eitaa logo
استاد محمد بیابانی اسکوئی
320 دنبال‌کننده
86 عکس
32 ویدیو
151 فایل
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی از اساتید مکتب معارفی خراسان و از شارحین آثار مرحوم آیت الله العظمی میرزا مهدی اصفهانی رضوان الله علیه آدرس سایت: https://biabanioskouei.ir/ ارتباط با ما @alhojjat14
مشاهده در ایتا
دانلود
🔴مرحوم شیخ بهایی می‌فرماید: نیت در حقیقت همان قصد بسیط [۱] ایجاد فعل معین است به جهت غایت آن و این معنی از افعال هیچ عاقلی قابل تفکیک نیست. به همین جهت است که برخی از علمای ما گفته اند: تکلیف کسی به ایجاد فعل بدون نیت، تکلیفی است خارج از طاقت. [۲] مرحوم نراقی در جامع السعادات می‌فرماید: النِّيَّةَ هِيَ انبعاث النَّفْسِ وَ تَوَجَّهْ إِلَى مَا يَرَاهُ مُوَافِقاً لِغَرَضِهَا [۳] ؛ نیت انگیخته شدن و توجه نفس است به چیزی که آن را با غرض خود موافق می‌بیند. بعث به معنای تحریک کردن است، بر اساس نظر مرحوم نراقی دواعی (انگیزه ها)، موجب بعث می‌شوند و پس از بعث، انبعاث حاصل می‌شود. پس انبعاث غير اختیاری است، لذا نمی توان نیت را «انبعاث نفس» دانست؛ چرا که انسان و جداناً اختیاری بودن نیت را می‌یابد، البته مرحوم نراقی در تعریف خود از نیت، توجه نفس را هم ذکر کرده است و توجه امری اختیاری است. اما اگر مراد از توجه متنبه و متوجه شدن باشد، غیر اختیاری خواهد بود. در هر صورت این بیان مبهم است و حال آن که در مقام تعریف باید از الفاظ و تعابیر روشن استفاده کرد. 📚[۱]: شاید مراد از قصد بسيط، قصد اجمالی یا حالت ضعیف قصد باشد که ناشی از معرفت بسيط است 📚[۲]: حبل المتین، ص ۲۲۰. 📚[۳]: جامع السعادات، ج ۳، ص ۸۶ اخلاق فطری ، ص ۹۶ ، ۹۷ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
🔴مرحوم خوئی هم می‌فرماید: إِنَّ الْمُرَادَ بِالنِّيَّةِ أَمَرَ ثَالِثُ وَ هُوَ الدَّاعِي وَ الْمُحَرِّكُ نَحْوَ الْعَمَلِ وَأَنْ كُلُّ مَا صَدَرَ عَنِ الْمُكَلَّفِينَ مِنِ الْأَفْعَالِ أَمَرَ مُسْتَحْسَنُ فِيمَا إِذَا كَانَ الدَّاعِي إِلَيْهِ حُسْناً كَمَا انْهَ أُمِرَ مُسْتَقْبَحُ فِيمَا إِذَا كَانَ الدَّاعِي إِلَيْهِ قَبِيحاً [۱] مراد از نیت امر دیگری غیر از او امری است که ذکر شده است و آن عبارت است از امری که انسان را به سوی عمل بعث و تحریک می‌کند. و هر فعلی که از مكلفين صادر می‌شود خوب خواهد بود، در صورتی که داعی و محرک آن خوب باشد و بد خواهد بود، اگر داعی آن بد باشد. به نظر می‌رسد در تعریف نیت به انبعاث و برانگیخته شدن تسامح شده است؛ زیرا بدیهی است که انبعاث و تحرک اثر نیت و قصد است. از سوی دیگر ممکن نیست عاقل مختار با علم و توجه کاری انجام دهد، ولی هیچ قصد و نیتی نداشته باشد. به همین جهت است که برخی تصریح کرده اند که تکلیف به انجام فعلی برای عاقل مختار بدون قصد و نیت تکلیف به ما لا يطاق است. همچنین در مورد بیان مرحوم خویی باید گفت: داعی، یک حالت نفسانی و خارج از اختیار انسان است. البته داعی ممکن است محرک خارجی و یا غایت فعل باشد. در هر صورت انسان در مقابل دواعی مختار است، پس نمی توان نیت را به داعي معنا کرد. قصد فعل با داعی انجام می‌شود، اما صرف داعی در نیت کافی نیست، بلکه توجه و جهتی که به داعی داده می‌شود، نیت را محقق می‌کند. داعی غیر اختیاری است، اما انسان می‌تواند به آن، جهت دهد و این جهت دادن اختیاری است. پس نیت، قصد فعل همراه با جهت خاص است، لذا اگر جهت خاص، همان غایت باشد، نظر مرحوم شیخ بهائی صائب خواهد بود. گاهی مراد از نیت، در روایات جهت الهی دادن به قصد فعل است. 📚[۱]: كتاب الطهارة، ج ۴، ص ۴۷۴ اخلاق فطری ، ص ۹۷ ، ۹۸ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
🔴رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در وصیت خویش به ابوذر می‌فرماید: یَا أباذرٍّ، لِیَکُن لَکَ فِی کلِّ شَیءٍ نِیةٌ صَالِحَةٌ، حَتّی فِی النَّومِ وَ الأکلِ [۱] ؛ ای ابوذر! در هر چیزی حتی در خوردن و خوابیدن هم نیت داشته باش. روشن است که منظور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آن است که انسان باید به همه افعال خود - حتى امور مباح - جهت الهی بدهد. در نتیجه می‌توان گفت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به موردی خاص از نیت نظر داشته است؛ زیرا معنای «نیت» جهت دادن به فعل است، اعم از جهت الهی و غیر الهی. 📚[۱]: مکارم الاخلاق، ص ۴۶۳؛ وسائل الشيعة، ج ۱، ص ۴۸؛ بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۸۴ اخلاق فطری ، ص ۹۸ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
🔴نیت، عمل قلب و اختیاری است به طور کلی هر فعلی تا مراحل زیر را طی نکند، اختیاری قلمداد نمی شود: تصور، تصديق به فائده، میل و شوق، اراده و قصد و نیت. در این که همه این مراحل در موطن نفس آدمی تحقق پیدا می‌کنند و از افعال نفس انسان می‌باشند، جای شک و تردیدی نیست، ولی در این که آیا همهء اینها با برخی از آنها به اختیار از انسان صادر می‌شود، میان علما اختلاف وجود دارد. برخی معتقدند که همه این مراحل جبرا در انسان تحقق پیدا می‌کند و اختیاری نیست [۱]، ولی در مقابل عده ای دیگر از دانشمندان این امور را در برخی صور، اختیاری می‌دانند. یعنی ممکن است انسان این افعال قلبی خود را تحت اختیار خود در آورد و در صدور و عدم صدور آنها نقش داشته باشد. [۲] روشن است که هر انسانی با مراجعه به نفس خویش می‌یابد که اراده و امیال و شهواتش را می‌تواند کنترل کند و می‌تواند کاری را اراده نکند یا بکند و یا میل و شهوت به چیزی را در خود از بین ببرد و یا جلوی آن را بگیرد. [۳] در اصل وجدانی بودن این امر، شک و شبهه ای نیست [۴]، به علاوه آیات و روایات فراوانی به صراحت بر اختیاری بودن این امور دلالت دارند. 📚[۱]: ر. ک: جامع السعادات، ج ۳، ص۹۷؛ كفاية الأصول، ج ۱، ص ۹۹ - ۱۰۱. 📚[۲]: ر. ک: محاضرات، ج ۱، ص ۵۴. 📌[۳]: اگر چه در برخی موارد شهوت و میل به حدی می‌رسد که دیگر از اختیار انسان خارج می‌شود، ولی این عمومیت ندارد و در موارد خاصی اتفاق می‌افتد. 📌[۴]: بلکه شبهه از ناحیه دیگری برای عده ای پیش آمده که به واسطه آن وجدان خویش را نادیده گرفته اند. اخلاق فطری ، ص ۹۹ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
صلی الله علیک یا جعفر بن محمد الصادق ▪️25 شوال، سالروز شهادت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه را به محضر حضرت امام زمان سلام الله علیه و عجل الله تعالی فرجه الشریف و شیعیان حضرت، تعزیت و تسلیت عرض می نمائیم.
🔴خدای تعالی می‌فرماید: «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذينَ لا يُريدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقينَ» [۱] ؛ این سرای آخرت را برای کسانی قرار دادیم که اراده برتری جویی و قصد فساد در زمین ندارند و عاقبت از آن پرهیزکاران است. در این آیهء شریفه ارادهء برتری جویی در زمین و ارادۀ فساد - که از اعمال قلبی است و در حقیقت همان نیت است [۲] . از موجبات محرومیت از بهشت شمرده شده است و این با اختیاری نبودن اراده و نیت منافات دارد. و دلالت می‌کند که انسان می‌تواند اراده و نیت را تغییر دهد. در روایات هم شواهد زیادی بر این مطلب وجود دارد. به عنوان مثال اختیاری بودن نیت در وصیت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به ابوذر بسیار روشن است. در این روایت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به ابوذر می‌فرماید، در همهء اعمال خود نیت داشته باش و به آنها جهت الهی بده. با توجه به دستور رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، اختیاری بودن، نیت واضح است. 📚[۱]: قصص (۲۸)، آیهء ۸۳ 📌[۲]: اراده یکی از مراحلی است که در تحقق فعل نقش دارد. بدین معنا اراده از اعمال قلب و غیر از نیت است. اما با توجه به قید «في الأرض» در آیه می‌توان گفت: مراد از ارادۀ فساد، جهتی است که انسان به عمل خارجی خود می‌دهد و چون ریشه همه کارها در اراده است، می‌توان گفت: مراد از اراده در این آیه همان «نیت» است. اخلاق فطری ، ص ۹۹ ، ۱۰۰ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
🔴امام صادق علیه السلام می‌فرماید: إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ لَيَهُمُّ بِالْحَسَنَةِ وَ لاَ يَعْمَلُ بِهَا فَتُكْتَبُ لَهُ حَسَنَةٌ وَ إِنْ هُوَ عَمِلَهَا كُتِبَتْ لَهُ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ لَيَهُمُّ بِالسَّيِّئَةِ أَنْ يَعْمَلَهَا فَلاَ يَعْمَلُهَا فَلاَ تُكْتَبُ عَلَيْهِ [۲] ؛ همانا مؤمن کار خوبی را قصد می‌کند، ولی آن را انجام نمی دهد، پس برای او یک نیکی نوشته می‌شود و اگر آن را عمل انجام دهد، ده نیکی برای او حساب می‌شود. و همانا مؤمن قصد کار بد را می‌کند ولی آن را انجام نمی دهد، لذا برای او چیزی نوشته نمی شود. در این حدیث برای قصد و نیت فعل خوب اجر و ثوابی قرار داده شده است. از آنجا که ثواب و حسنه به طور معمول در امور اختیاری است، اختیاری بودن نیت روشن می‌شود. پس به طور کلی همه اعمال قلبی و جوانی و در رأس آنها نیت و قصد، افعالی اختیاری اند، بلکه در رتبة مقدم بر اعمال ظاهری وجوارحی قرار دارند؛ چنان که خود قلب نیز نسبت به سایر اعضا و جوارح نقش ریاست و مولویت را داراست. 📚[۱]: الکافی، ج ۲، ص ۴۲۸؛ بحارالانوار، ج ۵، ص ۳۲۵. اخلاق فطری ، ص ۱۰۰ ، ۱۰۱ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
💠صلی الله علیک يا بِنْتَ مُوسَی بْنِ جَعْفَر وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكاتُهُ 💠 💐اسعدالله ایامکم یا صاحب العصر و الزمان💐
🔴امام صادق علیه السلام ایمان را عمل شمرده و می‌فرماید: خدای تبارک و تعالی ایمان را بر اعضا و جوارح فرزند آدم واجب کرده و میان آنها تقسیم نموده است. پس هیچ عضوی از اعضای او خالی از ایمان نیست و به هر عضوی مقداری از ایمان داده شده که به دیگری غیر از آن را داده اند. یکی از این اعضا قلب اوست که با آن می‌فهمد و تعقل می‌کند و آن امیر و فرمانده بدن است و همه اعضا و جوارح به فرمان و رأی آن انجام وظیفه می‌کنند... اما آنچه از ایمان بر قلب فرض شده عبارت است از اقرار و معرفت و اعتقاد و رضا و خشنودی و تسلیم به این که خدایی جز الله نیست و او یگانه است و شریکی ندارد، خدایی واحد است که همراه و فرزندی ندارد و این که محمد صلوات الله علیه و آله بنده و رسول اوست و اقرار به تمام پیامبران و کتاب‌های آسمانی. و این فرض قلب است از اقرار و معرفت که عمل قلب است. [۱] در این روایت از معرفت؛ اقرار، تسلیم، اعتقاد، رضایت و خشنودی - که همه از اعمال قلب است - به عنوان تکلیف و فرض یاد شده است و این به صراحت دلالت دارد که همه اعمال قلبی، اختیاری هستند و انسان بر فعل و ترک آنها تسلط کامل دارد و می‌تواند مانع اعمالی چون معرفت، تسلیم و اعتقاد قلبی گردد. 📚[۱]: الكافی، ج ۲، ص ۳۴. اخلاق فطری ، ص ۱۰۱ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
🔴تفکیک فعل جوارحی از نیت روشن است که تفکیک عمل جوارحی از نیت ممکن است و روایت امام صادق علیه السلام نیز بیانگر همین نکته بود. در این روایت بیان شده بود که اگر مؤمن کار خوبی را قصد کند و نتواند انجام دهد، برای او حسنه نوشته می‌شود. در نتیجه از این روایت استفاده می‌شود که تفکیک فعل از نیت و قصد ممکن است؛ یعنی ممکن است انسان فعلی را قصد کند، ولی آن را در خارج ایجاد نکند. پس چنین نیست که وقتی قصد و اراده و نیت تحقق پیدا کرد به دنبال آن عمل هم باید در خارج تحقق پیدا کند، بلکه انسان در تمام مراحل، توانایی و تسلط بر فعل و ترک را دارد. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: مَا يَصْنَعُ أَحَدُكُمْ أَنْ يُظْهِرَ حُسْناً وَ يُسِرَّ شَيْئاً أَ لَيْسَ یَرَجَعَ إِلَى نَفْسِهِ فَيَعْلَمَ أَنْ لَيْسَ كَذَلِكَ وَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ: (بَلِ اَلْإِنْسٰانُ عَلىٰ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ) [۱] إنَّ السَّريرَةَ إذا صَحَّتْ قَوِيَتِ عَلاَنِيَتُهُ [۲] ؛ هیچ کدام از شماها خوش ظاهر و بد باطن نباشید، آیا (انسان) وقتی به نفس خویش نظر می‌کند نمی داند که این گونه نیست. در حالی که خداوند متعال می‌فرماید: «بلکه انسان به نفس خود آگاه است»، همانا وقتی باطن صحیح باشد ظاهر هم قوی خواهد شد. پس نیت و اراده، اختیاری و غیر از عمل خارجی است و قدرت و اختیار علاوه بر اعمال جوانحی بر اعمال جوارحی نیز حاکم است. 📚[۱]: قیامت (۷۵)، آیهء ۱۴ 📚[۲]: الكافي، ج ۲، ص ۲۹۵؛ بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۲۸۹. اخلاق فطری ، ص ۱۰۲ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
🔴انسان باید سعی کند حسن نیت داشته باشد و از سوء نیت دوری جوید. باید توجه داشت که داشتن نیت بد در باطن و اظهار حسن نیت در ظاهر، عمل زشتی است که انسان با آن خود را فریب می‌دهد. انسان خود بهتر می‌داند که واقع امر غير از این است و خدای تعالی هم بر ظاهر و باطن همه احاطهکامل دارد و چیزی از او پوشیده نیست. پس بهتر است ظاهر و باطن خویش را هماهنگ کنند تا به واسطه سلامت باطن ظاهر هم تقویت گردد. 🔴نیت از ارکان اخلاق است هر چند نیت، عمل است (عمل قلب)، اما از آنجا که هیچ عملی در خارج بدون نیت تحقق پیدا نمی کند، از این رو می‌توان نیت را یکی از ارکان اخلاق دانست. بر اساس روایت امام صادق علبه السلام قلب فرماندهء بدن شمرده شده و اعضای دیگر همه به دستور و فرمان او حرکت می‌کنند. [۱] پس اعمال قلب در رتبه و درجه ای بالا از اعمال اعضا و جوارح دیگر قرار می‌گیرد. با توجه به این موضوع، واضح است که نیت و قصد - که از اعمال قلبی است - تأثیر فراوانی در همه اعمال انسان دارد و همه جوارح در حقیقت مطيع دستور و نظر قلب هستند، تا از قلب دستوری صادر نشود و رأی او بر چیزی استوار نگردد، جوارح حرکتی نمی کنند. بدین ترتیب معنای این روایت روشن می‌شود که امام زین العابدین علیه السلام می‌فرماید: لاَ عَمَلَ إِلاَّ بِنِيَّةٍ [۲] هیچ عملی بدون نیت نیست. 📚[۱]: ر. ک: الکافی، ج ۲، ص ۳۴. 📚[۲]: الكافی، ج ۲، ص ۸۴، مراد از عمل، در این روایت شریف، عمل پسندیده ای است که مقرب إلى الله باشد. بر اساس کلام امام سجاد علیه السلام، اگر چنین عملی با نیت الهی صورت گرفته باشد، ثبت می‌شود. به عبارت دیگر فقط عملی که نیت خوب داشته باشد، عبادت است. ولی اعمال مباحی که بدون جهت الهی یا با جهت شیطانی صورت می‌گیرند، به عنوان فعل نیک ثبت نمی شوند. اخلاق فطری ، ص ۱۰۲ ، ۱۰۳ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
🔴همچنین می‌توان فهمید که چرا پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: نِيَّةُ المُؤمنِ خَيرٌ مِن عَمَلِهِ، ونِيَّةُ الكافِرِ شَرٌّ مِن عَمَلِهِ، [۱] ؛ نیت مؤمن بهتر از عمل اوست و نیت کافر بدتر از عمل اوست. زیرا کفر و ایمان در درجه اول و بیشتر از همه در قلب انسان وارد می‌شود و سپس آثار آن در سایر اعضا و جوارح پیدا می‌شود. پس شخصی که بالاترین درجهء ایمان قلبی را داشته باشد در واقع ایمان امیر و فرمانده بدن او را تسخیر کرده است، بنابر این بقیه اعضای او هم به طور معمول اعمالشان با آن هماهنگ خواهند شد و بدیهی است که کار و عمل فرمانده به مراتب بالاتر از کار فرمانبر است و روشن است که نیت و قصد، عملی قلبی است که همه اعضا را به حرکت در می‌آورد. اگر نیت شخصی سالم باشد، همه اعمال سالم خواهند بود و اگر نیت ناسالم باشد، اعمال همه اعضا ناسالم خواهند شد. 📚[۱]: همان(الکافی، ج ۲، ص ۸۴) اخلاق فطری ، ص ۱۰۳ ، ۱۰۴ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
💠11 ذی القعده ، سالروز ولادت باسعادت آقا امام علی بن موسی الرضا صلوات الله علیهم را به محضر آقا امام زمان سلام الله علیه و عجل الله تعالی فرجه الشریف و شیعیان حضرت تبریک و شادباش عرض مینمائیم.💠
🔴حسن فعلی و حسن فاعلی این نکته را هم نباید فراموش کرد که هر عملی بر اساس نیتی تحقق پیدا می‌کند و ممکن است خوبی و بدی نیت در خوبی و بدی عمل نقش نداشته باشد، ولی بدی نیت ارزش و اعتبار آن را پائین می‌آورد. به عنوان مثال، خدمت به مردم و به کارگیری سرمایه و توانایی در امور خیریه و ایجاد مداس و مساجد، قرض دادن، اطعام مردم، دستگیری از فقرا و ضعفا، کمک و یاری به مساکین و سالخوردگان، مداوای بیماران، رسیدگی به کسانی که در درد و رنج و گرفتاری اند؛ همه اعمالی خوب و خداپسندانه و از مصادیق احسان هستند و خوبی آنها بدیهی عقل انسان، بلکه فطری آن است. [۱] 📌[۱]: حتى موجودات دیگر هم هر یک به اندازه درک و شعور خود، رضایتمندی خود را از چنین اعمالی نشان می‌دهند. اخلاق فطری ، ص ۱۰۴ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a