✳️ جستارهای قرآنی رحیق
📌روح جهان هستی 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom
#یا_رسول_الله
#جان_عالم
#هندسه_معرفتی
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 سخنرانی در جمع طلاب و دانشجویان
تاریخ: 1385/01/08
🆔 @a_javadiamoli_doross
📌 روح جهان هستی
🔸 وجود مبارك پیامبر گرامی (علیه و علی آله آلاف التحیة والثناء) به منزله #جان_عالم است؛ یعنی سماوات و أرضین از یك سو، انبیا و اولیا از سوی دیگر همه اینها كه خلق شدند و زمینه فراهم شد، وجود مبارك #پیامبر_اعظم آفریده شد. همان طوری كه خدای سبحان مجاری ادراكی و تحریكی ما را آفرید، ابزار درك و كار ما را خلق كرد، بدن ما، مغز و قلب ما را همه این شئون ظاهر و باطن را آفرید، بعد فرمود: ﴿ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ﴾[1] یا فرمود: ﴿فَإِذَا سَوَّیتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِن رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ﴾؛[2] یعنی اول من ابزار بدنی انسان را فراهم كردم، بعد #روح منسوب به خودم را به او افاضه كرده ام. در ساختار انسان این طور بود كه اول بدن خلق شد، بعد روح به او تعلق پیدا كرد؛ در كل جهان هم همین طور است، كل این جهان خلق شد، سماوات و أرضین و همچنین انبیا و اولیا، بعد وجود مبارك پیامبر را ذات اقدس الهی به جهان اعطا كرد که ﴿لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَی المُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولاً﴾.[3]
🔸 ما باید بدانیم که عضو فلج یا عضو سالمی هستیم! بالأخره این جهان كه یك بدنی دارد و یك جانی ما چه كاره ایم! ما اگر ـ معاذ الله ـ هیچ ارتباطی با پیامبر نداشته باشیم، نه معارف او را درك كنیم، نه احكام او را بفهمیم و عمل بكنیم، معلوم می شود که یك عضو فلج و یك عضو مرده ایم. خب عضو فلج و عضو مرده این نه سخنان روح را درك می كند و نه دستورهای روح را اطاعت می كند؛ یك فلج همین طور است! اگر كسی دستش فلج بود، او نه سرما و گرما را احساس می كند، نه رطوبت و یبوست را احساس می كند، نه نرمی و درشتی را احساس می كند، نه سایر ملموسات را درك می كند و فرمان هم نمی برد؛ یعنی روح اگر فرمان داد مثلاً گفت این ظرف را بردار، این دست فلج نمی تواند اطاعت كند؛ نه می فهمد و نه كار می كند، چون فلج است، در حقیقت مرده است. آن اعضایی كه سالم اند، هم می فهمند كه روح چه اراده كرده است، هم توان تدبیر را دارند و اطاعت می كنند. چشم میفهمد كه روح دستور به دیدن داد، این درك را دارد، بعد هم می بیند. سامعه می فهمد كه روح دستور شنیدن داد، او هم شروع می كند به گوش دادن و استماع، اعضا و جوارح دیگر هم همین طورند؛ دست سالم می فهمد كه روح دستور داد كه این ظرف را باید بردارد و همچنین برمی دارد، پس عضو مرده نه می فهمد و نه امتثال دارد، اما عضو زنده و سالم هم می فهمد و هم اطاعت می كند؛ حالا این مربوط به #درجات_حیات و درجات #قدرت_امتثال است.
🔸 ما عضوی از این جهانیم، این پیكر یك روحی دارد به نام وجود مبارك پیامبر گرامی (علیه و علی آله آلاف التحیة و الثناء)، ما باید خودمان را با آن حضرت بسنجیم كه چه اندازه احكام و حِكَم او را چه در بود و نبود، چه در باید و نباید، چه در حكمت نظری و چه در حكمت عملی، چه در جهان بینی و چه در فقه و اخلاق بفهمیم و عمل بكنیم. اگر خدای ناكرده نه فهمیدیم که پیامبرمان چه فرمود، نه [اینکه] اگر [هم] فهمیدیم عمل می كنیم، معلوم می شود یك عضو زنده ای از این #جامعه_جهان موجود نیستیم، ما عضو این جهان نیستیم! تعبیر قرآن كریم هم درباره بعضی ها این است كه اینها مرده اند، اینكه می فرماید ﴿مَا یسْتَوِی الأَحْیاءُ وَلاَ الأَمْوَاتُ﴾؛[4] آیا زنده و مرده یكسان اند؟ خب معلوم است كه زنده و مرده یكسان نیستند، این دیگر احتیاج به وحی ندارد! وحی از عرش اعلا از ﴿دَنَا فَتَدَلَّی﴾[5] نازل بشود، ﴿نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الأَمِینُ ٭ عَلَی قَلْبِكَ﴾[6] وحی نازل بشود كه زنده و مرده یكسان نیستند، خب این را همه می دانند که زنده و مرده یكسان نیستند؛ منظور این نیست كه این كسی كه مُرد و اجازه دفنش را صادر كردند این با دیگران فرق دارد، منظور این است كه آن كسی كه معارف را درك نمی كند و دستورهای الهی را عمل نمی كند مرده است و این مطلب است كه محتاج به وحی است، به چه دلیل مرده است؟ برای اینكه با آن #روح_عالم ارتباط ندارد، نه می فهمد كه پیامبر چه دستور داد و نه دستورش را عمل می كند. پس ما هر روز باید این ارزیابی را بكنیم كه ما در كجای عالم قرار داریم و در این #هندسه_معرفتی جایمان كجاست.
[1] . سوره مومنون، آیه 14.
[2] . سوره حجر، آیه 29؛ سوره ص، آیه72.
[3] . سوره آل عمران، آیه 164.
[4] . سوره فاطر، آیه 22.
[5] . سوره نجم، آیه 8.
[6] . سوره شعراء، آیه 193 و 1394.
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom