💠 جمعه بازار بازاری بین بازار بزرگ و بازار کهنه ✍️ سیدمحسن محسنی پیوسته این پرسش برایم مطرح بود که آیا بازار کهنه به بازار بزرگ به صورت مسقف وصل بوده است یا نه؟ مرحوم استاد علی اصغر فقیهی در سالنامه دبیرستان حکمت قم در مقاله "مطالبی چند در باره قم" که در سال ۱۳۳۷ - ۱۳۳۶ منتشر کرد، با عنوان "قم قبل از احداث خیابان" بازار قم را در ۲۶ سال قبل از آن توصیف می‌کند. وی بعد از شرح بازار بزرگ ( نو) موقعی که به حسین آباد (انتهای بازار بزرگ از طرف غرب) می‌رسد در خصوص فاصله بین این دو می گوید: "از حسین آباد به طرف میدان کهنه قسمتی که امروز جزو خیابان آذر می‌باشد، بازار بی‌سقفی بود به نام جمعه‌ بازار. بقیه بازار تغییر مهمی نکرده؛ جز آن که سقف‌های کوتاه و سیاه را تبدیل به سقف‌های مرتفع و سفید کرده.اند." (دیروز و امروز قم، بنیاد قم پژوهی، ص ۵۷) از ظاهر این مطلب چنین مستفاد می‌شود که: یک. بازاری به نام جمعه بازار داشته‌ایم. دو. بازار کهنه به صورت مسقف به بازار بزرگ وصل نبوده است. مگر این که بگوییم جمعه بازار بی‌سقف در مجرای خیابان آذر فعلی بوده است، و در مجاور و موازات این جمعه بازار، هر دو بازار کهنه و بزرگ به صورت مسقف به هم وصل بوده‌اند. نکته مهم این است در فرضی که بین هر دو بازار سقفی وجود نداشته است، جمعه بازار مزبور همبستگی و پیوستگی بین این دو را برقرار می‌کرده است. پیوستگی کالبدی موجب پیوستگی اجتماعی می‌شود. امری که در خیابان کشی‌های اخیر خاصه در بافت تاریخی بدان توجهی نمی‌شود. به عبارت دیگر به پیوستگی اجتماعی در طرح‌های شهری توجه جدی نمی‌شود. کشیدن خیابان عمار یاسر بین این دو کالبدِ پیوسته گواه این سخن است. فعلا و تا یافتن قرائن و شواهد دیگر باید به همین اندازه اقتصار شود. ۱۴۰۲/۰۳/۳۱ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

#بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

جلسۀ این هفته بنیاد قم‌پژوهی (نشست ۴۷۱) موضوع: بازدید از بافت تاریخی شهر قم: محلات سیدان، سلطان محمد شریف به همراه همراه بازدید از خانه تاریخی صابری با حضور: - دکتر مصطفی سعادت‌طلب (مدرس دانشگاه، معمار و مجری پروژه) - استاد ابوالفضل قیامی (پژوهشگر و قم‌پژوه) -استاد رضا عزتی (معمار سنتی) - مهندس محمد امیدواریان (پژوهشگر بافت تاریخی و مدرس دانشگاه) زمان: سه‌شنبه مورخ ۱۴۰۲/۰۴/۰۶ - ساعت ۱۷/۳۰ مکان: خیابان چهارمردان - ابتدای کوچه ۲۵ - جنب مسجد سیدان شرکت برای عموم علاقه‌مندان آزاد است. #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 قبر پهلوان حسین قمی معروف به کله‌پز تاریخ وفات ۱۳۳۵ ه.ق امامزاده خدیجه خاتون حسین صادقی ۱۴۰۲/۰۴/۰۹ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 سندی در خصوص اراضی البرز قم #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💠 سندی در خصوص اراضی البرز قم ✍️ سیدمحسن محسنی نامه زیر راجع به حدود اراضی البرز واقع در شمالی قم مجاور بهشت معصومه است که آتش سوزی چاه‌های نفت آن در اوایل دهه ۳۰ شمسی سر وصدای زیادی به پا کرد. چنین است متن سند:" ۴۰ / ۱ / ۲۵ ریاست محترم مجلس شورای ملی با نهایت احترام به عرض عالی می‌رسانیم: اینجانبان مالکین قطعه زمین شمالی شهرستان قم که فعلا قسمتی از آن را چندین چاه حفر نموده‌اند و در تصرّف دارند[ و] به نام نفت البرز معروف شده است که جناب آقای ابوالفضل تولیت حدودات ملک البرز خود را بالا برده تقریبا ۱۴ کیلومتر در ۱۲ کیلومتر ملک این طایفه که اولادهای کربلائی زکی می‌باشیم جزء محدوده خودشان برده است. در صورتیکه چندین خانه‌های روستائی سابق و آغل‌های احشام و کَنده جای گوسفند و قنات مخروبه در آن زمین داریم و استدعای عاجزانه داریم نسبت به تجاوزی که آقای تولیت به ملک ماها نموده و در شهرستان قم اعمال نفوذ می‌نماید و املاک فدوی‌ها را ضبط نموده اقدام فرمائید تا به دعاگوئی ذات شاهانه و اولیای امور مشغول باشیم. ضمنا یک برگ رونوشت قسمت نامه مرقوم به پیوست تقدیم می‌گردد. حاج فلاح حاج نصراله احمدهاشم زکی محمدهاشم زکی مشهدی جعفر زکی توضیح این که وراث و مالکین زمین فوق متجاوز از دویست نفر می‌باشند و کلیه حاضرند که متحصن به دربار شاهنشاهی و مجلسین شوند. وکیل رسمی صاحبان زمین فوق حاج سیدابوالقاسم محسنی نشانی: قم، خیابان طهران، باغ حاج محسنی [ جای مهر:] ورود به دفتر ثبت کل مجلس شورای ملّی شماره ۱۸۱۴ تاریخ ۹ / ۲ / ۱۳۴۰ " توضیحات: ۱. اراضی البرز قسمتی تحت پلاک ۴۰ گنجینه به ثبت رسیده است. ۲. مرحوم ابوالفضل تولیت، تولیت اسبق آستانه مقدسه بود. آن مرحوم قسمتی از این اراضی را رایگان و به شکل عادی به مردم و به خصوص نظامیان سابق بخشیده بود. پاره‌ای از این اسناد را نگارنده دیده است. ۳. نویسنده نامه مرحوم حاج سید ابوالقاسم محسنی معروف به سید چاقویی است که حدود هفتاد سال محلِ رجوع مردم به‌خصوص کشاورزان و دامداران و طوایف و ایلات قم و خود از کشاورزان و دامداران عمده دشت مسیله و قمرود و معتمد و بزرگ ایل کَلَکو بود. دامنه عمل آن مرحوم بیشتر در شمال استان قم و جنوب استان تهران و استان البرز فعلی بود. نامه‌های پرشمار وی در طول زمانی چندین دهه در بایگانی‌های ادارات قم و تهران خاصه منابع طبیعی و کشاورزی دیده می‌شود. وی عموزاده پدرم بود. یادداشت جداگانه ای در خصوص ایشان باید نگاشته شود. ۴.آغُل جایی مسقف برای نگهداری گوسفند است و در قم آغِل تلفظ می‌شود. ۵. کَنده جایی است که در دل کوه و تپه برای نگهداری گوسفند حفر می‌کنند.‌ ۶. باغ حاج محسنی، خانه باغی در خیابان تهران سابق (امام‌ فعلی) مجاور پمپ بنزین در محل فعلی بانک ملت و محل سکونت مرحوم حاج محسنی بود. توصیف آن در یادداشت‌های نگارنده تحت عنوان باغچه‌خانه در همین کانال آمده است. ۷. قسمت‌نامه همان تقسیم‌نامه عادی بین مالکان مشاعی زمین به نسبت سهم است که پس از ثبت در اداره ثبت اسناد و املاک و رسمیت قانونی افراز زمین می‌توان بدان افراز‌‌نامه اطلاق کرد. ۸. اصل سند در کتابخانه مجلس شورای اسلامی محفوظ است و تصویر آن چند سال پیش به لطف آقای مجید داداش‌نژاد به دست نگارنده رسید. ۱۴۰۲/۰۴/۰۹ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 سندی در باره نذر قران در صد سال پیش "صورت تلاوت قران در شهر صیام ۱۳۵۰.ق دفعه: تقدیم روح مطهر حضرت ختمی مرتبت و امیرالمومنین‌‌ع و صدیقه طاهره‌س و ائمه اثنی عشر ۲۰ ختم دفعه: تقدیم  روح مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها و امامزادگان واجب التعظیم ۴۰ ختم دفعه: علما و صلحا : مرحوم میرزایی قمی و مدفونین در شیخون علما و صلحا ۹ ختم : مرحوم میرزا ابوطالب ۲۰ ختم : علی بن بابویه و مدفونین در آن بقعه ۳ ختم : مرحوم حاجی میرزا قاسم جد امی ۲ ختم : مدفونین در آستانه مقدسه ۵ ختم  : مدفونین در قبرستان باغ بابلان ۲ ختم : مدفونین در قبرستان علی بن جعفر معروف به مالان ۲ ختم : از مرحوم آقا میرزا محمدرضا الی خاتم المجتهدین، ۱۵ ختم : مرحوم والد ماجد رحمت الله علیه ۷ ختم : مرحومه والده ماجده ۵ ختم : عموها دو نفر ۴ ختم : مرحوم کلیدار حرم ۵ ختم : جده‌ها و عمه‌های پدری ۶ ختم : خاله‌های خودم ۴ ختم : عیال طهرانی مرحوم آقا ۲ ختم : عیال حاجی انتظام همشیره خودم ۲ ختم : همشیره‌ها از عیال تهرانی ۲ ختم : عمه‌های خودم از والده  آقامیرزا ابو(؟)محمد الی آخر ۴ ختم : شیخ استاد حاجی تقی (؟)آقا سید عبدالرحیم مرحوم علی اکبر شیخ عیسی۴ ختم : نوکرها و کلفت‌ها و کنیز‌ها ۷ ختم : خاله قزی و جواهر [/ خواهر] خانم و خانم ... [ ناخوانا] ۱ ختم سند شماره ۲۶۱ مرکز آستان مقدس فاطمی پی‌نوشت نذر کننده: محمدباقر متولی‌باشی آقا محمدرضا: نیای بزرگ خاندان متولی‌باشی آقا: میرزا حسین متولی‌باشی کلیدار: عندلیب شاعر دوره قاجاریه حاجی انتظام: عموزاده متولی‌باشی بازخوان: دکتر احمد جمراسی ۱۴۰۲/۰۴/۱۰ #بنیاد_قم_پژوهی

💢 کتیبه‌های لاجوردی با خط ثلث سفید ایوان شرقی امامزاده طیب و طاهر قم آرایه‌های زیبای سقف زیر گنبد با نقوش گیاهی و حیوانی در کمتر بنای آرامگاهی دیده می‌شود. حسین صادقی ۱۴۰۲/۰۴/۱۰ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

آغاز ساخت‌وساز بناهای آسیب‌دیده در سیل ۱۳۱۳ قم "شروع به ساختمان قم چنانکه قبلاً اطلاع داده شده بود از طرف وزارت داخله برای تجدید بنای عماراتی که در اثر سیل‌زدگی قم خراب شده بود اقدامات لازمه به عمل آمد و مهندسين لازم جهت نقشه‌برداری و تقسیم اراضی مبارک‌آباد اعزام گرديد و اينک به قرار اطلاع واصله از قم مهندس اعزامی از طرف آن وزارتخانه عملیات نقشه‌برداری و تقسیم اراضی مبارک‌آباد را خاتمه و برای شروع به عمليات ساختمانی بر حسب دستور حضرت آیت‌الله آقای حاج شیخ عبدالکریم از طرف کمسیون معاونت سیل‌زدگان چندین دستگاه چادر در محل جدید ساختمان بر پا نموده و حضرت آیت‌الله شخصاً و رؤسای دوایر دولتی و عموم طبقات حضور به‌هم رسانده و اهالی با يک بشاشت فوق‌العاده‌ اجتماع و تحت توجهات ذات ملوكانه ساختمان شروع و توجه مخصوص که ذات همایونی برای اشخاص بی‌خانمان و رفاه حال عامه همواره دارند گوشزد نموده و مجلس با بهترین احساسات شاه پرستانه خاتمه یافته و عملیات ساختمان شروع گردید." منبع: روزنامه اطلاعات، ۱۶ تیر ۱۳۱۳، ص ۳. ارسال: مجید داداش‌نژاد ۱۴۰۲/۰۴/۱۰ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢نقش ۷۰سالۀ خاندان الیاسی در فرش قم ایسنا/قم نقش ۷۰ سالۀ خاندان الیاسی در فرش قم بررسی شد. جواد الیاسی در نشست بنیاد قم پژوهی عنوان کرد: پیش از روآوردن به فرشبافی، پدربزرگم در تولید کرباس فعالیت می‌کردند. بعد از تاسیس کارخانه چیت‌ری حدود سال۱۳۳۶ پدر بزرگم به کار تولید فرش روآورد و در محله چهارمردان خانه خود را به کارگاه تولید فرش تبدیل کرد که زنان و دختران چهارمردان برای بافت فرش به این کارگاه مراجعه می‌کردند. وی افزود: پدربزرگم حاج غلام‌حسین الیاسی تا سال ۵۵ در کار تولید فرش بود اما به علت اینکه با حاج آقا شجاع یعنی شریکش به مشکل برخورد کار تولید فرش را رها کرد، اما پدرم به کار تولید ادامه داد. سال ۵۵، جنگ اعراب و اسراییل روی بازار فرش تاثیر گذاشت، بازار فرش از رونق افتاد، خرید و صادرات فرش کاهش یافت. لذا پدرم به سمت تولید فرش ابریشم رو آورد در واقع به سمت هنری‌بافی و ریزبافی گرایش یافت. ادامه خبر را اینجا بخوانید: http://qompajoohi.ir/?p=10415 #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

جلسۀ این هفته بنیاد قم‌پژوهی (نشست ۴۷۲) موضوع: بیابان و بیابان‌زدایی در استان قم با حضور: - دکتر مرتضی داودی (معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم) - دکتر صادق آبروش (رییس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم) -مهندس حمیدرضا زمانی (رییس اداره آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم) ↙️ زمان: سه‌شنبه۱۴۰۲/۴/۱۳ساعت ۱۸ ↙️ مکان: میدان رسالت – موسسه آموزش عالی طلوع مهر شرکت برای عموم علاقه‌مندان آزاد است. #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💠 لزوم عزم ملی و مطالبه‌گری همگان برای مقابله با گرد و غبار ✍️ سیدمحسن محسنی امروز و روزهای گذشته میزان ریزگرد و گرد و غبار را در آسمان قم و در آغاز فصل تابستان دیدیم. عوارض آن کم و بیش برایِ کسی پوشیده نیست؛ به‌خصوص: ۱. انسان (بیماری‌های متعدد خاصه تنفسی و قلبی و افسردگی و  مرگ زودرس و آلودگی پوشش و البسه)؛ ۲. مزارع (کاهش بازدهی)؛ ۳. باغات (کاهش بازدهی و ثمردهی)؛ ۴. فضای سبز شهری (خزان و پژمردگی)؛ ۵. خودروها (کثیفی و کاستی کیفیت رنگ و کاهش راندمان موتور)؛ ۶.‌ ماشین آلات صنایع (کاهش راندمان و میرایی/استهلاک زودرس دستگاه‌ها)؛ ۷. نماهای ساختمان‌ها و شیشه‌ها (کثیفی و آلودگی دیداری/تصویری)؛ ۸. لوازم  و اثاث خانگی و ... (  کثیفی و خاک آلودگی وکاهش راندمان و خرابی)؛ ۹. دام‌ها و پرندگان و حیوانات پرورشی و اهلی (کاهش بازدهی و بیماری و مرگ و میر) ۱۰. جانوران وحشی (بیماری و کاهش زادآوری و مرگ‌ و میر). هم‌چنین مصرف بیشتر آب برای دفع عوارض ِآن و دفع گردشگر و گردشگری و به طریق اولی مهاجرت‌های جمعیتی ناشی از این عارضه نباید بر کسی پوشیده باشد. قم در حوضه آبریز حدود نه رود قرار دارد که ریزترین ذرات خاک را  طی هزاران سال از حدود سی‌صد چهارصد کیلومتر آن طرف‌تر به این استان می‌آورده‌اند. آورده آبی بیشتر این رودها به استان در چند دهه اخیر به صفر نزدیک شده است.  تامین حقابه‌های محیط زیستی و بیابانزدایی و دفع ریزگرد و گرد و غبار، نیاز به عزمی ملی و مطالبه‌گری از سوی عموم مردم را دارد. در غیر این صورت باید آماده پذیرش عوارض آن باشیم. امیدواریم سلسله نشست‌های بنیاد قم‌پژوهی در این راستا و به منظور آگاهی بخشی تداوم یابد. ۱۴۰۲/۰۴/۱۴ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

جلسۀ این هفته بنیاد قم‌پژوهی (نشست ۴۷۳) موضوع: تاریخچه‌ای از کوچه‌نو و باغ‌پنبه به عنوان یکی از ده محلۀ تاریخی قم با حضور: آقای سید محسن محسنی (پژوهشگر و قم‌پژوه) ↙️ زمان: سه‌شنبه۱۴۰۲/۴/۲۰ساعت ۱۸ ↙️ مکان: میدان رسالت – موسسه آموزش عالی طلوع مهر شرکت برای عموم علاقه‌مندان آزاد است. #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 خانه تاریخی لاجوردی‌زاده باغ‌پنبه سیدمحسن محسنی ۱۴۰۲/۰۴/۲۲ #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت