#خبر_گزاری
💠 گزارش سخنرانی دکتر معارف در دومین روز از نخستین کارگاه «دانش افزایی و مهارت آموزی سلامت معنوی اسلامی» که در روز جمعه هفتم شهریورماه سال جاری در تهران برگزار شد...
🗒 10 شهریور 1399
🔻بیماری های معنوی از منظر آیات و روایات به دو گروه تقسیم می شود؛ بیماری های معنوی با منشأ مسائل فکری و اعتقادی و بیماری های معنوی با منشأ اخلاقی و رفتاری.
🔹 رابطه‌ی سلامت یا بیماری معنوی با برخی متغیرها در دو حوزه ی فکری-اعتقادی و حوزه‌ی اخلاقی و رفتاری قابل ارائه است.
🔺 تعابیر ششگانه ناظر به بعد معنوی وجود انسان در قرآن: قلب، نفس، صدر، روح، فواد و فطرت هستند. تعبیرهای قرآنی و روایی درباره ی قلب و نفس در دو جهت مثبت و منفی وجود دارد. جهت مثبت: قلب سلیم، قلب مطمئن، قلب طاهر، قلب فراخ، قلب بینا و شنوا، قلب پذیرشگر، قلب نورانی، قلب آرام در پرتوی نزول سکینه‌ی الهی است و جهت منفی: قلب مریض، قلب سخت، قلب غلیظ، قلب سیاه، قلب گناهکار، قلب مردد، قلب کور، قلب مرده، قلب اعراض کننده از حقایق است.
🔹 از جمله بیماری های معنوی در آیات و روایات می توان به بیماری ها با منشأ مسائل فکری و اعتقادی مانند کفر، شرک، نفاق، تردید، شک، زیغ و بیماری ها با منشا اخلاق و رفتار مانند حسادت، بدخواهی، ظلم، عهدشکنی، خیانت اشاره کرد.
🔻 سلامت معنوی در حوزه ی فکری اعتقادی در ایمان به خدا، معاد و اطمینان دل مشاهده می شود. از جمله برخی شواهد آن می توان به خدا باوری در سوره النحل آیه ۱۰۶، معاد باوری در سوره البقره آیه ۲۶۰، درک فلسفه حیات در سوره البقره آیه ۱۵۶ و سلامت قلب با یکتادانستن خدا در الکافی، ۲، ۱۶ اشاره کرد.
🔹 سلامت معنوی در حوزه ی رفتاری و اخلاقی شامل ذکر الهی و آرامش قلبی، انس با قرآن، موعظه پذیری، خدمات اجتماعی و نرم دلی و رقت قلب در پرتوی استغفار، یاد مرگ، تلاوت قرآن، تفکر و گریه از خوف خدا در روایات مختلف می باشد.
🔻 لطفا برای دسترسی به متن این گزارش در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید:
🌐 http://rashad.ir/2020/08/31
🆔 @ostadmaaref
#خبر_گزاری
💠 مجید معارف، استاد دانشگاه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با ایکنا، با تسلیت ارتحال خانم طوبی کرمانی، استاد برجسته فلسفه، گفت: شناخت بنده از ایشان به حدود ۳۰ سال قبل بازمی‌گردد؛ از زمانی که در دانشگاه الهیات مشغول خدمت شدم، ایشان را می‌شناختم و در مقاطعی شناخت ما قوی‌تر و وسیع‌تر شد...
🗒 30 شهریور 1399
🔻وی استاد حوزه فلسفه اسلامی در دانشگاه تهران بود، افزود: با اینکه رشته‌های ما یکی نبود و ایشان متخصص فلسفه بودند و بنده در زمینه علوم قرآنی فعالیت داشتم، ولی حادثه‌ای سبب شد تا شناختم از مرتبه علمی ایشان خیلی بیشتر شود؛ در دوره‌ای که به عنوان نماینده دانشکده الهیات در هیئت ممیزه انتخاب و مسئول دفاع از پرونده‌های علمی استادان شدم که باید به دانشیاری و استادی ارتقا می‌یافتند.
💠 بانویی باهمت
🔹پرونده استادی ایشان باید از جانب بنده تأیید و در نهایت در سه کمیته، که سخت‌ترین آن هیئت ممیزه دانشگاه تهران بود، دفاع می‌شد تا رتبه استادی احراز شود؛ در اینجا با آثار و مقالات و کتب ایشان و نوع رابطه با استادان و دانشجویان آشنا شدم و پرونده علمی ایشان زیر ذره‌بین قرار گرفت و خوشحالم که واسطه‌ای برای دریافت رتبه استاد تمامی ایشان بودم؛ من در دفاع از پرونده علمی ایشان در هیئت ممیزه از وی با عنوان «بانوی با همت» یاد کردم.
🔻 در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ به مدت سه سال عهده‌دار ریاست دانشکده الهیات شدم. ایشان در دوره قبل از بنده مشاور بین‌الملل دانشکده بودند و بنده هم همکاری با ایشان را ادامه دادم؛ خانم کرمانی یک شخصیت بین‌المللی بود و به کشورهای اروپایی و اسلامی رفت‌وآمد داشت و در کنفرانس‌های بین‌المللی حضور داشت و شاید تنها بانوی ایرانی باشد که چند سال رایزن فرهنگی ایران در یونان بود و یکی از کتبی که به انگلیسی در حوزه فلسفه نوشتند و چاپ کردند مربوط به دوره حضور وی در یونان بود. ایشان می‌گفت که فلسفه ملاصدرا و ایران را به مهد فلسفه یعنی یونان شناساندم.
💠مادری مهربان و معلمی دلسوز
🔹 ایشان همواره بشاش و خندان بود و با روی گشاده با دانشجویان برخورد میکردند و برای آنان به منزله مادری مهربان و معلمی دلسوز بودند و همین ارتباط عاطفی خوب را با سایر استادان و کارمندان دانشکده تا آخرین روزهای حیاتشان داشتند. چند سال قبل به علت رسیدن به سن ۷۰ سالگی بازنشسته شدند و بعد از اتمام کار، باز تا آخرین روزهای عمر شریفشان به دانشکده می‌آمدند و به عنوان استاد مدعو در خدمت دانشجویان و مصداق تعبیر بانوی باهمت بودند.
🔺 ایشان در چند سال آخر حیات، مبتلا به بیماری شدند و شیمی‌درمانی می‌شدند، ولی این بیماری هرگز در روحیه خندان وی تأثیری نداشت و حتی یک هفته قبل از وفات، کنفرانس علمی داشت و گویی یکی از مراحل درمانش این بود که فعالیت علمی و اجتماعی داشته باشد و از مشکلات دانشجویان گره‌گشایی کند.
🔹یکی از مواد چهارگانه پرونده استاد برای ارتقای علمی، فعالیت‌های فرهنگی است که سقف آن ۳۰ امتیاز است. پرونده ایشان مالامال از تقدیرنامه‌های داخلی و خارجی و شرکت در سمینارها، کنفرانس‌ها و سخنرانی‌ها از جمله وحدت اسلامی بود و شاید ۵۰ امتیاز می‌گرفت، ولی بیش از ۳۰ نمی‌توانستیم به ایشان بدهیم.
💠 شاخص و سرآمد در عرصه تبلیغ
🔻 مستقیماً ایشان را در مجمع تقریب رصد نمی‌کردم، ولی از روحیه ایشان معلوم بود که به فعالیت‌های تقریبی، مسائل بانوان و حل مشکلات زنان و ... علاقه‌مند بودند و تلاش زیادی در این زمینه کردند؛ حدود هفت هشت سال قبل که در کنفرانسی بین‌المللی در الجزایر حضور داشتیم، سخنرانی و مقاله ارائه کردند و برای دور بعدی این کنفرانس، که در تهران بود، مسئولیت بخش ایران را تقبل کردند؛ ایشان در این عرصه شاخص و سرآمد بودند و به وحدت جوامع اسلامی می‌اندیشیدند؛ لذا پیام‌های تسلیت زیادی به زبان‌های عربی و انگلیسی برای وفات ایشان صادر شد. همچنین ایشان در سوریه، لبنان، عراق و ... در محافل علمی و اجتماعی شناخته شده بود و چند سال قبل برای شرکت در کنفرانسی بین‌المللی درباره وحدت و تقریب به سوریه رفت، با اینکه امنیت در آنجا نبود.
🔹محمود واعظی، از استادان دانشکده الهیات، بعد از وفات ایشان گروهی را در یک شبکه اجتماعی تشکیل داد و هر کسی مطلب و خاطره‌ای را از خانم کرمانی نقل می‌کرد؛ جالب است بدانید که یکی از کارها ختم قرآن به نیت آن بانو بود و در این مدت کوتاه ده بار ختم قرآن به نیت ایشان از سوی علاقه‌مندان انجام شده و هنوز هم ادامه دارد. این امر نشان می‌دهد که محبوب‌القلوب بود.
🔻 لطفا برای دسترسی به متن این گزارش در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید:
🌐 https://iqna.ir/fa/news/3923304
🆔 @ostadmaaref
#خبر_گزاری
💠گفت‌وگو با مجید معارف به مناسبت زادروز شیخ مفید...
🗒 یکشنبه ۹ آذر ۱۳۹۹
🔻 شیخ مفید بر اساس میراث مکتوبی که به جا گذاشته، چه جایگاهی دارد؟
✅یکی از بهترین گزارش‌ها درباره شیخ مفید و تألیفات ایشان را یکی از شاگردان او بنام نجاشی نوشته که صاحب کتاب «الفهرست» است و گزارش بسیار متقنی ارائه کرده است. نجاشی که از علمای رجال و کتابشناس بزرگ شیعه است در کتاب خود (به رقم 1068) بعد از اینکه که شیخ مفید را با نام و نشان و نسب معرفی می‌کند از او به عنوان «شیخنا» و «استادنا» نام می‌برد و می‌گوید: «فضل شیخ مفید مشهورتر از آن است که به وصف آید» و سپس به معرفی آثار شیخ مفید از جمله «رساله المقنعه» که به معرفی اسلام از نظر معارفی و فقهی پرداخته و کتاب‌های «الافصاح فی الامامه»، «الارشاد»، «الفصول المختارة من العیون و المحاسن»، «نقض المروانیه» و ... می‌پردازد و بعد کتاب‌های فقه و اصول ایشان را معرفی می‌کند و شاید نزدیک به 200 کتاب از او نام می‌برد. البته بسیاری از کتاب‌های شیخ مفید تا زمان ما باقی مانده و تعدادی نیز از بین رفته است. چند سال قبل در یک کنگره‌ای که در قم به مناسبت بزرگداشت شیخ مفید برگزار شد، مجموعه‌ای از آثار شیخ مفید که چاپ و عرضه شده است، معرفی شد.
✅ وقتی عناوین کتاب‌های شیخ مفید که نجاشی برای ما ذکر می‌کند را نگاه می‌کنیم، احساس می‌کنیم که در دو محور اساسی این کتابها نوشته شده، یکی محور فقه است که شیخ مفید حقیقتاً یک فقیه مبرا در عصر و زمان خود بوده و کتاب المقنعه ایشان معروف است و جنبه فقهی، اعتقادی و کلامی دارد. بعدها یکی از شاگردان شیخ مفید بنام شیخ طوسی بخش فقهی رساله المقنعه را یک نقشه و چارچوبی برای تألیف کتاب «تهذیب الاحکام» قرار می‌دهد و از دل کتاب تهذیب الاحکام هم کتاب «الاستبصار» درآمده و اهل فضل می‌دانند که این دو کتاب از جمله کتب اربعه حدیثی شیعه است که با الهام از کتاب المقنعه شیخ مفید نوشته شده است. بنابراین بخشی از کتاب‌های شیخ مفید، کتاب‌های فقهی و اصول فقهی ایشان است، مثلاً کتابی با عنوان «اصول الفقه» دارند و کتاب دیگری با عنوان «مناسک الحج» و کتاب مختصر «المتعه» و «مختصر مناسک الحج» را تألیف کرده‌اند.
✅ از سوی دیگر بخش اعظمی از کتاب‌های شیخ مفید نیز جنبه کلامی دارد. دانش کلامی به دانش اعتقادات هر مکتبی گفته می‌شود، مثلاً وقتی ما درباره امامت بحث می‌کنیم یک بحث کلامی انجام می‌دهیم یا وقتی عقیده طرف مقابل را رد می‌کنیم، داریم یک کار کلامی انجام می‌دهیم. شیخ مفید در درجه اول به عنوان یک متکلم شناخته شده است و مخالفان و موافقان او را به عنوان متکلم می‌شناسند.
🔻 خدمات ارزنده شیخ مفید در حوزه فقه شیعه چه تحولی در عرصه سیاسی و حکومتی پدید آورد؟
✅ ابن ندیم در کتاب الفهرست خود حقیقتی را درباره شیخ مفید تصریح می‌کند و می‌گوید: «ریاست متکلمان در عصر و زمانه ما به شیخ مفید رسیده و احدی با او به مناظره برنمی‌خیزد، مگر اینکه مغلوب می‌شود و این نکته هم قابل ذکر است که شیخ مفید بغدادی بوده و بغداد در قرن چهارم و پنجم که شیخ مفید زندگی می‌کرده مرکز حضور جریان‌های مختلف اسلامی بوده، مثلاً در اهل سنت دو گروه معروف «اشاعره» و «معتزله» قرار دارند و رئیس اشاعره بغداد در آن زمان قاضی ابوبکر باقلانی بوده و رئیس معتزله بغداد، قاضی عبدالجبار بوده که هر دو از معاصران شیخ مفید بودند و شیخ مفید هم رئیس مذهب شیعه در بغداد بوده است. علی‌القاعده گاهی بین اینها بحث‌های علمی و مذهبی رخ می‌داده و کار به مناظره‌های علمی می‌کشیده و در این مناظره‌ها همگان اذعان دارند که شیخ مفید بر رقبای خود پیروز می‌شده و کار بجایی می‌رسد که دو مرتبه شیخ مفید را از بغداد اخراج کردند و بعد مجدداً ایشان را با احترام به بغداد می‌آوردند و او کار خود را انجام می‌داده است.
🔻 چگونه می‌توان از اندیشه و تفکر میانه شیخ مفید در علم کلام برای نزدیکی فکری و اتحاد عملی میان مذاهب اسلامی استفاده کرد؟
✅ وقتی ما کتاب‌های شیخ مفید را نگاه می‌کنیم بخشی از کتاب‌های ایشان، کلامی است، مثلاً در آثار ایشان کتاب «ایمان ابی‌طالب» دیده می‌شود. ابوطالب پدر حضرت علی(ع) است و بسیاری از اهل سنت معتقد به ایمان ایشان نبودند، ولی ایشان حتی یک کتاب در اثبات ایمان ابوطالب نوشته یا مثلاً در برخی کتابها به رد افکار بعضی از دانشمندان اهل سنت پرداخته به عنوان مثال در رابطه با کتابی با عنوان «العثمانیه»، ایشان کتابی با عنوان کتاب «الرد علی الجاحظ العثمانیه»، یا کتابی با عنوان «نقض الفضیلة المعتزله» دارد و همه این کتابها، کلامی است و کتاب‌هایی مانند «النقض علی علی بن عیسی الرمانی» و «النقض علی ابی عبدالله البصری» نشان می‌دهد این مرد چقدر در حوزه علم کلام و نقد مخالفان خود قوی و چابک بوده است.
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنرانی دکتر معارف در نشست علمی «جایگاه حدیث سیدمرتضی(ره)» که از سوی دفتر قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی به صورت وبینار برگزار شد.
🗒 ۱۳ دی ۱۳۹۹
🔻 دوره‌ی زندگی سید مرتضی (ره) یکی از طلایی‌ترین دوره‌های حضور سیاسی و اجتماعی شیعه با ظهور آل بویه و تضعیف قدرت سیاسی عباسیان بوده است؛ به گونه‌ای که در برخی بلاد، عباسیان از آل بویه دستور می‌گرفتند.
🔺 در دوره ایشان، بغداد در عین پایتخت سیاسی به پایتخت فرهنگی هم تبدیل شده بود. سعدی در شعری می‌گوید که من طلبه شهریه‌بگیر نظامیه بغداد بودم؛ در این شهر، چهار جریان علمی، زندگی اجتماعی داشتند. یکی از این جریانات، شیعیان است که حوزه کرخ بغداد را در اختیار داشتند.
🔻 جریان شیعیان بغداد از قرن سوم شکل گرفت و یونس بن عبدالرحمان، شیخ مفید، قولویه، تلعکبری و بعدها سیدرضی، سیدمرتضی و شیخ طوسی به عنوان اوج و قله متعلق به این جریان فکری بودند، گرچه با ترک بغداد از سوی شیخ طوسی، حوزه بغداد رو به افول رفت. این جریان با عقل‌گرایی شناخته می‌شود. در کنار جریان شیعه، جریان معتزله هم حضور جدی داشت و با حضور کسانی چون قاضی عبدالجبار، این جریان تقویت زیادی پیدا کرد؛ سیدمرتضی هم در دوره‌ای شاگرد عبدالجبار بود، به همین دلیل برخی او را معتزلی خواندند.
🔺 جریان اشعری هم با حضور ابوالحسن اشعری جان تازه‌ای یافت و کسانی مانند ابوبکر باقلانی آن را تقویت کردند و جریان فقهی حدیثی حنابله هم در کنار جریانات دیگر وجود داشت؛ این جریانات به تقابل در دو سطح رسید؛ یکی تقابل در سطح عوام و دیگری در سطح خواص؛ مناظرات و تقابل علمی مذهبی با حضور رهبران این جریانات یعنی در سطح خواص برگزار می‌شد؛ سیدمرتضی مناظرات زیادی برگزار کرد و در همه آنها موفق بود؛ مسئله دیگر هم رواج احتجاج و ردیه‌نویسی بوده است. مثلاً سیدمرتضی ردیه‌ای بر العثمانیه نوشت.
🔻 تقابل دیگر در سطح عوام متعصب بوده است، زیرا عوام اهل تسنن را تحریک میکردند و این مسئله سبب شد تا برخی کتابخانه‌های شیعه و مدارس علمیه آتش بگیرد و حتی شیخ مفید دوبار مجبور شد تا به تبعید برود و منزل سیدمرتضی هم مورد تهاجم قرار گرفت و شیخ طوسی هم از بغداد بیرون رفت. در این دوره، همچنین شاهد تقابل‌های درون‌مذهبی شیعه هستیم.
✅ تقابل نقل‌گرایان و عقل‌گرایان
🔻 مشهور است که حوزه قم با حضور مرحوم کلینی و صدوق بر نقل‌گرایی و حوزه بغداد بر عقل‌گرایی استوار بود؛ یعنی حتی اگر به حدیث هم اعتنا دارند، آن را مبتنی بر عقل‌گرایی کرده‌اند؛ لذا تقابل علمی میان مفید و صدوق و کلینی رخ داده است.
🔺سیدمرتضی قطع و یقین را مبنای حجیت شرعی می‌دانست و براین اساس، با روایات تعامل می‌کرد، لذا او منکر حجیت خبر واحد بود؛ انکار حجیت خبر واحد گاهی با ملاحظات کلامی همراه بود که در کتاب العدة فی اصول الفقه به تفصیل بیان و اندیشه انکار حجیت خبر واحد را تعدیل کرده است؛ مبنای باور وی هم آیات شریفه«وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ»(اسراء/۳۶) و آیه«إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ»(یونس/۶۶) و ...است.
🔻 مکتب امامیه در بغداد چون عقل‌گرا بود، قطع و یقین را به خصوص در حوزه عقاید، حجت می‌دانستند. مرتضی معتقد است که به وسیله عقل، پیامبر و ائمه(ع) برای ما اثبات می‌شود، لذا سیره پیامبر و ائمه، مبنای قطع و یقین برای پیروانشان می‌شود؛ او عصمت را درباره پیامبر و ائمه به ترتیب به شهادت تنزیه الانبیاء و الشافی فی الائمه پذیرفته، لذا آموزه‌های پیامبر و ائمه، منبع یقین است.
✅ پذیرش اخبار آحاد محفوف به قرائن
🔻 ایشان گفته است، اگر راوی ثقه، مخاطب پیامبر و ائمه باشد و حکم دین را دریافت کند، نقل مرجح بر عقل است، اما عمده روایات، تخاطب میان ائمه و مخاطب شیعه نبوده است، لذا منبع ما اخبار رسیده و واصله است؛ در اینجا تقسیم حدیث به متواتر و آحاد رخ می‌دهد؛ اخبار متواتر، اخبار آحاد محفوف به قرائن است که به یقین می‌انجامد و بیشتر اخبار ما این وضعیت را دارند. از جمله این قرائن، قرائن سندی است. البته بخشی از روایات، اخبار آحاد خالی از قرائن هستند.
🔺 سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا می‌توانیم خبر واحدی در نظر بگیریم که هیچ قرینه‌ای ندارد؛ بیان کرد: حداقل قرینه برای یک خبر آن است که معارض دارد یا خالی از تعارض است، سند دارد یا ندارد؛ آیت‌الله معرفت از آیت‌الله خویی نقل می‌کرد که در منظر ایشان، خبر واحد، خبر ضعیف بوده است. یعنی یا معارض داشت یا متن، مخالف با آموزه‌های شیعه بوده یا سند غیرمعتبر دارد. ظاهراً سیدمرتضی هم چنین دیدگاهی دارد وگرنه اگر به وثاقت صدوری حدیث آحاد می‌رسید، آن را می‌پذیرفت. او معتقد نبود که احادیث آحاد باید دور ریخته شود.
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنرانی دکتر معارف در نشست «گزارشی درباره اخبار شهادت حضرت فاطمه(س) در منابع اسلامی»
🗒 ۲۸ دی ۱۳۹۹
🔻 چند وقتی است در فضای مجازی شاهد بیان شبهه‌هایی هستیم؛ مثلاً اینکه اخبار شهادت حضرت زهرا(س) از جعلیات شیعیان است. برخی هم تعبیر «افسانه شهادت» را استفاده می‌کنند. این مطلب نیز واکنش‌هایی از ناحیه علاقه‌مندان به اهل بیت(ع) در پی دارد و آن اینکه آیا این اخبار، از وثاقت تاریخی برخوردار است یا خیر. من تصمیم گرفتم در اطراف این قضیه صحبت کنم.
🔺 اخبار مربوط به شهادت حضرت زهرا(س) در هر کدام از کتاب‌های شیعه و سنی به نحوی منعکس شده و می‌توانیم نمونه‌ای از این گزارش‌ها را داشته باشیم. منتها اگر بخواهیم راجع به این اخبار قضاوت کلی کنیم باید بگویم این اخبار را می‌توان از دو زاویه مشاهده کرد. یک اینکه حادثه شهادت حضرت زهرا(س) را به عنوان یک واقعه در تاریخ اسلام و مجرد از سایر وقایع ببینیم. این یک شیوه برخورد با اخبار است. برخورد دوم اینکه این واقعه را در ضمن مجموعه‌ای از وقایع بدانیم؛ یعنی مجموعه‌ای از وقایع در زمان رسول خدا(س) اتفاق افتاده است و ما با سلسله اتفاقاتی مواجه هستیم که یک حلقه از آن اتفاقات به حضرت زهرا(س) برمی‌گردد.
✅ حلقه‌ای از سلسله وقایع تاریخی
🔻 در مورد خود حضرت زهرا(س) هم چند مسئله مطرح است،؛ برای مثال یک مسئله این است که مقامات خلافت، باغ فدک را از ایشان گرفتند و این طور توجیه کردند که این باغ جزء میراث پیامبر(ص) است و پیامبر(ص) فرمودند: ما پیامبران ارثی بر جای نمی‌گذاریم. پس برای خود حضرت زهرا(س) هم چند اتفاق افتاده است. اولین مطلبی که می‌خواهم خدمت دوستان بیان کنم این است که نباید یک واقعه تاریخی که ارتباط با وقایع قبل و بعدش دارد، از سایر وقایع جدا کنیم و به تنهایی تحلیل کنیم. اگر در صدر اسلام در آستانه رحلت پیامبر(ص) مجموعه‌ای از اتفاقات افتاده، باید احتمال بدهیم این اتفاقات ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.
🔺 نکته دوم اینکه در این موضوع با یک رشته اخبار مواجهیم. این اخبار یا دینی یا تاریخی است. اخبار دینی اخباری است که گوینده آن یک معصوم است. خب، در این زمینه خبر خاصی از رسول خدا(ص) در اختیار نداریم. آنچه در اختیار داریم یک سری مبانی است. این دست از روایات رسول الله(ص) را که بیانگر مبانی است، شیعه و سنی هر دو روایت کردند؛ مثلاً پیامبر(ص) فرمودند هر کس فاطمه(س) را خشمگین کند، مرا خشمگین کرده است. در کتاب صحیح بخاری هم همین حدیث ثبت شده است. این روایت در حکم یک مبنا برای بحث ماست.
✅ نگرش تاریخی و غیردینی به شهادت
🔻از ائمه(ع) درباره حضرت زهرا(س) روایاتی را می‌بینیم که مثلاً در کتاب «کافی»، «امالی» شیخ مفید و شیخ طوسی و «احتجاج» طبرسی وارد شده است، اما احادیث شیعیان نوعاً برای شیعیان حجیت دینی دارد، ولی برای اهل سنت یک گزارش تاریخی است. به خاطر تفاوت مبنایی که اهل سنت با ما دارند، روایات شیعه برایشان حجیت شرعی ندارد، ولی ممکن است به عنوان گزاره تاریخی به آن توجه کنند. نتیجه اینکه جنس اخبار مربوط به شهادت حضرت زهرا(س) در کتابها جزء اخبار تاریخی است به این معنا که پس از رحلت پیامبر(ص)، صحابه و مورخان گزارشگر آن وقایع بودند. پس ما در این مسئله با تاریخ سر و کار داریم.
✅ آیا واقعاً تکیه بر تاریخ برای اثبات یا نفی یک مسئله راهگشاست؟
🔺 وقتی سخن به اینجا می‌رسد باید بگوییم اخبار تاریخی بر دو نوع است؛ یک رشته از اخبار تاریخی به شرح واقعه‌ای با ذکر جزئیات می‌پردازد، ولی یک رشته از اخبار تاریخی آن واقعه را در شکل کلی‌تری در اختیار ما قرار می‌دهند. اگر آن اخبار تاریخی متنوع و متعدد شد و با هم تعارض نداشت ممکن است بتوانیم از آن یک مفهوم مشترک بیرون بکشیم و آن مفهوم تواتر تاریخی است که علم‌آور است.
✅ نگاه سیستماتیک به تاریخ
🔻 نتیجه اینکه در قضایای شهادت حضرت زهرا(س) باید نگاهمان به تاریخ نگاه سیستماتیک باشد و مجموعه‌ای از وقایع را ببینیم؛ وقایعی که هر کدام در جای خودش یکی از رخدادهای تاریخ اسلام است و غیر قابل انکار است. در ادامه به چند مورد از این وقایع مسلم تاریخی اشاره می‌کنم؛ اول، تشکیل سقیفهبرای تعیین خلیفه است. دوم انتخاب ابوبکر علی‌رغم بی‌میلی انصار مدینه است. سوم بیعت جمع کردن برای ابوبکر است. چهارم نارضایتی علی(ع) و چند نفر از یاران ایشان از این واقعه است. مطابق با یک گزارش وقتی عباس می‌شنود مردم با ابوبکر بیعت می‌کنند، پیشنهاد بیعت با امیرالمومنین(ع) را مطرح می‌کند، ولی ایشان می‌گویند من مشغول تجهیز رسول الله(ص) هستم.
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنان دکتر معارف در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا پیرامون «نهج البلاغه»
🗒 ۲۹ دی ۱۳۹۶
🔻ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن، یک مصداق از ارتباط کلی قرآن با حدیث یا همان کتاب با سنت است؛ براساس روایاتی که از پیامبر (ص) در دست داریم و به وسیله امامان شیعه مانند امام محمدباقر (ع) و امام صادق (ع) بازگو شده‌اند، به‌طور کلی یکی از معیارهای اعتبار حدیث، همسویی آن با قرآن کریم است.
🔺طبق این روایات، پیامبر (ص) به ما آموزش داده که اگر حدیثی را شنیدیم برای اطلاع از صحت و سقم، آن‌را با قرآن تطابق دهیم، اگر با قرآن موافق بود می‌توان به عنوان حدیث صحیح و معتبر پذیرفت، در غیر این‌صورت باید آن‌را کنار گذاشت، چون فرض دینی ما این است که پیامبر (ص) و ائمه (ع) برخلاف قرآن حرف نمی‌زنند.
🔻اعتبارسنجی حدیث با قرآن، همیشه برای حدیث‌پژوهان بحث مهمی بوده است. ارتباط احادیث با قرآن را برای احراز صحت یا نادرستی حدیث به‌عنوان یک قاعده کلی باید بسنجیم. نهج‌البلاغه که سخنان امیرالمومنین (ع) بوده، مصداقی از حدیث است و گفتیم که قول و تقریر معصوم نیز همان حدیث است و نهج‌البلاغه هم خارج از قول و سیره امام علی (ع) نیست. نهج‌البلاغه شامل سه بخش خطبه‌های امیرالمومنین (ع)، نامه‌های حضرت امیر (ع) خطاب به قضات، امرا، مسئولان و استانداران و همچنین حکمت‌های امیرالمومنین (ع) است. بنابراین نهج‌البلاغه یکی از مصادیق حدیثی است که باید اعتبار آن را با قرآن بسنجیم.
🔺در این ارتباط چند موضوع مهم مشخص می‌شود که نخستین آنها مسئله احراز همسویی نهج‌البلاغه با قرآن است. مجموعه آموزه‌های نهج‌البلاغه، هیچ‌گونه مغایرتی با آموزه‌های قرآن ندارد. نهج‌البلاغه از نظر موضوعی به مسائلی همچون توحید و خداشناسی، اهل‌بیت، نبوت، معاد و مسائل اخلاقی، سیاسی، اجتماعی، عبادی، عرفانی و فلسفی اشاره دارد. امیرالمومنین (ع) در مناسبت‌های مختلف صحبت‌هایی درباره این موضوعات بیان کرده که قرآن هم این موضوعات را دربردارد. در این مقایسه می‌بینیم که چقدر نهج‌البلاغه و قرآن همسو هستند و خواننده گاهی احساس می‌کند نهج‌البلاغه به‌مثابه تفسیری برای قرآن است. به این مضمون که موضوعی به‌طور مجمل در قرآن بیان شده و همان موضوع در نهج‌البلاغه به‌طور تفصیلی ارائه شده است.
🔻پس از اینکه از نظر محتوایی، همسویی این دو را احراز می‌کنیم، این تطبیق، سند و دلیلی بر اعتبار و عظمت نهج‌البلاغه می‌شود. وقتی این همسویی احراز شود، اعتبار و اصالت به نهج‌البلاغه تعلق می‌گیرد و در سایه آن بسیاری از شک و شبهه‌ها را می‌توان برطرف کرد. هنوز هم افرادی هستند که در خطبه‌های نهج‌البلاغه شک می‌کنند که می‌توانند با مقایسه آن با قرآن، میزان موافقت یا مخالفت را احراز کنند. نهج‌البلاغه از زبان کسی صادر شده و به قلم کسی نوشته شده که شاگرد و تربیت‌شده مکتب قرآن است. ما شیعیان تردیدی نداریم که حضرت علی (ع) هرجمله‌اش برداشت و دریافت و استنباط قرآن است. اما هستند کسانی که ممکن است نسبت به اعتبار و اصالت نهج‌البلاغه به‌عنوان یک متن حدیثی شبهاتی داشته باشند.
🔺بخشی از کتاب «ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن» به این موضوع اختصاص دارد که قرآن چه حضور و کاربردی در نهج‌البلاغه دارد و کلمات امیرالمومنین (ع) تا چه میزان می‌تواند آیات و مفاهیم قرآن را بازتاب دهد. حضرت علی (ع) به‌عنوان یک شاهد وقتی می‌خواهد «زهد» را معنی کند می‌گوید که زهد مابین دو جمله است؛ نسبت به آنچه از دست‌تان رفت غمگین نباشید و تأسف نخورید و نسبت به آنچه از نعمات و موقعیت‌ها به‌دست شما می‌رسد، ذوق‌زده نشوید. از این‌گونه آموزه‌ها در نهج‌البلاغه فراوان است.
♻️ جهت مطالعه‌ی متن گفتگوی فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید:
🌐 http://www.ibna.ir/fa/longint/256810
🆔 @ostadmaaref
🍃🌸 بسم الله الرحمن الرحیم 🌸🍃
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنرانی دکتر مجید معارف در نشست علمی «ایمان و اسلام و شاخصه‌های آن در روایات امامیه»
♦️ ۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۰
✅ کتاب صحیح مسلم با کتاب ایمان شروع می‌شود، ۵۷ حدیث را در ۴۲ باب آورده و شاخصهای ایمان و اسلام را در روایات پیامبر بیان کرده است؛ صحیح بخاری هم دومین کتابش، کتاب ایمان است که ۳۸۰ حدیث در ۹۶ باب آورده شده است. سنن ترمذی هم ۳۸ روایت را در باب کتاب ایمان خود بیان کرده است.
✅ کافی هم بیش از ۵۰۰ حدیث را در زمینه ایمان ذکر کرده است؛ بحارالانوار هم شش جلد را به ایمان و کفر اختصاص داده و شاید هزاران حدیث را شامل شود؛ اینها نشان می‌دهد ایمان و اسلام جایگاه والایی در معارف حدیثی فریقین دارد.
✅ با پیدایش فرقه‌های معتزله و اشاعره و در دوره صادقین(ع)، ایمان و اسلام از مسائل روز کلامی و نقل زبان فرقه‌های مختلف بود، در کنار این دو، دو مقوله عمل و بی عملی و معصیت و نقش آن در ایمان و اسلام هم مطرح است.
🔻 دیدگاه مرجئه و خوارج در مورد ایمان
✅ خوارج ابتدا حکمیت را به امام علی(ع) تحمیل کردند ولی بعد که نتیجه آن باب طبع آنها نبود توبه کردند و به امام فرمودند که شما هم باید توبه کنید و چون امام توبه نکرد او را تکفیر کردند و کم کم این عقیده در آنها شکل گرفت که ایمان عین عمل است و تخلف از عمل مساوی با کفر است؛ بنابراین مؤمن غیرعامل به مسائل شرعی از نظر اینها کافر است.
✅ در برابر این گروه طایفه مرجئه هستند که ۱۸۰ درجه تفاوت فکر دارند و می‌گویند اصلا ایمان ارتباطی با عمل ندارد زیرا ایمان قلبی است و عمل جوارحی است؛ اگر کسی مؤمن باشد و کار زشتی بکند ضرری به ایمانش وارد نمی‌شود. بعدها در شیعه طایفه‌ای از غالیان ظهور کردند معرفت امام کفایت از نماز و روزه و حج می‌کند؛ امام صادق(ع) در تعریف غالی فرمودند غالی عادت کرده به ترک نماز و روزه و ... به گونه‌ای که حاضر به ترک عادت نیست، لذا امام مقصر را می‌پذیرد ولی غالی را رد می‌کند.
✅ گروه سومی هم در اهل تسنن به نام معتزله شکل گرفتند، اینها بین خوارج و مرجئه راه میانه نشان دادند و می‌گویند مرتکب کبیره نه کافر است مانند خوارج و نه مانند مرجئه بی گناه بلکه فاسق است و اگر فرد توبه کرد ملحق به مؤمنین است و اگر توبه نکند به کفار ملحق خواهد شد به این اندیشه متعزله می‌گویند فاسق موقعیتی را بین دو موقعیت مؤمن و کافر اشغال می‌کند.
✅ در چنین شرایط فکری روایات امامیه اسلام و ایمان را با رشته‌های مختلفی از معانی بیان کرده است؛ اسلام و مسلمانی با تعبیر رنگ و شهادتین در اهل تسنن و شیعه بیان شده است؛ مثلا در روایات اهل تسنن آمده که اسلام شهادت به یگانگی خدا و نبوت پیامبر و اقامه نماز و زکات و ... است؛ در روایات کافی هم بیان شده که امام باقر و صادق فرمودند اسلام بر ۵ چیز استوار است؛ نماز و صوم و ... و ولایت؛ این دو قابل جمع است زیرا در دوره پیامبر امامت و ولایت اهل بیت مطرح نبود و خود پیامبر، رسول و ولی جامعه و اولی هم بود. در روایت نبوی و روایات صادقین(ع) موارد مشترک زیاد است.
🔻 نسبت اسلام و ایمان در روایات امامیه
✅ روایت صریح داریم که اسلام اقرار بدون عمل است و خون فرد مسلمان محترم است و می‌توان او را در مزار مسلمین دفن کرد و ازدواج با مسلمه و مسلم جایز است ولی اسلام ایمان را شامل نمی‌شود؛ اسلام آوردن به ورود به مسجدالحرام تشبیه شده است یعنی فردی که وارد مسجدالحرام شود خون و مالش محترم است ولی کعبه به منزله ایمان است. براین اساس هر کسی وارد مسجدالحرام شود معلوم نیست به کعبه هم راه یابد ولی برعکس هر کسی وارد کعبه شد وارد مسجدالحرام هم شده است.
✅ همنشین‌هایی برای ایمان در آیات و روایات بیان شده است؛ سکینه؛ روح تایید الهی، عروة الوثقی، کلمة التقوی، رخنه در قلب، ملازمت با عمل شرعی، الایمان هو العمل؛ جاری بودن ایمان در اعضاء و جوارح؛ دست و گوش و پای فرد می‌تواند ایمان داشته باشد؛ ایمان شدت و ضعف دارد ولی اسلام ندارد؛ التزام عملی در ایمان وجود دارد و هم اقرار و هم عمل است و اقرار نازلترین مرتبه عمل است. از امام صادق در مورد شهادت‌دادن سؤال شده که آیا عمل است و ایشان فرمودند گام اول عمل است.
✅ نسبت ایمان و اسلام این طور است که اگر کسی مؤمن باشد حتما مسلمان است ولی مسلمان معلوم نیست مؤمن باشد. اسلام با شهادتین محقق می‌شود؛ در روایت در ذیل آیه اعراب آمنا؛ کاملا میان اسلام و ایمان تفکیک شده است؛ البته اگر اسلام را به معنای تسلیم در برابر خدا بگیریم ایمان و اسلام بر هم منطبق خواهند بود.
🍃🌸 بسم الله الرحمن الرحیم 🌸🍃
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنرانی دکتر مجید معارف در ولین جلسه از سلسله نشست‌های تخصصی نهج‌البلاغه در خصوص ریشه‌های قرآنی و تاریخی واقعه‌ی غدیر بر مبنای کتاب "غدیر در پرتو کتاب و سنت"
🗒 ۱۰ مرداد ۱۴۰۰
🔹 ادلّه قرآنی یکی از مهم‌ترین منابع معرفتی غدیر است که البته در کنار آن می‌توان به ادّله تاریخی، روایی و حتی کلامی نیز اشاره کرد. من در کتاب"حادثه‌ی غدیر خم در کتاب و سنت" نیز حداقل به سه ریشه‌ی قرآنی، تاریخی و روایی تفسیری واقعه اشاره کرده‌ام.
🔸 از شواهد قطعی بر امامت امیرمؤمنان علی(علیه السلام) که در قرآن و روایات بر آن تأکید شده است، حادثه غدیرخم است. در این باره آیاتی در سوره مائده وجود دارد که به عقیده مفسران شیعه و نیز بسیاری از مفسّران اهل سنّت تطبیقی جز با ولایت و امامت علی(علیه السلام) ندارد. همچنین در تفسیر این آیات، روایاتی در کتب حدیث و تفسیر شیعه و سنّی وارد شده که خلافت بلافصل علی(علیه السلام) را قطعی و مسلّم می کند؛ به گونه‌ای که برای حقیقت‌طلبان تردیدی در اولویّت علی(علیه السلام) نسبت به دیگران در تصدّی مقام خلافت باقی نمی‌گذارد.
🔹 با حلول ماه ذی‌القعده در سال دهم هجری، رسول گرامی اسلام(ص) تصمیم خود را جهت زیارت خانه خدا و ادای فریضه حج با مسلمانان در میان نهاد. این خبر به سرعت در شهر مدینه و اطراف آن منتشر شد و علاوه بر آن به گوش مسلمانان دیگر که در نقاط مختلف عربستان زندگی می کردند رسید، به طوری که در اندک زمان هزاران نفر برای برگزاری فریضه حج در کنار رسول خدا(صلی الله علیه وآله) حاضر شدند.
🔸در بیست و پنجم ذی القعده کاروان رسول خدا(ص) با شمار زیادی از مسلمانان که مورخان تعداد آنها را تا صد هزار نفر و یا اندکی بیشتر ذکر کرده‌اند، از مدینه به قصد مکه خارج شد. این عده غیر از کسانی بودند که از نقاط دیگر عربستان از جمله ساکنان مکه و آبادی‌های اطراف آن به حج‌گزاران ملحق شدند.
🔹 در بازگشت از حج هنگامی که این کاروان عظیم به نزدیک جُحفه رسید، پیامبر خطابه‌ای برای مردم می‌خوانند که در این خطابه از دو ثقل مهم خبر دادند که قرآن و اهل بیت‌‌اش هستند و سپس از مردم پرسید در بین شما چه کسی بر شما سزاوارتر است که این مطابقت با آیه‌ی پنجم سوره‌ی مبارکه احزاب دارد. سپس پیامبر حضرت علی را به عنوان ولی و جانشین خود معرفی می‌کند و مردم با حضرت علی بیعت می‌کنند.
🔸 مرحوم علامه امینی در کتاب وزین الغدیر خود از جلد دو به بعد غدیریه سرایان مهم را با اشعارشان معرفی می‌کند. از مظاهر فرهنگی غدیر این است که واقعه‌ی غدیر تبدیل به عید شده است و مردم به دیدار هم می‌روند و به گفته‌ی پیامبر(ص) بازگو کردن واقعه‌ی غدیر یک امر به معروف است.
🔹 مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر جلد اول اعتقاد دارد که نظر خداوند متعال در آیه اکمال به این واقعه است و چون این واقعه از طرف بسیاری از افراد بازگو شده است احتمال کذب بودن این حدیث را از بین می‌برد . ایشان ناقلان این حدیث را که 110 نفر می‌شوند به ترتیب حروف الفبا تنظیم کرده‌اند که اسامی افراد از طبقات مختلف نام برده شده است. هیچ واقعه‌ای در تاریخ اسلام به این اندازه کثرت نقل نداشته است.
🔸برخی حوادث غیر مشهور تاریخ را بعضی از مردم منکر می‌شوند ولی در واقعه‌ی تاریخی غدیر امکان انکار وجود ندارد چون اراده‌ی الهی بر ثبت آن تعلق گرفته است. وقتی یک واقعه‌ای در تاریخ رخ می‌دهد یک ظاهر دارد و یک محتوا و یک باطن. حالا سوال اینجاست که پیام غدیر چیست؟ حادثه‌ی غدیر برای چه اتفاق افتاد که پیامبر اسلام حضرت علی را به عنوان مولای مؤمنان معرفی کردند؟
🔹اساس اختلاف بین شیعه و سنی در برداشت از لفظ "مولا" مشترک است که در زبان عربی به 27 معنا گفته شده. "مولا" به معنای دوست که نشان دهنده‌ی این است که این ولایت ولایت محبت است که این سخن شیخ محمد عبده و برخی شاگردانش است. معنی دوم مولا، اُولی به تصرف است یعنی کسی که می‌تواند بر جان و مال افراد زیردست خودش تصرف داشته باشد که بخشی از آن را به پیامبر داده که ملازمه با رهبری و سرپرستی دارد که معمولا شیعیان به آن اعتقاد دارند.
🍃🌸 بسم الله الرحمن الرحیم 🌸🍃
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنرانی دکتر مجید معارف در نقد و بررسی کتاب «تاریخ انگاره شیعی زیارت بر پایه بازسازی کتاب المزار اشعری» تألیف دکتر حامد خانی (فرهنگ مهروش)...
🗒 ۰۲ شهريور ۱۴۰۰
🔹این کتاب را با علاقه‌مندی دریافت کردم و علت اینکه معرفی کتاب را توصیه می‌کنم و بر آن تأکید دارم این است که در بین مخاطبینی که این صحبت‌ها را می‌شنوند و یا متن آن را می‌خوانند، برخی‌ها دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث هستند و این کتاب، هم می‌تواند به عنوان یک اثر معرفی شود و هم می‌تواند منبعی برای آموزش بازیابی و بازسازی محسوب شود. از این حیث سعی می‌کنم از این ابعاد کتاب را معرفی کنم.
🔻 لحن علمی و محققانه کتاب
🔸 اولین مطلب، وجود لحن علمی و محققانه کتاب، بر پایه معارف برون‌دینی از یک‌سو است که مؤلف کتاب، پدیدارشناسی کردند که زیارت چیست و همچنین وجود نگاه درون‌دینی ازسوی دیگر با توجه به مراجعه مستقیم به کهن‌ترین متون اسلامی است؛ به طوری که حتی نگاه درون‌دینی ایشان نیز محققانه و بی‌طرفانه است و نه جانب‌دارانه و این رویه می‌تواند درسی برای همه محققان جوان ما باشد.
🔹 دومین مزیت کتاب، بهره‌گیری وسیع از منابع مرجع و تخصصی به زبان‌های عربی، فارسی و انگلیسی است؛ یعنی این اثر پژوهشی بر پایه مراجعه مستقیم و فیش‌برداری‌های خیلی ریز و اساسی و تالیف فیش‌ها همراه با تحلیل علمی است. بنابراین مطالب، شعارگونه نیست، بلکه قابلیت دفاع دارد.
🔸 سوم، بینارشته‌ای بودن موضوع کتاب است که با سر زدن به فرهنگ‌ها، آیین‌ها و مذاهب مختلف و پی‌جویی از مفهوم و ماهیت پدیده زیارت گردآمده است. در همین مزیت سوم، مثلاً مؤلف در این قسمت، کارش مطالعه تطبیقی اسلام و ادیان پیش از اسلام نیست که بگوییم بررسی تطبیقی زیارت در اسلام و عهدین را انجام داده است، بلکه کار ایشان صبغه تمدنی دارد؛ یعنی نه‌تنها به سراغ ادیان پیش از اسلام رفته‌اند، بلکه به سراغ ادیان غیرابراهیمی هم رفته‌اند. بنابراین اثری در حوزه تاریخ تمدن بشری است که جنبه‌های اسلامی قوی‌ای هم دارد.
🔻 وجود ساختارسازی خوب و استوار کتاب
🔹 نکته چهارم، ساختارسازی خوب و استوار کتاب است. اگر از ابتدا تا انتهای کتاب را بنگریم، در ساختار کتاب چهار مقوله را می‌بینیم که عبارت از: عام‌العام، عام، خاص و خاص‌الخاص هستند. بخش عام‌العام، مباحث بین‌الادیانی و بین‌التمدنی زیارات است. بخش عام، گونه‌ها و کارکرد زیارات اسلامی است که یک بحث عمومی از منظر ادبیات اسلامی محسوب می‌شود. بخش خاص، بازسازی مزار سعد بن عبدالله اشعری است و بخش خاص‌الخاص نیز مربوط به بخشی است که ایشان سعی کردند در مزار سعد بن عبدالله تبویب ایجاد کنند و بگویند در این کتاب، فلان باب، قبل یا بعد از فلان باب بوده است و با توجه به الگوهایی که از کامل‌الزیارات ابن‌قولویه و کتاب‌الحج کلینی به دست آوردند، برای کتاب مزار، ساختارسازی کرده‌اند؛ بنابراین باید گفت که کتاب ساختارسازی خوبی دارد.
🔸 پنجمین نکته، آشناکردن مخاطب با یک شخصیت بزرگ حدیثی و فقهی به نام سعد بن عبدالله اشعری است که از عالمان بزرگ شیعه در قرون سوم و چهارم بوده و از اساتید شیخ صدوق و شخصیت‌های تاثیرگذار شیعی محسوب می‌شود؛ هرچند متأسفانه به دلیل اینکه بسیاری از آثار ایشان از بین رفته، تا اندازه‌ای مهجور است و امروز اگر به دانشجویان و اساتید رشته قرآن و حدیث بگوییم دو دقیقه در مورد سعد حرف بزنند، شاید از عهده برنیایند. اما این شخصیت در این کتاب، بازپروری و شناسانده می‌شود.
🔹 مزیت ششم، شناخت گونه مزارنویسی در تألیفات عالمان مسلمان، خصوصاً شیعه و احیانا توجه به سیر تحول و تطور آن است. یک گونه‌ای از کتب حدیثی داریم که به آن، کتب مزار می‌گوییم. البته بنده سال‌ها قبل تحقیقی برای دانشنامه جهان اسلام انجام دادم که در آن تحقیق، مزارنویسی و سابقه آن را توضیح دادم. اما در این کتاب، با پدیده و گونه مزارنویسی آشنا می‌شویم.
🔻 آموزش بازیابی یک اثر مفقود
🔹 هفتمین نکته، آموزش نحوه بازیابی یک اثر مفقود با پی‌جویی ریشه‌های اولیه کتاب از یک‌طرف و حضور بقایای کتاب در آثار دوره‌های بعد از طرف دیگر است. این واقعاً از مسائل مهم است که به لحاظ فرهنگ شیعی که مبتنی بر اصالت کتابت و تدوین بوده، خیلی به این مطلب نیاز داریم و به دانشجویان و علاقه‌مندان توصیه می‌کنم این کتاب را به مثابه یک کارگاه بخوانند و ببینند بازسازی آثار قدیمی که بخشی از هویت ما است، چطور امکان دارد و روش‌های علمی آن چیست.
🍃🌸 بسم الله الرحمن الرحیم 🌸🍃
#خبر_گزاری
💠گزارشی از سخنرانی دکتر مجید معارف در نخستین نشست «هم‌اندیشی نخبگان، فرهیختگان و پیشکسوتان قرآن و عترت»
🗒 سه شنبه ۲۶ خرداد ۱۳۹۴
🔻 از ظرفیت‌های دانشگاهی در حوزه قرآن استفاده کنیم...
🔹 قرآن تا پیش از انقلاب تنها در میان افراد مذهبی و مؤمن دارای ارج و ارزش بود و انقلاب اسلامی نیز در سایه تعالیم قرآن به وقوع پیوست. پس از آن رسالت اجتماعی قرآن شکوفاتر شد و رشته‌های علوم قرآنی نیز در دانشگاه‌های کشور تأسیس شدند.
🔸 در سایه برخی سیاست‌زدگی‌ها فاصله جوانان با قرآن زیاد شده است که نباید اجازه بدهیم این اتفاق به وقوع بپیوندد. در این زمینه باید دستگاه‌هایی که دلباخته قرآن هستند، شرایطی را فراهم بیاورند تا بتوان این مساله را حل کرد.
🔹 همکاری نهادهای ترویجی و علمی و انجام تحقیقات علمی و کانالیزه‌شده با کمک دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی، می‌تواند راهی مناسب برای ترویج قرآن باشد.
♻️ لینک خبر:
🌐 https://www.ibna.ir/fa/report/223935
🆔 @ostadmaaref
🍃🌸 بسم الله الرحمن الرحیم 🌸🍃
#خبر_گزاری
💠گزارشی از بیانات دکتر مجید معارف در برنامه افق رادیو قرآن با موضوع دستاوردهای چهل ساله انقلاب اسلامی در حوزه قرآن...
♦️ ۲۹ دی ۱۳۹۷
✅ تا جایی که به سابقه این رشته باز می‌گردد، قبل از انقلاب رشته‌ای به نام «فرهنگ قرآنی- فرهنگ عربی» وجود داشت که آمیزه‌ای از مسائل قرآنی و ادبیات عرب بود. این رشته در دو دانشگاه تهران و مشهد ارائه می‌شد.
✅ در سوابق رشته که نگاه می‌کنیم، ظاهراً قبل از انقلاب به صورت تئوری و نظری بحث‌هایی صورت می‌گیرد تا رشته‌ای به نام علوم قرآن و حدیث شکل بگیرد که البته محقق و مصوب نشد تا اینکه انقلاب شکل گرفت و پس از آن «محمدباقر حجتی» به عنوان پایه‌گذار این رشته در ایران معرفی شد و رشته علوم قرآن و حدیث وارد عرصه دانشگاهی شد. بنده اولین نفر در اولین دوره از دانشجویان کارشناسی ارشد بودم که در سال ۱۳۶۱ پذیرش شدم.
✅ در سال ۱۳۶۷ سه سال پس از فراغت از تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد موفق شدیم به عنوان نخستین دوره دکتری پذیرش شویم. در ادامه، این رشته رفته رفته در اکثر دانشگاه‌ها دانشجو پذیرش کرد و به وضعیتی که در حال حاضر به آن رسیده در آمد.
✅ در برخی از کشورها از جمله عربستان و مالزی و ... رشته‌هایی در ارتباط با علوم قرآن و حدیث و ... وجود دارد. البته من کمتر شنیده‌ام که در این کشورها علوم قرآن و حدیث در کنار هم یک رشته مستقل باشد. بلکه هر کدام در کنار موارد دیگری قرار گرفته‌اند.
✅ بسیاری از پایان‌نامه‌ها یا رساله‌های دکتری در این دانشگاه‌ها پیرامون مسائل قرآن و حدیث نوشته می‌شود. بعد از مدتی به شکل کتاب منتشر شده و در ادامه وارد ایران می‌شود.
✅ در برخی از جوامع اسلامی، این رشته در حد دکتری دانشجو می‌گیرد که با جهت‌گیری علوم اهل سنت است. جوامع دیگر هست که در رشته علوم قرآن و حدیث از ما عقب هستند. این جوامع به دنبال تفاهم‌نامه با ایران بوده‌اند تا با کمک اساتید ایرانی مقطع دکتری رشته علوم قرآن و حدیث را راه‌اندازی کنند.
✅ خارج از ایران دو رویکرد وجود دارد. عده‌ای که بعد از ایران این‌گونه رشته‌ها را راه‌اندازی کرده‌اند و عده‌ای هم هم‌زمان یا قبل از ما این رشته‌ها را دایر کرده‌اند که کشورهای با بنیه عربی هستند که تمرکزشان بر علوم قرآنی به معنای افرادی همچون «سیوطی» و «صبحی صالح» و ... گفته‌اند. در حالی که یکی از ویژگی‌های علوم قرآنی در ایران مطالعه تطبیقی است. ایران در ارائه پژوهش‌های تطبیقی بر مبنای منابع معتبر فریقین پیش رفته است، اما فعلاً در خارج از ایران تحقیقات چنین سبقه‌ای ندارد. گاهی نیز که به سمت مصادر شیعی می‌روند، به قصد رد کردن عقاید شیعه است. اما در ایران در فضای علمی و مستدل، فضای تطبیقی رخ می‌دهد.
✅ اگر بخواهیم رشته‌ای را قضاوت کنیم، نیاز به شاخص‌هایی داریم. یکی از شاخصهای موفقیت یک رشته، فارغ‌التحصیل‌های خوبی است که تزهای خوبی را نوشته باشند. به نظر می‌رسد رشته علوم قرآن و حدیث در این شاخه کارنامه بدی نداشته باشد. الان همه اساتید، نسل فارغ‌التحصیل‌های بعد از انقلاب اسلامی هستند که غیر از رشته تخصصی خود به سایر رشته‌ها نیز کمک می‌کنند.
✅ ما در شرایطی دانشجوی علوم قرآن و حدیث شدیم که کل تجربه قرآن و حدیث در دانشگاه‌ها یک کتاب بود. این اولین و مهم‌ترین اثری بود که در دانشگاه‌ها بود. الان بالای ۵۰ کتاب وجود دارد که چاپ شده است. این شاخصی است که نشان می‌دهد یک رشته پویا و زنده است.
✅ سال ۱۳۶۱ یک مجله در دانشگاه تهران و یک مجله در دانشگاه مشهد بود که مقاله‌های رشته‌های الهیات را چاپ می‌کرد، اما امروز بیش از ۲۰ مجله تخصصی وجود دارد. این شاخصه ها را که نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که این رشته از حرکت باز نایستاده است.
✅ لازم است آسیب‌شناسی این رشته نیز صورت بگیرد. در سال‌های اخیر کمیت‌گرایی که بر روند تحصیلات تکمیلی حاکم شد، قدری به کیفیت ضربه زده است و آینده این رشته باید کیفیت‌گرایی را در پذیرش لحاظ کند و گرنه گرفتار تکرار مکررات خواهیم شد.
♻️ جهت مطالعه‌ی متن گفتگوی فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید:
🌐 iqna.ir/fa/news/3782581
🆔 @ostadmaaref
#خبر_گزاری
💠 گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا از سخنان دکتر مجید معارف در برنامه «روشنا» شبکه جام جم صدا و سیما:
🗓 ١۴ دی ۱۳۹۳
🔻 تاریخ ولادت پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) در کتاب‌های ادیان پیشین ثبت شده بود، چنان که در آیه «الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسولَ النَّبىَّ الأُمِّىَّ الَّذِى یجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِندَهُمْ فى التَّوْرَاةِ وَ الانجِیلِ...» سوره اعراف به این موضوع اشاره شده است.
🔹 طبق آیه 83 سوره بقره، امید به ظهور پیامبر آخر الزمان، برخی از اهل کتاب را در برابر فشار کفار، قوی و محکم کرده بود تا جایی که با مقاومت و پایداری به فتح و پیروزی امیدوار بودند. میزان شناخت اهل کتاب از پیامبر آخر الزمان به اندازه شناخت آنها از فرزندانشان بود چنان که خداوند در آیه 146 سوره بقره می‌فرماید «اَلَّذینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَعْرِفُونَهُ کَما یَعْرِفُونَ اَبْنائَهُمْ وَ اِنَّ فَریقَاً مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ» پیامبر گرامی اسلام را همانند فرزندانشان می‌شناختند اما بسیاری از ایشان با وجود این شناخت و آگاهی از پیامبر خاتم(ص) حق را کتمان کرده و ایمان نیاوردند.
🔸 نابودی سپاه ابرهه در سال عام الفیل، خاموش شدن آتشکده فارس و فرو ریختن کنگره‌های ایوان کسری از نشانه های تولد منجی موعود بود.
🔹 قرآن کریم را روایتگر سجایای اخلاقی نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله) است. رحمت، رأفت و دلسوزی برای مخلوقات عالم از صفات خداوند است چنان که قرآن کریم از میان صفات متعدد پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) از «رحمه للعالمین» بودن حضرت و مهربانی ایشان یاد می‌کند.
🔻 تدبیر هوشمندانه رسول الله(صلی الله علیه و آله) در نصب حجر الأسود و شرکت حضرت در پیمان «حلف الفضول» از نمونه‌های اهتمام ایشان به وحدت بوده است.
🔹 مردم در عصر جاهلیت برای ادامه دادن جنگ‌ها، ماه‌های حرام را جابه‌جا میکردند که قرآن از آن به «نسیء» تعبیر کرده و در سوره توبه فرموده است «إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُوا...»
🔻 عقد اخوت میان مسلمانان، آثار حقوقی فراوانی به دنبال داشت که ارث بردن برادران دینی از یکدیگر در پنج سال نخست هجرت از آن جمله بوده است.
🔹 پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) پیمانی به نام «عقبه» با مردم مدینه بستند که طبق این پیمان مهاجران، انصار، یهودی‌ها و سایر قبایل مدینه با وحدت و همزیستی مسالمت آمیز با همدیگر زندگی میکردند.
🔻 قرآن کریم و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) محور امت اسلام هستند؛ قرآن مظهر تجلی خدا و نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله)، فرستاده خدا در روی زمین است و طبق آیه 59 سوره نساء، هر گونه اختلاف در جامعه اسلامی باید به دستور خداوند و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) حل و فصل شود.
🔻🔻🔻 حدیث ثقلین ضامن وحدت عملی مسلمانان است. مسلمانان طبق روایت متواتر ثقلین به قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) تمسک بورزند و در راستای وحدت جهان اسلام گام بردارند.
🔹 امام صادق(علیه السلام) پایه‌گذار تقریب مذاهب جهان اسلام است. امام صادق(علیه السلام) برای حفظ وحدت مسلمانان «ابان بن تغلب» را نماینده خود قرار دادند و به او فرمودند «در مسجد مدینه بنشین و برای اهل سنت مطابق فقه خودشان و برای شیعیان مطابق فقه شیعه فتوا بده». این درس بزرگی برای ما در مسیر ایجاد وحدت و اخوت اسلامی است.
🌀 جهت مطالعه خبر در سایت رسا بر روی لینک زیر کلیک نمایید:
https://rasanews.ir/fa/news/239397
🆔 @ostadmaaref