eitaa logo
مدرسه تاریخ‌اندیشی قصص
1.3هزار دنبال‌کننده
347 عکس
36 ویدیو
12 فایل
اینجا کانال مدرسه تاریخ‌اندیشی قصص است؛ محلی برای اندیشیدن در مقیاس تاریخ، با کمک قصه‌ها. + برای ارتباط با ما: 🆔 @sayyed_meysam
مشاهده در ایتا
دانلود
🔰 روزهای پر حادثه| پیش از رحلت پیامبر 1⃣ تخلف از سپاه اسامه با پوشش دلسوزی 🔴 حدود ۱۵تا۲۰ روز قبل از رحلت، نشانه‌های بیماری در پیامبر اکرم شدت گرفت. تب شدید و سردرد و بی‌حالی بر جسم مبارک حضرت عارض شده و لاجرم پیامبر را در بیشتر ساعات روز در بستر می‌انداخت. 🚩در همین روزها پیامبر سپاهی را آماده رفتن به نبرد با رومیان کرد و به همه دستور داد خود را بدون فوت وقت به سپاه معرفی نموده و آماده اعزام شوند. فرماندهی سپاه را هم به جوانی ۱۸ساله به نام اسامه‌بن‌زید سپرد و به او فرمود در منطقه‌ای بیرون مدینه به نام "جُرف" اردو بزند و مهیای رفتن شود. ♻️ اعزام صحابه اعم از مهاجران و انصار همراه با سپاه اسامه، سیاستی بود از سوی پیامبر برای خالی کردن مدینه از وجود افرادی که چشم طمعی به جانشینی پیامبر داشتند. مدینه در نبود این افراد با کمال آرامش مراحل انتقال قدرت را از پیامبر به جانشین ویژه و اعلامی یعنی علی‌بن‌ابی‌طالب طی می‌کرد. ⚠️همین موضوع هم خطری بود برای برخی از صحابه. لذا تمایلی به رفتن از مدینه نداشته و در پیوستن به سپاه تعلل می‌ورزیدند. 📜در روایت آمده: در اردوگاه نظامی "جُرف"، ابوبکر و عمر و ابوعبیده، سراغ اسامه رفتند و در خلوتی به او گفتند: ما نباید مدینه را خالی بگذاریم آن هم در زمانی که حضور ما ضرورت دارد. اسامه پرسید: ماندن شما در مدینه چه ضرورتی دارد؟ گفتند: حال وخیم پیامبر نشانه‌ای است بر رحلت او در روزهای آینده. ما باید در مدینه حاضر باشیم تا در صورت رحلت، درباره جانشینی تصمیم بگیریم و نگذاریم جامعه به انحطاط کشیده شود. 🚫این ژست دلسوزانه که مدعی است مصلحت اسلام و مسلمین را از پیامبر بهتر می‌داند، در مورد دیگری نیز از زبان خود عمربن‌خطاب در تاریخ ثبت شده. 📜 روزی عمر به ابن‌عباس می‌گوید: رسول خدا بعضی اوقات به کنایه می‌خواست بفهماند بعد از خودش، علی‌بن‌ابی‌طالب جانشین است. اما اقوالی که نه حجتی بود و نه برطرف کننده بهانه.. و چه بسا گاهی اوقات پیامبر به‌خاطر علاقه‌ای که به علی داشت از حق منحرف می‌شد. سپس عمر به ماجرای مکتوب کردن وصیت پیامبر (مشهور به دوات و کاغذ) اشاره کرده و می‌گوید: پیامبر در زمان بیمارى‌اش خواست که علی را جانشین خود کند؛ امّا من از ترس وقوع فتنه و براى نشر اسلام، مانع شدم. پس، پیامبر خدا مقصود قلبى‌ام را دانست و خوددارى کرد و خداوند، جز از اجراى آنچه خود مقدّر و حتمى کرده، امتناع دارد. 🔺این تفکرات و تمایلات، کنش‌هایی را رقم زد که تمام تاریخ را متأثر نمود. به زودی بیشتر از آن خواهیم گفت! 📚شرح ابن‌ابی‌الحدید؛ ج۱۲؛ صص20 و 21؛ بحار الانوار؛ ج۲۸؛ ص۱۰۸. 🆔 @Qasas_school
🔰 روزهای پر حادثه| پیش از رحلت پیامبر 2⃣ سرپیچی از دستور و عدم بازداشت 🔴 تخلف برخی صحابه از دستور پیامبر مبنی بر پیوستن به سپاه با بهانه‌های مختلفی صورت گرفت. از جمله آنکه در جرف برخی به دلیل کمی سن و سال اسامه، سعی در راه‌اندازی جدال داشتند تا به مدینه برگردند. شیخ مفید در میان معترضان به دو نام مهم اشاره می‌کند: ابوبکر و عمر! ⚫️ در همین حین اخبار مدینه توسط عایشه مرتب به ابوبکر و عمر می‌رسید. در روایتی آمده: «ابوبکر و عمر قاصدی نزد عایشه فرستادند تا اخبار مدینه را پی بگیرند. عایشه به قاصد گفت: بگو حال پیامبر رو به وخامت گذاشته. اما هنوز در قید حیات است. نوبه‌نو اخبار را به شما خواهم رساند.» 🔴 یک روز مانده به رحلت پیامبر، شدت تب پیامبر بسیار زیاد شد. عایشه فوری غلامی به نام صُهیب را به منطقه جرف فرستاد تا به پدرش ابوبکر بگوید این نشانه‌های پایان یافتن عمر رسول خداست. دیگر امیدی به بهبودی حضرت نیست. تو و عُمَر و ابوعبیده و هرکس هم‌نظر با شماست، شبانه و مخفیانه به مدینه برگردید. این افراد سپاه اسامه را رها کرده و شبانه و مخفیانه خود را به مدینه رساندند. ⚫️ باز در روایت آمده که پیامبر در همان شب از خواب بیدار شد و فرمود: «لَقَدْ طَرَقَ لَيْلَتَنَا هَذِهِ الْمَدِينَةَ شَرٌّ عَظِيم» امشب شرّ عظیمی وارد مدینه شد. اطرافیان پرسیدند: کدام شرّ عظیم؟ حضرت فرمود: آنها که از دستور من سرپیچی کرده و با ترک سپاه اسامه به مدینه آمده‌اند. ⁉️ شاید یک سوال مهم این باشد که چرا پیامبر درحالیکه حاکم مدینه و دارای قدرت بود، دستور به بازداشت متخلفان نداد؟ مگر نه این است که حضرت بارها فرمانی حکومتی برای حضور در سپاه اسامه صادر کردند و حتی در همین روزهای بیماری، شدت تب را با آب زیاد کاستند و به مسجد رفته و خطبه عمومی خواندند و دستور اکید دادند برای پیوستن به اردوی نظامی جرف. چرا حضرت، افرادی که به طور واضح با این دستور مخالفت کردند را بازداشت نکرد؟ ⚫️ دو احتمال وجود دارد: الف) تیمی که برای بعد از رحلت پیامبر برنامه‌ریزی و توطئه فراوان کرده و حتی طبق برخی نقل‌ها در تدارک سوءقصد به جان پیامبر در دو مورد به صورت جدی برآمدند و در ماجرای تقاضای پیامبر برای مکتوب کردن وصیت علنا به رسول خدا هذیان‌گویی نسبت داده و اجازه نوشتن ندادند، حتما در صورت صدور حکم بازداشت سناریوهای خطرناک‌تری را پیاده می‌کردند و کار را به جنگ داخلی در روزهای پایانی عمر پیامبر می‌رساندند. ب) احتمال دوم مرتبط با مشی رسول خدا در دوران رسالت خویش است. حضرت نه یک فرمانروای استیلاگر که یک پیامبر روشنگر بود و در مدل حکمرانی خویش همواره سعی داشت با روشنگری مردم را به میدان مواجهه و سیاست‌ورزی بیاورد. چنانچه پیش از این منافقان در جنگ با کفار و مشرکان ترک میدان کرده و با آوردن بهانه در مدینه ماندند و بازداشت نشدند. به عنوان نمونه جد بن قیس را می‌توان نام برد که طبق گفته مفسران آیات ۴۱تا۵۲ سوره توبه درباره آنها نازل شد. 🔺با این حال احتمال سومی نیز وجود دارد که گویی پیامبر را در موقعیت پلنB قرار می‌داد. دراین‌باره خواهیم گفت ان‌شالله. 📚 بلاذری، ج۲، ص۱۱۵؛ واقدی، المغازی،۱۹۶۶م، ج۳، ص۱۱۱۸؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۹۶۷م، ج۳، ۱۸۶؛ مفید، الإرشاد، ۱۳۸۰ش، ص۱۶۹؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۱-۲۲؛ ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۴، ص۱۰۶۴؛ ابن منیع، محمد بن سعد، طبقات الکبری، ج۲، ص۱۴۶؛ بحار الانوار؛ ج۲۸؛ ص۱۰۸؛ السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۶؛ جامع البیان، ج۱۰، ص۱۰۴؛ تفسیر قمی، ج۱، ص۲۹۰-۲۹۴؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۷. 🆔 @Qasas_school
🔰روزهای پرحادثه| پیش از رحلت پیامبر 3⃣ رؤیای حکومت بوزینه‌ها 📌 و إِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلاَّ فِتْنَةً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي القُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلاَّ طُغْيَانًا كَبِيرًا ﴿اسراء/۶۰﴾ ▪️پیامبر در رؤيا دید که بوزینه‌هایی از منبر او بالا می‌روند. تأویل آن طبق روایات این بود که بنی‌امیه به عنوان بر فراز منبر رسول خدا خواهند نشست. ▪️از آنجایی که اسلام دینی کنج معابد نبود و بر تمام صحنه‌های زندگی حکم می‌راند و به دیگر سخن اسلام چیزی نبود جز حکومت که «الاسلام هو الحکومه»، نشستن بر منبر رسول خدا یعنی دست یازیدن به حکومت. ▪️این رؤیا تصویری بود از آینده‌ی مسیری که جامعه اسلامی داشت آن را طی می‌کرد. البته در صورت تغییر ریل تغییر و دگرگونی مسیر، حکومت هزارماهه‌ی شجره‌ی ملعونه نیز به بار نمی‌نشست. 🔴 با این مقدمه می‌توان گفت دو طرح الف و ب یا دو نقشه‌ی A و B، پیش پای پیامبر بود. طرح الف همانی است که خدا دستورش را داد و پیامبر در غدیر اعلامش کرد. یعنی جانشینی و ولایت علی بعد از نبی و نیافتادن امور به دست شجره ملعونه یا همان بنی‌امیه و بنی‌مغیره. طرح ب هم در صورتی پدید می‌آمد که مردم بعد از آنکه در راه مدینه‌النبیّ بسیار کوشیدند، به هر دلیلی اقبالی به مدینه‌الوصیّ نداشته باشند. آن‌گاه رسول خدا بایستی طرحی می‌ریخت تا پیش از تحکیم پایه‌های اسلام در مدینه، جاهلیت عرب در ردای امویان باز نگردد و جامعه پس از یک انقلاب روبه جلو، به گذشته‌ی تباه و سیاه ارتجاع نکند. (آل‌عمران/۱۴۴) چرا که در لسان روایات رسیده از اهل سنت و شیعه، بنی‌امیه بزرگ‌ترین خطر و به تعبیری شیطان اکبر دوران بوده است. ⚫️ اینجاست که با پدیدار شدن نشانه‌های رویگردانی مردم از طرح الف، گریزی از طرح ب نبود. از جمله نشانه‌های رویگردانی هم می‌توان به عدم برخورد جدی عوام و خواص با متخلفان یا عدم حمایت آنها از تصمیم پیامبر برای مکتوب کردن وصیت و... نام برد. ادامه در پست بعد👇 🆔 @Qasas_school
🔰 روزهای پرحادثه| پیش از رحلت پیامبر 4⃣ دوگانه‌ی شجره‌ی ملعونه و اصحاب صحیفه‌ی ملعونه 🔺از سوی دیگر علاوه بر بنی‌امیه و شجره‌ی ملعونه، جریان دیگری از میان صحابه و مهاجران در سودای رسیدن به قدرت بود. جریانی که بنابر روایاتی میان خود عهدی بسته بودند تا بعد از نبی، علی به قدرت نرسد و در میان شیعیان معروف شدند به اصحاب . ▪️این جریان اقداماتی برای قتل پیامبر هم مرتکب شده و هرگز بعید نبود که در صورت نرسیدن به قدرت، برای قتل علی و اهل‌بیت توطئه کنند. ▪️اینجا پیامبر مطابق آیه‌ی سوم از سوره تحریم، رازی را برای حفصه دختر عمربن‌خطاب فاش کرد و به او تاکید کرد آن را به دیگران نگوید. اما حفصه آن را به عایشه و پدرش لو داد. ⁉️ اکنون دو سوال پیش روی ماست: آن راز چه بود و چرا پیامبر با آنکه می‌دانست حفصه راز نگه‌دار نیست، آن را برای حفصه فاش کرد؟ ▪️در روایتی آمده محتوای راز خبر از به قدرت رسیدن ابوبکر و عمر می‌داده. پیامبر آن را به حفصه گفت تا او به صورت مخفیانه به گوش آنها برساند و اگر توطئه قتل علی و اهل‌بیت در میان است، از آن صرف نظر کنند. ▪️سپس ادامه آیه به تهدیدی عجیب می‌پردازد تا ضمن وعده، وعید هم داده باشد. بدین بیان که اگر دست از نقشه‌های شوم خود برندارید و توبه نکنید، خداوند و ملائکه و صالح‌المومنین علیه شما اقدام خواهند کرد. (تحریم/۳) ▪️اینگونه حفصه با افشای راز، در زمین پیامبر بازی کرد و در یک سطح بالاتر، ابوبکر و عمر نیز طرح ب یا نقشه B پیامبر را اجرا کردند. آنها درواقع به قدرت رسیدن شجره ملعونه را به تاخیر انداختند و پیامبر اینگونه برای علی و اهل‌بیت زمان خرید. ▪️به دیگر سخن پیامبر با هویدا شدن علائم عدم همراهی مردم با علی و عدم پشتیبانی جامعه از طرح غدیر، باید هم‌زمان دو کار می‌کرد. اول آنکه از تلاش برای زمینه‌سازی در راستای ولایت فروگذار نکند و دوم آنکه برای احتمالات دیگر برنامه بریزد. ▪️در نتیجه رسول خدا مخیر بود میان شجره ملعونه و اصحاب صحیفه ملعونه یکی را نماید. امری که متعال است برای امتحان و آزمایش: «فِتْنَةً لِّلنَّاسِ». ▪️پس حضرت امداد صحیفه ملعونه را در دستور کار قرار داد که: كُلًّا نُمِدُّ هَٰؤُلَاءِ وَهَٰؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّكَ ۚ وَمَا كَانَ عَطَاءُ رَبِّكَ مَحْظُورًا (اسراء/۲۰) 🔺حال بهتر می‌توان فهمید که چرا پیامبر متخلفان را بازداشت نکرد!! 📚 تفسیر الرازی (التفسیر الکبیر)، ج۲۰، ص۲۳۶؛ تفسیر روح المعانی (تفسیر الآلوسی)، ج۱۵، ص۱۰۷؛ تفسیر القرآن الکریم (تفسیر السمعانی)، ج۳، ص۲۵۴؛ تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۸؛ صحیح بخاری، ج۴، ص۱۹۹، کتاب الفتن، باب ۳، ح ۳۶۰۴؛ صحیح مسلم، ج۴، ص۲۲۳۶، ح۲۹۱۷؛ نهج‌البلاغه، خ۹۳؛ تفسیر قمی، قمى، ج ۲، صص۳۷۵ و ۳۷۶؛ شیخ مفید، الفصول المختارة، ج۱، ص۲۳۲، سلیم بن قیس، اسرار آل محمد، ص۲۳۲؛ قمی، سفینة البحار، ج۵، ص۵۶؛ مجلسی، مرآةالعقول، ج۵، ص۵۵؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۲۸، ص۸۶. 🆔 @Qasas_school