🔰پذیرایی از زائران و دعوای هاشمی-اموی | دوم
🔷 سپس هم هاشم و هم امیه به این نتیجه رسیدند پذیرایی و خرج کردن برای مردم کارکردهایی دارد که عرب بدانها بسیار مشتاق است. مانند شهرت و یاد شدن به کرامت و بزرگی و البته قدرتی که در پس پردهی این اعتبار اجتماعی به دست میآید. این کارکرد بسیار انگیزهبخش بود و میتوانست عرب را به کنش در این راه وادارد.
🔸جالب آنکه بعد از این ماجراها، هم امیه و هم هاشم تصمیم گرفتند برخی مناصب مهم مرتبط با حج و زیارت کعبه را از بنیعبدالدار گرفته و خود عهدهدار آن شوند. مناصبی مانند پذیرایی (رفادت) و آبرسانی (سقایت). مذاکرات دراینباره شروع شد ولی کار آنقدر بالا گرفت که نزدیک بود میان قبایل همپیمان عرب جنگی وسیع درگیرد (ر.ک به ماجرای: حلفالمطیبین و لعقهالدم).
🔹جالبتر اینکه تمامی این خدمات را هم رایگان در اختیار زائران قرار میدادند و برای چنین امر ظاهرا بدون سود و پر ضرر، در آستانهی یک درگیری و جنگ خونین بودند. آیا این سوالانگیز نیست؟
شبیه این وضعیت در روزگار کنونی بارها به چشم خورده و نمونههایی از آن در اربعین قابل مشاهده است.
🔸از سوی دیگر چون لازمه ریاست بر قبیله بیعت افراد و همراهی بدنه بود، مردم قبیله با کسی همراه میشدند که توانایی ریاست را داشته باشد. توانایی مالی هم یکی از معیارهای ریاست بود چرا که رئیس قبیله در بسیاری موارد باید جور بیپولی اهالی قبیله را میکشید و یا دست به هزینههای گزاف میزد. یکی از نشانههای توانمندی مالی هم پذیرایی از زائران بود. اگر کسی میتوانست اینجا خودی نشان دهد، خودبهخود کاندیدای ریاست قبیله میشد و یا در صف ریشسفیدان تصمیمساز و تصمیمگیر قرار میگرفت. اینگونه ثروت و قدرت در نسبت با هم رشد میکردند.
🔹بافت عشیرهای و قبیلهای در میان عرب هنوز در موارد قابل توجهی از این فرمول تبعیت میکند. هرچند در میان شیعیان انگیزههای خالصانه مذهبی و قربت به امام بسیار پررنگ شده اما نمیتوان خدمترسانی با انگیزههای مسابقهی عشیرهای و قبیلهای را نادیده گرفت.
🔸شاید در وقتی دیگر بتوان به برخی نمونههای عینی مانند کنشهای امثال مقتدیصدر از این زاویه پرداخت و نشان داد که کرامت و سخاوت عرب چگونه در مواردی به ابزار تبدیل شده ولو نتوان اصل این مواساه و اخوت با انگیزههای الهی را در موارد بسیار زیادی نادیده گرفت.
🔹شاید این سوال ذهن بسیاری را به خود درگیر کند که چطور همین افراد اهل جود و کَرَم، یکروز بعد اربعین به صورت عجیبی تغییر رفتار داده، بهگونهای که گویا با غروب اربعین سوت پایان کارناوال پذیرایی و رفادت به صدا درمیآید و بازی در نظرشان تمام میشود؟!
🔸آیا جمعیتی که یک رفتار کریمانه را روزها و سالها تمرین میکنند، نباید این رفتار در آنها به ملکه اخلاقی تبدیل شود؟ و البته سوالات جدیتری که میتواند با دقت بیشتری رفادت و سقایت در اربعین را کاویده و در مواردی مانع از خیالبافی و از آن مهمتر خودتحقیری شود!
🔺در پایان باز بر این نکته تأکید میشود که هدف این متن نادیدهانگاشتن کرامت بخش مهمی از شیعیان عراق و زحمات بیدریغ آنها نیست. فقط تذکری بود برای برحذر ماندن از ذوقزدگی منجر به تحلیلهای غلط ذیل برچسبهای #تمدنی .
🆔 @Qasas_school