💢اعتدالگرایی در ویرایش
عبدالرحیم موگِهی
افراط و تفریط در ویرایش نکوهیده و اعتدال و میانهروی در آن ستوده است. از همین رو، ویراستار نباید آن گونه به ویراستِ اثر پردازد که پدید آورنده احساس کند نوشتۀ وی، به جای اصلاح و حتی جراحی، مُثله و سلاخی شده است.
مثلاً ویراستار باید توجه کند که نشانههای سجاوندی (نقطهگذاری) بجا و معتدلانه و در حد نیاز به کار گرفته شوند؛ زیرا تمرکز خواننده نباید از فهم متن و محتوا به سوی نشانهها معطوف شود و حتی چشمان وی را آزار دهد.
به نمونهای از زیادهروی و رعایت نکردن اعتدال در متن زیر بنگرید که منتشر نیز شده است. ویراستار، متن را با "نه ویرگول" فربه و آماس کرده است و ویراستاری را با ویرگولاستاری اشتباه گرفته و ویرگولکدۀ ناپسند، ناخوشایند و حتی چشمآزاری را پدید آورده است:
«هنگامی که برای نخستین بار، کتاب…، برای چاپ، آماده میشد، فرصت کافی در اختیار نبود، تا بتوانم، از جمع فرهیختگانی که، در تهیه و چاپ این اثر، مرا همراهی کردهاند، سپاسگزاری کنم.»
اکنون همین نوشته را با رعایت اعتدال و به کار گیری فقط "سه ویرگول" بخوانید:
«هنگامی که برای نخستین بار کتابِ … برای چاپ آماده میشد، فرصت کافی در اختیار نبود تا بتوانم از جمع فرهیختگانی که در تهیه و چاپ این اثر، مرا همراهی کردهاند، سپاسگزاری کنم.»
#ویرایش
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
💢 زبان گفتاری
سنجههای درستنویسی
کارشناسان زبان، برای تمیز خطا از صواب در املا و انشای فارسی، چهار سنجه را پیش نهادهاند:
۱. نظم و نثر کهن فارسی
۲. دستور زبان فارسی
۳. زبان گفتاری
۴. زبان نوشتاری روز
در این قسمت، بند سوم توضیح داده میشود:
🔹زبان گفتاری
این زبان، سرکش، آزادیخواه و قانونگریز است. زبان مردمی نه تنها به حکومت دستور تن نمیدهد، بلکه دستور و زبان نوشتاری را به پیروی از خود فرا میخواند. هم دستور زبان فارسی و هم نوشتاری، بیش و کم برگرفته از همین زبان است.متون کهن نیز جدا از زبان مردم روزگار خود نبوده است. اگر شاعران و نویسندگان کهن، " اولیتر" را به کار بردهاند که نادرست مینماید، هیچ دلیلی جز کاربرد فراوان آن در میان مردم آن روزگاران ندارد. اکنون نیز اگر بیشتر مردم واژه غلط یا واژهای را غلط به کار برند، سودی در مخالفت با آن نیست. برای نمونه کلمه "فهمیده" در زبان گفتاری، در معنای"فهمنده" و "فهیم"، نه مطابق دستور است و نه پشتوانهای در متون پیشین دارد. با وجود این، تا وقتی که تحت حمایت زبان گفتاری و به پیروی از آن زبان نوشتاری است، درست محسوب میشود.
ناگفته نماند که زبان گفتاری، چشمه جوشان و زلال واژه سازی است و بیشتر آنچه میسازد، بههنجار و زیباست. تاکنون نیز آنچه از رهگذار این زبان به منصه ظهور درآمده است، بسیار بیشتر و بهتر از واژههایی است که خاستگاه آنها زبان نوشتاری یا دستور زبان فارسی یا فرهنگستانها است.
رضا بابایی«کتاب بهتر بنویسیم»
#نویسندگی
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
ویراست جدید «دستورخط فارسی» منتشر شد
🔸 با گذشت دو دهه از انتشار نخستین نسخۀ «دستور خط فارسی»؛ فرهنگستان زبان و ادب فارسی ویراست جدید این را منتشر کرد.
🔸 به گزارش روابطعمومی فرهنگستان زبان وادب فارسی دربارۀ دستور خط فارسی همواره اختلاف نظر وجود داشته است؛ برخی معتقدند نویسنده حق دارد شیوۀ نگارش خودش را داشته باشد و برخی نیز براین باورند که باید همه از دستور خط واحدی پیروی کنند و برای خط نیز همچون علومی مانند ریاضی قواعد و ضوابط خاصی تعیین شود.
🔴 برای دیدن متن کامل خبر به نشانی زیر در وبگاه فرهنگستان مراجعه کنید:
🌐https://apll.ir/?p=12028
🔸در نشست ادبی کانون نویسندگان قم عنوان شد:
🔸سعدی افتخار هر ایرانی است
حوزه/ در دومین نشست ادبی کانون نویسندگان قم که با موضوع “چرا و چگونه سعدی بخوانیم” برگزارشد علی حیدری یساولی گفت: آثار سعدی به چندین زبان زنده دنیا منتشر شده است اما سعدی افتخار هر ایرانی است.
به گزارش خبرگزاری حوزه، این نشست با حضور استادان حسن عزیزی و علی حیدری یساولی و جمعی از علاقهمندان و نویسندگان در موسسه طلوع مهر به مناسبت روز بزرگداشت سعدی برگزارشد.
استاد حسن عزیزی یکی از سخنرانان این نشست گفت: سخنوری و شعرگویی سعدی منحصر بهفرد است، به علت اینکه شگرد خود را به کسی نیاموخته است. برای مثال در گلستان با یک هجا یک بیت شعر میسازد. مانند “زورقی اندر پی ما غرق شد” که دارای وزن شعری است.
وی با بیان اینکه آثار سعدی بسیار متنوع است افزود: گلستان سبک رئال است که ترکیبی از نظم و نثر است اما بوستان آرمانشهر سعدی است و ایدهآلهای خود را در آن به نظم کشیده است.
عزیزی با بیان اینکه بخشهای زیادی از شخصیت سعدی مغفول مانده است، گفت: بخش عرفان او که بسیار معتدل است؛ چون او در عرفان یک خط کش دارد به نام دین و شرع. بنابراین ما در عرفان او زیاده روی نمیبینیم؛ مثل آنچه که در مثنوی دیده میشود.
وی با بیان اینکه سعدی را باید در هفت سالگی خواند و در هفتاد سالگی فهمید گفت: شعرهای سعدی سهل و ممتنع است؛ یعنی در عین آسان بودن در بیان کسی نیامده است و اوج سهل و ممتنع بودن اشعار سعدی در بوستان جمع شده است.
ادامه مطلب را اینجا بخوانید:
#نشستها
http://qomqalam.ir/1402-2/
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
💢 مثنویخوانی
🔸 جلسه هفتگی شرح مثنوی مولانا
🔹 استاد: علی حیدری یساولی
🔹 جلسه هفدهم: شنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲
ساعت۱۹:۳۰
🔻مکان: قم، انتهای خیابان دورشهر، نبش میدان رسالت
موسسه آموزش عالی طلوعمهر
🔹حضور برای عموم علاقهمندان بلامانع است
#مثنوی
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom
💢 سعدیخوانی
🔸 جلسه ماهانۀ شرح غزلیّات سعدی
🔹 استاد: دکتر حسن عزیزی
🔹زمان: یکشنبههای دوم هرماه
جلسه اول: یکشنبه۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲
ساعت۱۹:۳۰
🔻مکان: قم، انتهای خیابان دورشهر، نبش میدان رسالت
موسسه آموزش عالی طلوعمهر
🔹حضور برای عموم علاقهمندان بلامانع است
#سعدی
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💢بخشی از نشست شرح مثنوی
استاد علی حیدری یساولی
#مثنوی
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom
💢 بنویسید و خسته نشوید
علی کردانی
استمرار و تکرار عامل اساسی موفقیتها است.
بودن و ماندن در هر حرفهای، مهارت را بالا میبرد و از شما آدم حرفهای میسازد.
دنیای نویسندگی، دنیای همسایگی کلمات است و قلم، دوست همیشگی نویسنده.
وجدان بیدار و انسان هوشیار، قلم را زمین نمیگذارد.
#نویسندگی
#ممارست
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
💢 ساختار داستان کوتاه
زهره دربانی
در نوشتن داستان و هویت آن به دو عنصر اصلی نیاز است:
یک. شخصیت؛
دو. ماجرا.
عناصر اصلی و فرعی، دیگر ضمائمی هستند که داستان را جذاب و پُرکشش میکنند.
داشتن دو موقعیت اصلی در نوشتار از ملزومات است و داستان کوتاه را میسازد: یک موقعیت در آغاز سخن و دیگری در پایان.
#داستان
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom
💢وحدت روش در ویرایش
عبدالرحیم موگِهی (شمیم)
رعایت وحدت روش از مهمترین اصول ویرایش و از بهترین راههای تشخیص ویراستار فرادست از ویراستار فرودست است.
رعایت این اصل یعنی هر نظریه یا شیوۀ ویرایشی را که ویرایشگر طبق دلیل و ضابطه پذیرفته است، حتی اگر نزد دیگران هم نادرست باشد، آن را همواره و به طور یکسان در سراسر نوشته به کار بندد.
این کاربست نیز به گونهای باشد که متن از جنبۀ ویرایشی کاملاً یکدست و یکنواخت به چشم آید و ناهمسان و ناهمگون جلوه نکند.
مثلاً اگر ویراستار طبق هر دلیل و ضابطهای «هاء جمع» را جدا مینویسد، باید این شیوه را به طور یکسان در سراسر نوشته به کار گیرد.
بنابراین، نباید به گونهای ویرایش کند که در جایی از متن، جمعِ کلمۀ «کتاب» به شکل «کتابها» و در جای دیگری به شکل «کتابها» یا «کتاب ها» نمود یابد.
یا چنان چه ویراستار در آغاز پاورقی، نام پدید آورنده را میآورد و بر نام کتاب مقدم میکند، لازم است که این شیوه را در تمام پاورقیهای نوشته به طور یکسان به کار گیرد.
پس آن سان ویرایش نکند که در یک پاورقی، نام پدید آورنده و در پاورقی دیگری، نام کتاب در آغاز آن قرار گیرد.
دانستنی و به یاد سپردنی است که التزام به رعایت وحدت روش با به کارگیری استثنائات ویرایشی منافات و ناهمخوانی ندارد؛ البته به شرط آن که استفاده از استثنائات نیز طبق دلیل و ضابطههای ویرایشی باشد و در خودِ موارد استثنا نیز وحدت روش رعایت شود.
#ویرایش
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom
💢 سعدیخوانی
🔸 جلسه ماهانۀ شرح غزلیّات سعدی
🔹 استاد: دکتر حسن عزیزی
🔹زمان: یکشنبههای دوم هرماه
جلسه اول: یکشنبه۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲
ساعت۱۹:۳۰
🔻مکان: قم، انتهای خیابان دورشهر، نبش میدان رسالت
موسسه آموزش عالی طلوعمهر
🔹حضور برای عموم علاقهمندان بلامانع است
#سعدی
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom
💢گزارش تصویری جلسه هفدهم «شرح مثنوی»
استاد: علی حیدری یساولی
شنبه ۱۶ اردیبهشت۱۴۰۲
دانشگاه طلوع مهر
#مثنوی
🔸کانون نویسندگان قم
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💢بخشی از نشست شرح مثنوی
استاد علی حیدری یساولی
#مثنوی
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom
💢تجربههای نگارشی
رضا بابایی
۱. نویسنده نباید گارد نویسندگی بگیرد؛ یعنی نباید گمان کند که در هنگام نوشتن، مشغول کاری شاق و متفاوت از کارهای روزانه است. هنر نویسندگی در کاستن از فاصلۀ میان قلم نوشتاری و زبان روزمرۀ مردم است؛ بدون آنکه دچار شلختگی و عیبهای زبان گفتاری شود. بهترین زبان نوشتاری، همان زبان گفتاری است منهای عیبهای آن. زبان گفتاری چند عیب یا ویژگی دارد:
یک. در گفتار، کلمات معمولا به ترتیب انسی که ما با آنها داریم به ذهنمان میآیند، نه به اقتضای اسلوب جملهسازی. مثلا در گفتار میگوییم: «رفتم امروز بازار، کمی خرید کردم.» طبق اسلوب زبان، قید «امروز» باید اول جمله بیاید: امروز رفتم بازار...
دو. حذف حروف اضافه و حتی گاه کلمات کلیدی، در زبان گفتاری معمول است. مثلا جملۀ «رفتم بازار، کمی خرید کردم» در واقع ناقص است؛ اگرچه شنونده میداند که مراد گوینده این است که «رفتم "به" بازار "و" کمی خرید کردم.» گوینده اجازه دارد که بگوید: «او سال ۱۳۳۰ دنیا آمده» اما نویسنده باید بنویسد: «او "در" سال ۱۳۳۰ "به" دنیا آمده است.»
سه. عیب زبان گفتاری، کمواژگانی است؛ چون گوینده فرصت نویسنده را برای جستوجو و انتخاب مناسبترین کلمات ندارد و ناگزیر معمولترین و دستمالیشدهترین کلمات بر زبان او جاری میشود. اما نویسنده – مثلا - راضی نمیشود در مثال پیشگفته، از کلمۀ «کمی» استفاده کند؛ بلکه به جای آن، «مقداری» یا مانند آن میگذارد.
۲. پس از آنکه راحت و بدون هیچ دغدغهای نوشتید و نقطۀ آخر را گذاشتید، نوبت به وسواس و سختگیری میرسد. در این مرحله، هر قدر میتوانید بر نوشتۀ خود سخت بگیرید و حتی از یک کلمۀ آن آسان نگذرید. به قول همینگوی، مست بنویس و هشیار ویرایش کن. این هشیاری و سختگیری یا باید جملهبهجمله باشد، یا بندبهبند یا پس از آنکه نوشتار به پایان رسید.
۳. از بختیاری نویسنده است که نوشتۀ او را پیش از انتشار، کسانی ببینند و بر آن خرده بگیرند. اگر نویسندهای چنین دوستان و همراهانی ندارد، بر او است که در انتشار نوشتهاش شتاب نکند؛ بلکه پبش از انتشار، آن را بارها بخواند. در بازخوانیها هم اصلاحات محتوایی کند و هم اصلاحات لفظی. یکیدو بار هم با چشم مخالف فرضی بخواند.
۴. هر نوشتهای از ما که به رؤیت کسی میرسد، بخشی از جورچین شخصیت ما را در ذهن او کامل میکند. هیچ نوشتهای را تا به سطحی از مقبولیت(از محتوا تا تایپ) نرساندهاید، منتشر نکنید، حتی اگر میدانید که خوانندگان آن به شمار انگشتان یک دست نخواهد بود.
۵. خواندنیترین نوشتهها آن است که محتوایی بکر و بهروز و پیشبرنده داشته باشند، و ملالآورترین نوشته، آن است که تکرار شنیدهها و گفتههای دیگران باشد. بنابراین کسانی که میخواهند سخنی بگویند که مردم آن را روزانه چندین بار از رسانههای رسمی و تبلیغی و سخنرانیهای معمول میشنوند، نباید توقع استقبال داشته باشند. آری؛ هر سخن نو و بیسابقهای، درست و راست نیست؛ اما سخن تکراری همیشه ملالآور است، مگر برای مخاطبان معتاد به آن سخنان.
۶. غرور نویسنده، دشمن قلم او است؛ زیرا گوهر صمیمیت و دلاویزی را از او میرباید. نویسندۀ مغرور، بیش از آنکه در اندیشۀ مفاهمه و تفهیم باشد، در فکر حراست از شخصیت علمی یا اجتماعی خویش است و هیچگاه از ردای هیبت و وقار بیرون نمیآید. بنابراین در انتخاب کلمات و لحن نوشتار، بیشتر به جایگاه اجتماعی و مرتبۀ علمی خود میاندیشد تا حق مطلب. او به جای آنکه دست در گردن خواننده بیاویزد و با او گشتوگذار کند، ترجیح میدهد که مخاطبش دورتر بنشیند و به سخنرانی رسمی و غرّای او گوش دهد.
۷. هر نوشتهای، سفرهای است که نویسنده برای خواننده پهن کرده است. سفره، هم جای غذای اصلی است و هم جای مخلفات(سالاد و ترشی...)؛ اما سفرهای که جز مخلفات بر آن نیست، به درد شکمهای گرسنه نمیخورد. برخی نوشتهها را میخوانی و به آخر میرسانی، اما بیش از یکیدو سطر آن، دندانگیر نیست. نویسنده، مقدمه را از جایی دور شروع کرده یا گریزهای بیهوده در میان افکنده است؛ اما آنجا که باید کرّوفرّ کند، فرود آمده است! درختی تناور برکشیده است، اما همچون درخت کاج، نه میوه بر شاخ دارد و نه سایه بر زمین.
۸. حذف حتی یک کلمۀ زائد، برداشتن باری از دوش جمله و فهم مخاطب است. جمله هر چه پیراستهتر باشد، چابکتر است و به فهم خواننده نزدیکتر.
۹. هر نوشتهای، سیرتی دارد و صورتی. اهتمام به صورت و ظاهر نوشتار(از جملهسازی و پاراگرافبندی تا تایپ فنی و بدون غلط) به اندازۀ محتواگرایی اهمیت دارد.
۱۰. هنر ننوشتن، گاهی کمتر از هنر نوشتن نیست. اگر این را نیاموختهایم، آن را بیاموزیم. پس ننویسیم مگر آنگاه كه دربارۀ موضوع نوشتارمان، بیش از خوانندگان احتمالی، خواندهایم یا اندیشیدهایم؛ وگرنه عرض خود میبریم و...
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
💢 شاهنامهخوانی
🔸 جلسه ماهانۀ شاهنامهخوانی
🔹 استاد حسین مقیمی
🔹زمان: یکشنبههای سوم هرماه
جلسه اول: یکشنبه ۲۴اردیبهشت ۱۴۰۲
ساعت۱۹:۳۰
🔻مکان: قم، انتهای خیابان دورشهر، نبش میدان رسالت
موسسه آموزش عالی طلوعمهر
🔹حضور برای عموم علاقهمندان بلامانع است
#شاهنامه
کانون نویسندگان قم
https://eitaa.com/kanoonnevisandeganqom
https://telegram.me/kanoonnevisandeganqom