❓❓چرايي #تفاسير_متفاوت از حادثه #عاشورا؟ #قيام يا #اصلاح؟
♦چرا تفسیر فرهیختگان از این حادثه با هم تفاوت دارد، در پاسخ باید گفت برداشت و تفسیر افراد از یک حادثه به طور طبیعی با هم متفاوت است و به پیشفرضها و دیدگاههای آنها نسبت به جامعه و #فلسفه_دین و نبوت بستگی دارد.
🟢افرادی که از دین جنبه #حکومت و حاکمیت میفهمند و معتقدند پیامبر(ص) برای حکومت مبعوث شد تا در سایه آن بتواند احکام دین را اجرا کند ـ همانطور که در حال حاضر دیدگاه رایج در جامعه ما همین است و قبلاً نیز شیعه زیدیه چنین دیدگاهی داشته است ـ از حادثه #عاشورا نیز دقیقاً همین تفسیر را دارند، یعنی معتقدند امام میخواست #قیامی_مسلحانه علیه حکومت یزید انجام دهد و حکومت را به دست بگیرد تا در سایه آن، انحرافات را اصلاح کند.
🟢عدهای این دیدگاه را قبول ندارند و معتقدند پیامبر(ص) اصلاً برای حاکمیت بر مردم مبعوث نشد، بلکه مبعوث شد تا پیام خداوند را به مردم #ابلاغ کند و غایت و هدف رسالت انبیا این بود که جامعه صالحی تشکیل شده و مردم قائم به عدل و داد شوند. در واقع هدف، تهذیب روح و جان مردم از رذایل اخلاقی بود تا بتوانند عدالت را در زندگی فردی و اجتماعی پیاده کنند.
📌در نتیجه، این دسته از افراد حرکت #امام_حسین(ع) را #نهضتی_اصلاحی و امام را #مصلح میدانند.
طبق این تفسیر، حکومت به امام فشار آورد و شرایط به گونهای پیش رفت که ایشان دیگر نمیتوانست به میان مردم آمده و با سلم و صفا به ایجاد اصلاحات بپردازد، بنابراین وقتی مانع امام حسین شدند، ایشان تصمیم به #بازگشت گرفت، چراکه هدف امام حکومت تحت هر شرایطی بر مردم نبود.
🖋🖋ایشان نامههای مردم را به حرّ نشان داده و گفتند مردم از من دعوت کردهاند، اگر دعوت خود را پس گرفتهاند، برمیگردم و نظر اصلاحی دارم.
🔴تعبیر «قیام» متعلق به همان گروه اول است که معتقد به #حکومت و #حاکمیتاند و در سخنان خود امام(ع) تعبیر قیام اصلاً مطرح نیست. قیام، تفسیری است که آنها از #حرکت امام حسین(ع) دارند،
📌امام تعبیر « #خروج» را به کار میبرد:
🔻🔻«إِنّی لَمْ أَخرُجْ أَشِراً و لا بَطِراً و لا مُفْسِداً و لا ظالِماً، إِنَّما خَرجْتُ لِطَلَبِ إلاصلاحِ فی أُمَّةِ جَدّی اُریدُ أنْ آَمُرَ بالمَعروفِ و أنهی عَنِ المنکَرِ وَ اَسیرُ بِسیرَةِ جَدّی و أبی؛
من برای جاهطلبی و کامجویی و آشوبگری و ستمگری قیام نکردم، بلکه برای اصلاح در کار امت جدم قیام کردم و میخواهم امر به معروف و نهی از منکر کرده و به شیوه جد و پدرم حرکت کنم».
ولی متأسفانه #تعبیر_قیام در زبانها رایج شده است.
🟢عدهای دیگر دیدگاههای باطنی و رموزی و عرفانی دارند و #حرکت امام را ناشی از #رابطه_معنوی میان ایشان و خدا میدانند. طبق این دیدگاه، امام برای اینکه به مقام #شهادت برسد، دست به این حرکت زد و به این مقام نائل نمیشد، مگر با همین ماجرایی که اتفاق افتاد. بنابراین برای ایشان مهم نبود که پیروز شود یا نه و کسی همراهیاش کند یا تنهایش بگذارد، بنابراین در شب #عاشورا به یاران خود گفت که هر کس میخواهد، از تاریکی شب استفاده کند و برود.
📌هر کدام از این دیدگاهها به گوشهای از سخنان امام استناد میکنند، به همین دلیل تفسیرهای متفاوت از یک حادثه یا پدیده به عمل میآید و این تفسیرها به پیشینه ذهنی مفسر برمیگردد که اهل سیر و سلوک و عرفان باشد، یا فلسفه و کلام، یا فقه و یا سیاست.
🟢آنچه رایج و حاکم است، همان مسئله مصیبت و گریستن و جنبه #عاطفی است، چون همه مردم آن را احساس میکنند و میفهمند؛ ولی سایر مباحث که به پیشینه ذهنی و مطالعه و بحث و بررسی نیاز دارد، اکثر مردم در این وادی نیستند و این مباحث زیاد هم برایشان جذابیت ندارد.
اقشار تحصیلکرده و فرهیخته به دنبال پاسخ به سؤالات خود درباره نهضت امام حسین(ع) هستند.
🖋حجتالاسلام والمسلمین محمدصادق کاملان، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید
کانالِ قرآنپویان
تدبر در قرآن ،تفقه در دين
┏━━🌹💠🌹━━┓
🆔@quranpuyan
┗━━🌹💠🌹━━┛