💐🍃💐🍃💐🍃💐🍃💐
ادامه #تفسیر_نمونه
🌻محتواى سورۀ #حمد:
از يك نظر اين سوره به دو بخش تقسيم مىشود، بخشى از حمد و ثناى خدا سخن مىگويد و بخشى از نيازهاى بنده. در حديثى از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله مىخوانيم: خداوند متعال چنين فرموده: «من سورۀ حمد را ميان خود و بندهام تقسيم كردم نيمى از آن براى من و نيمى از آن براى بندۀ من است. و بندۀ من حقّ دارد هر چه را مىخواهد از من بخواهد.
🌼🌿🌼🌿🌼🌿🌼🌿🌼🌿
🌟در فضيلت اين سوره؛
از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله نقل شده: «هر مسلمانى سورۀ حمد را بخواند پاداش او باندازۀ كسى است كه دو سوّم قرآن را خوانده (و طبق نقل ديگرى پاداش كسى است كه تمام قرآن را خوانده باشد) و گوئى به هر فردى از مردان و زنان مؤمن هديهاى فرستاده است» . همچنين در حديثى از امام صادق عليه السّلام مىخوانيم: «شيطان چهار بار فرياد كشيد و ناله سر داد نخستين بار روزى بود كه از درگاه خداوند رانده شد، سپس هنگامى بود كه از بهشت به زمين تنزّل يافت، سوّمين بار هنگام بعثت محمد صلّى اللّه عليه و اله بعد از فترت پيامبران بود و آخرين بار زمانى بود كه سورۀ «حمد» نازل شد.
🌻💫🌻💫🌻💫🌻💫🌻💫
🍁چرا نام اين سوره فاتحة الكتاب است؟
«فاتحة الكتاب» به معنى آغازگر كتاب (قرآن) است، و از روايات استفاده مىشود كه اين سوره در زمان خود پيامبر صلّى اللّه عليه و اله نيز به همين نام شناخته مىشده است. از اينجا دريچهاى به سوى مسألۀ مهمّى از مسائل اسلامى گشوده مىشود و آن اينكه بر خلاف آنچه در ميان گروهى مشهور است كه قرآن در عصر پيامبر صلّى اللّه عليه و اله به صورت پراكنده بود، بعد در زمان ابوبكر يا عمر يا عثمان جمع آورى شد، قرآن در زمان خود پيامبر صلّى اللّه عليه و اله به همين صورت امروز جمع آورى شده بود و سر آغازش همين سورۀ حمد بوده است، مدارك متعددى در دست است كه قرآن به صورت مجموعهاى كه در دست ماست در عصر پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و به فرمان او جمع آورى شده بود .
💫💫💫
«على بن ابراهيم» از امام صادق عليه السّلام نقل كرده كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله به على عليه السّلام فرمود: «قرآن در قطعات حرير و كاغذ و امثال آن پراكنده است آن را جمع آورى كنيد» . سپس اضافه مىكند: على عليه السّلام از آن مجلس برخاست و آن را در پارچۀ زرد رنگى جمع آورى نمود سپس بر آن مُهر زد.
💫💫💫
به علاوه حديث مشهور «ثقلين» كه شيعه و سنّى آن را نقل كردهاند كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله فرمود من از ميان شما مىروم و دو چيز گرانبها را به يادگار مىگذارم «كتاب خدا» و «خاندانم» خود نشان مىدهد كه قرآن به صورت يك كتاب جمع آورى شده بود. و در پاسخ اين سؤال كه در ميان گروهى از دانشمندان معروف است كه قرآن پس از پيامبر جمع آورى شده (به وسيلۀ على عليه السّلام يا كسان ديگر) بايد گفت: قرآنى كه على عليه السّلام جمعآورى كرد تنها خود قرآن نبود بلكه مجموعهاى بود از قرآن و تفسير و شأن نزول آيات و مانند آن.
🌻💫🌻💫🌻💫🌻💫
ادامه #تفسیر_نمونه
سوره #حمد آیه ۱
🌸 بِسمِ اللّه الرَّحمن الرَّحيم🌸
(آيه ١) -ميان همۀ مردم جهان رسم است كه هر كار مهمّ و پر ارزشى را به نام بزرگى از بزرگان آغاز مىكنند، يعنى آن كار را با آن شخصيت مورد نظر از آغاز ارتباط مىدهند. ولى آيا بهتر نيست كه براى پاينده بودن يك برنامه و جاويد ماندن يك تشكيلات، آن را به موجود پايدار و جاويدانى ارتباط دهيم كه فنا در ذات او راه ندارد؟
🌱🌱🌱
از ميان تمام موجودات،آنكه ازلى و ابدى است تنها ذات پاك خداست و به همين دليل بايد همه چيز و هر كار را با نام او آغاز كرد و از او استمداد نمود لذا در نخستين آيۀ قرآن مىگوئيم: «بنام خداوند بخشندۀ بخشايشگر» (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ) .
🌱🌱🌱
و در حديث معروفى از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله مىخوانيم: «كلّ امر ذى بال لم يذكر فيه اسم اللّه فهو ابتر»: «هر كار مهمّى كه بدون نام خدا شروع شود بى فرجام است» .
🌱🌱🌱
و نيز امام باقر عليه السّلام مىفرمايد: «سزاوار است هنگامى كه كارى را شروع مىكنيم، چه بزرگ باشد چه كوچك، بسم اللّه بگوئيم تا پر بركت و ميمون باشد» .
🌱🌱🌱
كوتاه سخن اينكه: پايدارى و بقاء عمل بسته به ارتباطى است كه با خدا دارد به همين مناسبت خداوند به پيامبر دستور مىدهد كه در آغاز شروع تبليغ اسلام اين وظيفۀ خطير را با نام خدا شروع كند: اِقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ (سورۀ علق آيۀ ١) ، و مىبينيم حضرت نوح در آن طوفان سخت و عجيب هنگام سوار شدن بر كشتى براى پيروزى بر مشكلات به ياران خود دستور مىدهد كه در هنگام حركت و در موقع توقّف كشتى «بسم اللّه» بگويند (سورۀ هود آيۀ ٤١ و ٤٨) . و آنها نيز اين سفر را سر انجام با موفقيّت و پيروزى پشت سر گذاشتند. و نيز سليمان در نامهاى كه به ملكه سبا مىنويسد سر آغاز آن را «بِسْمِ اللّهِ» قرار مىدهد (سورۀ نحل آيۀ ٣٠) .
🌱🌱🌱
روى همين اصل، تمام سورههاى قرآن-با بسم اللّه آغاز مىشود تا هدف اصلى از آغاز تا انجام با موفقيّت و پيروزى و بدون شكست انجام شود و تنها سورۀ توبه است كه بسم اللّه در آغاز آن نمىبينيم چرا كه سورۀ توبه با اعلان جنگ به جنايتكاران مكّه و پيمان شكنان آغاز شده، و اعلام جنگ با توصيف خداوند به «رحمان و رحيم» سازگار نيست.
🌷🍃🍃🌷🍃🍃🌷🍃
🌺نكتهها:
١-آيا بسم اللّه جزء سوره است؟
در ميان دانشمندان و علماء شيعه اختلافى نيست كه بسم اللّه جزء سورۀ حمد و همۀ سورههاى قرآن است، اصولاً ثبت «بسم اللّه» در آغاز همۀ سورهها، خود گواه زنده اين امر است، زيرا مىدانيم در متن قرآن چيزى اضافه نوشته نشده است، و ذكر «بسم اللّه» در آغاز سورهها از زمان پيامبر صلّى اللّه عليه و اله تاكنون معمول بوده است. به علاوه سيرۀ مسلمين همواره بر اين بوده كه هنگام تلاوت قرآن بسم اللّه را در آغاز هر سورهاى مىخواندند، و متواتراً نيز ثابت شده كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله آن را تلاوت مىفرمود، چگونه ممكن است چيزى جزء قرآن نباشد و پيامبر و مسلمانان همواره آن را ضمن قرآن بخوانند و بر آن مداومت كنند. به هر حال مسأله آنقدر روشن است كه مىگويند:
يك روز معاويه در دوران حكومتش در نماز جماعت بسم اللّه را نگفت، بعد از نماز جمعى از مهاجران و انصار فرياد زدند أَسرَقتَ أم نَسيتَ؟ ؛ آيا بسم اللّه را دزديدى يا فراموش كردى⁉️
🌳🍃🌳🍃🌳🍃🌳🍃
🌸٢-اللّه جامع ترين نام خداست:
زيرا بررسى نامهاى خدا كه در قرآن مجيد و يا ساير منابع اسلامى آمده نشان مىدهد كه هر كدام از آن يك بخش خاصّ از صفات خدا را منعكس مىسازد، تنها نامى كه جامع صفات جلال و جمال است همان «اللّه» مىباشد. به همين دليل اسماء ديگر خداوند غالباً به عنوان صفت براى كلمه «اللّه» گفته مىشود به عنوان نمونه: «غفور» و «رحيم» كه به جنبۀ آمرزش خداوند اشاره مىكند (فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ) -سورۀ بقره آيۀ ٢٦٦.
🌸«سميع» اشاره به آگاهى او از مسموعات، و «عليم» اشاره به آگاهى او از همه چيز است (فَإِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ) -بقره:٢٢٧.
🌸 و در يك آيه بسيارى از اين اسماء، وصف «اللّه» قرار مىگيرند. هُوَ اللّهُ الَّذِي لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبّارُ الْمُتَكَبِّرُ : «اوست اللّه كه معبودى جز وى نيست، اوست حاكم مطلق، منزّه از ناپاكيها، از هر گونه ظلم و بيدادگرى، ايمنى بخش، نگاهبان همه چيز، توانا و شكست ناپذير، قاهر بر همه موجودات، و با عظمت» .
🌸 يكى از شواهد جامعيّت اين نام آن است كه ابراز ايمان و توصيه تنها با جملۀ لا اله الاّ اللّه مىتوان كرد.
👇👇👇
#تفسیر_نمونه
🌸سوره مبارکه: #فاتحه آیه شماره: ۷
« صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ»
راه کسانی که آنان را مشمول نعمت خود ساختی؛ نه کسانی که بر آنان غضب کردهای؛ و نه گمراهان.
🌸🌿🌸🌿🌸🌿🌸🌿🌸🌿🌸🌿
دو خط انحرافى! «مرا به راه كسانى هدايت فرما كه آنان را مشمول انواع نعمتهاى خود قرار دادى (نعمت هدايت، نعمت توفيق، نعمت رهبرى مردان حقّ و نعمت علم و عمل و جهاد و شهادت) نه آنها كه بر اثر اعمال زشت و انحراف عقيده، غضب تو دامنگيرشان شد و نه آنها كه جادّۀ حقّ را رها كرده و در بيراههها گمراه و سرگردان شده» (صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضّالِّينَ) . در حقيقت خدا به ما دستور مىدهد طريق و خط پيامبران و نيكوكاران و آنها كه مشمول نعمت و الطاف او شدهاند را بخواهيم و به ما هشدار مىدهد كه در برابر شما هميشه دو خط انحرافى قرار دارد، خطّ «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» و خطّ «الضّالِّينَ».
🌸🌿🌸🌿🌸🌿🌸🌿🌸
۱ ــ «الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» كيانند؟
سورۀ نساء آيۀ ٦٩ اين گروه را تفسير كرده است: «كسانى كه دستورات خدا و پيامبر را اطاعت كنند، خدا آنها را با كسانى قرار مىدهد كه مشمول نعمت خود ساخته، از پيامبران و رهبران صادق و راستين و جانبازان و شهيدان راه خدا و افراد صالح، و اينان رفيقان خوبى هستند».
بنابراين ما در سورۀ حمد از خدا مىخواهيم كه در خطّ اين چهار گروه قرار گيريم كه در هر مقطع زمانى بايد در يكى از اين خطوط، انجام وظيفه كنيم و رسالت خويش را ادا نمائيم.
🌹🍂🌹🍂🌹🍂🌹🍂🌹🍂
۲ ــ «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» و «الضّالِّينَ» كيانند؟
🌱از موارد استعمال اين دو كلمه در قرآن مجيد چنين استفاده مىشود كه «الضّالِّينَ» گمراهان عادّى هستند، و «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» گمراهان لجوج و منافق، به همين دليل در بسيارى از موارد، غضب و لعن خداوند در مورد آنها ذكر شده.
🌱 در آيۀ ٦ سورۀ فتح آمده است: «خداوند مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك و آنها را كه در بارۀ خدا گمان بد مىبرند مورد غضب خويش قرار مىدهد، و آنها را لعن مىكند، و از رحمت خويش دور مىسازد، و جهنّم را براى آنان آماده ساخته است» . به هر حال «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» آنها هستند كه علاوه بر كفر، راه لجاجت و عناد و دشمنى با حقّ را مىپيمايند و حتّى از اذيّت و آزار رهبران الهى و پيامبران در صورت امكان فرو گذار نمىكنند.
🌟 پايان سورۀ #حمد🌟
🌴🌳🌴🌳🌴🌳🌴🌳🌴
🔅از امیر مومنان علیه السلام روایت شده فرمود:
🔸تمام آنچه در قرآن است در سوره #حمد است و آنچه در سوره حمد است در (بسم الله الرحمن الرحیم)جمع شده است ،و آنچه در (بسم الله الرحمن الرحیم)است در باء آن است و همه اسرار باء در نقطه آن است و من نقطه زیر باء هستم.۱
❣اَنَا نُقطَةُ تَحتَ الباءِ بسم الله الرحمن الرحیم❣
🔅بَحرانی(ره)در تفسیر برهان ذیل آیه شریف(سَنَشُدّ عَضُدَک بِخیکَ وَنَجعَل لَکُما سُلطاناً)۲ بازوی تو را به برادرت قوی می گردانیم و برای شما دو نفر حجّت و برهان و قدرت و توانایی قرار می دهیم،از انس نقل کرده است:
🔸رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرستاده خود را به طرف گروهی فرستاد، آنها بر او دشمنی کردند و اورا کشتند.
این خبر به آن حضرت رسید،این بار علی(علیه السلام) را به سوی آنها فرستاد،آن حضرت جنگجویان آنها را کشت و باقی مانده آنها را اسیر کرد و وقتی که در برگشتن به نزدیک مدینه رسید پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله)او را ملاقات کرد و در بر گرفت و صورتش را بوسید و فرمود:
🔹پدر و مادرم فدای کسی که خدا بازوی مرا به سبب او قوی کرد، همان طور که بازوی موسی را به سبب هارون تقویت نمود.۳
یا امیرالمٶمنین...
❣تویی آن نقطۀ ما فوقِ فاءِ "فوقَ ایدیهم"
❣که هنگام تنزّل تحتِ بسم الله را "باء" ی
📚منابع
۱:قطره ای از فضائل اهل بیت،ج۱،ص۱۷۷
۲:سوره قصص،آیه ۳۵
۳:تفسیر برهان:۲۲۶/۳ح۱
🔹چرا باید خدا را منزه از #حمد خودمان بدانیم⁉️
زیرا فقط خود خداوند به افعال و صفات جمیل خود احاطه دارد ، لذا وقتی حمد او را می کنیم ، گویی به اندازه فهم خود به افعال و اوصاف الهی احاطه داریم ، و در اندازه وسع خودمان آن حمد را می گوییم ، لذا اول باید سبحان الله بگوییم و سپس حمد را ، زیرا جمال الهی حد و مرزی ندارد و فقط خودش به خود آگاه است.
🔅اِن مِن شَئٍ اِلّا #یُسَبِّحُ_بِحَمدِه و لَکِن لا تَفقَهونَ تَسبیحَهُم...{اِسراء۴۴}
📚 المیزان، ج1، ص33
_____________________
3⃣#یونس(علیه السلام)در شکم نهنگ
🔅فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَىٰ وَهُوَ مَكْظُومٌ ﴿٤٨﴾
🔺پس در برابر حکم و قضای پروردگارت [که هلاک کردن تدریجی این طاغیان است] شکیبا باش و مانند صاحب ماهی [یونس] مباش [که شتاب در آمدن عذاب را برای قومش خواست و به این علت در شکم ماهی محبوس شد] و در آن حال با دلی مالامال از اندوه، خدا را ندا داد🤲
🔅لَوْلَا أَنْ تَدَارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ مَذْمُومٌ ﴿٤٩﴾
🔺اگر رحمت و لطفی از سوی پروردگارش او را در نیافته بود، یقیناً نکوهش شده به صحرایی بی آب و گیاه افکنده می شد‼️
🔅فَاجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ ﴿٥٠﴾
🔺پس پروردگارش او را برگزید و از شایستگان قرار داد❣
4⃣آیه برای رفع #چشم_زخم
🔅وَإِنْ يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ ﴿٥١﴾
🔺و کافران چون قرآن را شنیدند، نزدیک بود تو را با چشمانشان بلغزانند [و از پای درآورند] و می گویند: بی تردید او دیوانه است‼️
🔅وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ ﴿٥٢﴾
🔺در حالی که قرآن جز مایه تذکر و پند برای جهانیان نیست‼️
#يُزْلِقُونَکَ👇
📝تورا بلغزانند - تورا بيندازند - تو را بکُشند.
(زَلق به معناي زلَل و لغزش است ،در باب اِفعال(اِزلاق)به معناي صرع است و #کنايه است از کشتن و هلاک کردن.
🔹مرحوم شیخ عباس قمی خواندن آیه آخر سوره مبارکه قلم را سفارش نموده است(مفاتیح الجنان)
🔰در شأن نزول این آیه آمده است:
شخصی از قبیلهی بنی اسد، گاهی سه روز گرسنگی میکشید، پس از آن به هر چیزی که برخورد میکرد میگفت:
مثل آن را تا به امروز ندیدم🤩
و بلافاصله به آن چیز فساد و ضربهای میرسید‼️
بعضی خواستند تا این کار را دربارهی رسول الله انجام دهند که خداوند آن حضرت را از آن حفظ کرد.
📚تفسیر الکشاف(زمخشری)ج۳ ص۱۲۷۸
✍دو روایت در باب واقعیت داشتن #چشمزخم:
🔸پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:
🔅إِنَّ الْعَيْنَ لَتُدْخِلُ الرَّجُلَ الْقَبْرَ وَ تُدْخِلُ الْجَمَلَ الْقِدْرَ
🔺همانا چشم زخم، انسان را در قبر و شتر را در دیگ مےاندازد‼️
📚مکارم الاخلاق(طبرسی)ص ۳۸۶
🔸امام صادق علیه السلام نیز فرمود:
🔅لَوْ نُبِشَ لَكُمْ عَنِ الْقُبُورِ لَرَأَيْتُمْ أَنَّ أَكْثَرَ مَوْتَاكُمْ بِالْعَيْنِ لِأَنَّ الْعَيْنَ حَق!
🔺اگر قبور شکافته شود خواهید یافت که اکثر اموات شما به واسطه چشمزخم از دنیا رفتهاند چرا که چشم زخم حقیقت دارد‼️
📚بحارالانوار/ج۹۵ ص۱۲۷ ح۷
✍دو روایت برای در امان بودن از چشم زخم:
🔹امام صادق علیه السلام:
هر گاه از چشم زخم ترسیدید، بگویید:
«ما شاء الله، لا حول و لا قوّه الّا بالله العلیّ العظیم»
📚بحارالانوار/ج۶۳ ص۲۶
🔹از امام رضا(علیه السلام)
نقل است که برای دفع چشمزخم، نوشتهای از سوره #حمد، #اخلاص #مُعَوَّذَتَین(سوره فلق و ناس) و #آیه_الکرسی را در منزل قرار دهید یا همراه داشته باشید.
📚الکافی(کلینی)ج۶ ص۵۰۳
🌺🌼🌺🌼🌺
🔴 پاسخ امام هادی(ع) به قیصر روم
🔵 چرا برای اموات حمد میخوانیم؟
🌺 قیصر روم برای یکی از خلفای بنی عباس ، در ضمن نامه ای نوشت: ما در کتاب انجیل دیده ایم که هرکس از روی حقیقت، سوره ای بخواند که خالی از هفت حرف باشد، خداوند جسدش را بر آتش دوزخ حرام میکند ، و آن هفت حرف عبارتند از: « ث ، ج ، خ ، ز ، ش ، ظ ، ف »
🍁 ما هر چه بررسی کردیم ، چنین سوره ای را در کتاب های تورات و زبور و انجیل نیافتیم ، آیا شما در کتاب آسمانی خود ، چنین سوره ای را دیده اید؟
🍁 خلیفه عباسی دانشمندان را جمع کرد، و این مسئله را با آنها در میان گذاشت، آنها از جواب آن درماندند، سرانجام این سوال را از امام هادی علیه السلام پرسیدند.
آن حضرت در پاسخ فرمودند:
آن سوره ، سوره « حــمد » است، که این حروف هفتگانه در آن نیست... پرسیدند: فلسفه ی نبودن این هفت حرف، در این سوره چیست؟
🔷 حضرت فرمودند:
❶👌حرف «ث» اشاره به «ثبور» (هلاکت)
❷👌حرف «ج» اشاره به «جحیم» (نام یکی از درکات دوزخ)
❸👌حرف «خ» اشاره به «خبیث» (ناپاک)
❹👌حرف «ز» اشاره به «زقوم» (غذای بسیار تلخ دوزخ)
❺👌حرف «ش» اشاره به «شقاوت» (بدبختی)
❻👌حرف «ظ» اشاره به «ظلمت» (تاریکی)
❼👌حرف «ف» اشاره به «آفت» است
خلیفه ، این پاسخ را برای قیصر روم نوشت.
قیصر پس از دریافت نامه ، بسیار خوشحال شد ، و به اسلام گروید ، و در حالی که مسلمان بود از دنیا رفت.
📚 شرح شافیه ابی فراس ، مطابق نقل منتخب التواریخ ، ص ۷۹٥
#حمد
#اموات