نامه 71 نهج البلاغه: عزل کارگزار نالایق (نامه به منذر بن جارود عبدى، كه در فرماندارى خود خيانتى مرتكب شد). سرزنش از خيانت اقتصادى: پس از ياد خدا و درود، همانا شايستگى پدرت مرا نسبت به تو خوشبين، و گمان كردم همانند پدرت مى باشى،(1) و راه او راه مى روى. ناگهان به من خبر دادند، كه در هواپرستى چيزى فروگذار نكرده، و توشه اى براى آخرت خود باقى نگذاشته اى، دنياى خود را با تباه كردن آخرت آبادان مى كنى، و براى پيوستن با خويشاوندانت از دين خدا بريده اى. اگر آنچه به من گزارش رسيده، درست باشد، شتر خانه ات، و بند كفش تو، از تو با ارزش تر است، و كسى كه همانند تو باشد، نه لياقت پاسدارى از مرزهاى كشور را دارد، و نه مى تواند كارى را به انجام رساند، يا ارزش او بالا رود، يا شريك در امانت باشد يا از خيانتى دور ماند پس چون اين نامه به دست تو رسد، نزد من بيا. ان شاء اللّه. (منذر كسى است كه امير مؤمنان در باره او فرمود: آدم متكبّرى است، به دو جانب خود مى نگرد، و در دو جامه كه بر تن دارد مى خرامد، و پيوسته بر بند كفش خود مى دمد كه گردى بر آن ننشيند). _____________________________________________ (1). جارود پدر منذر در سال نهم هجرت خدمت پيامبر آمد و مسلمان شد، و فردى صالح و شايسته بود امام عليه السّلام او را والى استخر فارس كرد كه در سال 21 در جنگ‏هاى فارس شهيد شد. ◇◇◇◇◇◇◇ @Qassed www.qassed.ir

حکمت 41 نهج البلاغه: رابطه عقل و گفتار (حكمت 40 به گونه ديگرى نيز نقل شده). راه شناخت عاقل و احمق (اخلاقى): و درود خدا بر او، فرمود: قلب احمق در دهان او، و زبان عاقل در قلب او قرار دارد. ◇◇◇◇◇◇◇ @Qassed www.qassed.ir

حکمت 42 نهج البلاغه: بیمارى سبب ریزش گناهان بيمارى و پاك شدن گناهان (اخلاقى، معنوى): و به يكى از يارانش كه بيمار بود فرمود: خدا آنچه را كه از آن شكايت دارى (بيمارى) موجب كاستن گناهانت قرار داد، در بيمارى پاداشى نيست امّا گناهان را از بين مى برد، و آنها را چونان برگ پاييزى مى ريزد، و همانا پاداش در گفتار به زبان، و كردار با دست ها و قدم هاست، و خداى سبحان به خاطر نيّت راست، و درون پاك، هر كس از بندگانش را كه بخواهد وارد بهشت خواهد كرد. (مى گويم: راست گفت امام على عليه السّلام «درود خدا بر او باد» كه بيمارى پاداشى ندارد، بيمارى از چيزهائى است كه استحقاق عوض دارد، و عوض در برابر رفتار خداوند بزرگ است نسبت به بنده خود، در ناملايمات زندگى و بيمارى ها و همانند آنها، امّا اجر و پاداش در برابر كارى است كه بنده انجام مى دهد. پس بين اين دو تفاوت است كه امام عليه السّلام آن را با علم نافذ و رأى رساى خود، بيان فرمود). ◇◇◇◇◇◇◇ @Qassed www.qassed.ir

خطبه 228 نهج البلاغه: تمجید یکی از اصحاب (در تعريف سلمان فارسى كه قبل از پيدايش فتنه ها درگذشت).(1) ويژگى هاى سلمان فارسى: خدا او را در آنچه آزمايش كرد پاداش خير دهد، كه كجى ها را راست، و بيمارى ها را درمان، و سنّت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را به پاداشت، و فتنه ها را پشت سر گذاشت، با دامن پاك، و عيبى اندك، درگذشت، به نيكى هاى دنيا رسيده و از بدى هاى آن رهايى يافت، وظائف خود نسبت به پروردگارش را انجام داد، و چنانكه بايد از كيفر الهى مى ترسيد. خود رفت و مردم را پراكنده بر جاى گذاشت، كه نه گمراه، راه خويش شناخت، و نه هدايت شده به يقين رسيد. _______________________ (1). مرحوم شهرستانى نقل مى‏ كند كه در نسخه خطّى سيّد رضى(ره) كه دخترش خدمت عموى بزرگوار، سيّد مرتضى، آن را مى ‏آموخت، نام سلمان فارسى در ابتداى اين خطبه نوشته شده بود. و همين درست است، زيرا با بررسى ديگر خطبه‏ هاى نهج البلاغه، و شناخت تفكّرات امام عليه السّلام و بررسى صحيح زندگانى ياران امام عليه السّلام اين حقيقت روشن مى‏ شود كه شخص ياد شده بايد سلمان فارسى يا مالك اشتر باشد و ديگر احتمالاتى كه داده شده است با عصمت و اعتقادات امام عليه السّلام سازگار نيست. ◇◇◇◇◇◇◇ @Qassed www.qassed.ir

نامه 18 نهج البلاغه: نیکی و مدارا با مردم (نامه به فرماندار بصره عبد اللّه بن عباس در سال 36 هجرى پس از جنگ جمل). روش برخورد با مردم، (اخلاق اجتماعى): بدان، كه بصره امروز جايگاه شيطان، و كشتزار فتنه هاست. با مردم آن به نيكى رفتار كن، و گره وحشت را از دل هاى آنان بگشاى. بد رفتارى تو را با قبيله «بنى تميم» و خشونت با آنها را به من گزارش دادند، همانا «بنى تميم» مردانى نيرومندند كه هر گاه دلاورى از آنها غروب كرد، سلحشور ديگرى جاى آن درخشيد، و در نبرد، در جاهليّت و اسلام، كسى از آنها پيشى نگرفت. و همانا آنها با ما پيوند خويشاوندى، و قرابت و نزديكى دارند، كه صله رحم و پيوند با آنان پاداش، و گسستن پيوند با آنان كيفر الهى دارد. پس مدارا كن اى ابو العباس اميد است آنچه از دست و زبان تو از خوب و يا بد، جارى مى شود، خدا تو را بيامرزد، چرا كه من و تو در اينگونه از رفتارها شريكيم. سعى كن تا خوش بينى من نسبت به شما استوار باشد، و نظرم دگرگون نشود، با درود. ◇◇◇◇◇◇◇ @Qassed www.qassed.ir