#گفتگو
💠 خنثیسازی توطئه تبلیغاتی دشمن با اقدامات تفسیری امام سجاد(ع)
🔹پس از رحلت پیامبر(ص) همان طور که در حوزه نقل روایات با رکود مواجه بودیم، در حوزه تفسیر قرآن نیز همین گونه بود. امام سجاد(ع) که با قاریان ارتباط دارد، ایشان را دعوت به قرائتِ همراه با تدبر میکرد. خود ایشان نیز هر زمان فرصت داشت، به تفسیر قرآن میپرداخت.
🔻 در کتاب مسند امام زین العابدین که به کوشش علامه عطاردی گردآوری و تدوین شده بابی به نام «بابالقرآن» وجود دارد. در این بخش 122 حدیث تفسیری از قول امام سجاد(ع) ذکر شده است. برخی از این احادیث جنبه احتجاجی دارد؛ احتجاج یعنی در حقیقت یک حجتی برای نقل فضایل اهلبیت(ع) است.
🔹 به عنوان نمونه وقتی امام سجاد(ع) پس از واقعه عاشورا وارد شام میشود، با شادی اهل شام مواجه میشوند؛ زیرا تصور میکردند امام حسین(ع) خارجی است و علیه خلیفه وقت قیام کرده است. در چنین شرایطی امام سجاد(ع) با پیرمردی شامی برخورد کرد که به اهلبیت(ع) جسارت میکرد. به او فرمود: «پیرمرد، قرآن خواندهای؟» گفت:بله. فرمود: آیا این آیه را میدانی: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبى؛ بگو جز مودت خویشاوندان از شما مزدی نمیخواهم». گفت: بله خواندم. فرمود: ای پیرمرد، ما همان ذویالقربی هستیم. سپس فرمود آیا این آیه را خواندهای که: «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّه …؛ حق خویشاوندان را ادا کن.» گفت: خواندم. فرمود: «ما همان «ذوالقربی» هستیم. سپس حضرت به همین ترتیب به آیه تطهیر اشاره کرد. راوی میگوید: آن مرد ساکت ماند و از حرفی که زده بود پشیمان شد و گفت: به خدا آیا شما همانهایید؟ آن مرد گریه کرد. عمامهاش را از سر برداشت، سر به سوی آسمان گرفت و گفت: «خدایا من از دشمنانِ خاندان پیامبر، از جن و انس به درگاهت بیزاری میجویم. آنگاه گفت: آیا برای من راه توبه باز است؟ فرمود: «بله اگر توبه کنی خدا میپذیرد و با مایی. گفت: توبه کردم. این خبر به یزید رسید، دستور داد او را کشتند. این اقدامات تفسیری و روشنگرانه امام سجاد(ع) باعث بیداری مردم شد و دهان به دهان بین مسلمانان چرخید.
♻️ بخشی از گفتگوی دکتر معارف با خبر گزاری جمهوریت در تاریخ 22 فروردین 1398:
🌐 https://jomhouriat.net/63615
🆔 @ostadmaaref
#اطلاع_رسانی
معاونت پژوهشی دبیرخانه کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره دانشگاه رازی با همکاری معاونت فرهنگی - اجتماعی برگزار می کند:
کرسی علمی - ترویجی👇👇👇
"جایگاه و شخصیت علمی سلمان فارسی با تکیه بر روایات تفسیری"
ارائه دهنده:👇👇👇
دکتر عبدالله غلامی
استادیار گروه الهیات دانشگاه رازی
ناقد: 👇👇👇
دکتر مجید معارف
استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران
ناقد:👇👇👇
دکتر محمد مولوی
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
مدیر جلسه:👇👇👇
دکتر علی مرتضوی مهر
استادیار گروه الهیات دانشگاه رازی
زمان جلسه: 👇👇👇
شنبه 2 مهر
ساعت 10 الی 12
لینک ورود به جلسه:👇👇👇
http://vc4.razi.ac.ir/rjkr0e6zpwpq
🆔 @ostadmaaref
#اطلاع_رسانی
انجمن علمی تاریخ و تمدن دانشگاه فردوسی مشهد برگزار میکند:
🔹 سلسله کرسیهای آزاد اندیشی
🔻 نشست اول: مقام قرآنی امام حسن مجتبی علیه السلام و فلسفه صلح ایشان با معاویه
👤 با حضور
دکتر مجید معارف
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
📆 زمان
دوشنبه ۱۱ مهر ۱۴۰۱، ساعت ۲۰ الی ۲۱:۳۰
🌐 مکان برگزاری
وبینار انجمن های علمی الهیات
🔗 http://vroom.um.ac.ir/saftis
🆔 @ostadmaaref
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
#سخنرانی
🔹 سلسله کرسیهای آزاد اندیشی
🔻 نشست اول: مقام قرآنی امام حسن مجتبی علیه السلام و فلسفه صلح ایشان با معاویه
🔹 سخنران: دکتر مجید معارف
🔸 زمان: یازدهم مهرماه 1401
🆔 @ostadmaaref
💠 مقاله: حجاب و عفاف در دین یهودیت و اسلام شیعی - تحلیل و مقایسه؛ با تأکید بر تلمود بابلی و من لایحضره الفقیه
📖 چکیده:
حفظ سلامت و نظم جامعه، برای حرکت در مسیر صحیح پیشرفت، در هر مکتبی جزو اولویت هاست. یکی از راه های رسیدن به این هدف، حفظ سلامت و نظم فردی و خانوادگی و تحکیم روابط خانوادگی و نظم اجتماعی است. دو دین یهود و اسلام، برای دستیابی به این هدف، حفظ عفاف و حجاب را به پیروان خود توصیه می کنند تا سلامت اخلاقی بر جامعه حاکم شود. حفظ عفاف و حجاب در این دو دین الهی، به هر دو قشر زن و مرد توصیه شده است و هریک در این مسیر، تکالیف ویژه خود را دارند؛ تکالیفی که جدای از حفظ عفت خودشان، به حفظ عفت همسرشان و جامعه ای که در آن حضور دارند نیز کمک می کند. با مطالعه جزییات این توصیه ها، می توان به شباهت های بسیاری میان این دو دین الهی پی برد. این پژوهش، به موضوع عفاف و حجاب در دو دین یهود و اسلام می پردازد و تاکید آن بر مطالب کتاب های فقهی تلمود و من لایحضره الفقیه است که مطالب آنها، تبیین کننده وحی بوده، مورد توجه ویژه فقیهان این دو مکتب می باشند.
📘 مجله: مجله معرفت ادیان بهار 1396 - شماره 30 رتبه علمی-پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (22 صفحه - از 7 تا 28 )
🆔 @ostadmaaref
حجاب و عفاف در دین یهودیت و اسلام شیعی - تحلیل و مقایسه؛ با تأکید بر تلمود بابلی و من لایحضره الفقیه.pdf
1.29M
💠 عفاف و حجاب در دین یهود و اسلام شیعی؛تحلیل و مقایسه؛ با تاکید بر تلمود بابلی و من لایحضره الفقیه
🖌 نویسندگان: طاهره حاج ابراهیمی؛ عاطفه عبدی خان؛ مجید معارف
#یهود
#زنان
#اسلام_شیعی
#عفاف
#مردان
#تلمود
#من_لایحضره_الفقیه
🆔 @ostadmaaref
#بیان_استاد
💠 اولويتبندی فعاليتها
🔻 انسانها همواره با محدودیتهای مختلفی از درون و بیرون مواجه هستند. این محدودیتها از یک سو و خطر جانشین شدن اهداف نسبی که گاهی ایدهآل برای بخشی از زندگی محسوب میشوند، از سوی دیگر، لزوم تمرکز بر برخی کارهای مهم و پرهیز از پراکنده کاریها (نهج البلاغه، حکمت375) را آشکار میسازد. امام میفرماید: «َرْأَیک َلا َیَّتسُع لُِکِّل َشْی ٍء َفَفِّرْغُه لِْلُمهم» (ابن ابی الحدید، 1377: 20/314)؛ فکر تو وسعتی که همه امور را فرا بگیرد ندارد، پس آن را برای امور مهم قرار ده.
ضروری است با در نظر گرفتن منابع، نیازها و ارزشها، افراد کارها و اهداف خود را
بر اساس معیارهایی نظیر: اهمیت، ضرورت و میزان فوری بودن، سنجیده و اولویتبندی نمایند. این امر یکی از مهمترین گامهای مدیریت است و به فرد کمک میکند تا با انجام کارها در زمان بایسته و شایسته آن، و تمرکز بر امور عمده و حساس، وقت خود را مدیریت کند. در مقابل بیتوجهی و انتخاب اهداف فاقد اهمیت نه تنها قدرت بهرهوری از زمان را سلب میکند بلکه میتواند فرد را بازیچه و ملعبه ساخته و او را به پایینترین منازل حیوانی کشاند (سید رضی، 1388: نامه 31، خطبه 153، نامه45).
بنابراین امیرالمؤمنین افراد را از پرداختن به امور غیر مهم که سبب مهمل گذاشتن هدف والا و مانعی جهت دستیابی به آن است بازداشته و میفرماید: «َدْع َما َلا َیْعِنَیک َو ْاشَتِغْل بُِمهِّم َکالَّذی ُیْنجیک»(همان: حکمت34؛آمدی، 1366: حکمت 10941و 10944) آنچه برای تو مهم نیست واگذار و بهکار مهمی مشغول باش که موجب نجات تو خواهد شد.
البته غرض از اولویتبندی اهداف تنها مرزبندی و نجات افراد از ناکامی و هلاکت
نیست؛ بلکه میتواند به فرد کمک کند در صورت نیاز مطابق فوریتهای زمانی عمل نماید. این امر در گزارههای دینی چنان اهمیت دارد که حتی در امور مستحبی که میتواند فرد را به موفقیت برساند، سنجش اولویتها از اهمیت کلیدی برخوردار است و ترجیح کارهای اهم بر مهم بنابر آیات قرآن میتواند تسهیل و تسریع کننده موفقیت باشد(نک: الزمر/18).
منبع: اصول مدیریت زمان و آسیب شناسی آن از منظر امام علی علیه السلام؛ صص 7-8.
🆔 @ostadmaaref
#اطلاع_رسانی
🔹 انجمن علمی علوم قرآن و حدیث حضرت نرجس سلام الله علیها برگزار میکند:
🔻 نقل و نگارش حدیث در صدر اسلام؛ منع یا جواز
🔹 مدرس: دکتر مجید معارف
🔸 زمان: ٢٢ آبان ١۴٠١ - ساعت ١٣ الی ١۵ به صورت مجازی در بستر ادوبی کانکت
ویژه اساتید و دانشجویان
همراه باصدورگواهی معتبر
مهلت ثبت نام از ۱۴۰۱/۸/۱۷ تا۱۴۰۱/۸/۱۹
با ارسال پیامک به شماره ۰۹۳۸۱۰۱۵۷۱۷
مبلغ ثبت نام برای دانشجویان دانشگاه ولیعصر(عج) ۲۰هزار تومان و برای سایر دانشجویان ۴۰ هزار تومان می باشد
🆔 @ostadmaaref
💠 مقاله: تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجهها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن
📖 چکیده:
بر اساس روایتهای تاریخی، گوناگونی و اختلاف قرائت قرآن کریم، همبسته با لهجهها، گویشهای ناهمسان قبایل و شیوۀ نوشتاری قرآن کریم بوده که در توالی زمانی در معرض دگرگونیها قرار داشته است. در دورههای پسینی، چنین کنشگری در حوزۀ بیانی و لفظی متن وحیانی، افزون بر توسعۀ تنوع قرائات، بستری را برای تنوع خوانشها، از جهت فهمی، معناداری و بهطور کلی تفسیری ایجاد نموده است. این جستار با بهرهمندی از شیوههای توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر روایتهای تاریخی در پی پاسخ به پرسش چگونگی تأثیرگذاری لهجهها، تنوع صوتی در واژگان و تنغیم در گسترش قرائت قاریان پیشینی و پسینی و در ادامه شیوۀ خوانش متن بوده است که تحول و نقشآفرینی همزه در قرائت قاریان مشهور بر واژهها، نمونهای بارز برای آن بهشمار میآید. در زمانۀ کنونی نیز، با پیدایش نهضت تلاوت معنامحور و توجه ویژۀ آن به شیوۀ بیانی الفاظ، ترکیبات، اداء صوتی، تصویرسازی و تأمل در قرائت، بر معنای آیات تأکید شده که این مسئلۀ در انتقال معنا و فهم عمیق آیات بر مخاطب مؤثر بوده است.
📘 مجله: مجله مطالعات قرائت قرآن، دوره 10، شماره 18، شهریور 1401، (صفحه 31-60)
🆔 @ostadmaaref
تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجهها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن.pdf
629.1K
💠 تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجهها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن
🖌 نویسندگان: احمد خالدی؛ مجید معارف؛ محمد علی ایازی؛ مهدی مهریزی
#قرآن
#قرائات_معنامحور
#قاریان_هفتگانه
#لهجه
#اداء_صوتی
#تنغیم
🆔 @ostadmaaref
#برشی_از_یک_کتاب
💠 حقوق زهرا (عليهاالسلام) در كتاب خدا
🔻 مجید معارف
خداى متعال در سوره اسراء به رسول خود چنين خطاب مىكند: (وَ آتِ ذَا الْقُرْبىٰ حَقَّهُ)؛ «حق خويشاوندان را بده».
با توجه به تفسير «قربى» در آيه مودت، مراد از «ذى القربى» همان خويشاوندان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) هستند كه نزديكترين مصداق آن فاطمه زهرا (عليهاالسلام) است و اين مطلب، از رواياتى به دست مىآيد كه براى تفسير اين آيه بيان شده است. بنابر روايات شيعه و سنى، هنگامى كه اين آيه نازل شد، پيامبر خدا (صلی الله علیه وآله) فاطمه زهرا (عليهاالسلام) را فراخواند و مزرعه فدك را به وى واگذار كرد. از جمله ابوسعيد خدرى نقل كرده است: لمّا نَزَلَ فَاَعطاها فَدكاً. هنگامى كه آيه (وَ آتِ ذَا الْقُرْبىٰ حَقَّهُ) نازل شد، رسول خدا(ص) فاطمه(عليهاالسلام) را فراخواند و فدك را به وى بخشيد. «1»
🔸 مانند اين حديث را ابن عباس و ديگران، روايت كردهاند. «2» فاطمه زهرا (عليهاالسلام) با چنين پيشينهاى مقابل ابوبكر ادعا كرد كه پدرش فدك را به او هبه كرده است؛ اما ابوبكر نپذيرفت و گفت: «من گفته تو را قبول ندارم». در اين هنگام، ام ايمن و يكى از غلامان پيامبر(ص) براى فاطمه(عليهاالسلام) گواهى دادند. «3» ولى دستگاه خلافت، به شهادت اين دو اهميتى نداد.
ازاينرو، به استناد روايات وارده، رسول خدا(ص) در حيات خود فدك را به فاطمه (عليهاالسلام) بخشيد و آن حضرت نيز در آن تصرف كرد و درآمد سالانه آن را ميان فقرا تقسيم مىنمود. «4»
🔹 على (علیه السلام) نيز در نامه 45 نهجالبلاغه از مالكيت فدك، براى اهلبيت (عليهمالسلام) خبر داده است كه پس از رسول خدا(ص) مصادره گرديد. بَلى كانَتْ فِى أيدِينا فَدكٌ مِنْ كُلِّ ما أظَلَّتْهُ السَّماءُ فَشَحَّتْ عليها نُفوسُ قومٍ وَ سَخَتْ عَنها نُفوسُ قومٍ آخَرينَ و نِعمَ الحَكَمُ اللهُ و مَا اصنَعُ بِفَدَكٍ وَ غَيرِ فَدكٍ.... آرى از آنچه آسمان بر آن سايه افكند، فدك در دست ما بود كه مردمى بر آن بخل ورزيده [آن را از ما گرفتند] و مردمى ديگر سخاوتمندانه از آن چشم پوشيدند و بهترين داور خداست؛ مرا با فدك و غير فدك چه كار...؟! «5»
آرى، پس از وفات رسول خدا(ص) سردمداران قدرت و خلافت، فدك را غصب و سپس شايع كردند كه رسول خدا(ص) فرموده است:
إِنّا مَعاشِرَ الأَنبياءِ لانُورِّث ما تَركناهُ صَدَقةٌ. (ما گروه پيامبران، چيزى به ارث نمىگذاريم، آنچه از ما باقى مىماند، صدقه است.) «6»
🔻 هدف آنان از اين كار محروم كردن اهلبيت(عليهمالسلام) از پشتوانه اقتصادىشان بود. حضرت فاطمه(عليهاالسلام) با تأكيد بر مالكيت فدك، به احتجاج با ابوبكر پرداخت، به اين صورت كه فرمود: با فرض آنكه فدك هبه رسول خدا(ص) نبوده و فقط در شمار مواريث پيامبر(ص) باشد، آيا در كتاب خدا وارد شده است كه تو از پدر خود ارث ببرى و من نتوانم ارث ببرم؟ «7»
هدف حضرت فاطمه (عليهاالسلام) آن بود كه به ادعاى روايى ابوبكر بر ارث نبردن از پيامبر پاسخ دهد؛ زيرا اگر روايتى مخالف صريح آيات قرآن باشد، بىاعتبار است و صلاحيت استدلال ندارد.
🌀 پینوشت:
1. تفسير القرآن العظيم، ج3، ص39؛ تفسير عياشي، ج2، ص310 و311 و نيز ر.ك: تفسير نورالثقلين حويزى، ج3، صص153 - 156؛ شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، ج1، صص329 - 341.
2. همان. قابل ذكر است كه برخي، مانند ابن كثير، ايراد گرفتهاند كه بهدليل مكىبودن سوره بنىاسرائيل اين روايات اعتبار چنداني ندارد (تفسير القرآن العظيم، ج3، ص39)؛ چون موضوع فدك و واگذارى آن به فاطمه زهرا(عليهاالسلام) يا شخص ديگر، مربوط به حوادث جنگ خيبر به بعد است كه در مدينه اتفاق افتاد. در پاسخ بايد گفت: علاوه بر بحث مستثنيات سورههاى مكي (كه آيه يا آياتي از آن در مدينه نازل شده و در كتابهاى علوم قرآني فصلي را به خود اختصاص داده است) مىتوان از احتمال نزول مكرر يك آيه در مكه و مدينه نيز سخن به ميان آورد. بنابراين بعيد نيست كه آيه (وَ آتِ ذَا الْقُرْبىٰ حَقَّهُ وَ الْمِسْكِينَ وَ...) دو بار نازل شده باشد، يكي در مكه همراه سوره اسراء و ديگرى در مدينه كه براساس آن، رسولخدا(ص) فدك را به فاطمه زهرا(عليهاالسلام) واگذار كرد. التمهيد في علوم القرآن، ج1، ص156 كه مىنويسد: «اذن فالايه -لعلها- نزلت للمرة الثانية بعد فتح خيبر و بعد ما افاء الله على رسوله والمؤمنين...».
3. ر.ك: مفاتيح الغيب، ج29، ص284.
4. بحارالانوار، ج29، ص133.
5. نهج البلاغه، نامه 45.
6. ر.ك: شرح نهج البلاغه، ابن ابىالحديد، ج16، ص218. به نقل از سقيفه و فدك، ابوبكر احمد بن عبدالعزيز جوهرى.
7. الاحتجاج، طبرسي، ج1، ص102.
🆔 @ostadmaaref