💢وحدت روش در ویرایش عبدالرحیم موگِهی (شمیم) رعایت وحدت روش از مهم‌ترین اصول ویرایش و از بهترین راه‌های تشخیص ویراستار فرادست از ویراستار فرودست است. رعایت این اصل یعنی هر نظریه یا شیوۀ ویرایشی را که ویرایشگر طبق دلیل و ضابطه پذیرفته است، حتی اگر نزد دیگران هم نادرست باشد، آن را همواره و به طور یکسان در سراسر نوشته به کار بندد. این کاربست نیز به گونه‌ای باشد که متن از جنبۀ ویرایشی کاملاً یکدست و یکنواخت به چشم آید و ناهمسان و ناهمگون جلوه نکند. مثلاً اگر ویراستار طبق هر دلیل و ضابطه‌ای «هاء جمع» را جدا می‌نویسد، باید این شیوه را به طور یکسان در سراسر نوشته به کار گیرد. بنابراین، نباید به گونه‌ای ویرایش کند که در جایی از متن، جمعِ کلمۀ «کتاب» به شکل «کتابها» و در جای دیگری به شکل «کتاب‌ها» یا «کتاب ها» نمود یابد. یا چنان چه ویراستار در آغاز پاورقی، نام پدید آورنده را می‌آورد و بر نام کتاب مقدم می‌کند، لازم است که این شیوه را در تمام پاورقی‌های نوشته به طور یکسان به کار گیرد. پس آن سان ویرایش نکند که در یک پاورقی، نام پدید آورنده و در پاورقی دیگری، نام کتاب در آغاز آن قرار گیرد. دانستنی و به یاد سپردنی است که التزام به رعایت وحدت روش با به کارگیری استثنائات ویرایشی منافات و ناهمخوانی ندارد؛ البته به شرط آن‌ که استفاده از استثنائات نیز طبق دلیل‌ و ضابطه‌های ویرایشی باشد و در خودِ موارد استثنا نیز وحدت روش رعایت شود. #ویرایش کانون نویسندگان قم https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom

💢ضابطه‌مندی در ویرایش عبدالرحیم موگِهی (شمیم) شماری از ویراستاران برای شیوۀ ویرایشی‌شان دلیل ندارند و طبق ضابطۀ خاصی ویراستاری نمی‌کنند. برای مثال، چنان چه از آنان پرسیده شود که چرا نشانۀ «هاء جمع» را به کلمۀ پیش از خود، متصل می‌کنید یا نمی‌کنید، نه برای آن دلیل دارند، نه برای این. یا اگر از آنان سؤال شود که چرا سه واژۀ مرکّب «گفت‌وگو»، «جست‌وجو» و «شست‌وشو» را بدون حرف «واو» و به شکل «گفتگو»، «جستجو» و «شستشو» می‌نویسید، ولی سه واژۀ مرکّب «ساخت‌وساز»، «پخت‌وپز» و ‌«دوخت‌ودوز» را با «واو» می‌نویسید و به شکل «ساختُساز»، ‌«پختُپز» و «دوختُدوز» و بدون «واو» نمی‌نویسید، پاسخی مستدل ‌و ضابطه‌مند ندارند؛ در حالی که هیچ تفاوتی میان این شش مثال وجود ندارد و همه از نظر دستوری، ترکیبی عطفی از بُن ماضی و بُن مضارعِ یک ریشه از فعل هستند. با توجه به ‌آن چه گفته شد، اگر هر یک از ویراستاران، برای شیوۀ ویرایشی خود، دلیل و ضابطه داشته باشند، می‌توانند از طریق گفت‌وگو دربارۀ دلیل‌ها و ضابطه‌ها به توافق‌هایی دست یابند و از اختلاف‌ نظرها و سلیقه‌ها در ویرایش بکاهند. #ویرایش کانون نویسندگان قم https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom

💢عرف‌نگری در ویرایش عبداالرحیم موگِهی (شمیم) زبان وسیلۀ انتقال پیام و عامل ارتباطات عرفی و اجتماعی است. بنابراین، در ویرایش باید شیوه‌هایی را به کار گرفت که بر خلاف پذیرش عرفی نباشد. مثلاً املای درست عدد «۱۰۰» به شکل «سد» است. به ‌همین علت، گفته می‌شود که «سدۀ اول، سدۀ دوم و …»؛ اما چون این شکل املایی، هم بر خلاف پذیرش عرفی و هم ممکن است با واژۀ «سد= آب‌بند و سیل‌بند» اشتباه شود، عدد «۱۰۰» را به‌ همین شکل کنونی آن، یعنی «صد»، می‌نویسند. همچنین ویراستارانی که مبنای آنان در نگارش کلمات مرکّب، مانند گلخانه و کتابفروشی، پیوسته‌نویسی است، در کلمات مرکّب دیگری، همچون مصیبت‌دیده و سیاست‌پیشه، این مبنا را به کار نمی‌گیرند؛ زیرا پیوسته‌نویسی این دو کلمه را، به شکل مصیبتدیده و سیاستپیشه، بدنما و دشوارخوان و بر خلاف پذیرش عرفی می‌دانند. #ویرایش کانون نویسندگان قم ارتباط با #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا سایت کانون نویسندگان قم (آخرین اخبار و اطلاعیه ها)

💢مخاطب‌شناسی در ویرایش عبدالرحیم موگِهی (شمیم) نوشته‌ یا دارای مخاطب عام است یا خاص. پس ویرایش (از این منظر) نیز بر دو گونه است: عام یا خاص. از همین رو، لازم است که ویراستار، این تفاوت را در نظر داشته باشد و با توجه به آن، ویرایش نوشته را انجام دهد. برای نمونه، ویرایش متنی که برای بزرگسالان نوشته شده، با ویرایش متنی که مخصوص خردسالان به نگارش در آمده، کاملاً متفاوت است؛ زیرا ویژگی‌های ذهنی و سطح علمی و فکریِ خردسالان به طوری است که تا حد امکان، مثلاً باید از نوشتن جمله‌های طولانی و نَفَسگیر برای آنان پرهیز کرد. به همین سبب، اگر جمله‌ای طولانی و بدین سان برای دانش‌آموزان پایان مقطع دبستان نوشته شده باشد: - نیما از این‌ که نتوانسته بود درس‌هایش را خوب بخواند و شب پیش از امتحان هم خوب مطالعه نکرده بود و نمره‌اش کم شده بود، بسیار ناراحت بود. ویراستار فرادست و باتجربه‌ای که مخاطب‌شناس است، این متن را برای آنان به چهار جملۀ کوتاه تبدیل می‌کند: + نیما نتوانسته بود درس‌هایش را خوب بخواند. شب پیش از امتحان هم خوب مطالعه نکرده بود. در نتیجه، نمره‌اش کم شده بود. برای همین، بسیار ناراحت بود. #ویرایش کانون نویسندگان قم ارتباط با #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا سایت کانون نویسندگان قم (آخرین اخبار و اطلاعیه‌ها)

💢سَبْک‌شناسی در ویرایش عبدالرحیم موگِهی (شمیم) برخی از نویسندگان در نوشته‌هایشان دارای سبک و زبان و حتی واژگان خاص و خارج از زبان معیار هستند. پس ویرایشگر هنگام ویرایش این گونه آثار نباید در سبک و زبان نوشتاری آن دست بَرد و دخل و تصرف کند. برای نمونه هنگامی که پدید آورنده‌ در نوشته‌اش به جای سه واژۀ «همواره»، «بالا» و «پایین»، از واژه‌های ادبیِ «هماره»، «فرازین» و «فرودین» استفاده کرده است، ویراستار دانا و زبردست می‌داند که نباید واژگان ادبیِ نوشته‌ را تغییر دهد. یا بعضی از اهل قلم سَره‌نویس هستند و از واژه‌ها و عبارت‌های غیر فارسی استفاده نمی‌کنند. مثلاً می‌نویسند: - در فراگشتِ فراهماییِ رشته‌های تَشنیکی و مهرازی، رخدادی شگفتانه دیده شد. در این صورت، ویراستار حرفه‌ای می‌داند که در سبک سره‌نویسیِ عبارت پیشین نباید دست بَرد و دخل و تصرف کند. در نتیجه، کلمۀ «فراگشت» را به «فرایند»، «فراهمایی» را به «کنفرانس»، «تشنیکی» را به «فنی»، «مهرازی» را به «معماری»، «رخداد» را به «اتفاق»، و «شگفتانه» را به «عجیب» تغییر نمی‌دهد و عبارت را اینچنین نمی‌کند: - در فرایند کنفرانس رشته‌های فنی و معماری اتفاقی عجیب دیده شد. #ویرایش کانون نویسندگان قم ارتباط با #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا سایت کانون نویسندگان قم (آخرین اخبار و اطلاعیه‌ها)

💢در نشست ادبی کانون نویسندگان قم عنوان شد: 💢محاسن و معایب ویراستاری حوزه/ نشست ادبی کانون نویسندگان قم با عنوان « محاسن و معایب ویراستاری » در مؤسسه «طلوع مهر» با حضور جمعی از ویراستاران و ادب دوستان برگزار شد. به گزارش خبرگزاری حوزه، در نشست ادبی کانون نویسندگان قم که با عنوان « محاسن و معایب ویراستاری » در موسسه «طلوع مهر» با حضور جمعی از ویراستاران و ادب دوستان برگزار شد، ابولفضل طریقه‌دار استاد ویراستاری گفت: دکتر احمدسمیعی گیلانی که یکی از ویراستاران بی‌بدیل کشور ما به شمار می‌رود معتقد بود ویراستاری یک عبادت است. وی بیان کرد: با توجه به تجربه خودم در علم ویراستاری از نظر مزایا به دو بعد معنوی و مادی قابل تقسیم است. وی در بیان اولین مزایای مادی ویراستاری تصریح کرد: با توجه به اینکه ویراستار اولین خواننده یک کتاب است که هنوز وارد بازارچاپ و نشر نشده است بنابراین مطالعه و ارتقای آگاهی ویراستار یکی از مزایای هنر و دانش ویراستاری است. طریقه‌دار بیان کرد: وقتی ویراستار اثری را قرار است ویرایش کند باید در ابتدا تمام آن اثر را مطالعه کند. بر سبک و شیوه نگارش نویسنده مسلط شود. باید در فضای آن اثر قرار گیرد و سپس به کار ویرایش بپردازد. در این صورت ویراستار از اینکه یک محصول فرهنگی را با تلاش خود عرضه کرده است لذت می‌برد. ادامه خبر را اینجا بخوانید:👇 http://qomqalam.ir/1402-4/ #ویرایش #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا | سایت

💢فراگیری ویرایش در نود سالگی ابوالفضل طریقه‌دار در اتاق ویرایش نشسته بودم. تلفن زنگ خورد، برداشتم و سلام کردم. خودش را معرفی کرد و گفت: با آقای طریقه‌دار کار دارم. گفتم: خودم هستم. گفت: می‌خواهم پیش شما بیآیم. گفتم: شما آدرس بدهید تا خدمت برسم. نشانی موسسه ولی عصر را داد. همان روز به موسسه رفتم، به گرمی، پذیرایی کرد، روبه‌رویش نشستم. کتاب «انواع ویرایش» بنده، جلویش بود. گفت: از شما تشکر می‌کنم که این کتاب را نوشته‌اید، ویرایش برای آثار فرهنگی و دینی، فن مفید و لازمی است و کتاب‌ها باید به صورت پاکیزه به دست علاقه‌مندان برسد. من مشغول مطالعه این کتاب شما هستم، جاهایی را که نفهمیده‌ام یادداشت کرده‌ام تا از خودت بپرسم. می‌خواهم یک‌بار دیگر این کتاب را بخوانم و شما را خبر کنم تا از من امتحان ویرایش بگیرید. قصدم این نیست که ویراستار شوم، اما دوست دارم از موضوعات این فن، آگاه شوم و خودم هنگام نگارش، کمتر اشتباه کنم. وی جاهایی از کتاب را هم علامت زده بود و ابهام‌ها و سوال‌هایی داشت که پرسید. ❗️ایشان آیت‌الله شیخ ابوالقاسم خزعلی، عضو مجلس خبرگان و از فقهای شورای نگهبان بود. بنده هیچ‌گاه با مواضع سیاسی‌اش، همسویی نداشته و ندارم، اما از روحیه دانش‌‌پژوهی و فن‌آموزی‌اش، شگفت زده شدم که چگونه در نود سالگی و با وجود مشکلات جسمی، ازجمله کم‌شنوایی، به دنبال یادگیری ویرایش است. با خود گفتم: اگر به جای ایشان بودم به دنبال عبادت و استغفار و راز و نیاز بیشتر می‌رفتم، اکنون چه وقت یادگیری ویرایش است؟! در این افکار بودم که به یاد خاطره فقیه نامدار، ابوالحسن علی بن عیسی از ابوریحان بیرونی افتادم، که نوشته است: «لحظه‌هایی پایانی عمر ابوریحان بر بالینش حاضر شدم، در آن حال از من پرسشی علمی کرد، گفتم: اکنون چه جای این پرسش است؟ گفت: ای مرد! کدام‌یک از این دو کار بهتر است: این مسئله را بدانم و بمیرم یا نادانسته از دنیا بروم؟ من آن مسئله را باز گفتم و فراگرفت و از نزد وی بازگشتم. هنوز بخشی از راه را نپیموده بودم که شیون از خانه او برخاست». ۱۴۰۲/۰۵/۲۲ #ویرایش #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا | سایت

💢ویراستاران تازه‌کار ابوالفضل طریقه‌دار مولف، عصبانی و خشمگین وارد اتاق شد. دفتری حدود چهار صد صفحه را روی میزم گذاشت و گفت: این، شاهکار یک ویراستار است، من با این همه خرابکاری چه کنم؟ کتاب درباره امام حسین(ع) بود. گفتم: من که این ویراستار را معرفی نکرده بودم. گفت: می‌دانم، آمده‌ام تا شما داوری کنید. این جمله را گفت و رفت و مرا با کتاب، تنها گذاشت. مولف که رفت، کتاب را مطالعه کردم. آن زمان، تایپ رایانه‌ای رواج نداشت و همه مولفان، دست‌نوشت خود را به ویراستار می‌دادند. خط مولف، زیبا بود و نثر روان و خوش‌خوانی داشت و میان سطرها هم فاصله بود. ویراستار، ویرایش صوری غلیظی را با قلم قرمز در سه زمینه انجام داده بود: املا، سجاوندی و پاورقی. ولی باور کنید که مصیبتی به باور آورده بود. من خون جوشان مولف را در میان صفحات این دفتر می‌دیدم که در لابه‌لای کلمه‌ها پاشیده شده بود؛ برای نمونه، ویراستار شنیده بود که «ب/به» را باید جدا کرد، ولی استثناهای آن را نمی‌دانست، لذا بای زینت یا بای التزام را هم جدا کرده بود و مثلا فعل «بروم» را « به روم» و «بخوان» را « به خوان» کرده بود. از این قبیل کارها در آن کتاب، فراوان دیده می‌شد. کلمه‌هایی مثل این‌ها و آن‌ها را هم که به‌درستی، جدا کرده بود، مولف نمی‌پسندید و می‌گفت: من جدانویسی را نمی‌پسندم. از املا که بگذریم در نشانه‌های نقطه‌گذاری (سجاوندی‌ها) هم خطاهای فاحشی داشت. قسمت جالب این داستان را بشنوید که مولف، روز بعد آمد و نظرم را پرسید. گفتم: کتاب باید دوباره ویرایش شود و با این که من در معرفی ویراستار هیچ نقشی نداشته‌ام، حاضرم، رایگان آن را ویرایش کنم. پیرمرد و معلول بود و موقع راه رفتن پایش به زمین کشیده می‌شد. اما ذهنی پویا داشت و تحلیل‌های جالبی از قیام امام حسین کرده بود. قبول نکرد، کتاب را برداشت و رفت. حدود یک ماه دیگر برگشت، با صحنه عجیبی، رو‌به‌رو شدم: بیشتر کارهای ویراستار را با تیغ، حذف کرده بود! او می‌توانست با خودکار، آن‌ها را خط بزند، ولی چون به دست‌نوشت زیبای خود، علاقه داشت، با دقت و ظرافت، دست به دامن تیغ ژیلت زده بود. یک لحظه تصور کنید که این کار، چه وقت و حوصله‌ای می‌خواهد! ویراستاران تازه‌کار باید بدانند که: ۱. آموزش فن ویراستاری را جدی بگیرند و پیوسته به مطالعات خود در این زمینه بیفزایند. ویراستاری فقط به یک یا دو دوره آموزش نیست، بلکه باید ابزارهای لازم را به دست آورد و همزمان با کار، تجربه اندوخت. ۲. کارهای سنگین و پرحجم را قبول نکنند. ۳. حدود بیست صفحه را که کار کردند به همکار قدیمی‌تر از خود نشان دهند و مشورت کنند. ۴. همان بیست صفحه را به مولف نشان دهند، اگر پسندید به همان سبک، ادامه دهند. شیوه‌نامه ویرایش صوری را به اطلاع مولف برسانند. ۵. توقع قیمت بالا نداشته باشند. برخی ویراستاران در همان کتاب اول و دوم، همان دست‌مزدی را می‌خواهند که ویراستاران باتجربه‌تر می‌گیرند. ویراستاری مثل هر شغل و حرفه دیگر، درجات دارد. ۱۴۰۲/۰۵/۳۱ #ویرایش #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا | سایت

💢 از رویِ دستِ ویراستار 🔸منبع: کتاب طریق ویرایش #ویرایش #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا | سایت

💢نکته‌های ویرایش محمدکاظم کاظمی 🔻 کتابی در دست صفحه‌آرایی دارم. ویراستار آن «برفزونست» را علامت زده و به «برفزون است» تغییر داده است. 🔻 در حالت عادی کارش درست است، چون ما «فزونست» نمی‌نویسیم و «فزون است» می‌نویسیم. ولی اینجا یک نکته هست. وزن شعر ایجاب می‌کند که حرف «ن» به صورت ساکن خوانده شود. یعنی به صورت استثنایی، کل «ـونست» یک هجای کشیده است. پس اینجا نباید کلمه را جدا کنیم. فقط روی حرف «ن» یک علامت سکون می‌گذاریم. 🔻 شبیه این مورد را در مثنوی معنوی هم داریم آنجا که می‌گوید «دو دهان داریم گویا همچو نی / یک دهان پنهانست در لب‌های وی» اینجا هم کلمه به صورت «پنهان است» خوانده نمی‌شود و کل «نست» یک هجای کشیده است. پس باید به صورت استثنایی، سر هم نوشته شود. 🔻 بهتر است کسی که کتاب شعر ویرایش می‌کند، با وزن و قافیه و آرایه‌های شعر یک مقدار آشنا باشد. گاهی به ضرورت همین وزن و قافیه و آرایه‌ها، لازم است که از قوانین عدول کنیم. 🔻 و به همین دلایل است که ویراستاری کاری است ظریف و حساسیت‌ها و استثناهای بسیار دارد. ویراستار خیلی امور را باید در نظر بگیرد که در ابتدا به نظر آدم نمی‌آید. #ویرایش #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا | سایت|

💢جدانویسی و سرهم‌نویسی فرهاد قربان‌زاده در ویرایش، توجه به جدانویسی و سرهم‌نویسی بسیار پسندیده و یکی از مهارت‌های مهم برای ویراستار خبره شدن است، ولی نمی‌توان کسی را که فقط بر این مهارت تسلط دارد ویراستاری توانمند دانست. متأسفانه بسیاری از ویراستارانِ زبانی فقط به سرهم‌نویسی و جدانویسی توجه دارند و به دیگر وظیفه‌های مهم ویراستار بی‌توجه‌اند. ویراستار ماهر کسی است که افزون بر مهارت در فاصله‌گذاری، بر نحو زبان فارسی نیز مسلط است و دایرۀ واژگانی گسترده‌ای دارد. ۱۴۰۳/۰۳/۲۳ #ویرایش #کانون_نویسندگان_قم تلگرام | ایتا | سایت| ▫️