برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(60) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي ✅ 7 ـ حامد حقيقي ▪ عن الصادق (عليه السلام): «اللّهم إنّى أفتتح القول بحمدك وأنطق بالثناء عليك وأمجّدك ولاغاية لمدحك وأثنى عليك ومن يبلغ غاية ثنائك وأمد مجدك وأنّي لخليقتك كنه معرفة مجدك؟»[ مفاتيح الجنان، اعمال روز جمعه، دعاي امام صادق (عليه السلام) پس از نماز جعفر.]. 🔅 اشاره: در بحث تفسيري گذشت كه نه تنها محمود حقيقي ذات اقدس خداوند است، بلكه حامد حقيقي او نيز جز خود او نيست؛ زيرا حمد حقيقي بدون شناخت حقيقيِ نعمتهاي الهي و پي بردن به حقيقت همه‌ي نعمتهاي اوميسور نيست و جز ذات اقدس او احدي قادر بر معرفت اكتناهي نعمتهايش نيست. ✅ 8 ـ رابطه‌ي تحميد با تربيع كعبه ▪ روى عن الصادق (عليه السلام) أنه سئل لِمَ سمّيت الكعبة؟ قال: «لأنها مربعة». فقيل له: ولِمَ صارت مربعة؟ قال: «لأنها بحذاء البيت المعمور وهو مربع». فقيل له: ولِمَ صار بيت المعمور مربعاً؟ قال: «لأنّه بحذاء العرش وهو مربع». فقيل له: ولِمَ صار العرش مربعاً؟ قال: «لأن الكلمات التى بنى عليها الإسلام أربع: سبحان الله والحمد لله ولا إله إلاّ الله والله أكبر»[ بحار، ج96، ص57.]. 🔅 اشاره: حضرت امام صادق (عليه السلام) سرّ تربيع كعبه را محاذات آن با بيت معمورِ مربّع و راز تربيع بيت معمور را محاذي بودن آن با عرشِ مربّع و رمز تربيع عرش را تربيع اصول اوليه‌ي دين (سبحان الله والحمد لله ولا إله إلاّ الله والله أكبر) مي داند. ▪ در اين كلام بلند كه امام صادق (عليه السلام) سخن را از تربيع كعبه به اصول اوليّه‌ي دين پيوند مي دهد، عظمت تحميد بيان شده است؛ زيرا پايگاه تحميد چنان رفيع است كه در كنار تسبيح، تهليل و تكبير از اصول بنيادين دين و پايه هاي آغازين آفرينش جهان قرار گرفته است؛ زيرا عرش خداوند كه همان مقام فرمانروايي اوست، بر اين اصول استوار است. ▪ همچنين اختصاص حمد به خداي سبحان از اين حديث استفاده مي شود؛ همان طور كه اختصاص تسبيح و تهليل و تكبير به خداوند نيز از آن استظهار مي شود؛ زيرا اگر ريشه هاي اصلي دين تسبيح، تحميد، تهليل وتكبير است، پس در جهان چيزي به غير خدا ارتباط ندارد تا به سبب آن، غير خدا محمود حامدان قرار گيرد. ▪ غير خدا در صورتي مي تواند ملجاي و محمود ديگران باشد كه اوّلاً از خود كمالي داشته باشد و ثانياً بتواند با كمال خود نياز غير را برطرف و تأمين كند؛ در حالي كه تسبيح و تحميد خداي سبحان وقتي با تهليل او قرين گردد، پيامش آن است كه خداي سبحان تنها موجودي است كه ناقص نيست و همه‌ي نقصها را نيز او برطرف مي كند و در نتيجه، در جهان از غير او كاري بر نمي آيد؛ امّا تسبيح و تحميد بي تهليل پيامش فراتر از اين نيست كه خداي سبحان ناقص نيست و بر تأمين نياز و رفع نقايص ديگران نيز قادر است و اين، تنها اثبات شي ء است، نه نفي ما عدا. ▪ بنابراين، تسبيح، تحميد، تهليل و تكبير، همه از آنِ خداي سبحان است و اگر مقام يا شخصي محمود است، در حقيقت شأني از شئون فاعليت خداي سبحان است؛ همانند مقام محمود رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم). 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(61) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي 9 ـ پايان سخن بهشتيان عن النبى (صلي الله عليه و آله و سلم): «الحمد لله، الكلمة التى يقولها أهل الجنة إذا دخلوها وينقطع الكلام الذى يقولونه فى الدنيا ماخلا الحمد لله وذلك قوله: (دعواهم فيها... واخِر دعواهم أن الحمد لله ربّ العالمين)»[ بحار، ج90، ص166 «سوره‌ي يونس، آيه‌ي 10]. 🔅 اشاره: بهشتيان هنگام ورود به بهشت و مشاهده تحقق وعده‌ي الهي خدا را حمد مي كنند و هر چه را خواستند به صرف تسبيح خداوند براي آنها حاصل است و نيازي به اسباب و وسايل ندارند و بعد از بهره وري از نعمت بهشت،خدا را حمد مي كنند و چون نعمتهاي بهشتْ عطاي غير مجذوذ و غير منقطع است، از اين رو حمد بهشتيان نيز منقطع نخواهد شد و معناي «آخر» در آيه‌ي مزبور، نسبي است، نه نفسي. 🔻🔻🔻 ✅ 10 ـ بازگشت ربوبيّت به خالقيّت عن الرضا (عليه السلام): «... ربّ العالمين توحيد له وتحميد وإقرار بأنّه هو الخالق المالك لا غير»[ نورالثقلين، ج1، ص15.]. عن الصادق (عليه السلام):... ربّ العالمين، قال: «خلق المخلوقين»[ تفسير قمي، ج 1، ص 28.]. 🔅 اشاره: همان گونه كه در بحث لطايف و اشاراتِ آيه‌ي مورد بحث گذشت، ربوبيّت با تحليلْ به خالقيّت بر مي گردد و در اين احاديث نيز به آن اشاره شده است. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(62) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي 11 ـ ويژگيها و آثار حمد 🔅 اشاره: ▪ امام سجّاد (عليه السلام) مي فرمايد: حمد ويژه‌ي خدايي است كه در اوّليّتْ بي آغاز و در آخريّتْ بي انجام است؛ خدايي كه ديده‌ي كوتاه بين اهل نظر توانِ رؤيت و مشاهده‌ي او را ندارد و اوهام و انديشه هاي واصفان را ياراي وصف او نيست. ▪ ستايش از آنِ خدايي است كه اگر توفيق شناخت حمد خود را از بندگانش دريغ مي كرد و به انسانها نمي آموخت تا در برابر نعمتهاي پياپي او حمد كنند، در نعمتهايش تصرف كرده، از آن بهره مند مي شدند و او را حمد نمي كردند و بدون هيچ گونه سپاسي، از رزق الهي به طور گسترده بهره برداري مي كردند و با چنين كفراني از حدود انسانيّت خارج و به مرز بهيميّت[سرّ نامگذاري بهيمه به اين نام آن است كه كلامش براي ديگران ابهام دارد و كارش مبهم است و ميزان روشن و نظم خاصي ندارد؛ مثلاً بدون رعايت حلال و حرام، هر چه به مزاجش گواراست مي خورد.]مي رسيدند؛ آنگاه همانند چهارپايان يا فروتر از آنها مي شدند. ▪ و حمدْ خداي را...؛ حمدي كه خداي سبحان با آن، ما را هم زيست حامدان و شاكران قرار دهد و با آن، به سوي رضايت و عفو ذات اقدس الهي از ديگران سبقت گيريم؛ حمدي كه تاريكيهاي برزخ با آن زدوده شود و پيمودن راه برزخ به سوي قيامت كبرا و رستاخيز عمومي با آن آسان گردد و جايگاه ما در نزد شاهدان اعمال (پيامبران، امامان و فرشتگان) با آن شريف و گرامي شود؛ در روزي كه هر كس برابر ره آوردش جزا داده شود و بر هيچ كس ستمي نرود؛ حمدي كه ما را به برترين مقام علّيّين برساند؛ حمدي كه در روزخيره شدن چشمها، ديده‌ي ما بدان روشن گردد و در روز سياه شدن سطح اندامها رويِ ما به آن سفيد گردد، حمدي كه مايه‌ي رهايي از آتش دردناك الهي و عامل نيل به جوار كريمانه‌ي حق باشد؛ حمدي كه با آن به عالم فرشتگان مقرّب راه يافته با آنان رقابت كنيم.و با آن به پيامبران مرسل بپيونديم، در جايگاه بي زوال ابدي و محل كريمانه و تحوّل ناپذير.. و ما چگونه مي توانيم حمد او به جاي آوريم و از عهده‌ي شكرش به درآييم؟ هرگز چنين تواني نداريم.... 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(63) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي 11 ـ ويژگيها و آثار حمد 🔅 اشاره: ▪ چشم برزخي بعضي انسانها هنگام احتضار و در برزخ و قيامت نسبت به ديدن اسماي جماليّه‌ي حق، كور و بي نور است؛ امّا حمد حامدان مايه‌ي بينيايي و روشني چشم آنان است. «قُرّه» همان اشك خنك است. اشكِ غم و حزن، اشكي گرم است؛ اما اشك نشاط و سرور، خنك است. از اين رو عامل سرور و نشاط را «قُرّةالعين» گويند. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(64) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي 11 ـ ويژگيها و آثار حمد خداي سبحان بر اساس ستاريّت خود، در دنيا مكنونات درون انسانها را جز در مواردي اندك بر چهره هايشان ظاهر نمي كند؛ اما در قيامت كه روز ظهور حقّ است اثر گناه و طاعت كه سياهي و سفيدي چهره است ظاهر مي شود؛ همان گونه كه در دنيا، شرمْ وصفي نفساني است و چهره را سرخ مي كند و هراس مايه‌ي رنگ باختگي و زردي چهره است، در قيامت نيز خاطرات و نفسانيات انسان در چهره اش اثر مي گذارد. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(65) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي 11 ـ ويژگيها و آثار حمد ▪ در فرهنگ قرآن كريم بهشت «دارالمُقامة» ناميده شده است و بهشتيان خدا را سپاس مي گويند كه آنان را به «دارالقرار» و آرامگاه ابدي خود رسانده است. ▪ برزخ مانند دنيا آرامگاه نيست، بلكه معبري است كه انسانِ مسافر با عبور از آن به آرامگاه ابدي خود، يعني قيامت كبرا مي رسد. ▪ امام سجاد (عليه السلام) مي فرمايد: «حمد ويژه‌ي خدايي است كه اخلاق نيك براي ما برگزيد و رزق پاكيزه به ما عطا فرمود و براي ما ملكه و سيطره بر جميع خلق قرار داد (ولايت تكويني)، آن سان كه همه‌ي آفريدگان خداي سبحان، به قدرت او، مطيع و منقاد ما هستند و حمد و سپاس خدايي را كه ما را از غير خودش بي نياز و تنها به خودش نيازمند ساخت»؛ (زيرا او هم به نيازهايمان دانا و هم بر تأمين آن تواناست و هم بر ما روا داشت تا نيازهايمان را به پيشگاهش عرضه داريم و بدين گونه راه رجوع به غير خودش را كاملاً بسته است؛ همانها كه نه مي دانند ما چه مي خواهيم، نه مي توانند نيازمان را برآورند و نه همواره ما را مي پذيرند). 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(66) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي ✅ 11 ـ ويژگيها و آثار حمد ▪ حمد و سپاس خداي را به سانِ حمد نزديكترين فرشتگان و كريمترين بندگان و پسنديده ترين حامدانش؛ حمدي كه همانند برتري خدا بر همه‌ي آفريدگان، از همه‌ي سپاسها برتر است[حمد خدا از هر حمدي برتر است؛ همان گونه كه خود خدا، بر همه آفريدگانش برتري دارد. همان طور كه وجود خدا مستقل و بالذات است و ديگران بالتبع، بالعرض و بالغير، حمد نيز بالذات از آنِ خداي سبحان است و بالعرض و بالتبع براي غير خدا و بازگشت حمد غير خدا به حمد خداست]) ▪ يعني تفاوت حمدها مانند تفاوت محمودها باشد).و سپاس خداي را در برابر نعمتهايي كه به ما و گذشتگان عطا كرد و به آيندگان مي بخشد؛ حمدي به گستردگي آنچه علم خدا به آن احاطه دارد و به ميزان چندين برابر هر يك از آنها؛ حمدي جاويدان تا روز قيامت[حقيقت انسان، پايان ناپذير است، از اين رو بايد در پي كمال پايان ناپذير باشد. ▪ در حريم انسان، «إلي»، «حتّي» و «متي» راه ندارد. پس بايد انديشه اي زوال ناپذير داشته باشد و ره توشه او ابدي باشد. انسان ابدي با كارهاي موقت نمي تواند زندگي جاويد را تأمين كند.]؛ حمدي به آن گستردگي كه نه مرزپذير است و نه شمارش بردار؛ نه پاياني براي امتداد آن و نه تماميتي براي زمان آن است؛ حمدي كه عامل رسيدن به طاعت و عفو او باشد و سبب رضايتش و وسيله‌ي مغفرتش و راهي براي بهشتش و رهاننده از عذابش و مايه‌ي ايمني از خشم او و پشتيباني بر طاعت او ومانعي در برابر معصيت و دستياري بر اَداي حقش؛ حمدي كه با آن در رديف اولياي سعادتمند خدا و در سلك شهيدان[اشتياق امام سجّاد (عليه السلام) به شهادت (كه در اين جا مراد شهادت در ميدان جنگ است) از آن روست كه خداي سبحان دين خود را به انسانها سپرده، ياري دين را از آنان خواسته است و سنت الهي بر اين است كه دين خود را حفظ و اِحيا كند. بر اين اساس، هر كس بايد بكوشد دين خدا به دست او اِحيا شود و اين افتخار و سعادت عظيم بهره‌ي او گردد: قل لو كنتم في بيوتكم لبرز الذين كتب عليهم القتل إلي مضاجعهم (سوره‌ي آل عمران، آيه‌ي 154)؛ ▪ اگر گروهي به ياري دين حق برنخاستند خداي سبحان از ياري دينش دست برنمي دارد، بلكه گروه ديگري را مشتاقانه به جبهه ها اعزام مي كند و از طرفي به آنان شوق جهاد و شهادت و از سوي ديگر به خانواده هايشان توفيق صبر و بردباري عطا مي كند كه مايه شگفتي ديگران است و اين صحنه ها در دفاع هشت ساله‌ي ايران اسلامي به خوبي مشهود بود.]راه او قرار گيريم؛ زيرا او سرپرستي ستايش شده است[جمله «إنّه ولىٌّ حميد»، استدلالي بر مضامين دعاست؛ چون انسان كه تحت ولايت خداي سبحان است، از او كه حميد مطلق و محمود صرف است و همه‌ي امور به دست اوست مي خواهد تا او را به مقام حمد برساند.]. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(67) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي ✅ 11 ـ ويژگيها و آثار حمد ⏹حضرت سجّاد (عليه السلام) در اين دعا، حمد را با توحيد خداي سبحان آغاز و پس از بيان رازقيّت خدا، محاسبه‌ي اعمال و كيفر تبهكاران و پاداش نيكوكاران، به بيان ويژگيها و آثار حمد در دنيا، برزخ و قيامت و مقام و پايگاه رفيعي كه با حمد مي توان به آن دست يافت و همچنين برخي از آثار ترك حمد مي پردازد كه به برخي از آنها اشاره مي كنيم: ⏪الف: حمدْ فصلِ مقوّم انسان است: فيلسوفان «نطق» را فصل مقوّم و مرز انسانيّت انسان مي دانند. نطق، به معناي سخن گفتن باشد يا «ادراك كلّي»، بيانگر حدّ انسانيّت نيست. در فرهنگ قرآن و عترت، انسان به معناي «حيوان ناطق» نيست، بلكه معنايش «حيوان ناطقِ حامد» است. ⏺بنابراين، اگر كسي حامد نبود يا تنها در حدّ زبان اهل حمد بود نه در قلب و از روي ايمان، گرچه برخلاف ساير حيوانات كه ساكتند، او حيوان ناطق و گوياست امّا از حدود انسانيّت خارج شده، به مرز بهيميّت پيوسته است؛ زيرا چهارپايان از نعمتها بهره مي برند، ولي معرفت حمد ندارند. ⏺شايان ذكر است كه، آنچه فارق بين انسان و ساير حيوانات است مرتبه‌ي كامل حمد است كه امام سجّاد (عليه السلام) در اين دعا و دعاي پنجاه ويكم صحيفه بيان كرده اند وگرنه همه‌ي موجودات مسبّح و حامد ذات اقدس الهي هستند: (إن من شي ء إلاّ يسبّح بحمده ولكن لاتفقهون تسبيحهم)[ سوره‌ي إسراء، آيه‌ي 44.]. ⏺سرّ اين كه خداي سبحان درباره‌ي برخي انسانها مي فرمايد: همانند چهارپايان، بلكه از آنها نيز پست ترند: (أولئك كالأنعام بل هم أضلّ) [سوره‌ي اعراف، آيه‌ي 179]، اين است كه حيوانات نيز مرتبه‌ي ضعيف شكر را دارند، ولي چون از عقل بهره اي ندارند به كمال حمد معقول نمي رسند؛ اما انسان با داشتن كمال عقلي، اگر عقل خود را در خدمت شهوت و غضب درآورد، از حيوان نيز پست تر خواهد بود. حيوان تنها در محدوده‌ي شعور حيواني، در پي ارضاي شهوت و غضب است؛ اما انسان عقل و انديشه را نيز در خدمت شهوت و غضب به كار مي گيرد و با داشتن چراغ، بيراهه مي رود. چنين عقلي در اسارت هوسهاست: «كم من عقل أسيرٍ تحت هوي أميرٍ»[ نهج البلاغه، حكمت 211.]. ⏪ب: حمد عامل همزيستي با پيامبران و فرشتگان و ره توشه اي براي سرعت و سبقت به سوي رضايت و عفو الهي است. ⏪ج: حمد روشني بخش تاريكيهاي عالم برزخ و هموار كننده‌ي راه انسان به سوي رستاخيز است؛ تاريكي برزخ بر اثر گناه است و نور آن با طاعت تأمين مي شود. با روشن شدن برزخ، راه انسان به سوي قيامت كبرا هموار مي شود و پيمودن اين راه كه براي برخي انسانها، همانند ورود از دنيا به برزخ بسيار دشوار است، آسان مي گردد. ⏺بيان مطلب اين كه، حقيقت مرگ از نظر دين، «انتقال از عالَمي به عالم ديگر» است: «لكنّكم تنتقلون من دارٍ إلي دار»[ بحار، ج37، ص146]. اما مرگ به معناي «قطع نَفَس» و «سرد شدن بدن»، مرگي است كه در دانش زيست شناسي مطرح است. انتقال از دنيا به برزخ، براي برخي انسانها بسيار آسان و براي گروهي بسيار دشوار است. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳️همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(68) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي ✅ 11 ـ ويژگيها و آثار حمد ▪ حقيقت مرگ از نظر دين، «انتقال از عالَمي به عالم ديگر» است: «لكنّكم تنتقلون من دارٍ إلي دار»[ بحار، ج37، ص146]. اما مرگ به معناي «قطع نَفَس» و «سرد شدن بدن»، مرگي است كه در دانش زيست شناسي مطرح است. انتقال از دنيا به برزخ، براي برخي انسانها بسيار آسان و براي گروهي بسيار دشوار است. ▪ رزمنده اي كه صبحگاهان در ميدان نبرد هدف تير دشمن قرار مي گيرد و تا شامگاه در خون خود مي غلتد، گرچه پنداشته مي شود كه با فشارِ مرگ دست به گريبان است، اما او ديگر توجّهي به دنيا ندارد و همانند تشنه‌ي بي تابي است كه در هواي گرم و سوزان، چشمه ساري از آب خنك و زلال مي يابد و تن به آن مي سپارد. از اين رو امام باقر (عليه السلام) در پاسخ اين پرسش كه شهيدان كربلا در برابر رگبار تيرها چه احساسي داشتند؟ فرمودند: «همان احساسي كه شما از فشار دادن يكي از انگشتان خود با دو انگشت ديگر داريد»[ معانى الأخبار، باب معني الموت، ح4و5.]. ▪ مرگ سرخ و انتقال از دنيا به برزخ براي شهيد لذّت بخش است، نه رنج آور. امّا تبهكاري كه به سرعت جان مي دهد، گرچه به ظاهر فشار جان دادن ندارد، ليكن جدا شدن روح او از تعلقات دنيا و انتقال به برزخ برايش بسيار دشوار است. ▪ قرآن كريم دشواري مرگ و انتقال تبهكاران به عالم برزخ را اين گونه وصف مي كند: (ولو تري إذ يتوفّي الذين كفروا الملائكة يضربون وجوههم وأدبارهم وذوقوا عذاب الحريق) [سوره‌ي انفال، آيه‌ي 50.]، (فكيف إذا توفّتْهم الملائكة يضربون وجوههم وأدبارهم)[ سوره‌ي محمّد (صلي الله عليه و آله و سلم)، آيه‌ي 27.]. سرّ زدن چهره و پشت آنان شايد اين باشد كه فرشتگانِ مأمور دنيا كه انسانِ تبهكار را تهي دست در حال رفتن مي بينند، با زدن بر پشت او، وي را از دنيا سوق داده، بيرون مي رانند؛ مأموران برزخ نيز چون او را تهي دست در حال آمدن مشاهده مي كنند بر صورتش مي كوبند و اين گونه از او استقبال مي كنند و اين خود گونه اي از عذاب و فشار قبر است و بر اين اساس كه عالم قبر همان عالم برزخ است، انسان تبهكار گرچه در فضاي بازِ آسمان يا دريا بميرد فشار قبر دارد. كسي كه توانست به آساني از دنيا به برزخ راه يابد، راه برزخ به سوي قيامت نيز بر او هموار و آسان است. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(69) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي ✅ 11 ـ ويژگيها و آثار حمد ▪ سرّ اين كه حمدْ پيمودن راه برزخ به قيامت را آسان مي كند، آن است كه انسانِ حامد و شاكر، خدا را وليّ نعمت خود مي داند و كسي كه ولي نعمت خود را به خوبي بشناسد، مي تواند او را حمد كند و او هرگز تفكر قاروني ندارد تا بگويد: (إنّما أوتيته علي علمٍ عندي)[ سوره‌ي قصص، آيه‌ي 78.]. ▪ كسي كه نعمت را از ناحيه‌ي غير خدا مي داند و طلبكارانه مي گويد: «با تلاش خود به آن رسيده ام»، گرچه به زبان «الحمد لله ربّ العالمين» بگويد، تنها حمد زباني دارد و روح او روح حامد نيست. بنابراين، كسي كه طلبكارانه نعمت را دسترنج خود مي داند، به حقيقت حمد نرسيده و وليّ نعمت خود را نشناخته است. ▪ دنيا گرايان پس از مرگ، همانند حال خواب، يك سلسله خاطرات دارند و بسياري از آنان از انتقال به جهاني ديگر آگاه نيستند وپس از شنيدن تلقين ميّت و مشاهده‌ي اموري، در مي يابند كه به عالم برزخ منتقل شده اند و چون حقيقتِ مرگ انتقال است و انسان وابستگيهاي فراواني به دنيا دارد، تا همه‌ي تعلقات خود را از دنيا قطع نكند وارد برزخ نمي شود. براي گسستن همه‌ي اين پيوندها نيز زماني طولاني لازم است. ▪ انسان شيفته‌ي دنيا همانند معتادي است كه در بازداشتگاه به سر مي برد، كه اعتيادش باقي است، ولي مواد مورد اعتيادش در دسترس او نيست و از اين رو به عذابي دردناك گرفتار است. انسان دنياگرا با قلبي آكنده از تعلق با دنيا وداع مي كند و اين علاقه تا مدتها او را مي سوزاند تا به تدريج و بر اثر اشتغال به عقبات برزخ، علاقه اش از دنيا بريده شود؛ زيرا آن جا راهِ درماني وجود ندارد. 🔸 د: حمد جايگاهي شرافتمندانه نزد گواهان قيامت به انسان مي بخشد. 🔸 ه: حمد عامل ترفيع انسان به اَعلي علّيّين، مايه‌ي روشني چشم و روسفيدي در قيامت است. از اين كلام بر مي آيد كه حمد، تنها گفتن «الحمد لله» و مانند آن نيست، بلكه حمد عقيده و اخلاق و عملي است كه اگر كسي به آن آراسته شد، به آن مقام رفيع مي رسد. حامد بايد هم با قلب و هم با زبان، خدا را ستايش كند و هم نعمتهاي الهي را شناخته، همه‌ي آنها را از خدا بداند و سپس آنها را در جاي خود صرف كند. 🔸 و: حمد عامل رهايي از عذاب دردناك آتش و رهيابي به جوار كريمانه‌ي حق است. 🔸 ز: حمد وسيله اي براي رقابت با فرشتگان و پيوستن به پيامبران در بهشت است. 🔸 ح: حمد عامل دستيابي انسان به طاعت، عفو، رضوان، و مغفرت حق است. 🔸 ط: حمد راهي به سوي بهشت لقاي حق، و نگهباني در برابر انتقامها و عقوبتهاي الهي و مايه‌ي ايمني از خشم خداوند است. 🔸 ي: حمد حاجز و مانعي در برابر عصيان و دستياري بر اداي حق خداست. 🔸 ك: حمد عامل عروج به اوج سعادتِ اوليا و پيوستن به سلك شهيدانِ راه خداست. 🔅 نكته: از لطايف دعاي حمد حضرت سيّد السّاجدين (عليه السلام) اين است كه با حمد آغاز و با حمد پايان مي پذيرد. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(70) #کانال_قرآنی_رحیق(گنجینه آموزه های تفسیری) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي ✅ 12 ـ مرتبه‌ي كامل حمد عن السّجاد (عليه السلام): «فأنت عندى محمود وصَنيعك لدىّ مبرور. تحمدك نفسى ولسانى وعقلى حمداً يبلغ الوفاء وحقيقة الشكر حمداً يكون مبلغ رضاك عنّى فنجّنى من سخطك»[ صحيفه‌ي سجّاديه، دعاي 51.]. ▪ اشاره: انسان داراي درك، كار و كلام است و حامدِ حقيقي كسي است كه در مقامِ درك بفهمد كه همه‌ي نعمتها از جانب خداي سبحان است، در مقام عمل هر نعمتي را در جاي خودش صرف كند و با زبان نيز اعتراف كند كه همه‌ي نعمتها از آنِ اوست. ▪ چنين حمدي مقوم انسانيّت انسان است وگرنه اصل حمد در هر موجودي يافت مي شود. پس مرتبه‌ي كمال حمد، فصلِ مقوّمِ انسان است و كسي كه فاقد آن مرتبه كمال است، از حدّ انسان معقول و مقبول نازل است. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom

برشی از #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(71) #کانال_قرآنی_رحیق(گنجینه آموزه های تفسیری) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_حمد #الحمد_لله_رب_العالمین #بحث_روایی #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (2) 📌 بحث روايي ✅ 12 ـ مرتبه‌ي كامل حمد ✅13 ـ تفسير عالمين و كثرت عوالم ◀️عن أميرالمؤمنين (عليه السلام): «ربّ العالمين وهم الجماعات من كل مخلوق من الجمادات والحيوانات... »[ نورالثقلين، ج1، ص17.]. ◀️عن أبى جعفر (عليه السلام): «... لعلك تري أن الله إنّما خلق هذا العالم الواحد أو تري أن الله لم يخلق غيركم. بلي والله لقد خلق ألف ألف عالم وألف ألف آدم، أنت في آخر تلك العوالم وأولئك الآدميّين»[ همان، ص16.]. 🔅اشاره: موجود مادي گذشته از حدوث ذاتي محكوم به حدوث زماني است و حدوث زماني براي هر موجود طبيعي، ذاتي (به معناي متن هويّت نه به معناي ماهيّت) است؛ زيرا بر اساس حركت جوهري، هيچ موجود مادي بقا و ثبات ندارد، چه رسد به دوام و قِدَم؛ ليكن براي فضل و فيض خداي سبحان حدّي نيست و تكرّر عوالم و تعدّد جهانهاي امكاني كه لازمه‌ي دوام فيض خداست، هرگز با حدوث مستفيض منافات ندارد و همان طور كه قبلا ً بيان شد، مراد از كلمه‌ي «عالمين» همه‌ي مراحل و اَنحاي وجود و موجود امكاني است، نه خصوص عوالم انساني؛ زيرا قرآن كريم «ربّ العالمين» را به پروردگار همه‌ي نظام گسترده‌ي كيهاني و انساني معنا كرده است و به تعبير ديگر هر جا قلمرو رحمت خداست، مشمول «عالمين» است و چون رحمت خدا همه‌ي اشيا را در بردارد: (رحمتي وسعت كلّ شي ء) [، مراد از عالمين، سراسر نظام امكاني است. 🔅🔅🔅 ✅ قرآن همراه است و هم راه ✳️همواره با قرآن باشیم @rahighemakhtoom)