🔖 قسمت قبل | علم الهی ۵ 🧩 د) علم پیشین ذاتی | صدرالمتالهین 📌 صدرالمتألهین با اثبات اصالت وجود و اعتباریت ماهیت و قائل شدن به تشکیک در وجود و اینکه علم به شی همان وجود برتر ماهیت شیء است نه ماهیت ذهنی آن، مبانی فلسفی لازم برای توضیح این مدعا را فراهم کرد. طبق تشکیک در وجود تمایز واقعیات خارجی ناشی از خود همان حقیقتی است که ما به الاشتراک آنهاست پس به رغم اینکه واقعیات متمایز و متکثرند، متباین نیستند. در نظام علی - معلولی تشکیکی، وجود این تمایز از طریق کمال و نقص و شدت و ضعف حاصل می شود. وجود کامل بعینه همان حقیقتی است که در وجود ناقص یافت می شود؛ اما به نحو برتر و شدیدتر نه اینکه حقیقتی باشد به کلی متباین یا اینکه مشتمل بر حقیقتی متباین باشد 🔰 چنین تصویری ایجاب می‌کند که بپذیریم: ۱. هر ماهیتی با انحایی از وجود قابل تحقق است هم با وجود خاص خود و هم با هر وجود دیگری که در طول آن و کامل تر از آن است؛ زیرا هر وجودی که کامل تر از وجود ماهیت است نیز حقیقتاً وجود ماهیت است؛ اما وجود برتر آن نه وجود خاص آن؛ پس: ۲. هر ماهیتی، افزون بر وجود خارجی خاص خود، دارای وجـود یـا وجودهای خارجی برتر نیز هست. وافزون بر این: ۳. هرچه وجودی بسیط تر باشد هم کامل تر است و هم وجود برتر ماهیات بیشتری است یعنی جمعی تر است؛(بسیط الحقیقه کل الاشیاء). ۴. خداوند که بسیط تر و کاملتر از آن قابل فرض نیست وجود برتر همه ماهیات است. یعنی وجود برتر الهی جمعی ماهیات همۀ اشیاء است؛ اما: ۵. حقیقت علم در علم به غیر، همان وجود برتر ماهیت شیء است، نه ماهیت ذهنی آن؛ پس: ۶. وجود خداوند که علت همۀ اشیاء و متقدم بر همۀ آنهاست، در عین بساطت و اجمال علم به همۀ اشیاء و خصوصیات آنهاست، یعنی علم پیشین اجمالی بالتفصیل به همه آنهاست؛ پس: ۷. هر کس که وجود خداوند را با علم حضوری درک کند به همه اشیاء علم پیشین اجمالی بالتفصیل خواهد داشت؛ و : ۸. خداوند وجود خود را با علم حضوری ذاتی درک می کند؛ 🔮 جمع‌بندی: خداوند به همۀ اشیاء علم پیشین ذاتی اجمالی بالتفصیل دارد. حاصل اینکه فلاسفه اشراقى علم مع الفعل خداوند را پذیرفته اند و به روایت صدر المتألهین هر نوع علم پیشین او را منکرند و فلاسفه مشائى علم مع الفعل را منکرند؛ ولی هم به علم پیشین ذاتی و هم به علم پیشین مغایر متصل قائل اند؛ ولی صدر المتألهین به هر سه نوع علم قائل است. 🔚 پایان 📘 #محمد_فنایی_اشکوری، درآمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی، ج۳، ۳۵۸ و ۳۵۹ 📚 #فلسفه_اسلامی | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🍃 برخی غربیان و نیز پاره ای از دنباله روان آنان در نفی فلسفه اسلامی گفته اند: چون در عالم اسلام بعضی از علمای دین مخالف فلسفه بوده‌اند فلسفه اسلامی نمی‌تواند وجود داشته باشد اما چنان که سید حسین نصر خاطر نشان می‌سازد، عجیب است که اینان درباره‌ی فلسفه یهودی و مسیحی چنین عقیده‌ای ندارند؛ حال آنکه بسیاری از عالمان یهودی و مسیحی نیز با فلسفه مخالفت ورزیده‌اند. 📘 #محمد_فنایی_اشکوری، در آمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی، ج۱، ص ۳۷ 📚 #فلسفه_اسلامی | #نیمه‌تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

☀️ #خردخوان | علل اعدادی چیست و چه نقشی در وجود معلول دارند؟ ❓سؤال: منظور از علل اعدادی چیست؟ اگر معلول به این علل نیاز دارد پس علت واقعی هستند، و همینطور هم هست. معلول بدون علت اعدادی تحقق پیدا نمی کند. پس فرقش با علت حقیقی چیست؟ ✅ پاسخ: معلول به علت اعدادی نیازمند است و علت اعدادی در تحقق معلول نقش دارد. لیکن نقشش متفاوت با علل اربعه معروف است که از ارسطو رسیده است: علت فاعلی، علت غائی (علل بیرونی)، علت مادی و علت صوری (علل درونی). حاصل فرق این است که معلول در پیدایش و بقا به علل اربعه نیازمند است. اما نسبت به علل معده در پیدایش نیاز دارد، اما در بقا بی نیاز است. 🔸 مثلا در ساخت خانه به بنا نیاز هست اما دربقایش به وجود بنا نیاز نیست، همینطور والدین نسبت به فرزندان. 🩸 بعضی علل معده را به هیچ نوع علت نمی‌شمارند و می‌گویند علل معده تنها زمینه ساز هستند و علت نیستند، اما این درست به نظر نمی‌رسد. خود زمینه سازی نوعی علیت است. وجود فرزند در کنار علل اربعه بر وجود والدین متوقف است و بدون والدین در طبیعت و در شرایط عادی (غیر معجزه) هرگز فرزند به وجود نمی‌آید. نامگذاری و اصطلاح مهم نیست، مهم این است که معلول که فرزند است بر وجود والدین توقف دارد. ▪️ علل معده در عالم ماده و طبیعت مطرح هستند، اما مفارقات با اینکه معلول هستند اما به علل معده نیاز ندارند؛ چنانکه ترکیب از ماده و صورت در فلسفه ارسطو نیز در عالم ماده و اجسام مطرح است. 🆔 #محمد_فنایی_اشکوری، برگرفته از کانال استاد فنایی 📚 #فلسفه_اسلامی | #نیمه‌تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🔗 #خردخوان | تفاوت وجود مستقل، رابطی و رابط در فلسفه سه نحو وجود از هم متمایز شده‌اند: وجود مستقل، وجود رابطی و وجود رابط. 1⃣ «وجود مستقل واقعیتی را گویند که هیچ نحو وابستگی ای به شیء دیگری نداشته باشد. این نحو وجود واقعیتی است مطلقاً نامشروط، یعنی از هیچ جهتی، به هیچ نحوی به هیچ چیزی مشروط نیست. به بیان فلسفی واقعیتی است که به هیچ نحوی قائم به دیگری نیست این نحو وجود به واجب بالذات اختصاص دارد. 2⃣ وجود رابطی، واقعیتی را گویند که وابسته و قائم به دیگری است؛ به گونه ای که ممکن نیست وابستگی آن را از شیئی که به آن وابسته است قطع کرد: قطع وابستگی از آن همان و انعدام وجود رابطی نیز همان. به نظر همۀ حکما، اعراض نسبت به جواهری که موضوع آنهایند چنین‌اند؛ مانند رنگ نسبت به جسـم رنگین. 3⃣ اما در مقایسه با وجود رابطی که واقعیتی است فی‌نفسه و لغيره، «وجود رابط» واقعیتی است فاقد جنبۀ فى‌نفسه، و فقط لغیره است یعنی وجود رابط چیزی نیست جز همان ربط و وابستگی و قیام و صدور و حلول و ایجاد و امثال آنها. به نظر حکما، مفاهیم حرفی مانند مفهومی که از واژه «از» یا «به» یا «است»، می فهمیم در خارج دارای چنین مصادیقی هستند. در آثار علامه طباطبایی اصطلاح وجود فی‌غیره برای این نحو وجود به کار می‌رود. 🔻وجود معلول از دیدگاه فلاسفهٔ پیشین به نظر حکمای پیش از صدرالمتألهین هر معلولی نسبت به علت فاعلی خویش وجود رابطی دارد همان‌گونه که هر عرضی نسبت به جوهری که موضوع آن است وجود رابطی دارد؛ با این تفاوت که قیام معلول به علت فاعلی خویش صدوری است؛ اما قیام عرض به جوهر مذکور حلولی است. 🔺 وجود معلول از دیدگاه صدرالمتألهین به نظر صدرالمتألهین هر معلولی نسبت به علت فاعلی خویش وجود رابط دارد نه رابطی؛ پس معلول اساساً فاقد جنبه فی‌نفسه است و چیزی نیست جز همان حیثیت لغیره و واقعیت آن جز همان بستگی و قیام و ربط به واقعیتی دیگر که علت نام دارد نیست واقعیت آن جز همان صدور از غیر نیست واقعیت آن همان ایجاد علت و کار و فعالیت اوست؛ نه واقعیتی که بر اثر ایجاد و فعالیت علت موجود است. 📘 #محمد_فنایی_اشکوری، درآمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی ج ۳، ص ۲۹۹ 📚 #فلسفه_اسلامی | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

👳‍♂ #خردنوا | تشخص و انسان‌وارگی خدا پیشنیه مفهوم تشخص خدا کجای این هستی قرار دارد؟ خدا در ادیان ابراهیمی خدا در آیین هندو و فلسفه اسپینوزا خدا در اندیشه‌های عرفانی تفاوت تشخص و شخص‌وارگی معنای انسان‌وارگی خدا انتساب صفات انفعالی به خدا 👤 دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 📚 #فلسفه_دین | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🌳 #خردنوا | طبیعت‌گرایی و خدا‌گرایی تعریف طبیعت‌گرایی و خدا‌گرایی تفاوت‌ انواع طبیعت‌گرایی شبهه غیر‌علمی پنداشتن خدا‌گرایی شبهه ابهام مفهوم خدا در ادیان شبهه اختلاف انسانها و دین‌گرایی شبهه اتلاف وقت با عبادت خدا خدا‌گرایی و معنای زندگی 👤 دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 📚 #فلسفه_دین | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🔬#خردنوا | وحدت یا دوئالیسم نفس و بدن 01:37 حقیقت یگانه آدمی 04:15 دوئالیسم و فیزیکالیسم 05:54 اصطلاحات مختلف نفس 08:12 تفاوت جهتیِ روح و نفس 09:20 نفس و بدن از دیدگاه صدرا 👤 دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 📚 #فلسفه_اسلامی | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🪐 #خردنوا | نسبت خدا با مکان آیا خداوند در لامکان است؟ چطور او داخل و خارج اشیاء است؟ 03:23 اشتباه ذهن 04:21 تعبیر صحیح (و هو معکم) 06:04 دیدگاه اضافه اشراقی 06:48 تنظیر: نسبت نفس با بدن 09:00 هستی، جلوه‌ی وجود خدا 👤 دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 📚 #فلسفه_اسلامی | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

💰 #خردنما | پیش‌بینی مارکس اشتباه از آب در آمد ➖ نظام سرمایه‌داری توانست با انتخاب خودش آینده را پیش‌بینی و سپس مقابله کند و این برخلاف جبر تاریخی مارکس بود. 👤 دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 📚 #فلسفه_غرب | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

✖️ #خردنما | تضاد یکه‌تاز میدان نیست ➖ چیزی که مارکس و هگل از آن غفلت کرده‌اند. ➖ آنچه در جهان حاکمیت دارد عشق و جذبه است. 👤 دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 📚 #فلسفه_غرب | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

👥 #گفتگو | جبر و اختیار در روان‌شناسی و فلسفه انسان هوشیار یا مقهور زیست؟ بیان معانی اختیار و اراده بررسی شبهات اختیار انکار ضرورت علّی معلولی جایگاه اختیار در روان‌شناسی 👤 ارائه: دکتر #ابوالقاسم_بشیری 👤 ناقد: استاد #غلامرضا_فیاضی 👤 ناقد: استاد #اکبر_میرسپاه 👤 ناقد: دکتر #مجتبی_مصباح 👤 ناقد: دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 👤 ناقد: دکتر #مهدی_مشکی 📚 #فلسفه_روانشناسی | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🔃 #خردنما | تضاد همیشه به تکامل نمی‌رسد. ➖ مارکس و هگل استدلالی بر نظریه خود ارائه نداده‌اند. 👤 دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات