باقیست.

#پیشنهاد(۲) 🌹 ضمن تشکر فراوان برای برگزاری چنین دوره ای با این کیفیت (هم از نظر مکان که در جوار امان رئوف بودیم و هم اساتید عالی)یه پیشنهاد واسه دوره داشتم اینکه مباحث فلسفی و عقلی فقط شامل الهیات نمی‌شه و طبیعیات و ریاضیات رو هم شامل می‌شه، کاش پیرامون این دو هم جلساتی برگزار می‌شد، ضمن این‌که فهم و اثبات بسیاری از مباحث فلسفه اولی متوقف بر شناخت این دو شاخه از فلسفه بمعنی الاعم است همچنین برگزاری کارگاه مقاله نویسی و استفاده از افراد مسلط به مقاله نویسی در میان اعضای علوم عقلی کار پسندیده ی است. ☘ از هرگونه پیشنهاد و انتقاد شما عزیزان برای بهبود در سال آتی استقبال میکنیم👇 @yahabib61

فرهیختگان گرامی کلاس حضرت استاد رضایی تهرانی آغاز شده از شرکت غفلت نکنید.

#لینک کانال حضرت استاد شیخ علی تهرانی https://eitaa.com/rezaeitehrani_ir

💢لینک نظرسنجی جامع مدرسه دارالعلم امور محتوایی، اجرایی، فرهنگی و رسانه https://survey.porsline.ir/s/m2IGdhxg #واحد_نظارت_و_ارزیابی_مدرسه_دارالعلم

✅ فرهیخته گرامی در لینک فوق، تمام امور مربوط به دارالعلم مورد ارزیابی قرار گرفته است ضمن آن که قسمتی هم به ارائه مطالب به صورت تشریحی اختصاص د اده شده است. مستدعی است جهت نمایان شدن نقاط ضعف و قوت برنامه و استمرار هرچه بهتر آن در این ارزیابی مشارکت فرمایید.

#فراخوان_مقالات #مهلت‌نهایی اعضای دانشمند و فرهیخته مدرسه علوم عقلی به اطلاع می‌رساند با توجه به هم‌آهنگی و توافق انجام شده با دو نشریه علمی پژوهشیِ «آموزه‌های نوین کلامی» و «پژوهش‌های عقلی نوین» جهت انتشار مقالات ارائه شده به مدرسه علوم عقلی، و همچنین تاکید نهاد برگزار کننده جهت حمایت از‌ پژوهشگران برتر. تمام فضلای مدرسه علوم عقلی که تمایل به تدوین مقاله در حوزه علوم عقلی اعم از فلسفه، کلام، حکمت عملی و نظری و... دارند، تا پایان امروز موضوع مقاله خود را به آیدی مسئول پژوهش مدرسه علوم عقلی اعلام نمایند تا ثبت و پیگیری شود. توصیه: با توجه به توافق انجام شده و امکان انتشار مقالات ارائه شده تحت یک ویژه‌نامه علمی پژوهشی در شماره‌ایی مستقل، انتخاب عناوین و موضوعات مقالات ذیلِ کلان موضوع: «رئوس ثمانیه و علوم عقلی» یا «رئوس ثمانیه و علم کلام» و زیرموضوعات آن، موجب تسریع در داوری و چاپ، همچنین تسهیل در حمایت‌های مادی و معنوی آینده خواهد بود. برخی از زیرموضوعات عنوان مذکور عبارتند از: - روش شناسی اجتهاد آموزه های معرفتی از متون دینی - رابطه عقل و شهود با نقل در کسب معارف دینی - روش شناسی امتدادبخشی علوم عقلی به ساحات انضمامی (مدیریت، - روان شناسی، فرهنگ، جامعه شناسی، سیاست...) - کارکردهای علوم عقلی (کلام، فلسفه و عرفان نظری) - مناسبات علوم عقلی با معنویت - پارادایم‌های کلامی و فلسفی و عرفانی - رابطه فلسفه (فعل الهی) با فیزیک مدرن و... توضیح: ۱.مهلت ارسال نسخه نهایی مقاله به کارگروه علمی پژوهشی مدرسه علوم عقلی جهت بررسی و تایید تاریخ ۱۴۰۳/۰۷/۳۰ می‌باشد. ۲.محققین گرامی با مراجعه به نشریات فوق الذکر حتما شیوه نامه نگراش این نشریات را مد نظر قرار دهند. @sm_sedighian

صوت جلسه اول استاد جبرئیلی با موضوع: سیر تطور علوم عقلی و آینده آن

🔰سیر تطور علوم عقلی و آیندۀ آن (1) 🎙استاد محمد صفر جبرئیلی 📆هفدهم مردادماه – جلسۀ اول 1⃣ اهمیت پرداختن به سیر تطور: کاپلستون در مقدمۀ تاریخ فلسفۀ خود می گوید: «ما کسی را که شناختی در تاریخ ندارد، دانش آموختۀ آن رشته نمی دانیم». این نکته، نکتۀ بسیار مهمی است. عرب ها نیز می گویند: من لم یتطور یتاخر؛ یعنی کسی که تطور دانش را پیگیر نباشد، عقب می ماند. پیشرفت در هر علمی در گرو دانستن مباحث پیشین، وضع موجود و آیندۀ پیش روی در آن علم است. 2⃣واژه شناسی تطور: مراد از تطور، «طورا بعد طور» یا زمانی بعد از زمان یا مرحله¬ای بعد از مرحله است. اهل لغت گفته اند که لازمۀ تطور، پیشرفت است. بنابراین، سیر تطور یک علم، یعنی سیر پیشرفت آن. بنابراین، تطور، تکامل و گسترش و توسعۀ همراه با پیشرفت است. این نکته در آیۀ «فخلقناکم اطوارا» که مراحل خلقت انسان را توضیح می دهد، نیز قابل استفاده است. البته، در سیر تطور علم کلام و فلسفه به دنبال تاریخ این دو علم نیستیم، گرچه برای بیان مراحل مختلف آن علم و خدمات و نقش آفرینی دانشمندان آن، آفت ها و کاستی ها و بیان نقاط عطف آن، از بیانی تاریخمند استفاده می کنیم. بنابراین، گرچه سیر تطور، کاری فلسفی است اما این کار فلسفی به صورت تاریخمند بیان می شود. 3⃣ گونه های تطور: هفت گونه تطور در هر دانشی وجود دارد: 1. تطور در مسائل؛ به طور مثال، مسائل کلامی مدرسۀ بغداد، امور جلیل و دقیق است ولی مسائل کلامی مدرسۀ حله، با امور عامه شروع می شود. 2. تطور در رویکردها؛ 3. تطور در موضوع؛ 4. تطور در تدوین؛ 5. تطور در ساختار و نظام مسائل؛ 6. تطور در نظریه پردازی و نوآوری؛ 7. تطور بر اساس نقاط عطف، اشخاص و مدارس. 4⃣ لوازم شناخت تطور: برای رسیدن به انحاء تطورات نیازمند تاریخ تحلیلی و جغرافیا هستیم. به طور مثال از کتاب معجم البلدان یاقوت حَمَوی استفاده می شود که اهل قم تا زمان وی، یکدست شیعه بوده اند. این نکته نشان می دهد که چرا مدرسۀ قم، نص گرا بوده اند؛ چراکه در اعتقاد یکدست بوده اند و اختلاف در عقیده نداشته اند. بر خلاف ری که آن مذاهب مختلفی بودند. همچنین، بدون کتاب رجال کشی، فهم مسائل کلامی دورۀ حضور ممکن نیست. از دیگر کتاب های مهم در این زمینه، قاموس الرجال شوشتری است. 5⃣ تطورات دانش کلام شیعه با محوریت ساختار: علوم عقلی شامل کلام، فلسفه و عرفان است. این سه دانش در کنار دانش های دیگر برای رسیدن به فقه الله الاکبر یعنی معارف دین بکار می آیند. از میان این سه، ابتدا به سیر تطور کلام شیعی می پردازیم: 1. دورۀ تکوین دانش کلام؛ عصر حضور نبی ص؛ 2. دورۀ گسترش؛ بعد از رحلت پیامبر ص تا امام باقر ع؛ اولین مدرسه را امام سجاد ع پایه گذاری کردند. 3. دورۀ تدوین موضوعی؛ زمان امام صادق ع؛ امام صادق ع دو گونه شاگرد دارد: 1. افراد مسن که شاگردان امام باقر ع هستند و در همان ایام وفات امام صادق ع نیز وفات کرده اند؛ مانند زراره و محمد بن مسلم. 2. شاگردان جوان؛ مانند مومن طاق، هشام بن حکم، علی میثمی. این گروه دارای تالیفات موضوعی هستند. 4. دورۀ تبویب و تنظیم موضوعی؛ در این دوره، احادیث اهل بیت ع بر اساس موضوعات، باب بندی شدند. از افراد برجستۀ این دوره، فضل بن شاذان نیشابوری (260 ق) است. المحاسن احمد بن محمد بن خالد برقی (280 ق) و آثار خاندان نوبختی با محوریت ابوسهل و ابومحمد نوبختی نیز جزء آثار این دوره هستند. اوج این دوره، کتاب کافی کلینی است. 5. دورۀ ساختار؛ دورۀ شیخ مفید ره مقام معظم رهبری در مطلبی که برای هزارۀ شیخ مفید (28/1/1372) نگاشته اند، به خوبی نقش شیخ مفید را تبیین کرده اند. شیخ مفید به دانش کلام ساختار داد. سید مرتضی و شیخ طوسی نیز امتداد شیخ مفیدند. 6. دورۀ تحول و تکامل؛ دورۀ خواجه نصیرالدین طوسی خواجه طوسی (قرن ششم و هفتم) با کتاب تجرید الکلام، شیعه از عقاید اشعری آزاد کرد و باعث تحول در کلام شیعی شد. ابن میثم بحرانی (679 ق) نیز از دیگر رجال برجستۀ این دوره است. 7. دورۀ شرح و تلخیص؛ مدرسۀ حله و شیراز در این دوره قرار دارند و فرد برجستۀ این دوره، علامۀ حلی است. در دورۀ حاضر نیز بهترین شرح تجرید الکلام، ترجمه و شرح علامۀ شعرانی است. 8. دورۀ خیزش؛ کتاب گوهر مراد فیاض لاهیجی از آثار این دوره است. گوهر مراد، کلام تاسیسی لاهیجی است و متاسفانه این کتاب به فراموشی سپرده شده است و کتاب شوارق الالهام وی که شرح است دیده شد. علم الیقین ملا محسن فیض کاشانی نیز از آثار این دوره است که متاسفانه به فراموشی سپرده شد. 9. دورۀ افول؛ قرون ده تا دوازدهم در این دوره، خیلی کار نوی در عرصۀ کلام انجام نشده است. 10. دورۀ اصلاح و پویایی؛ بعد از مشروطه (1324 ق) تا مدرسۀ قم تدوین: حجت الاسلام و المسلمین مهدی خیاط زاده

برجسته ترین شخص این دوره، علامۀ طباطبایی در تفسیر المیزان، رسائل توحیدی و حتی اصول فلسفه است. بعد از ایشان نیز آیت الله جوادی، آیت الله مصباح و آیت الله سبحانی در قم و شهید محمد باقر صدر در نجف از افراد برجستۀ این دوره هستند.

صوت جلسه دوم استاد جبرئیلی با موضوع: سیر تطور علوم عقلی و آینده آن

🔰سیر تطور علوم عقلی و آیندۀ آن (2) 🎙استاد محمد صفر جبرئیلی 📆هفدهم مردادماه – جلسۀ دوم 6⃣ تطور دانش کلام شیعه به محوریت رویکرد: مسائل اعتقادی شیعه در طول تاریخ دارای رویکردهای مختلفی بوده است: 1. رویکرد نقلی و عقلی؛ از زمان امام علی ع تا زمان امام رضا ع امام رضا علیه السلام در تاریخ تفکر اهل بیت ع نقطۀ عطف است. شیعیان در این دوره تثبیت شدند. در این دوره، هشام بن حکم و مومن طاق در مباحثات خود از ادلۀ عقلی نیز بهره می بردند. مناظرات امام رضا علیه السلام با دانشمندان مذاهب دیگر بر پایۀ عقل است. 2. رویکرد نص گرایی؛ بعد از دورۀ امام رضا ع، یعنی از ابناء الرضا تا کلینی، استناد به نص بر استدلال های عقلی صرف غلبه دارد. البته، استناد به نقل نیز نوعی استدلال عقلی است. کامل الزیارات و بصائر الدرجات از آثار این دوره هستند. این رویکرد عوامل مختلفی دارد: از جمله اینکه مدرسۀ کلامی ما، قم می شود. 3. رویکرد عقل گرایی تأویلی؛ در این رویکرد، بنا اصل بر استدلال عقلی است و نصوص دینی نیز بر اساس فهم عقلی تاویل می شوند. این دوره با مدرسۀ بغداد شیخ مفید شروع می شود. عقل گرایی سید مرتضی از شیخ مفید بیشتر بود. در مقابل، نص گرایی شیخ طوسی بیش از شیخ مفید بود. 4. رویکرد کلام فلسفی؛ خواجه نصیر و ابن میثم البته این جریان از نوبختیان شروع شده است ولی در دورۀ خواجه و ابن میثم به اوج خود می رسد. بعد از خواجه تفکیک میان فلسفه و کلام دشوار می شود. در دورۀ سید مرتضی، ابن سینا به عنوان رئیس فلاسفه می زیسته است ولی سید مرتضی هیچ استنادی به او نمی دهد. دلیل این امر آن است که در آن دوره، فلسفه و کلام از یکدیگر جدا بوده اند ولی بعد از خواجه این تفکیک بسیار دشوار است. 5. رویکرد کلام شیعی عرفانی؛ شروع این دوره با سید حیدر آملی (794 ق) است. البته، این رویکرد خیلی ماندگار نبوده است. این رویکرد با ابن فهد حلی و ابن ابی جمهور احسائی ادامه یافت. 6. رویکرد کلام نص گرا؛ این رویکرد در مدرسۀ اصفهان مطرح داشته است. علامۀ مجلسی، ملاصالح مازندرانی، شیخ حر عاملی و فیض کاشانی از افراد برجستۀ این دوره هستند. اخباری های معتدل مانند علامۀ مجلسی در کلام نقش دارند. اما اخباری های افراطی در کلام نقش ندارند بلکه در فقه نقش دارند. ملا امین استرآبادی در کلام عقل گراست. 7. رویکرد ترکیبی؛ این رویکرد ترکیبی از عقل و نقل است. علامۀ طباطبایی و شاگردان ایشان از افراد برجستۀ این رویکرد هستند. 8. رویکرد تفکیک یا معارفی خراسان؛ این رویکرد در مقابل فلسفۀ صدرائی قرار دارد و به دلیل عرفان ابن عربی و رویکرد ترکیبی ملاصدرا با حکمت متعالیه تقابل دارند. از ویژگی های مکتب تفکیک، موانست با قرآن و سنت است. آقا مجتبی قزوینی از افراد این رویکرد است. 7⃣سیر تطور دانش فلسفۀ اسلامی: فلسفۀ اسلامی دارای دوره های متعددی است: 1. دورۀ تکوین؛ یونان باستان 2. دورۀ رشد و گسترش؛ فارابی و کندی 3. دورۀ توضیح، تدوین و نقادی؛ از ابن سینا تا سهره وردی 4. دورۀ اوج؛ ملاصدرا و حکمت متعالیه سید حسین نصر و مقام معظم رهبری از حکمت متعالیه با عنوان فلسفۀ جدید یاد می کنند. حکمت متعالیه در رویکرد، مسائل و هدف متمایز از فلسفه های پیش از خود است. خود حکمت متعالیه نیز دارای ادواری است: 4.1 دورۀ تاسیس؛ توسط ملاصدرا 4.2 دورۀ افول نسبی؛ در این دوره، جریان های رقیبی همانند الهیات تنزیهی ملارجبعلی تبریزی و الهیات نص گرای ملا فیض کاشانی، اخباری های معتدل و مکتب کلامی حله که متاثر از فلسفۀ مشاء بودند (همانند فیاض لاهیجی) قدرت داشتند. وجود این جریان ها باعث شد که حکمت متعالیه به محاق برود. 4.3 دورۀ احیاء؛ توسط ملاعلی نوری (1246 ق) 4.4 دورۀ گسترش؛ در سبزوار حاج ملاهادی سبزواری، در تهران ملاعبدالله زنوزی، ملاعلی زنوزی، ملاعلی اکبر یزدی، حکیم جلوه، در نجف اصطهباناتی و محقق اصفهانی و در قم علامۀ طباطبایی با جریان نوصدرایی که فلسفه، کلام و فقه و اصول نیز حضور دارد. تدوین: حجت الاسلام و المسلمین مهدی خیاط زاده

صوت جلسه استاد علی رضایی تهرانی با موضوع: پارادایم‌های فلسفه اسلامی

🔰پارادایم های فلسفۀ اسلامی 🎙استاد رضائی تهرانی 📆هفدهم مردادماه – آخرین جلسۀ دورۀ تابستانی 🔶مقدمات بحث: 🔸مقدمۀ اول: یک دستگاه فکری موّلد نظریه را پارادایم می نامیم. تاکنون در تعریف و تفسیر معنای پارادایم، اجماعی وجود ندارد و هر کس باید مقصود خود از این واژه را مشخص کند. 🔸مقدمۀ دوم: برای فلسفه سه اصطلاح می شناسیم: 1. اصطلاح اقدم: همان فلسفۀ بالمعنی الاعم ارسطویی است که دو شاخۀ نظری و عملی دارد و مجموعۀ علوم برهانی را شامل می شود؛ اعم از علوم ریاضی، طبیعی، الاهی و حکمت عملی با شعبه های آن. این اصطلاح امروزه منسوخ شده است. 2. اصطلاح قدیم: همان الهیات بالمعنی الاعم و الاخص است؛ 3. اصطلاح جدید: همان الهیات بالمعنی الاعم و الاخص است به همراه فلسفه های مضاف. فلسفه های مضاف همان رئوس ثمانیۀ تفصیل داده شده بعلاوۀ متدلوژی است. در بحث امروز، مراد از فلسفه، اصطلاح قدیم آن است. 🔸مقدمۀ سوم: مقصود از فلسفه، فلسفۀ اسلامی است و مقصود از اسلامی بودن فلسفه، یعنی فلسفه ای که اگر فیلسوفان مسلمان نمی بودند، این فلسفه با این شکل وجود نداشت. در میان نحله های فلسفۀ اسلامی نیز تمرکز این بحث بر حکمت متعالیه است؛ به دلیل اینکه آخرین خوانش از فلسفۀ اسلامی است. 🔶طرح مساله: 🔸مطلب اول: از دیدگاه منطقیان و فیلسوفان، پارادیم در دانش حقیقی، بر محور موضوع شکل می گیرد. ابن سینا و دیگر پیشینیان، و نیز در میان معاصران، علامۀ طباطبایی و شاگردان ایشان چنین دیدگاهی دارند. به نظر می رسد که این دیدگاه نیازمند تکمله ای باشد؛ چراکه برای شکل گیری یک پارادایم، در کنار موضوع باید منبع معرفت را نیز مورد توجه قرار داد. در نحله های فلسفۀ اسلامی، موضوع واحد است ولی منبع معرفت مختلف است. در فلسفۀ مشاء، فلسفه محصول عقل و فلسفۀ پیشینیان بعلاوۀ تعقل خود فیلسوف است. فلسفۀ مشاء محصول عقل و فلسفۀ پیشینیان و تعقل خود فیلسوف و شهود عارفان و خود فیلسوف است. حکمت متعالیه نیز محصول عقل و فلسفۀ پیشینیان، تعقل خود فیلسوف، شهود عارفان و فیلسوف و نیز برداشت فیلسوف از داده های وحیانی است. بنابراین، مخالفان فلسفه سزاوار است که با حکمت متعالیه کمترین مخالفت را داشته باشند؛ چراکه حکمت متعالیه بر نصوص دینی تاکید دارد و با تاویل آن ها مخالف بوده و بر نص گرایی و ظاهرگرایی موافق است. مخالف فلسفه، ابتدا باید فلسفۀ غرب مخالف باشد و بعد با مشاء و اشراق و در نهایت با حکمت متعالیه مخالف باشد. 🔸مطلب دوم: در هر سه پارادایم مشاء، اشراق و حکمت متعالیه، آنچه که هویت فلسفه را تشکیل می دهد، مدعیات مبرهن به برهان است. بنابراین، شهود و فهم شخصی صاحب نحله و یا شهود و فهم دیگران، هویت فلسفی را شکل نمی دهد. این مساله را در قالب چند مثال توضیح می دهیم: مثال اول: اگر فیلسوفی مانند ملاصدرا یا سید احمد کربلایی واحد العین، وحدت شخصی وجود را ذوق کرده و یا به ذوق عارفان دیگر اعتماد کرده است. مادامی که وحدت شخصی در پارادایم او به روش برهانی اثبات نشود، این مساله هویت فلسفی نخواهد داشت. مثال دوم: علامه طباطبایی از روایات چنین برداشت کرده است که ارادۀ ذاتی در حق تبارک وجود ندارد. مثال سوم: ملاصدرا ره از آیات و روایات حرکت جوهری را فهمیده است. مثال چهارم: آقا علی مدرس از روایت مشهود «ثم ینتقل الجسد الی الروح»، ساحتی از نفس را شناسایی کرده است و با آن معاد جسمانی عنصری را اثبات کرند. مثال پنجم: شیخ اشراق بین عالم عقل و ماده، عالمی به نام عالم مثال را کشف کرده است. در تمامی این موارد، تا زمانی که برهانی بر آن اقامه نشود، این مسائل، هویت فلسفی پیدا نمی کنند. به دیگر سخن، بدایۀ الحکمۀ خلاصۀ منظومه است و نهایۀ الحکمۀ خلاصۀ اسفار ولی گرچه در منظومه و اسفار، آیات متعددی وجود دارد ولی در بدایه و نهایه اثری از آیات و روایات نیست. این بدان جهت است که هویت مسائل فلسفی را برهانی عقلی تشکیل می دهد. فلسفه تفکر آزاد در حقائق هستی است. البته، ملهم این تفکر می تواند امور مختلفی از جمله متون دینی و یا شهود باشد. 🔸مطلب سوم: بیان نکاتی پیرامون حکمت متعالیه نکتۀ اول: گرچه حکمت متعالیه از عقل و قرآن و سنت و شهود عارفان بهره برده است ولی این بهره مندی باعث کم شدن دوز حکمی آن نشده است، بلکه بیشتر هم شده است. آنچه در بیشتر اذهان جولان دارد این است که حکمت برهانی قاطع، حکمت مشاء است. این مطلب کاملا غلط است و دوز حکمی حکمت متعالیه به لحاظ کمیت، کیفیت و موفقیت از فلسفۀ مشاء به مراتب بیشتر است. ملاصدرا پانصد مساله به فلسفه افزوده است و برای آنها برهان اقامه کرده است. به لحاظ قوت برهان نیز قوی تر است. به تعبیر آیت الله جوادی آملی، کار ملاصدرا مورچگانی نیست بلکه زنبورگانی است؛ یعنی ملاصدرا تنها جمع مسائل نکرده است بلکه تولید محصولی کرده است که «فیه شفاء للناس». تدوین: حجت الاسلام و المسلمین مهدی خیاط زاده

نکتۀ دوم: بهره برداری حکمت متعالیه از حکمت تنها در حد تایید است. با این که ملاصدرا در جلد نهم اسفار تصریح می کند که اگر وحی را با این دو شرط در دست داشته باشیم می توان آن را حد وسط برهان قرار دارد: 1. استناد آن قطعی باشد و 2. دلالت آن، نص باشد. با این حال، امروزه گفته می شود که حکمت متعالیه، کلام است. نکتۀ سوم: نکتۀ دیگر بهره وری فراوان حکمت متعالیه از شهود شخصی صدرا است. وی در بحث اتحاد عقل و عاقل و معقول می گوید که از روستای کهک در فلان روز و ماه و سال در مسیر زیارت حضرت معصومه س بودم که این مساله به من الهام شد. البته، بهره وری از این شهود نیز در حد تایید است و تا مطلب را برهانی نکند، آن را نمی پذیرد. ملاصدرا می گوید اینکه در عرفان گفته می شود این مطلب وراء طور عقل است، صحیح نیست. عقل بر دو قسم است. عقل اهل تامل و ریاضت می تواند بالا بیاید و این مسائل را نیز اثبات کند. نکتۀ چهارم: ادعای ما این نیست که تمام مدعیات ملاصدرا در حکمت متعالیه، حکیمانه بحث شده است. گاه مسائلی در حکمت متعالیه آمده است که جزئی بوده و برهان پذیر نیست. وی در بحث معاد بیش از اینکه فیلسوف باشد، متکلم است؛ چراکه جایگاه برهان عقلی در آن بحث نبوده است. فیلسوف هر چقدر هم که فکر کند، نمی تواند اثبات کند که تعداد درهای جهنم چقدر است. بنابراین، مسائل حکمی صدرا با نصاب برهان اثبات شده است. آیت الله حسن زاده در کتاب قرآن و برهان و عرفان جدایی ندارند، تصریح می کند که این بحث ناظر به جایی است که این سه، حوزۀ مشترک دارند و الا در حوزه های اختصاصی، قطعا این مساله تطبیق نمی شود. نکتۀ پنجم: نکتۀ پایانی چالش هایی است که حکمت صدرائی با آن مواجه است. برخی از این چالش ها عبارتند از: 1. چالش پیش روی موضوع فلسفه (اعم از مشاء، اشراق و حکمت متعالیه)؛ مشهور آن است که فلسفه از موجود بما هو موجود بحث می کند، در حالیکه تمامی فیلسوفان از مباحث عدم نیز سخن گفته اند. معمولا گفته می شود: بحث از عدم در فلسفه، استطرادی است. لکن جایگاه واقعی این مساله کجاست؟ این پرسش باعث می شود که در موضوع فلسفه تجدید نظر شود: آیا موضوع آن، وجود است یا نفس الامر یا واقعیت و یا وجود و عدم. پیشنهاد این است که ما نیازمند علم نیستی شناسی هستیم. سرفصل های این علم نیز حدود 330 بحث است. در مباحث، هستی شناسی، معرفت شناسی، نفس شناسی با مسالۀ عدم مواجه هستیم. 2. چالش پیش روی مسائل فلسفه: مسائل حکمت بر دو بخش است: مسائل ناب و مسائل دخیل. مسائل ناب، مسائلی هستند که اصل موضوعی ندارند و مسائل دخیل، دارای اصل موضوعی هستند. در مسائل دخیل، حکمت بر اساس اصول موضوعی به طرح مساله می پردازد؛ مانند اصول فلک شناسی. این مسائل به فرو ریختن اصول موضوعه، نقض می شوند. مسائل دخیل باعث تعریض مخالفین با فلسفه شده است. شهید مطهری پیشنهاد داده است که مسائل ناب و دخیل فلسفه از هم جدا شوند. 3. چالش عدم استفاده از لوازم مبانی حکمت متعالیه ملاصدرا مبدع حکمت متعالیه است و به صورت طبیعی، مبدع گاهی از لوازم نظریۀ خود استفاده نمی کند. به طور مثال، ملاصدرا وجود را به مستقل و رابط تقسیم می کند. وجود مستقل، منحصر به خداوند متعال است، وجود رابط ماسوی الله هستند. حق تبارک و وجود رابط نیز فاقد ماهیت است. بر این اساس، بساط ماهیت از جهان رخت بر می بندد. این امتداد در فلسفۀ صدرائی وجود ندارد. 4. چالش درهم تنیده بودن سیر تطور آراء ملاصدرا ملاصدرا گاه در ابتدای بحث رایی دارد و در ادامه، دیدگاه دیگری دارد و همین طور. حاجی سبزواری که در قلۀ حکمت متعالیه است، نسبتی به ملاصدرا در بحث وجود ذهنی می دهد که نظر میانی صدراست، نه نظر نهایی. در این موارد، باید سیر تطور آراء ملاصدرا مشخص شود. 5. چالش پیش روی پارادایم فلسفی حکمت متعالیه پارادایم فلسفی حکمت متعالیه دو بال دارد: 1. اصالت وجود و 2. تشکیک خاصی. ملاصدرا نظریۀ تکمیلی دارد با عنوان وحدت شخصی وجود. وی در مباحث علت اسفار، دو برهان متقن بر وحدت شخصی وجود اقامه می کند. این نظریه باعث فروپاشی مسالۀ تشکیک خاصی می شود. انکار تشکیک خاصی نیز مستلزم انکار اصالت وجود است؛ چراکه اصالت وجود با اصالت ماهیت معنا پیدا می کند و با نفی تشکیک، کثرت وجودی و ماهیت معنا ندارد، و بدون ماهیت، اصالت وجود نیز انکار می شود (برای تفصیل مراجعه شود به کتاب استاد حکیم، ص 102). تدوین: حجت الاسلام و المسلمین مهدی خیاط زاده

#کلام‌آخر بسم الله الرحمن الرحیم فرهیختگان مدرسه علوم عقلی سلام علیکم این دوره از اعتکاف علمی مدرسه تابستانه دارالعلم نیز به آخرین مرحله رسید. آشنایی و همنشینی با جمعی از فضلا، فرهیختگان و نخبگان حوزه علمیه باعث افتخار و مباهات بود، امید است خدمت به زائران سلطان ملک پاسبان حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحية و الثنا مورد قبول خداوند متعال و رضایت حضرتش واقع شود. خادمین شما در مدرسه علوم عقلی بابت قصور و کاستی‌های احتمالی از شما طلب حلالیت دارند و امیدوراند که از دعای خیر محرومشان نسازید. در پناه خداوند عالم موفق و پیروز باشید کارگزاران مدرسه علوم عقلی @sm_sedighian

#نظرات_شما (۸) 🌺🌺سلام علیکم.. متشکرم از تک تک مسئولان برگزار کننده دارالعلم و تولیت محترم آستان قدس و تموم همکارانی ک متصدی هر کار کوچیک و بزرگی بودن... ممنون. عرض ادب و احترام ویژه ما رو خدمت آیه الله العظمی سبحانی حفظه الله برسونین.. انشاالله سایه استادی شون بر سر همه طلاب مستدام باشه. خیلی شاگردی ایشان شیرین و شاد بود. انصافا برای ما خواهرانی ک‌ از راه دور و نزدیک اومدیم، راه رفتن، نفس کشیدن و‌نگاه کردن ب صحن و سرای آقا علی بن موسی الرضا علیه السلام و زیارت ایشون، آرزوی دست نیافتنی ای بود ک ب لطف خدا و لطف تولیت محترم و مدیران مربوطه، شرایط حضورمون برای دوهفته پر برکت تو این دوره فراهم شد.. این نزدیکی محل اسکان ما، مثل یک خواب شیرین میمونه ک هنوز نرفته دلمون تنگ شده براش..😭 ممنونیم بابت این همه لطف شماها..🌹 ممنون از مدیر مدرسه نواب ک شرایط رو برامون مهیا کردن، قطعا حضور ما برنامه های این مدرسه رو دچار اختلال کرده بود اما صبوری داشتن🌹 بر خودم لازم دونستم ک یک خدا قوت ویژه خدمت خانم محمدی بزرگوار و همه همکاران مهربونشون داشته باشیم. قطعا مسئولیت و مدیریت اسکان و‌پیگیری تموم امور مربوطه ی خواهران اون هم با این جمعیت بالا، برای دو هفته کار سنگین و انرژی بری بود، خدا ب شما و خانواده های محترم تون سلامتی بده.. قلبا ممنونیم از همه تون بابت همه مهربانی هاتون، ممنونیم ازتون ک تو این مدت با روی گشاده پذیرای صحبت های ما خانم‌ها بودین. لطفا پیام تشکر ما رو خدمت ایشون برسونین.🌹 انشاالله خدا ب همه بانیان و متصدیان دارالعلم خیر کثیر عنایت کنه..🤲

💢لینک نظرسنجی جامع مدرسه دارالعلم امور محتوایی، اجرایی، فرهنگی و رسانه https://survey.porsline.ir/s/m2IGdhxg #واحد_نظارت_و_ارزیابی_مدرسه_دارالعلم

#نظرات_شما (۱٠) 🌹 سلام و ارادت خدمت دوستان و دست اندرکاران مدرسه علوم عقلی. به نوبه ی خودم از زحمات تک تک دوستان بویژه جناب گریوانی و صدیقیان کمال تشکر را دارم. واقعا دوره ی خوبی بود و با بسیاری از اهل فضل آشنا شدم. امیدوارم دوستان زحمتکش این مسیر را با همین فرمان ادامه دهند. با تشکر🌸🌸 ☘ از هرگونه پیشنهاد و انتقاد شما عزیزان برای بهبود در سال آتی استقبال میکنیم👇 @sm_sedighian

#نظرات_شما (۱۱) 🌹 سلام علیکم و رحمه الله من جزء کسانی که مدرسه رو اومدن نبودم چون سطحم نمی‌خورد. اما چه خوبه برای طلاب سطح ۲ و مقدمات هم چنین کارهایی انجام بشه تا انگیزه تحصیل و پژوهششون حفظ بشه. من خودم از طلاب سطح ۲ جامعه الزهرا(س) هستم و خیلی دوست داشتم چنین برنامه هایی برای سطوح ما هم بودن تا بتونیم از کاربرد و عمق مطالب علمی درس هامون استفاده کنیم و توی دروس ساده نمونیم. با تشکر از شما برای زحماتی که برای این برنامه ها میکشید🌸 ☘ از هرگونه پیشنهاد و انتقاد شما عزیزان برای بهبود در سال آتی استقبال میکنیم👇 @sm_sedighian

سلام علیکم جهت دسترسی آسان محققین گرامی، فهرست جلسات، شامل صوت و چکیده ۳۱ جلسه برگزار شده در مدرسه علوم عقلی تقدیم می‌شود👇

#فهرست‌_جلسات جلسه ۱_۱۴۰۳/۰۵/۰۶ استاد یزدان پناه روش شناسی اجتهاد آموزه‌های معرفتی از متون دینی ۱ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۲_۱۴۰۳/۰۵/۰۶ استاد یزدان پناه روش شناسی اجتهاد آموزه‌های معرفتی از متون دینی۲ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۳_۱۴۰۳/۰۵/۰۶ استاد مهدی زمانی روش شناسی اجتهاد آموزه‌های معرفتی از متون دینی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۴_۱۴۰۳/۰۵/۰۷ استاد برنجکار روش شناسی اجتهاد آموزه‌های معرفتی از متون دینی ۱ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۵_۱۴۰۳/۰۵/۰۷ استاد برنجکار روش شناسی اجتهاد آموزه‌های معرفتی از متون دینی ۲ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۶_۱۴۰۳/۰۵/۰۷ گفت‌وگوی استاد برنجکار و استاد زمانی روش شناسی اجتهاد آموزه‌های معرفتی از متون دینی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۷_۱۴۰۳/۰۵/۰۸ استاد موسوی بایگی رابطه عقل و شهود با نقل در کسب معارف دینی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۸_۱۴۰۳/۰۵/۰۸ استاد برنجکار رابطه عقل و شهود با نقل در کسب معارف دینی ۳ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۹_۱۴۰۳/۰۵/۰۸ گفت و گوی استاد موسوی بایگی و استاد برنجکار رابطه عقل و شهود با نقل در کسب معارف دینی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۱۰_۱۴۰۳/۰۵/۰۹ استاد امامی جمعه روش شناسی امتداد علوم عقلی به ساحت جامعه شناسی۱ 🎧صوت 📖تقدیر(چکیده) __________________________________ جلسه ۱۱_۱۴۰۳/۰۵/۰۹ استاد امامی جمعه روش شناسی امتداد علوم عقلی به ساحت جامعه شناسی۲ 🎧صوت 📖تقدیر(چکیده) __________________________________ جلسه ۱۲_۱۴۰۳/۰۵/۰۹ استاد امامی جمعه روش شناسی امتداد علوم عقلی به ساحت جامعه شناسی۳ 🎧صوت 📖تقدیر(چکیده) __________________________________ جلسه۱۳_۱۴۰۳/۰۵/۱۰ استاد نوذری روش شناسی امتداد بخشی علوم عقلی به ساحت روانشناسی ۱ 🎧صوت 📖تقریر (چکیده) __________________________________ جلسه۱۴_۱۴۰۳/۰۵/۱۰ استاد نوذری روش شناسی امتداد بخشی علوم عقلی به ساحت روانشناسی ۲ 🎧صوت 📖تقریر (چکیده) __________________________________ جلسه۱۵_۱۴۰۳/۰۵/۱۰ استاد نوذری روش شناسی امتداد بخشی علوم عقلی به ساحت روانشناسی ۳ 🎧صوت 📖تقریر (چکیده) _______________________________ جلسه ۱۶_۱۴۰۳/۰۵/۱۱ استاد عبداللهی جایگاه عقل مستقل و ابزاری دانش کلام 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) __________________________________ جلسه ۱۷_۱۴۰۳/۰۵/۱۳ استاد سبحانی کارکردهای علم کلام و پارادایم‌های کلامی ۱ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________________ جلسه۱۸_۱۴۰۳/۰۵/۱۳ استاد واسطی امتداد عرفان شیعی فقاهتی در علوم انسانی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۱۹_۱۴۰۳/۰۵/۱۳ گفت و گوی استاد فیاضی و استاد موسوی بایگی سعادت و شقاوت از منظر حکمت متعالیه 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۲۰_۱۴۰۳/۰۵/۱۴ استاد سبحانی کارکردهای علم کلام و پارادایم‌های کلامی ۲ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) _____________________________ جلسه ۲۱_۱۴۰۳/۰۵/۱۴ استاد سبحانی کارکردهای علم کلام و پارادایم‌های کلامی ۳ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) _____________________________ جلسه ۲۲_۱۴۰۳/۰۵/۱۴ استاد جوارشکیان مناسبات و رابطه علوم عقلی با معنویت 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۲۳_۱۴۰۳/۰۵/۱۵ استاد رشاد فلسفه معنویت ۱ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۲۴_۱۴۰۳/۰۵/۱۵ استاد رشاد فلسفه معنویت ۲ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۲۵_ ۱۴۰۳/۰۵/۱۵ استاد جعفر مروارید فلسفه استعلائی کانت و فلسفه تحلیلی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۲۶_۱۴۰۳/۰۵/۱۶ استاد پارسانیا رابطه فلسفه و فیزیک مدرن در مساله فعل 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۲۷_۱۴۰۳/۰۵/۱۶ استاد نصیری رابطه فلسفه و فیزیک مدرن در مساله فعل الهی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۲۸_ ۱۴۰۳/۰۵/۱۶ گفت و گوی استاد پارسانیا و استاد نصیری رابطه فلسفه و فیزیک مدرن در مساله فعل الهی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۲۹_۱۴۰۳/۰۵/۱۷ استاد جبرئیلی سیر تطور علوم عقلی و آینده آن‌ها ۱ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۳۰_۱۴۰۳/۰۵/۱۷ استاد جبرئیلی سیر تطور علوم عقلی و آینده آن‌ها ۲ 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ______________________________ جلسه ۳۱_۱۴۰۳/۰۵/۱۷ استاد رضایی تهرانی پارادایم‌های فلسفه اسلامی 🎧صوت 📖تقریر(چکیده) ___________

#نظرات_شما (۱۳) 🌹 با سلام و احترام و با سپاس بیکران از تمام زحمات دلسوزانه و مخلصانه مسئولین محترم جهت اجرای هرچه بهتر و زیباتر طرح تابستانه دارالعلم. خداوند متعال به شما اجر جزیل و خیر کثیر عنایت فرماید. موضوعات انتخاب شده برای مدرسه علوم عقلی، بسیار به جا و مناسب بود و جای تقدیر دارد و در برخی از کلاس‌ها واقعاً و انصافاً مطالب نو و کاربردی و بسیار عالی بیان شد، به طوری که ایجاد انگیزه و اشتیاق و هدایت به سمت موضوعات جدید و مورد نیاز می نمود. همچنین فرصت آشنایی و گفتگو با طلاب و اساتید محترم سایر شهرها و تبادل و مباحثه علمی بسیار مغتنم بود و اما متاسفانه تنها در برخی از کلاس‌ها شاید به خاطر برخی جابجایی‌ها در برنامه و یا عدم تشرف برخی از اساتید محترم در محل دارالعلم و یا عدم تسلط کافی جهت انتقال یافته‌های جدید از سوی برخی از سروران گرامی ارائه کننده و یا بعضاً شاید به خاطر برگزاری نحوه ای خاص از مناظرات، آن طور که باید و شاید، شاهد نتایج مطلوب نبودیم.‌ اگرچه این مطلب از ارزشمندی کل دوره نمی‌کاهد ولی به نظر می‌رسد چنانچه بزرگواران دست‌اندرکار تدبیری بیندیشند جهت رفع برخی نواقص مذکور، انشاءالله شاهد نتایج عالی‌تری نیز خواهیم بود. در مورد بهره‌بندی از محضر اساتید گرامی، در صورت امکان و صلاحدید، چنانچه در تمامی دوره و موضوعات تنها از اساتید تراز اول دعوت به عمل‌ آید تا از روش علمی بزرگان بیشتری بهره‌مند گردیم، مایه امتنان است. مطلب دیگری که وجود داشت این بود که سطح علمی اعضای محترم شرکت کننده در دارالعلم گاهاً بسیار متفاوت بود و حتی تفاوت در رشته‌های تحصیلی دیده می‌شد که خوب خود این مطلب ممکن است چالش‌هایی به وجود آورد. نکته دیگر اینکه اگرچه نفس تشکیل مناظرات، پدیده مبارکی است اما اگر در تمام ابعاد و جوانب برگزاری آن، تأمل کافی صورت نپذیرد، چه بسا نقض غرض گردد. البته به نظر می‌رسد که یکی از نکاتی که حتماً در مناظرات باید ملاحظه گردد این است که اساتید مناظره کننده حتماً شاهد فرمایشات و مواضع یکدیگر در طول مناظره باشند و تقریر مطالب تنها برای شرکت کنندگان محترم نباشد. البته این مطلب تا حدی مراعات شد ولی در همه جلسات شاهد این رویکرد نبودیم. نکات دیگری مثل اختصاص زمان کافی به طرح مباحث از سوی اساتید محترم مناظره کننده و همچنین خروجی روشن و مشخص بحث بدون حاشیه و تعصبات و رعایت انصاف و عدالت در زمان و مدیریت این مطالب توسط دبیر علمی محترم جلسه، بسیار کارگشا خواهد بود. بعضاً دیده شد که نتیجه برخی از این مناظرات ، مورد رضایت مخاطبین واقع نشد و تکلیف شبهات مطرح شده به خوبی روشن نشد حتی در برخی از موارد موجب قضاوت ناصحیح برخی از اعزه شرکت کننده در مورد مباحث علمی می‌شد. در مورد برنامه زمانبندی برگزاری کلاس‌ها، به نظر می‌رسد در صورت امکان و صلاحدید چنانچه طوری برنامه‌ریزی گردد که نیمی از روز به برگزاری کلاس‌ها اختصاص یابد و نیمی دیگر از روز به مباحثات علمی و پژوهش، انشاءالله شاهد نتایج بهتری نیز خواهیم بود. در خصوص امکانات آموزشی، از آنجا که مدت زمان و تعداد کلاس‌ها زیاد است، در صورت امکان چنانچه برای همه شرکت کنندگان، صندلی پیش‌بینی گردد، بسیار خوب خواهد بود. امکان ارائه مقاله و شرکت در پژوهش‌هایی که منتهی به ارتقای علمی شرکت کنندگان بود و یا در دسترس قرار دادن تقریرات جلسات در گروه نیز ایده بسیار خوبی است و ازین بابت بسیار سپاسگزاریم. همچنین تجربه درک محضر علمی آیات عظام بسیار مایه بهجت و افتخار بود. محل برگزاری کلاس‌ها و انتخاب مدرسه میرزا جعفر برای این امر، از معنویت زیادی برخوردار بود و موجب بهره‌مندی هرچه بیشتر از مباحث علمی شد. در برگزاری هر دوره‌ای معمولاً ناملایماتی وجود دارد که انشاءالله مسئولین محترم به بزرگواری خود ببخشایند. از خداوند متعال می‌خواهیم که برای ادامه راه، عزم محکم‌تر و قوت بیشتر و توفیق روز افزون به سروران محترم عنایت فرماید. اجرتان با امام رئوف و انشاء الله با عالم آل محمد صلوات الله علیه محشور باشید. با سپاس فراوان. ☘ از هرگونه پیشنهاد و انتقاد شما عزیزان برای بهبود در سال آتی استقبال میکنیم👇 @sm_sedighian

🔰 محتوای دومین دوره مدرسه دارالعلم مستندسازی می‌‌شود 🔻 حجت‌الاسلام‌والمسلمین رضایی، معاون علمی حوزه علمیه خراسان به ارائه گزارشی از برگزاری دومین مدرسه تابستانه دارالعلم پرداخت و گفت: به‌منظور مستندسازی این مدرسه، تمامی محتواهای ارائه شده، در قالب ۵ جلد مطابق با ۵ مدرسه تهیه و منتشر خواهد شد. 📝 بیشتر بخوانیم: https://www.hozehkh.com/OneEntry?id=54440 #مدرسه_تابستانی_دارالعلم #دارالعلم ✅ خبرگزاری حوزه علمیه خراسان 🆔 @news_howzehkh