. 🇮🇷 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ 🇮🇷 🔏 تدبر در قرآن 🔏 @pshrmq 📕 تدبر سوره‌ی قریش 📕 📝 این سوره، صد و ششمین سوره قرآن کریم می‌باشد. 📜 گام اول : قرائت و ترجمه سوره 📝 بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ به نام خداوند بخشنده و مهربان 📝 لإیلافِ قُرَیْشٍ ﴿١﴾ (كیفر لشكر فیل‏ سواران) بخاطر این بود كه قریش (به این سرزمین مقدس) الفت گیرند (و زمینه ظهور پیامبر فراهم شود)! (۱) 📝 إِیلافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ وَالصَّیْفِ ﴿٢﴾ الفت آنها در سفرهاى زمستانه و تابستانه (و بخاطر این الفت به آن بازگردند)! (۲) 📝 فَلْیَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَیْتِ ﴿٣﴾ پس (بشكرانه این نعمت بزرگ) باید پروردگار این خانه را عبادت كنند، (۳) 📝 الَّذِی أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ ﴿٤﴾ همان كس كه آنها را از گرسنگى نجات داد و از ترس و ناامنى ایمن ساخت. (۴) 📜 گام دوم تفهم ساختار سوره 📝 سوره مبارکه‌ی قریش از یک سیاق تشکیل شده است و چهار آیه آن در دو دسته قرار می‌گیرند. 📖 دسته اول : (آیات ۱ و ۲) 📝 آیات یک و دو که در هر دو، واژه «ایلاف» تکرار شده است. 📖 دسته دوم (آیات ۳ و ۴) 📝 آیات سه و چهارند. آیات این دسته با حرف عطف "فاء" در «فَلْیَعْبُدُوا» با آیات دسته اول در ارتباط اند. آیه چهارم، توصیف «رَبَّ» در آیه سوم است. 📜 گام سوم : تفهم کلمه‌ها و جمله‌های مشکل 📝 «إِیلافْ» : "اءلف" جمع کردن و الفت دادن. 📜 گام چهارم : تفهم جهت هدایتی سوره 📝 با توجه به ساختار آیات سوره، تفهم جهت هدایتی سوره نیز این‌گونه انجام می‌شود : 📝 در زمان بعثت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه و‌آله‌ وسلم قریشیان ساکنان اصلی سرزمین مکه به شمار می‌آمدند. 📝 مکه نه برای کشاورزی مساعد بود و نه برای دامداری. 📝 خداوند متعال به قریشیان نعمت‌های اجتماعی همچون الفت و صمیمیت درون قبیله‌ای و الفت با قبایل دیگر و نعمت عزت و شرف به سبب وجود خانه‌ی خدا و نعمت اقتصادی و نعمت امنیت، عطا فرموده بود. 📝 ولی آن‌ها به جای عبادت خداوند متعالی، به عبادت بت‌ها روی آورده و ناسپاسی را به جایی رساندند که خانه‌ی کعبه که قداست داشت و مایه‌ی عزت قریش شده بود را به بت خانه تبدیل کردند. 📝 در چنین فضایی سوره‌ی قریش با یادآوری نعمت‌های ویژه‌ای که به قریشیان داده شده بود، نازل شد و آن‌ها را به شکرگزاری و عبادت پروردگار خانه‌ی کعبه، امر کرد. 📝 سوره به منظور دعوت به توحید در عبودیت اجتماعی پروردگار به دنبال ربوبیتش و اعطای نعمت‌های اجتماعی، این‌گونه آغاز می‌شود : 📖 ۱. نعمت وحدت و صمیمیت (آیات ۱ و ۲) 📝 همه‌ی آیات این سوره، از نظر معنایی به هم پیوسته‌اند. 📝 آیه نخست، جار و مجرور است : «لإیلافِ قُرَیْش» و چون جار و مجرور معنای کاملی ندارد، برای انس و الفت قریش، نیازمند متعلق است که با آن معنایش کامل می‌گردد و آن متعلق را باید در خود سوره جستجو کرد. 📝 با نگاه سیاقی و مقایسه‌ای به سوره، مشخص می‌شود که با فعل امر «فَلْیَعْبُدُوا» در آیه‌ی سوم، معنا کامل می‌شود. 📝 قوم قریش به خاطر انس و الفتی که پروردگار در میان‌شان به وجود آورده است، باید او را عبادت کنند. 📝 تکرار واژه‌ی «إیلافِ» در «إِیلافِهِمْ»، از یک سو نشان دهنده‌ی کثرت الفت است و از سوی دیگر، بیانگر این مطلب است که محتوای آیه‌ی دوم با آیه‌ی اول، متفاوت است. 📝 زیرا این آیه بیانگر الفت بیرونی قریش یعنی صمیمیت آنان با دیگر قبایل، در کوچ‌های زمستانی و تابستانی است : «إِیلافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ وَالصَّیْف» 📝 و آیه‌ی اول به صمیمیت درون قبیله‌ای ایشان اشاره دارد. 📖 ۲. نعمت عزت و شرف، نعمت اقتصادی، نعمت امنیت (آیات ۳ و ۴) 📝 عقل سلیم و فطرت انسانی حکم می‌کرد که قریشیان به پاس این همه ناز و نعمت که به برکت خانه‌ی کعبه نصیبشان شده بود، لحظه‌ای از عبادت منعم خویش فروگذار نکند. 📝 لذا خداوند در آیه‌ی سوم، به قریش امر می‌کند که به خاطر نعمت الفت درون قبیله‌ای و بیرونی و نیز نعمت عزت و شرف که به سبب وجود خانه‌ی کعبه، به قریشیان هدیه شده بود، پروردگار خویش را عبادت کنند : «فَلْیَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَیْتِ» 📝 آیه‌ی پایانی از یک سو، «رَبَّ» در آیه‌ی سوم را توصیف می‌کند و از سوی دیگر دو نعمت دیگری را که پروردگار خانه‌ی کعبه، به قریش ارزانی داشته است را یادآور می‌شود. 📝 یکی نعمت غذا و نجات از گرسنگی : «الَّذِی أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ» و دیگری نعمت امنیت از هرچه موجب ترس است : «وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْف» 📝 تعبیر «مِنْ جُوعٍ» و «مِنْ خَوْف» بیان می‌کنند که موقعیتی فراگیر از گرسنگی و ناامنی در آن زمان و مکان وجود داشته است. 📝 که پروردگار با منت نهادن بر آنان، در شرایط گرسنگی آنان را سیر و در فضای ناامنی آنان را امنیت بخشید.

. 📜 نتیجه : 📝 خداوند متعال با نزول این سوره نعمت‌های ویژه‌ای را که به قوم قریش داده شده بود به آن‌ها یادآوری می‌کند. 📝 نعمت انس و الفت درون قبیله‌ای قریش، نعمت انس و الفت آنها با قبایل دیگر، نعمت عزت و شرف، نعمت اقتصادی و نجات از گرسنگی، نعمت امنیت. 📝 نعمت‌های یاد شده همه موهباتی اجتماعی‌اند تا در مقابل آنها قریش از خواب غفلت بیدار شوند و به جهت شکرگزاری، پروردگار خانه‌ی کعبه را عبادت کنند که همه‌ی این نعمت‌ها را از او دارند. 📝 با توجه به اینکه با آیه‌ی سوم، معنای آیه‌ی نخست تکمیل گردید و آیه‌ی چهارم، وصف «رب» در این آیه است، آیه‌ی سوم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. 📝 لذا جهت هدایتی سوره «دعوت به عبادت جمعی پروردگار به جهت شکرگزاری نعمت‌های اجتماعی» است. 📚 ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی. 📚 درس‌نامه روش تدبر، حجت‌الاسلام محمدحسین الهی‌زاده. 🌺 ادامه دارد... ✅ برداشت و نشر مطالب کانال جامع شهید محمدی قرقی، با ذکر صلوات آزاد می‌باشد. 💐 اَلـلَّـهــُمَّ صـَـلِّ عَـلَـى مُـحَـمــَّدٍ وَ آلِ مُـحَـمــَّدٍ وَ عَـجِّـلْ فَرَجَــهُمْ 💐 🌷برای مشاهده یکپارچه و کامل تدبر در قرآن به وبسایت شهید محمدی قرقی مراجعه نمایید. http://pshrmq.blog.ir/1396/05/04 ☀️ كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ ☀️ @pshrmq‌‌

🔖 تدبر در سوره قریش @pshrmq

🎥 چرا نام این سرلشکر دوره پهلوی در کتاب‌ها نیست؟ @pshrmq

📼 چهار دعای کوتاه... 🎙️حجت‌الاسلام فرحزاد @pshrmq

📹 داستانی جالب درباره‌ی حساب و کتاب اعمال در قیامت... 🎙استاد قرائتی @pshrmq

📝 سخن نوشت | هم درون خود و هم جامعه ▪️حجت‌الاسلام صفایی‌بوشهری @pshrmq

📹 صبر به بلا، داستان پیامبر و سلمان... 🎙حجت‌الاسلام عالی @pshrmq

. 🇮🇷 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ 🇮🇷 🔏 تدبر در قرآن 🔏 @pshrmq 📕 تدبر سوره‌ی عصر 📕 📝 این سوره، صد و سومین سوره قرآن کریم می‌باشد. 📜 گام اول : قرائت و ترجمه سوره 📝 بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ به نام خداوند بخشنده و مهربان 📝 وَالْعَصْرِ ﴿١﴾ به عصر سوگند، (۱) 📝 إِنَّ الإنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ ﴿٢﴾ كه انسان‌ها همه در زیانند. (۲) 📝 إِلا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿٣﴾ مگر كسانى كه ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏‌اند، و یكدیگر را به حق سفارش كرده و یكدیگر را به شكیبایى و استقامت توصیه نموده‌اند! (۳) 📜 گام دوم تفهم ساختار سوره 📝 هر سه آیه سوره مبارکه‌ی العصر یک سیاق تشکیل می‌دهند. 📝 آیه‌ی اول قسم است و آیه دوم جواب قسم و آیه‌ی سوم، استثنایی از حکم آیه‌ی قبلی است. 📜 گام سوم : تفهم کلمه‌ها و جمله‌های مشکل 📝 «خُسْرٍ» : زیان کردن. 📜 گام چهارم : تفهم جهت هدایتی سوره 📝 با توجه به ساختار آیات سوره عصر، جهت هدایتی سوره نیز این‌گونه انجام می‌شود : 📝 در جهان بینی اسلامی، دنیا به مثابه‌ی بازاری است که در آن، توشه‌ی آخرت تجارت می‌شود و سرمایه‌ی انسان در این تجارت خانه، عمر اوست که لحظه به لحظه و با گذشت زمان، از آن کاسته می‌شود. 📝 و هرکس ایمان آورد و عمل صالح بیشتری انجام دهد در این تجارت موفق‌تر است. 📝 خداوند متعال در این سوره، ضمن اعلام خسران انسان در گذر زمان، راه نجات از خسران را نیز بیان می‌فرماید. 📖 ۱. اعلام خسران حتمی انسان، به اقتضای گذر زمان (آیات ۱و ۲) سوره با سوگند به عصر، زمانی که روز رو به پایان است، آغاز شده است : «وَالْعَصْرِ» 📝 در جواب قسم که اصل سخن نیز محسوب می‌شود، حقیقت مهم خسران و زیان انسان‌ها با تاکید هرچه بیشتر بیان شده است : «إِنَّ الإنْسَانَ لَفِی خُسْر» 📝 وجود "ال" در «الإنْسَانَ» گویای این است که این خسران (باختن اصل سرمایه) شامل حال همه است و هیچ انسانی از آن، راه گریزی ندارد. 📝 این نکته با شش تاکید همراه گردیده است : ۱. آمدن قسم که برای تاکید است : «وَالْعَصْرِ» ۲. وجود حرف «إِنَّ» ۳. اضافه شدن لام تاکید بر سر خبر : «لَفِی خُسْر» ۴. آمدن "فی" در «لَفِی خُسْر»، حالت غرق بودن در خسران را می‌رساند. ۵. آمدن تنوین تنکیر در «خُسْر» برای نشان دادن بزرگی و خطرناک بودن خسران است. ۶. اسمیه بودن جمله‌ی «إِنَّ الإنْسَانَ لَفِی خُسْر»، نسبت به جمله‌ی فعلیه از تاکید بیشتری برخوردار است. 📝 این همه تاکید برای پاسخ به تردیدهایی است که در آن زمان وجود داشته است. 📝 اینکه خسرانی در میان نیست و بدون ایمان و عمل صالح، هیچ مشکلی برای زندگی ابدی انسان به وجود نمی‌آید. 📝 در تبیین ارتباط قسم و جواب قسم باید گفت همان‌گونه که عصر، زمان رو به پایان روز را به ما اعلام می‌کند، هشدار می‌دهد که از عمرت ای انسان کاسته شد. 📝 مواظب باش به غفلت نگذرانی، فرصت‌ها از دست می‌رود. 📝 چطور یخ فروشی که یخ‌هایش آب شده و آنها را نفروخته است، می‌گوید سرمایه‌ام را از دست دادم، عمر انسان هم که سرمایه‌ی اوست، همین‌گونه از آن کاسته می‌شود. 📝 اگر آن را در غیر مسیر بندگی خدا خرجش کنیم، باختن آن و خسران است. 📖 ۲. راه نجات از خسران، ایمان علمی و عملی فردی و اجتناعی است (آیه ۳) 📝 راه نجات از این خسران گریبان‌گیر این است که باید اهل ایمان و عمل صالح و تواصی به حق و صبر بود، زیرا تنها این گروه، از آن مستثنی هستند : «إِلا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ». 📝 در این الگو، هم به جنبه‌های فردی دین و هم به جنبه‌های اجتماعی آن اشاره شده است. 📝 ایمان و عمل صالح، ایمان فردی را شامل می‌شود که جمع دارای "ال" : «الصَّالِحَاتِ» افاده‌ی عموم داشته و شامل همه‌ی اعمال صالح می‌شود. 📝 منظور از توصیه کردن به حق و صبر نیز ایمان جمعی است، چون «تَوَاصَوْا» از باب "تفاعل" است که معنای این باب، مشارکت و طرفینی بودن کار می‌باشد. 📝 لذا با توجه به کنار هم آمدن این دو بعد دین و عطفشان به یکدیگر، می‌توان گفت که تا دینمان را اجتماعی نکرده‌ایم، هنوز در خسرانیم. 📝 همچنین تواصی به حق، از امر به معروف و نهی از منکر در حیطه‌ی فقه و احکام، وسیع‌تر است و شامل اعتقادات نیز می‌شود.