. #زندگی_قرآنی شماره 105 سوره #ال_عمران صفحه_50 🌹منظور از آیات #محکم و #متشابه چیست؟ 🔸هُوَ الَّذِي أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ "7/آل‌عمران" 🌱هموست آنكه اين كتاب را [در سطح درك و فهم انسان] بر تو نازل كرد [كه] بخشي [اعظم] از آن، آياتي محكم [ثابت و پايدار و نامتغير، همچون اصول كلي اخلاقيات و تاريخ انبياء و اُمت‌ها] است كه آنها اُمّ [=اصل و اساس و مرجع] كتابند، و [بخش] ديگر متشابهات [متغير و متناسب با درك و فهم بشري كه به زبان تشبيه و تمثيل آمده است] 💫واژه #محکم در اصل از اِحکام به معنى ممنوع ساختن، گرفته شده است و به همین دلیل، به موجودات پایدار و استوار، محکم مى گویند; زیرا عوامل انحرافى را مى زدایند. و نیز سخنان روشن و قاطع که هر گونه احتمال خلاف را از خود دور مى سازد محکم مى گویند: ( راغب در مفردات مى گوید: حکم (و حکمه) در اصل به معنى منع است). و دانش را از این جهت حکمت مى گویند: که انسان را از بدى ها باز مى دارد. 👈بنابراین، مراد از آیاتٌ مُحْکَماتٌ آیاتى است که مفهوم آن به قدرى روشن است که جاى گفتگو و بحث در آن نیست، آیاتى همچون: قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ: بگو او است خداى یگانه ! لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ: هیچ چیز همانند او نیست . و صدها آیه مانند آنها درباره عقاید، احکام، مواعظ و تواریخ، همه از محکمات مى باشند. 👈این آیات (محکمات) در قرآن أُمُّ الکتاب نامیده شده، یعنى اصل، مرجع، مفسر و توضیح دهنده آیات دیگر است. 💫واژه #متشابه در اصل، به معنى چیزى است که قسمت هاى مختلف آن، شبیه یکدیگر باشد، به همین جهت به جمله ها و کلماتى که معنى آنها پیچیده است و گاهى احتمالات مختلف درباره آن داده مى شود، متشابه مى گویند. و منظور از متشابهات قرآن همین است، یعنى آیاتى که معانى آن در بدو نظر پیچیده است، و در آغاز، احتمالات متعددى در آن مى رود، اگر چه با توجه به آیات محکم، تفسیر آنها روشن است. گرچه درباره #محکم و #متشابه ، مفسران احتمالات زیادى داده اند ولى آنچه ما در بالا گفتیم هم با معنى اصلى این دو واژه کاملاً مناسب است، و هم با شأن نزول آیه، هم با روایاتى که در تفسیر آیه وارد شده، و هم با خود آیه مورد بحث، سازگارتر مى باشد. زیرا در ذیل آیه فوق مى خوانیم: افراد مغرض، همیشه آیات متشابه را دستاویز خود قرار مى دهند، بدیهى است آنها از آیاتى سوء استفاده مى کنند که در بدو نظر تاب تفسیرهاى متعددى دارد و این خود مى رساند که متشابه به آن معنى است که در بالا گفته شد. براى نمونه آیات متشابه، قسمتى از آیات مربوط به صفات خدا و چگونگى معاد را مى توان ذکر کرد، مانند: یَدُ اللّهِ فَوْقَ أَیْدیهِمْ: دست خدا بالاى دست هاى آنها است که درباره قدرت خداوند مى باشد. وَ اللّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ: خداوند شنوا و دانا است که اشاره به علم خدا است. و مانند وَ نَضَعُ الْمَوازینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیامَةِ: ترازوهاى عدالت را در روز رستاخیز قرار مى دهیم که درباره وسیله سنجش اعمال سخن مى گوید. بدیهى است: نه خداوند دست (به معنى عضو مخصوص) دارد و نه گوش (به همین معنى) و نه ترازوى سنجش اعمال، شبیه ترازوهاى ماست، بلکه اینها اشاره به مفاهیم کلى قدرت، علم و وسیله سنجش مى باشد. 👈این نکته نیز لازم به یادآورى است که محکم و متشابه ، به معنى دیگرى نیز در قرآن آمده است، در اول سوره هود مى خوانیم کِتابٌ أُحْکِمَتْ آیاتُهُ در این آیه تمام آیات قرآن، محکم قلمداد شده است، و منظور از آن ارتباط و به هم پیوستگى آیات قرآن است. و در آیه ۲۳ سوره زمر مى خوانیم: کِتاباً مُتَشابِهاً... یعنى کتابى که تمام آیات آن، متشابه است، متشابه در اینجا یعنى همانند یکدیگر از نظر درستى و صحت و حقانیت. 👈 یک انسان واقع بین و حقیقت جو، براى فهم کلمات پروردگار، راهى جز این ندارد که همه آیات را در کنار هم بچیند و از آنها حقیقت را دریابد، و اگر در ظواهر پاره اى از آیات، در ابتداى نظر، ابهام و پیچیدگى بیابد، با توجه به آیات دیگر، آن ابهام و پیچیدگى را برطرف سازد و به کنه آن برسد. در حقیقت، آیات محکم از یک نظر همچون شاهراه هاى بزرگ و آیات متشابه همانند جاده هاى فرعى هستند. 👈تعبیر، از #محکمات، به #ام_الکتاب نیز مؤید همین حقیقت است، زیرا واژه أُمّ در لغت، به معنى اصل و اساس هر چیزى است و اگر مادر را أُمّ مى گویند: به خاطر این است که ریشه خانواده و پناهگاه فرزندان در حوادث و مشکلات مى باشد. 👈و به این ترتیب، محکمات، اساس و ریشه و مادر آیات دیگر محسوب مى گردد. 📚تفسیر نمونه ┄═❁🍃❈ کانالِ قرآن‌پویان تدبر در قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛