سلام علیکم جمیعا

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین ثم الصلوة و السلام علی اشرف الانبیاء و المرسلین و علی آله الطبیبین الطاهرین و اللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین الی قیام یوم الدین

#جلسه_اول #نکات_ضروری_تدریس_این_کتاب مرحوم علامه مظفر رحمه الله کتاب اصول الفقه را برای مبتدیان در علم اصول نوشته اند و سپس بیان کرده اند که این کتاب حلقه وصل بین دو کتاب #معالم_الاصول و #کفایه می‌باشد. ایشان می‌فرمایند که در کتاب #اصول_الفقه سه نکته را رعایت کرده اند: اولاً عبارات را به صورت سهل و آسان و بدون پیچیدگی و غموض بیان کرده‌اند. ثانیاً عبارات را به صورت مختصر و کوتاه بیان کرده‌اند. ثالثاً اینکه آراء جدید در علم اصول را که در عصر ما پدید آمده اند را هم در این کتاب متذکر شده‌اند. که عمده نظرات این مرحله عبارتند از نظرات #شیخ_انصاری و #آخوند_خراسانی و #محقق_نایینی و #محقق_اصفهانی. لذا باید توجه داشت که این دو نکته اخیر کمی تدریس و تحقیق در این کتاب را سخت کرده‌اند و مدرس و محقق در این کتاب باید اشرافی بر نظرات أعلام و بزرگانی که ذکر شد داشته باشد تا بتواند حق مطلب را ادا کند و همچنین باید بتوان از عبارات کوتاه موجود در مطلب، مطلب صحیح را استخراج و تبیین کرد. نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، مکتبی است که مرحوم علامه مظفر رحمه الله در آن مشغول به تدریس است و این کتاب را هم بر اساس آن نوشته‌اند. ایشان یکی از بارزترین مدرسین حوزه نجف و مکتب نجف در علم اصول می‌باشند. لذا ابتداءً باید کمی در مورد این مکتب و خصوصیاتش صحبت کرد و سپس وارد مباحث کتاب شد. و للکلام تتمة سیأتی ان شاءالله #اصول_الفقه #جلسه_اول #احمدی_شیرازی @osul_mozaffar

«جلسه دوم» در جلسه قبل، از سختی تدریس و تحقیق کتاب #اصول_الفقه به خاطر خلاصه بودن عبارات و متفرع بودن بر نظرات #شیخ_انصاری، #آخوند، #محقق_نایینی و #محقق_اصفهانی سخن گفته شد، و البته بنابر نظر حقیر به خاطر همین دو دلیل، بنده این کتاب را از سخت‌ترین کتب تدریسی حال حاضر در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها می‌دانم، گر چه عبارات آن دارای پیچیدگی و غموض نمی‌باشد. همچنین گفته شد که مرحوم علامه مظفر رحمه الله یکی از نمادهای مکتب نجف در علم اصول فقه می‌باشند. لذا باید در مورد این مکتب اصولی کمی بحث و گفتگو کرد. و علی الله الاتکال مکتب اصولی نجف که علمایی همچون #آخوند_خراسانی و #محقق_نایینی و #علامه_مظفر و #محقق_خویی را می‌توان از افراد شاخص آن معرفی کرد، دارای شاخصه‌هایی است که البته برخی از این شاخصه‌ها در میان برخی علمای قم هم رسوخ کرده است. ما برای تدریس کتاب شریف #اصول_الفقه به دو شاخصه‌ی مهم این مکتب اصولی اشاره خواهیم کرد: ۱. در این مکتب عموماً مباحث تداخل دو علم #اصول_فقه و #فلسفه به نحو چشمگیری وجود دارد و استدلالات و اصطلاحات فلسفی و منطقی متعددی در کتب صاحبان این مکتب و من جمله #علامه_مظفر وجود دارد. لذا برای یادگیری کتب اصولی این بزرگان باید با اصطلاحات و استدلالات فلسفی آشنا بود. ۲. شاخصه‌ی دوم که به نحوی از شاخصه‌ی اول به وجود آمده است، این است که علم اصول در نزد صاحبان این مکتب دارای یک نظم ریاضی خاص می‌باشد و هر مطلبی را باید در چارچوب این نظم ریاضی قرار داد تا بتوان آن را وارد علم اصول فقه کرد و اگر مطلبی از این چارچوب تخطی و تخلف کرد، از علم خارج خواهد شد. شاخصه‌ی دوم را در جلسه آینده که بحث از #تعریف_علم_اصول می‌باشد، به نحو مبسوطی به بحث خواهیم گذارد ان شاءالله تعالی. #اصول_الفقه #جلسه_دوم #احمدی_شیرازی @osul_mozaffar

«جلسه سوم» #علامه_مظفر رحمه الله در ابتدای علم اصول به تعریف این علم می‌پردازند. نگاه ایشان به #تعریف علم اصول، به واسطه‌ی آلی بودن این علم، تعریفی بر مبنای کارکرد و غرض این علم به نسبت علم فقه است، نه اینکه بخواهند به واسطه‌ی #موضوع_علم_اصول و یا هر امری دیگر این علم را تعریف کنند. علامه مظفر رحمه الله علم اصول را آلی می‌دانند و آن را ابزاری برای استخراج صحیح احکام در #علم_فقه می‌دانند، لذا در ابتدا باید نحوه‌ی ارتباط این دو علم را از نظر این اصولی بزرگ تبیین کنیم. علامه مظفر رحمه الله نوع استخراج و استنباط احکام در علم فقه را مبتنی بر یک قیاس می‌دانند که به آن #قیاس_فقهی گفته می‌شود. پس قیاس فقهی به قیاسی گفته می‌شود که صغری و کبرای آن، به ما یک نتیجه‌ی فقهی و به اصطلاح یک حکم شرعی بدهد. حال سوال این است که دخالت علم اصول در این قیاس فقهی به چه شکل می‌باشد؟ و للکلام تتمة سیأتی ان شاءالله تعالی #اصول_الفقه #جلسه_سوم #احمدی_شیرازی @osul_mozaffar

«جلسه چهارم» در جلسه قبل گفته شد علم اصول در #قیاس_فقهی دخیل است و مرحوم علامه مظفر رحمه الله علم اصول فقه را با همین «نحوه‌ی دخالت علم اصول - که یک علم آلی است- در #علم_فقه» تعریف می‌کنند. به عقیده ایشان علم اصول، علمی است که نتیجه آن در قیاس فقهی قرار میگیرد و به عبارت کتاب: «تقع نتیجتها فی طریق استنباط الحکم الشرعی». منظور این است که ما یک قیاس داریم که باید تشخیص دهیم که صغری و کبرای آن اصولی است یا خیر. راه حلی که ایشان ارائه می‌فرمایند بدین نحو است که اگر نتیجه‌ی این قیاس، کبرای قیاس فقهی قرار گرفت، پس این قیاس اصولی است، یعنی صغری و کبرای آن اصولی است و بالتبع، نتیجه هم اصولی شده است. ایشان در ادامه‌، مثالی را برای این مطلب به شکلی که در ذیل مشاهده می‌شود، ارائه می‌فرمایند: قیاس اصولی: صغری: صیغةُ إفعل، ظاهرةٌ فی الوجوب (که این صغری در مبحث ظواهر علم اصول مورد بحث قرار می‌گیرد) کبری: کلُّ ظاهر حجةٌ (که این کبری در مباحث حجج و امارات از علم اصول اثبات می‌شود) ____________________ نتیجه: صیغة إفعل حجةٌ فی الوجوب قیاس فقهی: صغری: اقیموا الصلاة صیغةُ إفعل (که این صغری را از قرآن گرفته ایم) کبری: کل صیغةِ إفعل حجةٌ فی الوجوب (که این کبری همان نتیجه‌ی قیاس اصولی است) ____________________ نتیجه: اقیموا الصلاة حجةٌ فی الوجوب ملاحظه می‌شود که نتیجه‌ی قیاس فقهی، یک حکم شرعی یعنی وجوب نماز است و چون کبرای این قیاس فقهی، نتیجه‌ی قیاس اول است، پس قیاس اول قیاس اصولی است، یعنی صغری و کبری و نتیجه‌ی آن اصولی است. عبارت مرحوم مظفر در کتاب: «علم اصول الفقه هو علمٌ یبحث فیه عن قواعد تقع نتیجتها فی طریق استنباط الحکم الشرعی» #اصول_الفقه #جلسه_چهارم #قیاس_اصولی #قیاس_فقهی #تعریف_علم_اصول #علامه_مظفر #احمدی_شیرازی @osul_mozaffar

«جلسه پنجم» مرحوم #علامه_مظفر در ادامه‌ی بحث از تعریف به بحثی که از #آخوند شروع شده می‌پردازند و بدون نام بردن از آخوند خراسانی رحمه الله مخالفت خود را با عبارت آخوند در #کفایة_الاصول ابراز می‌دارند. برای فهم صحیح عبارت علامه مظفر ره به طور مختصر به عبارت آخوند ره می‌پردازیم. مرحوم آخوند خراسانی در کتاب شریف کفایه در تعریف علم اصول می‌فرمایند: «صناعة یعرف بها القواعد التی یمکن أن تقع فی طریق استنباط الأحکام، أو التی ینتهی إلیها فی مقام العمل». سپس علامه مظفر ره همچون استادشان محقق نایینی ره کلام آخوند خراسانی ره که دارای دو بخش است و با حرف «أو» عاطفه از هم جدا شده‌اند را یک بخشی کرده‌اند. توضیح مطلب: مرحوم آخوند خراسانی دیده‌اند که در علم اصول از دو نوع مطلب بحث می‌شود: «امارات و اصول عمليه.» (در بحث بعد، این دو به دقت توضیح داده خواهند شد ان شاءالله) سپس خواسته اند بگویند که علم اصول بیان هر دو قسم را به عهده دارد. لذا قبل از حرف «أو» امارات و بعد از آن، اصول عمليه را ذکر کرده‌اند. و للکلام تتمة سیأتی ان شاءالله #اصول_فقه #جلسه_پنجم #علامه_مظفر #تعریف_علم_اصول #آخوند #آخوند_خراسانی #امارات #اصول_عملیه #احمدی_شیرازی @osul_mozaffar

تتمیم کتاب «اصول الفقه» توسط شاگرد مرحوم مظفر جناب آقای غلامرضا عرفانیان بر وفق نظرات ایشان