eitaa logo
علوم قرآن و حدیث
507 دنبال‌کننده
33 عکس
0 ویدیو
84 فایل
کانال تخصصی در حوزه علوم قرآن و حدیث موضوعات: *مطالب موجز از سرفصل های رشته علوم قرآن و حدیث *پاورپوینت *فایل صوتی اساتید *معرفی و دانلود کتاب *نکات کنکوری و آموزشی وبلاگها: quranied.blog.ir dr-arabic.blog.ir qorra.blog.ir ارتباط با ادمین: @hafeze2
مشاهده در ایتا
دانلود
(1) 💠 «غریب القرآن» یا «دانش واژگان دشوار فهم» 💠در لغت ✅ غریب: مشکل، بیگانه، شگفت‌انگیز و عجیب به نظر رسیدن. 💠 در اصطلاح ✅ واژهشناسى و پيدا كردن لغات مشكل و غامض قرآن مجيد. ✅ دانشی که به بررسی و معنایابی واژههای دیریاب، پیچیده، پنهان، ناشناخته و فراموش شده از آیات میپردازد. ✅ لغات و اصطلاحاتی است از قرآن که به مرور زمان فهم آنها دشوار گردیده و به تفسیر و توضیح احتیاج پیدا کرده است. 💠 اولین نگاشته در این باره 📔 نخستين كسانى كه دست به تأليف كتب «غرائب القرآن» زدند، از دانشمندان شيعه بودند؛ ازجمله ايشان مىتوان، أبان بن تغلب (141 ه.)، فرّاء (207 ه.) ابو عبيده (210) و ابو عثمان مازنى (248 ه.) را نام برد. 📔 غريب القرآن زيد بن على بن الحسين (عليهم السّلام) (مستشهد 122 ه. ق). 📔 غریب القرآن ابن عباس 💠 جایگاه آن غریب القرآن 1⃣ تبیین و توضیح و برداشتن ابهامات و پیچیدگی لغت فراموش شده و پنهان و هموار ساختن راه دشوار در فهم واژگان آیات و نزدیک شدن به مراد گوینده آنها. 2⃣ شناسایی معانی نوظهور از معانی کهن الفاظ به خصوص معانی به کار رفته در عصر نزول آیات که به دلیل تحول معنایی در ساختار لغات و زبان عرب با گذشت زمان به وجود آمده است. 3⃣ توجه دانشمندان مسلمان از گذشته دور تا به امروز و آفرینش آثاری برجسته که حکایت از اهمیت و نقش به سزای این دانش در فهم درست و درک صحیح از واژگان آیات دارد. 💠 تالیفات ✅ «غريب القرآن» به روايت عطاء بن ابى رياح و نيز روايت على بن ابى طلحه، (م 143). ترجمه و تعليقه محمد ابراهيم سليم. ✅ «ريشهيابى واژهها در قرآن»، محمد جعفر اسلامى، تهران 1403 ✅ «تحقيق در كلماتى از قرآن»، عبد العلى بازرگان 1401 ه. ق ✅ «المفردات فى غريب القرآن»، تأليف راغب اصفهانى، (متوفى 502) ✅ «الموضح فى معانى القرآن» ابوالحسن شعرانی ✅ «تراجم الالفاظ و اللغات القرآنيه» تأليف كمال الدين محمود ✅ فخرالدین طریحی: «غريب القرآن»، «كشف غوامض القرآن»، «مجمع البحرين و مطلع النيريّن» ✅ قاسم بن حسن آل محى الدين، «البيان و التّبيان»، (منظومة فى شرح غريب القرآن) و «البيان فى شرح غريب القرآن» (3جلد) ✅ «قاموس قرآن» (در 6 جلد) سید علی اکبر قرشی ✅ «تبيين اللغات لتبيان الآيات» يا «فرهنگ و لغات قرآن» (2 جلد) دکتر محمد قریب ✅ «غریب القرآن» سجستانی ✅ «الدّر النظيم فى لغات القرآن الكريم» شيخ عبّاس (م 1359 ه) ✅ «مفردات القرآن فى مجمع البيان» الیاس کلانتری ✅ «دايرة الفرائد در فرهنگ قرآن»، (در 5 جلد) دکتر محمد باقر محقق 🆔 @quranied
(2) 💠 استدلال به شعر در غریب القرآن ✅ ابن عبّاس می گوید: شعر ديوان عرب است؛ پس هرگاه لفظى از قرآنى كه خداوند آن را به زبان عرب نازل فرموده بر ما مخفى بود به ديوان عرب رجوع نموده و شناخت آن را جستجو مىكنيم. ♦️ مثال: ✅🌼 (روزی) ابن عبّاس گفت: از هر چه در نظر داريد بپرسيد، پس نافع گفت: خبر ده مرا از فرموده خداى تعالى: (عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ عِزِينَ)، ابن عباس جواب داد: عزون: حلقههاى كم از مردم مىباشد، پرسيد: آيا عرب اين را مىشناسد؟ گفت: آرى؛ مگر گفتار عبيد بن الأبرص را نشنيدهاى كه مىگويد: فجاءوا يهرعون اليه حتّى *** يكونوا حول منبره عزينا 🔹 يعنى: پس سراسيمه به سوى او آمدند تا اينكه پيرامون منبرش جمع گردند. ✅ پرسيد: خبر ده مرا از فرموده خداوند: (وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ) جواب داد: وسيله حاجت است، گفت: آيا عرب اين را مىشناسد؟ گفت: آرى آيا نشنيدهاى كه عنتره گويد: إنّ الرّجال لهم اليك وسيلة *** إن ياخذوك تكحّلى و تخضّبى 🔹 يعنى: براستى كه مردان را به تو حاجتى هست (اى زن)، اگر تو را بگيرند سرمه و خضاب كن. ✅ گفت: خبر ده مرا از فرموده خداوند: (شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً): جواب داد: شرعة: دين، و منهاج: راه است، پرسيد: آيا عرب اين را مىشناسد؟ گفت: بله، مگر نشنيدهاى كه ابو سفيان بن الحارث بن عبد المطّلب مىگويد: لقد نطق المأمون بالصّدق و الهدى*** و بيّن للاسلام دينا و منهاجا 🔹 يعنى: بدرستى كه أمين شناخته شده به راستى و هدايت سخن گفت، و براى اسلام دين و روشى بيان داشت. ✅ گفت: خبر ده مرا از فرموده خداوند: (إِذا أَثْمَرَ وَ يَنْعِهِ)، جواب داد: ينع: رسيدن و پخته شدن، گفت: آيا عرب اين را مىشناسد؟ گفت: آرى، مگر سروده شاعر را نشنيدهاى كه: اذا ما مشت وسط النّساء تأوّدت*** كما اهتزّ غصن ناعم النّبت يانع 🔹 يعنى: هرگاه ميان زنان راه مىرود كج مىگردد، همچنانكه شاخه نرم گياه رسيده حركت مىكند. ✅ پرسيد: خبرم ده از فرموده خداى تعالى: (وَ رِيشاً)، جواب داد: ريش مال و ثروت است، گفت: آيا عرب اين را مىشناسد؟ پاسخ گفت: آرى، نشنيدهاى كه شاعر گويد: فرشنى بخير طالما قد بريتنى*** و خير الموالى من يريش و لا يبرى 🔹 يعنى: پس مرا به نيكى ثروتى ده كه بسيار مرا محروم ساختى، و بهترين اربابها آن است كه مالى مىدهد و دور نمىسازد. 💠 نمونه هایی از غریب القرآن ✳️ ابن ابى حاتم از ابن عباس نقل می کند، كه وی درباره اين آيات گفته: ✅ (سوره *يس*)🌼 (يا حَسْرَةً): اى واى.🔹(الْمَشْحُونِ): پر.🔹(مِنَ الْأَجْداثِ): از قبرها.🔹 (فاكِهُونَ): شادمان هستند. ✅ (الحجرات)🌼(لا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ): بر خلاف قرآن و سنّت چيزى مگوئيد.🔹(وَ لا تَجَسَّسُوا): جاسوسى آن است كه كسى در پى زشتيهاى مؤمنان باشد. ✅ (الانسان)🌼 (أَمْشاجٍ): رنگارنگ.🔹 (عَبُوساً): تنگ.🔹 (قَمْطَرِيراً): طولانى. ✅ (النّبأ)🌼 (سِراجاً وَهَّاجاً): چراغ درخشنده.🔹 (مِنَ الْمُعْصِراتِ): از أبر🔹(ثَجَّاجاً):ريزان.🔹(أَلْفافاً): جمع شده.🔹 (مَفازاً): تفريحگاه.🔹 (يَقُومُ الرُّوحُ): يكى از فرشتگان بزرگ خلقت.🔹 (وَ قالَ صَواباً): و بگويد: لا اله الا اللّه. ✅ (عبس)🌼 (وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ): چهرههايى در آن روز درخشندهاند. ✅ (التكوير)🌼 (كُوِّرَتْ): تاريك شده. ✅ (الاعلى)🌼 (غُثاءً): خشك.🔹 (أَحْوى): سياه.🔹 (مَنْ تَزَكَّى): كسى كه خود را پاكيزه كند از شرك.🔹 (وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ): توحيد خداوند را بجاى آورد.🔹 (فَصَلَّى): نمازهاى پنجگانه را بجاى آورد. ✅ (الغاشية)🌼 (الْغاشِيَةِ)، و (الطّامّة)، و (الصّاخّة)، و (الحاقّة)، و (القارعة) از نامهاى روز قيامتند.🔹 (مِنْ ضَرِيعٍ): درخت تيغ دار.🔹 (وَ نَمارِقُ): وسايل استراحت و آسايش.🔹 (بِمُصَيْطِرٍ): جبّار؛ ستمگر. ✅ (الفجر)🌼 (لَبِالْمِرْصادِ): مىشنود و مىبيند.🔹 (جَمًّا): شديد.🔹 (وَ أَنَّى لَهُ الذِّكْرى): چگونه است براى او ياد آمدن. ✅ (الشمس)🌼(طَحاها): تقسيم كرد.🔹 (فُجُورَها وَ تَقْواها): خير و شر را بيان كرد.🔹 (وَ لا يَخافُ عُقْباها): از أحدى عاقبت أمرى را نترسد. ✅ (الضحى)🌼(سَجى): رفت. 🔹(ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلى): پروردگارت تو را ترك نكرده و مبغوض نداشته. ✅ (الشّرح)🌼 (فَانْصَبْ): به دعا مشغول شو. ✅ (قريش)🌼 (إِيلافِهِمْ): لزوم آنها. ✅ (الكوثر)🌼(شانِئَكَ): دشمن تو. ✅ (الاخلاص)🌼(الصَّمَدُ): آقايى كه در سيادتش به كمال رسيده است. 💠 مواردی از کتب دیگر ✅ قسط وَ أَقِيمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ قسط بمعناى بهرهكشى از ديگران و از مصاديق ظلم است. ✅ الوسواس الخناس: ابلیس ✅ الجنّة: جنّ. ✅ الفلق: صبح ✅ غاسق: شب، وقتی که همه جا را فرا می گیرد. و گفته شده که غاسق همان ماه است، هنگامه که در کسوف قرار گرفته و سیاه شود. 🆔 @quranied