💢 نسخه‌ پی‌دی‌اف روزنامه‌ قم امروز - شماره‌ ۱ تهیه و تنظیم: علیرضا فولادی ۱۴۰۴/۰۵/۲۲ #نشریه_قم_امروز #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢پل‌های تاریخی قم پانصد و شصت و چهارمین نشست بنیاد قم‌پژوهی با موضوع «پل‌های تاریخی قم» با حضور آقای حسین صادقی، کارشناس تاریخ و راهنمای گردشگری در عصر سه‌شنبه ۱۴۰۴/۰۵/۲۱ در دانشگاه طلوع‌مهر برگزار شد. #نشست_گزارش #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢پل‌های تاریخی قم مقدمه پانصد و شصت و چهارمین نشست بنیاد قم‌پژوهی با موضوع «پل‌های تاریخی قم» با حضور آقای حسین صادقی، کارشناس تاریخ و راهنمای گردشگری در عصر سه‌شنبه ۱۴۰۴/۰۵/۲۱ در دانشگاه طلوع‌مهر برگزار شد. این نشست با هدف مرور پیشینهٔ پل‌سازی در ایران و به‌ویژه استان قم، بررسی شیوه‌های ساخت و معرفی مهم‌ترین پل‌های تاریخی قم همراه با کارکردهای فرهنگی، اقتصادی و دفاعی آن‌ها برگزار گردید. یک. پیشینه پل‌سازی در ایران سخنران با اشاره به اینکه پل‌سازی همزمان با شکل‌گیری اولین تمدن‌ها و سکونت‌گاه‌ها پدید آمده، افزود: دوران باستان شواهد موجود نشان می‌دهد اولین پل‌ها در ایران حدود ۲۷۰۰ سال پیش و توسط اورارتوها در شمال‌غرب کشور، روی رودخانه ارس با سنگ و ساروج ساخته شده‌اند. بقایای این پل هنوز قابل مشاهده است. دوره ماد و ایلام هرچند مستندات مستقیم از پل‌های این دوران کم است، اما وجود خندق‌ها و راه‌های دفاعی در شهرهایی چون نوشیجان ملایر و قلعه‌های منطقه قم، نشان می‌دهد پل‌های چوبی یا سنگی برای عبور از آبراه‌ها وجود داشته است. دوره هخامنشی و اشکانی بقایای سنگ‌پایه‌ها در پاسارگاد و پل‌های مرتبط با شاهراه‌های مهم مانند مسیر خراسان، گواهی بر اهمیت پل‌سازی در ارتباطات تجاری و نظامی است. دوره ساسانی این دوره را می‌توان اوج فن پل‌سازی پیش از اسلام دانست. نمونه‌های شاخص همچون پل شوشتر، پل کشکان، پل بیستون و پل‌های چندمنظوره (حمل‌ونقل، تقسیم آب، آسیاب) در این عصر ساخته شدند. دوره اسلامی از قرن سوم تا هشتم هجری، ساخت پل شکوفایی دوباره یافت. حملات مغول باعث خرابی بسیاری از پل‌ها شد، اما در دوره صفویه با ثبات سیاسی و رونق تجارت، پل‌سازی به اوج تازه‌ای رسید. دو. کارکردهای چندگانه پل‌ها آقای صادقی تأکید کرد که نقش پل‌ها در گذشته صرفاً محدود به عبور و مرور نبوده است و کارکردهای زیر را برشمرد: کشاورزی و ذخیره آب:بندهایی بر رودخانه ایجاد می‌کردند که علاوه بر ذخیره‌سازی آب، پایه احداث پل نیز بود (نمونهٔ محلی: سد کبار). نیروی محرکه برای آسیاب‌ها: با هدایت آب از زیر پل یا بند، سنگ آسیاب را به حرکت درمی‌آوردند. انتقال آب: از مسیر اصلی به نواحی دیگر یا از دره‌ای به درهٔ مجاور. مراسم و تفرج‌گاه‌ها: برخی پل‌ها مانند پل خواجو، علاوه بر کارکرد ارتباطی، محل برگزاری جشن‌ها و آیین‌ها بودند. سه. مصالح و فنون ساخت پل مصالح بومی: سنگ، آجر، چوب و ملات ساروج (ترکیب آهک، شن، خاکستر و گیاه لویی) که خاصیت ضدآب و چسبندگی بالایی داشت. ساخت فونداسیون (شناژبندی): کار گذاشتن چوب‌های نوک‌تیز در بستر رودخانه برای استحکام پایه. قوس‌ها و طاق‌ها: به روش‌های گهواره‌ای، جناقی و قوسی برای توزیع فشار آب و بار سازه. آب‌بُرها: پایه‌های مثلثی شکل برای کاهش شدت ضربه آب به پل. #نشست_گزارش #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

چهار. پل‌های شاخص استان قم ۴. پل علیخانی (پل بگچه) قدمت احتمالی: ساسانی - بازسازی در صفویه - مرمت در قاجار توسط علی‌خان سنقری (هزینه ساخت: ۲,۲۸۲ تومان). ابعاد: طول ۹۶ متر، عرض ۱۰ متر، ۱۰ دهانه. نقش تاریخی: اتصال ورودی غربی شهر به بازار و مسیر کاروانی قم به ساوه و عراق عجم. ویژگی خاص: ورودی با کاشی‌کاری، نقوش شیر و خورشید، و ارتباط با تیمچه‌های بازار قدیم. ۲. پل روس‌ها (پل راه‌آهن) ابعاد: طول ۶۳ متر، عرض ۲۲ متر، ۶ چشمه. ساختار: پایه‌های بتنی مربعی، قوس‌های آجری. نکته تاریخی: اگرچه به نام «پل روس‌ها» معروف است، اما شواهد از ساخت توسط شرکت انگلیسی لینچ حکایت دارد. ۳. پل آهنجی سازنده: مرحوم آهنجی، احداث در کمتر از سه ماه. کاربرد: تسهیل علوز به آن سوی رودخانه به‌خصوص قبرستان نو ۴. پل پهلوی (جاده اراک) سازنده: شرکت دانمارکی کامپساکس. مصالح: سنگ تراش‌خورده و قلوه‌ای. ویژگی: موقعیت در مسیر راه‌آهن و اتصال به کوه یزدان، با ارتفاع ۸.۵ متر و سه دهانه. ۵. پل شکسته ساسانی موقعیت: پس از پل دلاک. ویژگی‌ها: ۱۲ چشمه، آجرهای قطور، طاق‌های قوسی. وضعیت: ۸۰٪ زیر رسوبات مدفون. اهمیت: یادشده در سفرنامه ناصرالدین‌شاه. ۶. سد قوسی کبار ارتفاع: ۲۴ متر – طول تاج: ۸۰ متر. کارکرد: ذخیره آب و تغذیه قنات‌ها. اهمیت جهانی: قدیمی‌ترین سد قوسی شناخته‌شده (۷۰۰ سال قدمت، دوره ایلخانی) و قابل طرح برای ثبت در فهرست یونسکو. ۷. پل دلاک دوره ساخت: صفویه. ویژگی: بیش از ۳۰ پایه و مسیر منحنی برای کاهش فشار جریان. موقعیت: محل تلاقی قره‌چای و قمرود؛ اتصال‌دهنده دو کاروانسرای خشتی و آجری منطقه. پنج. تهدیدهای موجود قطع جریان آب: خشکی رودخانه‌ها منجر به سست شدن مصالح و کاهش پایداری پل‌ها می‌شود. ساخت‌وساز غیرمجاز: احداث ویلا یا سازه بر روی پل‌های تاریخی در روستاهای اطراف قم. فرسودگی و نبود مرمت اصولی. شش. جمع‌بندی و ادامه پژوهش‌ها معرفی سایر پل‌های تاریخی قم و تکمیل مباحث در نشست بعدی انجام خواهد شود. جلسه با نمایش تصاویری از پل‌های روس‌ها، علیخانی و دلاک پایان یافت. تهیه و تنظیم: مهیار موسوی #نشست_گزارش #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢پل‌های تاریخی قم پانصد و شصت و چهارمین نشست بنیاد قم‌پژوهی با موضوع «پل‌های تاریخی قم» با حضور آقای حسین صادقی، کارشناس تاریخ و راهنمای گردشگری در عصر سه‌شنبه ۱۴۰۴/۰۵/۲۱ در دانشگاه طلوع‌مهر برگزار شد. #نشست_گزارش_عکس #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢 قم در منابع کهن (۷_۴) همچنان: معجم البلدان، (۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م)، الشیخ الامام شهاب‌الدین ابی‌عبدالله یاقوت بن عبدالله الحَموی الرّومی البغدادی [۵۷۴_۶۲۶ق]، پنج جلد، بیروت، دار صادر. و میان قم و ساوه ۱۳ فرسخ است و همچنین میان قم و قاشان. و صاحب بن عبّاد به قاضی قم گفت: ایها القاضی بقمّ قد عزلناک فقمّ و هنگامی که از قاضی در باره‌ی سبب عزلش پرسیده‌ بودند، گفته بود: من معزول سجعم، بدون جرم و سببی. و دعبل بن علی [خزاعی]، اهل قم را [چنین] هجو کرده است: تَلاشی اهل قمِّ و اضمحلّوا [مردم قم به پراکندگی و نابودی دچار آمدند] تحلّ المخزیات بحیث حلّوا [هر جا رفتند، رسواییها رفت] و کانوا شَیّدوا فی الفقر مجداً [در نداری بنای شکوه را برآورده بودند] فلما جاءت الاموال ملّوا [و چون داراییها آمد، به خستگی افتادند] و [همو] در باره‌ی آنان گفته است: ظلّت بقمَّ مطیّتی یعتادها [مرکبم در قم ماند و به آن عادت کرد] هَمّانِ غُربتها و بُعد المدلج [دو اندوه بود: غربت آنجا و دوری از مدلج/که قبیله‌ی من است] ما بین عِلج قد تعرّب فانتمی [میان عربهایی که به رسم خود نمانده بودند، و من بدانان تعلق داشتم] او بین آخر معرب مستعلج [یا میان دیگرانی که غیرعرب عرب‌شده بودند و رسم عرب را ادا می‌کردند] گروهی اهل علم به آنجا منتسبند. و از آن جمله‌ است: ابوالحسن، یعقوب بن عبدالله بن سعد بن مالک اشعری قمّی، پسرعموی اشعث بن اسحاق بن سعد، که از عیسی بن جابر روایت کرده است، و ابوالربیع زهرانی و جز او از وی روایت کرده‌اند، و سال ۷۴ در قزوین درگذشت. و [همچنین] از آن جمله‌ است: ابوالحسن، علی بن موسی بن داود. و [نیز] گفته‌اند: ابن‌یزید قمّی، صاحب احکام القرآن و امام حنفیها در عصر خویش؛ از محمد بن حُمید رازی و جز او حدیث شنیده است، و ابوالفضل، احمد بن احید کاغدی و دیگران از وی روایت کرده‌اند، و در سال ۳۰۵ وفات یافت.(۳۹۷/۴_۳۹۸) پانوشت: ۱. پایان مدخل "قمّ" در کتاب "معجم‌ البلدان" یاقوت حموی، به ترجمه‌ی نگارنده. ۲. هنوز ممکن است در این کتاب، ذیل مدخلهای دیگر، مطالب پراکنده‌ای راجع به قم وجود داشته باشد که ان‌شاءالله در یکی دو نوشتار آینده، ترجمه‌ی آنها را می‌آوریم. دکتر علیرضا فولادی ۱۴۰۴/۰۵/۲۳ #معجم_البلدان #قم_در_منابع_کهن #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢 داستان گردیدن اسیران [در] شهر شام "ز مضمون پرسوز نظم کتاب دلم گشته چون مرغ بریان کباب در این نظم عمرم به آخر رسید به پایان نیامد جفای یزید بسی کس در این ماجرا قصه راند چو دیدند بس غصه ناگفته ماند محیط غم است این ندارد کنار بگویند اگر تا به روز شمار به خاری که خیزد از این بحر غم از او خون ریخته جای نم [بُخاری که خیزد از این بحر غم از او خون دل ریخته جای نم] تصحیح دکتر علیرضا فولادی بر این ظلم بی‌انتها گوش دار که آن روز آل رسول کبار شدند اول روز وارد به شام بگشتند در شهر تا وقت شام به میدان و بازار و هر برزنی ستاده مغنی به بربط‌زنی به هر جایشان باز می‌داشتند مگر خلق اعجوبه پنداشتند همه عترت مصطفی بی‌حجاب تماشاکنان خلق از شیخ و شاب حجاب رخ عورتان‌آستین فروهشته گیسوی خود بر جبین زخجلت سرافکنده زین‌العباد لبی پر زنفرین قوم عناد به زندان نمودند آنگه مقام اسیران اولاد خیرالانام دیوان اشراق، محمدتقی بیک ارباب (ارباب جان‌بابا جد اعلای خاندان اشراقی قم)، به کوشش مرحوم حاج آقا صادق اشراقی، مرحمتی جناب عمید اشراقی" سیدمحسن محسنی ۱۴۰۴/۰۵/۲۴ #محمد_تقی_بیک_ارباب #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢 جلسه این هفته بنیاد قم‌پژوهی (نشست ۵۶۵) موضوع: خشکسالی و اثرات آن برافزایش روزهای گرد و غباری شهر قم با حضور: دکتر محمد سلیقه، استاد تمام آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی ↙️ زمان: سه‌شنبه ۱۴۰۴/۰۵/۲۸، ساعت ۱۷/۳۰ ↙️ مکان: میدان رسالت - دانشگاه طلوع مهر شرکت برای عموم علاقه‌مندان آزاد است. #نشست #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢 حرم حضرت معصومه‌س و خیابان ارم عکاس: آرنولد هیم تاریخ عکس: ۲ تیر ۱۳۲۹ محل نگهداری: کتابخانه دانشگاه زوریخ عکس از بالای ساختمان مهمانخانه ارم که هم‌اکنون دفتر تبلیغات اسلامی است گرفته شده است. ارسال: مجید داداش‌نژاد ۱۴۰۴/۰۵/۲۵ #حرم_حضرت_معصومه‌س #خیابان_ارم #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢 نخل‌ خرما در قم نخل‌ خرما در باغچه پیاده‌رو خیابان شهید اخلاقی (خیابان سی متری بکایی) و باغچه وسط بلوار الغدیر در شهرک قدس سیدحسن رضوی ۱۴۰۴/۰۵/۲۵ #نخل_خرما_در_قم #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢 قم در منابع کهن (۷_۵) همچنان: معجم البلدان، (۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م)، الشیخ الامام شهاب‌الدین ابی‌عبدالله یاقوت بن عبدالله الحَموی الرّومی البغدادی [۵۷۴_۶۲۶ق]، پنج جلد، بیروت، دار صادر. [ذیل اصبهان] این قول اهل کوفه است که اعتقاد دارند فتح اصبهان به دست آنان بوده است. و اما اهل بصره و بسیاری از مسافران معتقدند هنگامی که ابوموسی اشعری از رخداد نهاوند به سوی اهواز برگشت و آن را سر و سامان داد، به قم آمد و روزگاری در آنجا به سر برد و آن را فتح کرد و احنف بن قیس به قاشان رفت و عنوه آن را فتح نمود.[۲۱۰/۱] براوستان: از قریه‌های قم است و وزیر، مجدالملک، ابوالفضل، اسعد بن محمد براوستانی، وزیر سلطان برکیارق بن ملکشاه از آنجاست و بر او سلطه داشت و لشکرش، وی را به بر هم زدن وضعشان متهم کردند  و شورش کردند تا این که او [: برکیارق] وی را به دست ایشان سپرد، با این شرط که به جانش آسیب نرسانند و از او فرمان نبردند و وی را در سال ۴۷۲ کشتند.(۳۶۸/۱) گفتار در ذکر دیرها(۴۹۵/۱) دیر کَردَشیرّ: در کویری است که میان ریّ و قمّ قرار دارد و مسعر [ابن مهلهل خزرجی ینبوعی، مکنّی به ابودلف، جهانگرد مشهور قرن چهارم] در رساله‌اش از آن یاد کرده است؛ و دژی بس بزرگ است منسوب به قوم عاد و دارای بنای عظیم، و برجهایی بغایت بزرگ و بلند دارد، و باره‌ی آن بلند است و برساخته با آجرهای بزرگ، و داخل آن، ساختمانها و آستانه‌ها و بندوبست‌هایی‌ست، و اندازه‌ی صحن آن دو جریب و بیشتر مساحت دارد. و بر یکی از ستونهایش نوشته است: هر آجر از این آجرها / با یک درهم و سه پیمانه نان و یک دانگ دیگ‌ابزار و یک شیشه شراب ناب برآمده است، پس هر فرد این را باور کرد [که هیچ]، وگرنه سرش را به هر ستونی که خواست، بکوبد! و اطراف آن، حوضهایی است بزرگ و کنده در سنگ.(۵۲۹/۲_۵۳۰) [ذیل قاشان] ... با قم یاد می‌شود...(۲۹۶/۴) و ابن الهیّاریه در باره‌ی آن و شماری از شهرهای جبل سروده است: لا بارک الله فی قاشان من بلد زُرتُ علی اللّوم و البلوی بنائقُهُ و لا سقی ارض قُمّ غیر ملتهب غضبان تحرق من فیها صواعقُهُ...(۲۹۷/۲) ... و میان قمّ و قاشان دوازده فرسخ است...(۲۹۷/۴) پانوشت: ۱. پایان مطالب پراکنده در باره‌ی قم، از کتاب معجم البلدان یاقوت حموی. دکتر علیرضا فولادی ۱۴۰۴/۰۵/۲۶ #معجم_البلدان #قم_در_منابع_کهن #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی

💢 بقعه در بهشت بهشت آرایه‌های فاخر معماری ایران از سده هشتم تا سیزدهم هجری قمری - معماری - گچبری - کاشی‌های زرین فام - محراب زرین فام - کاشی نگاره‌های لاجوردی - نگارگری - مقرنس - کاشی معقلی قسمتی از گچبری‌های بی‌نظیر بقعه دربهشت (علی بن جعفر) دوره ایلخانی عمل دست علی بن محمد ابی شجاع را مشاهده می‌کنید. امیرحسین میرقیصری ۱۴۰۴/۰۵/۲۶ #در_بهشت #علی_بن_جعفر #آرایه‌_های_فاخر_معماری_ایران #بنیاد_قم_پژوهی 🔷 ارتباط با دانشگاه #طلوع_مهر واحدخواهران|قم‌پژوهی|کانون‌نویسندگان مرکز مشاوره |مهارت‌افزایی|قرارگاه‌فرهنگی