آیا سرنوشت انسان قابل تغییر است؟ رابطه‌ی میان سرنوشت و اختیار انسان چیست؟ ✍️پاسخ 1️⃣اختیار انسان از اموری است که هم با وجدان قابل درک است و هم اینکه اگر انکار شود، ارسال پیامبران و مسأله معاد، لغو و بی معنا خواهد شد؛ خدا برای انسان فاقد اختیار پیامبر نمی فرستد و او را بهشت یا جهنم نمی برد. 2️⃣برای اینکه انسان کاری انجام دهد، مجموعه ای از عوامل باید دست به دست هم دهند که یکی از آنها، اختیار خود انسان است. 3️⃣برای نمونه، وقتی انسان بخواهد ماشین خود را به حرکت درآورد، باید تمام اجزای ماشین سر جای خود باشند، آنگاه اختیار انسان بر حرکت ماشین استوار باشد، در این صورت است که ماشین شما به حرکت در می آید. 4️⃣خداوند نیز می داند که در مکان و زمان خاصی، انسان با اختیار خود ماشینی را که تمام اجزایش سر جایش است، به حرکت در می آورد، همین پدیده را به عنوان سرنوشت و تقدیر در لوح محفوظ رقم می زند. 5️⃣بنابراین، اختیار انسان، در تعیین سرنوشت تأثیر اساسی دارد و اگر انسان در این مثال، اختیار نمی کرد، چنین سرنوشتی تعیین نمی شد. حاصل آنکه، سرنوشت، بر پایۀ اختیار انسان است، نه آنکه اختیار انسان را سلب کند. 6️⃣سرنوشت نهایی انسان نیز با همین فرمول، رقم خورده است. تأثیر عوامل مؤثر در تحقق یک پدیده به همراه اختیار انسان.(در یادداشت بعدی، نکتۀ اخیر توضیح داده میشود) #اختیار #سرنوشت 🔰بیانات استاد دکتر محمدحسین فاریاب دکترای کلام اسلامی ╭━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╮ @qoranketabehedayt ╰━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╯

💠 خُلود 🔹 یك اصل كلی خدای سبحان دارد و آن این است كه هر کسی كه بد كرد كیفر می ‌بیند ﴿بَلَىٰ مَن كَسَبَ سَیئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ﴾؛[1] هر كه بدی كسب كرد و گناهان او به او احاطه كرده است ﴿وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ﴾ كه این نشانه #خلود است. یك وقتی كسی معصیت می ‌كند، از او تعبیرش به این صورت است كه ﴿مَن یعْمَلْ سُوءًا یجْزَ بِهِ﴾،[2] یك وقت تنها معصیت نیست بلكه معاصی به او محیط است، تعبیر درباره این گروه آن است: ﴿بَلَىٰ مَن كَسَبَ سَیئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ﴾، این ﴿أَصْحَابُ النَّارِ﴾ بودن مُشعر به #خلود است، گرچه صریح نیست و ظهور تام ندارد، امّا وقتی گفتند این اصحاب «نار» است، یعنی در «صُحبت» آتش است، این به نحو ملكه است؛ یعنی این پیشه آنهاست! فرمود: اگر كسی معصیت كرد خب كیفر می ‌بیند ﴿مَن یعْمَلْ سُوءًا یجْزَ بِهِ﴾، ولی ﴿مَن كَسَبَ سَیئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ﴾ كه گناهان او را محیط كرده است و او محفوف به گناهان شد ﴿فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ﴾؛ لذا فرمود ﴿هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ﴾. خدای سبحان #خلود را برای هر تبهكاری به عنوان #وعید یاد نكرده است؛ اگر كسی #محفوف_به_معاصی شد و گناهان به او احاطه كردند این شخص #أصحاب_نار است. 🔹 فرق گناه و ثواب آن است كه انسان وقتی ثواب كرد #محیط_به_ثواب است و ثواب در اختیار اوست. وقتی گناه كرد #محاط_به_گناه است، او در اختیار گناه است؛ لذا تعبیر قرآن درباره سیئات این است كه سیئات به آدم محیط است ﴿وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ﴾. ولی درباره #حسنات این چنین نیست كه حسنات به آدم محیط باشند. حسنات در #اختیار انسان هستند و انسان است كه محیط بر حسنات است. حسنات هرگز، دست و بال انسان را نمی ‌بندد، سیئه است كه انسان را می ‌بندد و در رَهن قرار می‌ دهد که ﴿كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِینٌ﴾،[3] سیئه است كه انسان را در دام می‌ اندازد. فرمود: اگر كسی #محفوف_به_خطیئات شد این اصحاب نار است و برای همیشه می‌ ماند. [1] . سوره بقره، آیه 81. [2] . سوره نساء، آیه 123. [3] . سوره طور، آیه 21. #محیط_به_ثواب #محاط_در_گناه #فرق_گناه_و_ثواب #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره مبارکه بقره ╭━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╮ @qoranketabehedayt ╰━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╯

بنابر روایات، مقدرات انسان ها در شب قدر تعیین و به امام معصوم عرضه می شود. این حقیقت، چگونه با اختیار انسان قابل جمع است؟ ✍️پاسخ 1️⃣مقصود از تقدیر اعمال انسان، آن است که خداوند متعال در چنین شبی با علم به اینکه انسانها تا سال آینده با اختیار خود چه کارهایی انجام می دهند و نیز مجموعۀ عوامل تأثیرگذار در زندگی آنها، تعیین می کند که در سال آینده برای آنها چه اتفاقی رخ می دهد. 2️⃣خداوند متعال با توجه به شایستگی های افراد، بر اساس حکمت خود، انسان را به افعال نیک هدایت خاص می کند(قصص، 56) که البته انسان در قبول این هدایت نیز مختار است. 3️⃣بنابراین در شب قدر، یکی از اموری که تعیین می شود، مقدار هدایت ها و عنایت های خاصه ای نیز است که شامل انسان ها در سال آینده می شود. 4️⃣شب قدر برتر از هزار ماه است (قدر، 3) و اعمال و دعاهای انسان در این شب بیش از هر زمان دیگری، در تعیین مقدار این هدایت ها تأثیرگذار است. بدین معنا که خداوند متعال با توجه به اصرار بنده اش، در رسیدن به سعادت، هدایت های بیشتری را برای او در نظر می گیرد. 5️⃣بنابراین، تعیین مقدرات در شب قدر نه تنها با اختیار انسان منافاتی ندارد؛ بلکه همین اختیار و تلاش مختارانۀ اوست که موجب جلب بیشترین هدایت های الهی و در نتیجه بهترین اعمال اختیاری خواهد شد. #شب_قدر #اختیار #تقدیر 🔰بیانات استاد دکتر محمدحسین فاریاب دکترای کلام اسلامی ╭━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╮ @qoranketabehedayt ╰━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╯

اتفاقات عالم ذر، چگونه با اختیار انسان در زندگی دنیوی سازگار است؟ ✍ پاسخ 1⃣عالم ذر، به عالمی قبل از عالم دنیا گفته میشود که خداوند انسان‌ها را به شکل ذره، حاضر و از آنها برای ربوبیت خود اقرار گرفت. 2⃣جزییات عالم ذر به طور کامل برای ما روشن نیست، در عین حال، اصل وجود عالم ذر به دلیل کثرت روایات، پذیرفتنی است. 3⃣یکی از مسایل عالم ذر، چگونگی پاسخ انسان‌ها به پرسش‌های مطرح شده در آن عالم (مانند سوال از ربوبیت خدا و ولایت اهلبیت) است که به قول برخی، موجب تعیین ظرفیت خاص وجودی برای انسان‌ها شده یا آنکه سرنوشت انسان را به طور قطعی در این دنیا تعیین کرده است. 4⃣در پاسخ باید گفت که اصل وجود اختیار برای انسان در این دنیا از امور بدیهی است و هر انسانی به طور وجدانی آن را می‌یابد. 5⃣نیز ارسال پیامبران برای انسان‌ها در این دنیا، نشان از وجود اختیار برای انسان‌ها نسبت به تعیین سرنوشت خود در این دنیا را دارد. 6⃣با این حال، حتی اگر بپذیریم که چگونگی پاسخ انسان‌ها به پرسش‌های عالم ذر، موجب تعیین ظرفیت آنها برای زندگی در این دنیا شده باشد، در عین حال، این امر، موجب سلب اختیار انسان نیست، بلکه مانند آن است که مثلاً کسی در آمریکا یا در یک خانواده فاسق متولد شود و دیگری در قم یا در یک خانواده مومن متولد شود. 7⃣مکان تولد انسان‌ها ممکن است در سرنوشت آنها تأثیرگذار باشد، ولی به طور قطعی سرنوشت آنها را تعیین نمی‌کند، به همین ترتیب، ظرفیت تعیین شده برای انسان‌ها نیز سرنوشت آدمیان را به طور قطعی مشخص نمی‌کند، بلکه افراد می‌توانند با اختیار خود، مسیر زندگیشان را تغییر دهند. 8⃣ ضمن آنکه خداوند متعال نیز، با توجه به همان ظرفیت، با ایشان برخورد می‌کند. #عالم_ذر #اختیار 🔰بیانات استاد دکتر محمدحسین فاریاب دکترای کلام اسلامی ╭━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╮ @qoranketabehedayt ╰━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╯

اگر خداوند متعال، انسان را برای رسیدن به کمال از طریق اعمال اختیاری آفریده، تکلیف کسانی که در کودکی یا در حال دیوانگی از دنیا می روند یا به وسیلۀ دیگران کشته می شوند، چه می شود؟ آنها در حالی از دنیا می روند که نمی توانند به کمال برسند. ✍️پاسخ 1️⃣این دنیا اقتضاءات خاص خود را دارد. بیماری، مرگ و میر، کشته شدن به وسیلۀ دیگران و ... همگی از این قبیل هستند. قرار هم نیست که انسانها به اندازه هم عمر کنند یا مانند هم بمیرند یا به اندازۀ هم به کمال برسند. 2️⃣خداوند با همین وضعیت، انسان را آفریده تا به کمال برسد. سرانجامِ کمال طلبی انسان، زندگی جاودانه در بهشت است. انسانی که به کمال رسیده، وارد بهشت می شود و انسانی که وارد بهشت می شود به کمال رسیده است. 3️⃣اما تنها راه رسیدن به کمال، عمل اختیاری خود فرد در این دنیا نیست. بلکه گاه، نحوۀ عمل دیگران با انسان، برای انسان کمالی می آفریند. برای نمونه، ظلم ظالم به مظلوم، برای مظلوم، کمال ایجاد می کند؛ مانند کشته شدگانی که از روی ظلم، کشته شده اند یا رنجهای غیراختیاری (مانند بیماری) که انسان متحمل میشود، موجب کمال او میشود. (ثواب الاعمال، ص193) 4️⃣همچنین انسان ها در برزخ، هرچند عملی در آنجا انجام ندهند، ولی عمل اختیاری دیگران (مانند خیرات، عمل نیک فرزند صالح و ...) موجب کمال آنها در برزخ میشود. نیز، رسیدن انسان به مرحلۀ یقین نسبت به حقایقی که تا پیش از آن، آنها را انکار می کرد یا آنکه تنها به آنها علم ـ نه یقین ـ داشت، موجب کمال انسان است. 5️⃣ کودکان یا مجانینی که فرصت انجام عمل را نداشته اند، چنین نیست که به کمال نرسند. دیوانگان بابت مشقت هایی که از زندگی سخت در این دنیا می بینند، همچون سایر افرادی که از ناحیۀ دیگران مورد رنج قرار می گیرند، به کمالاتی می رسند و نوزادان بابت رنج محرومیت از لذتهایی که می توانستند به آن برسند، به کمالاتی میرسند. 6️⃣بعلاوه، بر پایۀ برخی دیدگاهها و روایات، این قبیل افراد در آن دنیا مورد آزمایش یا آزمایشهایی قرار می گیرند و کامیابی یا ناکامی آنها در سعادت و شقاوت آنها تأثیرگذار است.(الکافی، ج3، ص248) در خصوص کودکان مومنان نیز روایاتی وجود دارد که مستقیماً وارد بهشت میشوند که به معنای رسیدن آنها به کمال است.(من لایحضره الفقیه، ج3، ص409) 7️⃣نکتۀ پایانی آنکه، چنین نیست که اگر کسی عمر بیشتری کرد، لزوماً به کمال بیشتری می رسد #عدل_الهی #اختیار #رسیدن_به_کمال 🔰بیانات استاد دکتر محمدحسین فاریاب دکترای کلام اسلامی ╭━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╮ @qoranketabehedayt ╰━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╯

شیطان دوست دارد انسانها گمراه شده و به جهنم بروند. اگر انسانها به جهنم بروند شیطان به خواسته اش رسیده است؛ پس چرا خداوند جهنم را آفریده است تا شیطان به خواسته اش برسد؟ ✍️پاسخ 1️⃣خداوند متعال انسان را موجودی مختار آفریده است که بتواند خوب یا بد شود. لازمۀ مختاربودن انسانها آن است که برخی کافر و برخی مؤمن؛ برخی صالح و برخی فاسد؛ برخی ظالم و برخی مظلوم میشوند. روشن است که شیطان دوست دارد انسانها کافر، فاسق و ظالم شوند. 2️⃣در دنیای کنونی، زندان ساخته می شود تا مجرمان و تبهکاران برای تحمل مجازات خود به آنجا روند. آیا میتوان گفت چون خواستۀ شیطان آن است که انسانها ظلم و جنایت کنند و در نتیجه به زندان روند، ما نباید زندان بسازیم و ظالمان و جنایتکاران را مجازات کنیم؟ 3️⃣لازمۀ عدل الهی نیز آن است که بدکاران عذاب و نیکوکاران پاداش داده شوند. جهنم قرارگاه عذاب بدکاران است. اگر قرار باشد بدکاران و ظالمان عذاب نشوند و به جهنم نروند، عدل الهی زیر سوال میرود. 4️⃣اینکه جهنم همان جایی است که شیطان دوست دارد، انسانها گناه کنند و به آنجا بروند، سخن صحیحی است، ولی این مطلب اشکالی به خداوند وارد نمیکند، بلکه باید به انسانهای خطاکار اعتراض کرد که چرا کاری کردید که شیطان به خواسته اش برسد نه آنکه به خدا اعتراض کنید که چرا جهنم را آفرید تا عدالت اجرا شود. #شیطان #جهنم #عدل_الهی #اختیار 🔰بیانات استاد دکتر محمدحسین فاریاب دکترای کلام اسلامی ╭━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╮ @qoranketabehedayt ╰━═━⊰   🍃🌸🍃   ⊱━═━╯