🏮 برگزیدگان نوبل اقتصاد 2024 چه می‌گویند؟ 🔻 عجم اوغلو، جانسون و رابینسون در قالب یک تیم بین‌رشته‌ای اقتصاد-سیاست برنده جایزه نوبل اقتصاد 2024 شدند. بسیاری سوال می‌کنند که نظریه محوری که باعث شد این افراد برنده جایزه نوبل بشوند چیست؟ در این سطور سعی خواهم کرد به صورت مختصر نظریه آنان را تبیین و بررسی کنم. 🔻 به طور کلی تیم برنده جایزه نوبل به رهبری عجم اوغلو عامل اصلی تحولات را ساختار نهادی می‌دانند و همانطور که در محافل علمی مشهور هست جزو دانشمندان «نهادگرا» هستند. دغدغه اصلی نظریه این سه محقق در مورد رشد اقتصادی پایدار است و در واقع در صدد پاسخگویی به این سوال هستند که عامل اصلی رشد اقتصادی پایدار و تفاوت بین جوامع پیشرفته ثروتمند و فقیر چیست؟ 🔻 عجم اوغلو و همکارانش ضمن رد نظریاتی که شرائط جغرافیایی، فرهنگ و غفلت را عامل اصلی تفاوت جوامع پیشرفته و کمتر توسعه یافته می‌دانند، با استناد به شواهد تجربی و تاریخی سطح توسعه‌يافتگی کشورها را پیامد رفتارهایی می‌دانند که ساختار نهادی سیاسی-اقتصادی آن‌ها تولید می‌کنند. آنها معتقدند رشد اقتصادی پایدار تنها در جوامعی ایجاد می‌شود که دارای نهادهای فراگیر هستند. این نهادها قادرند فرصت‌های متنوع اقتصادی را به صورت منصفانه و رقابتی برای بخش بزرگتری از جامعه ارائه کرده و افراد جامعه مبتنی بر شایستگی و توانمندی از آنها بهره‌مند شوند. در مقابل، در جوامعی که به جای نهادهای فراگیر، نهادهای استثمارگر که تضمین کننده منافع بخش کوچک دارای قدرت سیاسی هستند نقش‌آفرینی می‌کنند، هیچ‌گاه رشد اقتصادی پایدار بوجود نمی‌آید. چرا که اساساً این نهادها با ایجاد چرخه‌های شوم بعد از مدتی رشد اقتصادی را به منظور تأمین منافع اندک‌سالاران محدود می‌کنند. 🔻 برندگان جایزه نوبل اقتصاد 2024 بر این باورند که ماهیت و طبیعت اندک‌سالاری اینطور اقتضاء می‌کند که ساختار نهادی اقتصاد استثمارگر شده و تنها تاجایی از رشد اقتصادی پشتیبانی کند که منافع گروه اندک قدرتمند کاهش پیدا نکند. لذا چنین ساختار نهادی امکان ایجاد انگیزه و جلب مشارکت اکثریت جامعه را نداشته و در نتیجه حتی در بهترین حالت منجر به محدود شدن رشد اقتصادی در بلندمدت می‌شود. 🔻 علی‌رغم اینکه نظریه نهادی بیان شده توسط عجم اغلو و همکارانش به خوبی بخشی از واقعیت را توجیه و روایت می‌کند اما نسبت به برخی موضوعات کم توجه است. برای مثال روابط متقابل ساختار نهادی و فرهنگ را در نظر بگیرید. در برخی جوامع مانند جوامع شرق آسیا فرهنگ نظم و فرمان‌پذیری به کمک ساختار نهادی آمده و آن را به شدت در راستای ایجاد رشد اقتصادی تقویت می‌کند اما در قرن بیست و یکم و با تغییر فرهنگ کشوری مانند ژاپن رشد اقتصادی پرشتاب کند می‌شود. یا اینکه اگر جهان را به عنوان یک جامعه بزرگتر در نظر بگیریم آیا ساختار نهادی حاکم بر آن که توسط برخی کشورهای پیشرفته بنا شده است یک ساختار نهادی فراگیر است؟ شواهد زیادی وجود دارد که اینطور نیست؛ پس سوال مهم این است که چطور امکان دارد که یک کشور دارای ساختار نهادی فراگیر ملی در فضای بین‌المللی یک از یک ساختار نهادی استثمارگر حمایت کند؟ سوال مهم دیگری که به نوعی بی‌پاسخ مانده است این است که آیا اساساً دستیابی به رشد اقتصادی پایدار در بین جوامع بشری رقیب یک بازی با جمع صفر است؟ اگر اینطور باشد با فرض اینکه اکثریت جوامع دارای ساختار نهادی فراگیر باشند همچنان امکان رشد اقتصادی پایدار برای همه آنان وجود دارد؟ ✍️ میر سامان پیشوایی 🆔 @Pishvaee_ir

🔵 راهبرد آینده صادرات-واردات باید متمرکز بر چه محصولاتی باشد؟ ▪️ شکل فوق جریان ورودی و خروجی گروه محصولات را در مناطق مختلف دنیا نمایش می‌دهد. همانطور که در شکل مشخص است کشورهای پیشرفته واردات خود را به محصولات در ابتدای زنجیره تأمین که دارای وزن بالا و ارزش افزوده کمتر است متمرکز کرده و در مقابل صادرات خود را به محصولاتی اختصاص داده‌اند که دارای هزینه لجستیک پایین و ارزش افزوده بالا باشد. ▪️ این راهبرد باعث شده است نقطه تعادل تجارت بین کشورها در موقعیتی شکل گیرد که با افزایش تبادل تجاری، منافع بیشتری برای کشورهای توسعه یافته حاصل شده و کشورهای کمتر توسعه یافته بازنده این تبادل باشند. در چنین شرائطی کشورهای کمتر توسعه یافته (مانند کشورهای غرب آسیا) برای تغییر نقطه تعادل فعلی باید ثروت حاصل از صادرات مواد اولیه‌ی در ابتدای زنجيره تأمین را برای سرمايه‌گذاری در صنایع پیشرفته دارای مزیت و محصولات با هزینه لجستیک پایین اهرم کنند. در غیر این صورت و در حالتی که این ثروت برای هزینه‌های جاری و توسعه صنایع ابتدای زنجیره تأمین استفاده شوند هیچ‌گاه نقطه تعادل تغییر نکرده و در نتیجه فاصله بین کشورهای پیشرفته و کمتر توسعه یافته بیشتر می‌شود. 🆔 @Pishvaee_ir

🔹 آبان 1401 بود که #شهید_رئیسی عزیز به عنوان رئیس جمهور برای نظارت ستادی به سازمان اداری و استخدامی آمدند. قرار شد گزارشی از اقدامات سازمان ملی بهره‌وری ایران خدمت ایشان ارائه دهم. با توجه به اهمیت موضوع مطالب را با کمک مدیران سازمان آماده کردم و می‌دانستم ایشان روی موضوع #بهره‌وری حساسیت و دغدغه خاصی دارند. 🔹 یکی از اولین اقداماتی که در سازمان ملی بهره‌وری ایران در دولت سیزدهم انجام شد، طراحی و پیاده‌سازی سامانه آینه بهره‌وری ایران (سبا) بود. گزارشی از سامانه سبا https://www.npo.gov.ir/productivity-indicators-system که برای اولین بار اطلاعات شاخص‌های بهره‌وری در سطوح ملی،‌ دستگاهی و شرکت‌های دولتی را در اختیار عموم مردم قرار می‌داد خدمت ایشان ارائه کردم. به ایشان عرض کردم خیلی‌ها به ما توصیه و هشدار دادند که این اطلاعات را منتشر نکنیم چرا که به نوعی عملکرد مدیران دولت را نشان می‌دهد و ممکن است باعث حساسیت رسانه‌ها و دستگاه‌های خارج دولت شود. به ایشان عرض کردم بنده با اختیار خودم علی‌رغم برخی مخالفت‌ها و فشارها این کار را انجام دادم. 🔹 #شهید‌_رئیسی بی‌درنگ گفتند: کار بسیار خوبی کردید و این کار را ادامه دهید. بنده با این کار موافقم. بعد هم در سخنرانی‌شان در جمع مدیران سازمان فرمودند که قصد داشتند به صورت سرزده یک روز صبح به #سازمان_ملی_بهره‌وری_ایران بیایند و عملکرد سازمان را بررسی کنند؛ اما با گزارشی که دو هفته قبل در ستاد هماهنگی اقتصادی در حوزه بهره‌وری بنده ارائه دادم تاحد خوبی دغدغه ایشان در این خصوص رفع شده است. 🆔 @Pishvaee_ir

🔹 ایشان در آن جلسه سازمان ملی بهره‌وری را مورد لطف قرار داده و رویکردهای اتخاذ شده در سازمان را تایید کردند، اما خواستند که کارها با جدیت و عزم جزم دنبال شود. در ادامه هم مطالب مهمی در خصوص لزوم ارتقای #بهره‌وری و تاثیر آن در تحول اداری فرمودند که نشان از فهم درست ایشان از ریشه برخی ناکارآمدی‌ها در کشور داشت. 🔹 حضور بی‌تکلف، مصصم و امیدوار ایشان و بررسی مسائل در میدان و ارائه رهنمودهای دقیق و راهگشا به واقع برای بنده و همه مدیران روحیه‌بخش بود. ایشان رئیس جمهوری طرفدار #شفایت_عملکرد و #پاسخگویی و حامی #مدیران_جوان و خطرپذیر بودند. بعد از حادثه شهادت ایشان، سخنرانان و همراهان بیشتر در مورد سجایای اخلاقی و معنوی ایشان صحبت کردند اما یک بعد از شخصیت ایشان که کمتر به آن اشاره می‌شود کارآمدی ایشان به عنوان یک حکمران و مدیر برجسته در میدان عمل بود. 🆔 @Pishvaee_ir

✅ تصمیم‌گیری داده‌‌محور، فراتر از یک تکنیک! 📍 اولین پیش‌رویداد بیستمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع برگزار می‌شود: 📈 در دنیای امروز، اهمیت تصمیمات به‌هنگام، سازگار با تغییرات، بهینه و استوار در برابر عدم‌قطعیت روز به روز بیشتر می‌شود. نگاه داده‌محور به مسائل و راه‌حل‌ها، قابلیت اطمینان هر تصمیم و سرعت انتخاب درست را بالاتر می‌برد. اگر به آشنایی با نقش تصمیم‌گیری داده‌محور در دنیای امروز، هوش مصنوعی، بازارهای مالی و تحقیق در عملیات کاربردی علاقه‌مند هستید، 🗓 دوشنبه ۵ آذرماه ساعت ۱۳ در آمفی‌تئاتر شهید شهبازی دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران منتظر شما هستیم! 🏷 ثبت‌نام رایگان (حضوری یا آنلاین) https://evnd.co/QkDLY 🆔 @Pishvaee_ir

🔰 مرکز نوآوری دانشگاه امام صادق علیه‌السلام برگزار می‌کند: 🔰 راهینو: راهی‌نو در حکمرانی سلسله جلسات بررسی تجارب نوآوری در بخش عمومی با راهبری دکتر بابک حمیدیا 💠 میهمان نشست دوم: دکتر میرسامان پیشوایی رییس سازمان ملی بهره‌وری ⏰ زمان: دوشنبه ۵ آذر، ساعت ۱۹ 📍 مکان: پل مدیریت، مرکز نوآوری دانشگاه امام صادق علیه‌السلام ثبت نام حضوری در ایوند: https://evand.com/events/psie2 ثبت نام مجازی در ایوند: https://evand.com/events/psie2e ➖➖➖➖➖➖➖ 🧩 مرکز نوآوری دانشگاه امام صادق علیه‌السلام @innovationisu https://innovationisu.ir/ 🆔 @Pishvaee_ir

❓ رشد اخیر بهره‌وری ناشی از رشد کدام بخش‌ها بوده است؟ ⭕️ بعد از اینکه در دهه 90 رشد اقتصادی یا همان رشد تولید ناخالص داخلی ایران با افت قابل توجه به طور متوسط به زیر یک درصد رسید، در سه سال گذشته (1400-1402) رشد این شاخص بهبود یافته و به طور متوسط عدد چهار و نیم درصد را ثبت کرد. در این بازه زمانی 77 درصد از رشد اقتصادی از محل بهره‌وری و 23 درصد باقی‌مانده هم از محل رشد نیروی کار و سرمایه تحقق یافته است. ⭕️ اخیراً در برخی تحلیل‌های رسمی و غیررسمی که در مورد رشد بهره‌وری ارائه می‌شود این تصور غلط ارائه می‌شود که این رشد شاخص بهره‌وری عمدتاً ناشی از رشد فروش نفت و رونق حوزه خدمات بعد از دوران کرونا بوده است. هر چند که حتی اگر این دو گزاره درست می‌بودند به معنای فاقد ارزش بودن رشد حاصله نیست، لکن محاسبات مربوط به سهم رشد بهره‌وری بخش‌های اقتصادی تناسب چندانی با این مدعا ندارد. ⭕️ همانطور که در نمودار بالا نمایش داده شده است، با اختلاف قابل توجه بیشترین سهم را در رشد بهره‌وری بخش صنعت ایفا کرده است. حوزه نفت و گاز و کشاورزی هم بعد از صنعت دارای بالاترین سهم هستند. برای انجام این محاسبه رشد بهره‌وری هر بخش و سهم آن در تولید ناخالص داخلی کشور مد نظر قرار گرفته است. ساختمان تنها بخشی است که در این مدت نقش منفی (کاهشی) در رشد بهره‌وری ایفا کرده است. ⭕️ برای ادامه رشد بهره‌وری در سال‌های آینده باید دولت نسبت به اجرای تکالیف برنامه هفتم در استقرار نظام ملی بهره‌وری و ایجاد انگیزه برای افزایش مشارکت بخش خصوصی در حرکت ملی بهره‌وری با اهتمام بیشتری داشته باشد. 🆔 @Pishvaee_ir

🔻 رشد اقتصادی مبتنی بر بهره‌وری؛ هدفی فراموش شده در بودجه ۱۴۰۴ 🏮 علی‌رغم اینکه در بند اول سیاست‌های کلی #برنامه_هفتم، رهبر معظم انقلاب رشد اقتصادی مبتنی بر #بهره‌وری را «هدف کلی و اولویت اصلی» برنامه عنوان کرده‌اند، لایحه #بودجه_1404 به طور کلی این موضوع را نادیده گرفته و هیچ بندی متناسب با این هدف دیده نمی‌شود. 🏮 به نظر می‌رسد این لایحه به عنوان دومین برش از برنامه هفتم کمترین تطابق را با احکام و تکالیف برنامه هفتم به خصوص در حوزه رشد اقتصادی پایدار داشته و به دلیل استقراض قابل توجه محرک موتور تورم در کشور خواهد بود. 📖 یادداشت کامل: B2n.ir/w00641 🆔 @Pishvaee_ir