#پرسمان #قرآنی #سوال #قرآن #کتاب #علمی #علوم #بشری #دیدگاه #مفسرین 🔅🔅🔅 آيا «قرآن کریم»، یک كتاب علمی است؟ و آيا همه‏ علوم بشرى در قرآن وجود دارد؟(قسمت اول) ☑️در این باره حداقل سه دیدگاه وجود دارد که به صورت کوتاه به آن اشاره می شود: 1️⃣ديدگاه اول:همه علوم بشرى در قرآن وجود دارد می توان گفت: اوّل بار این دیدگاه، توسط یکی از دانشمندان اهل سنّت، به نام: «ابوحامد غزالی» (م. 505 ق.) ‏در «احياء العلوم» و «جواهر القرآن» ‏بیان شد. او معتقد بود و ‏سعى كرد نشان دهد همه‏ علوم را می ‏توان از قرآن استخراج كرد. ابوحامد غزالی می نويسد:‏ ‏«پس علوم، همه آنها در افعال و صفات خدا داخل است و خداوند در قرآن، افعال ذات و صفات خود را توضيح ‏می دهد و اين علوم بی ‏نهايت است و در قرآن به اصول و كليّات (مجامع) آنها اشاره شده است»‏. 🔸پس از وی، ابوالفضل مرسی (655- 570 ق.)، صاحب كتاب «التفسير» اين ديدگاه را به صورت افراطى می پذيرد. وی می گويد: ‏‏«همه‏ ى علوم، اوّلين و آخرين در قرآن وجود دارد». 🔸آن گاه بدرالدين زركشى (م. 764 ق.) در «البرهان» اين نظريه را می پذيرد، و پس از او جلال الدين سيوطى (م. 911 ق.) در كتاب «الاتقان فى علوم القرآن» و «الاكليل فى استنباط التنزيل» با ‏پذيرفتن ديدگاه‏هاى غزالى و مرسى آن را تقويت می كند.‏ 🔸ملّا محسن فيض كاشانى(م. 1091ق.)، از دانشمندان بزرگ قرن یازدهم و معاصر با علّامه مجلسی، در مقدمه کتاب «تفسير صافى» اين ديدگاه را به صورت خاصى در قسمتى از علوم ‏می پذيرد.‏ آن چه گفته شد، مربوط به علمای گذشته از شیعه وسنّی بود. اين ديدگاه، یعنی وجود همه علوم در قرآن کریم، در عصر جديد هم با پيشرفت علوم تقويت شد و طرفدارانی پیدا کرد. ◾️كسانى مثل طنطاوى جوهرى (متولد 1862م.)، در تفسير ‏مشهور خود تحت عنوان: «الجواهر فى تفسير القرآن» سعى كرد تا بسيارى از علوم جديد را به قرآن نسبت دهد.‏ ▪️جديدترين تمايل نسبت به اين نظريه از طرف شخصى بنام رضا نيازمند در سال (1375 ش) اظهار شد كه در ‏مقاله‏اى نوشت: ‏«كسى كه قرآن را قبول داشته باشد، بايد قبول كند كه مطالب آن شامل كليه علوم هم هست و در آن هر چيز بر ‏اساس دانش تفصيل داده شده است». 📋نویسنده: حجت الاسلام دکتر محمد مهدی کریمی نیا 🖇برای دیدن دلایل دیدگاه نخست و دیگر دیدگاههای مفسران با ما همراه باشید 🔅 تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

#پرسمان #قرآنی #سوال #قرآن #کتاب #علمی #علوم #بشری #دیدگاه #مفسرین 🔅🔅🔅 ⏪آيا «قرآن کریم»، یک كتاب علمی است؟ و آيا همه‏ علوم بشرى در قرآن وجود دارد؟(قسمت دوم) ☑️در این باره حداقل سه دیدگاه وجود دارد که به صورت کوتاه به آن اشاره می شود: 1️⃣ديدگاه اول:همه علوم بشرى در قرآن وجود دارد 🔰دلایل دیدگاه اول: ☑️دلیل اوّل: ظاهر برخى آيات قرآن دلالت بر اين دارد كه همه چيز در قرآن وجود دارد؛ مثل: «نزّلْنا عليْك الْكتاب تبْياناً لكلّ ‏شيْ‏ءٍ؛ و كتاب را بر تو نازل كرديم، در حالى كه بيان كننده هر چيز است». ☑️دلیل دوّم: آیاتی از قرآن کریم، به علوم مختلف اشاره دارد؛ مانند‏ این آیه: «و كفى‏ بنا حاسبين»‏ ‏که از «حساب» سخن می گويد که اشاره به «علوم رياضى دارد. یا از آيه‏ «رفيع الدّرجات»‏ ‏ که با حساب ابجد، 360 درجه بودن درجات دايره در هندسه استخراج می شود.‏ یا علم پزشكى از آيه‏ «و إذا مرضْت فهو يشْفين»‏ ‏ به دست می آيد.‏ ☑️دلیل سوّم: از نظر این گروه، روایاتی وجود دارد که دلالت می كند همه علوم در قرآن كريم وجود دارد. براى مثال: از امام باقر علیه السلام روايت شده كه فرمودند: «ان اللّه تبارك و تعالى لم يدع شيئاً تحتاج اليه الامه الا نزله فى كتابه ‏و بيّنه لرسوله؛ خداوند تبارك و تعالى هيچ چيزى را كه مردم به آن محتاج باشند، فرو گذار نكرده است، مگر آن كه آنها را در قرآن، نازل ‏فرمود و براى پيامبر (ص) بيان كرده است».‏ ☑️‏دلیل چهارم: دليل ديگر بر وجود همه علوم در قرآن، مسأله بطون آن است كه در روايات متعددى وارد شده كه قرآن داراى ‏بطون مختلف است.‏ ابوحامد غزالى در کتاب: «احياء العلوم» به همين مطلب استشهاد كرده و تعداد علوم قرآن را تا هفتاد و هفت هزار و دويست علم ذكر ‏كرده است. آن گاه می گويد: اين عدد، چهار برابر می شود؛ چون هر كلمه، ظاهر و باطن دارد و حدّ و مطلع دارد.‏ 👈🏼تذكر: دلايل اين ديدگاه را در هنگام ذكر دلايل ديدگاه دوم و سوم مورد بررسى و نقد قرار می دهيم.‏ 🔅 تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

#پرسمان #قرآنی #سوال #قرآن #کتاب #علمی #علوم #بشری #دیدگاه #مفسرین 🔅🔅🔅 ⏪آيا «قرآن کریم»، یک كتاب علمی است؟ و آيا همه‏ علوم بشرى در قرآن وجود دارد؟(قسمت سوم) 2⃣ ديدگاه دوم: قرآن فقط كتاب هدايت و دين است و براى بيان مسائل علوم تجربى نيامده است.‏ 🔹 اين ديدگاه را می توان از سخنان برخى از صاحب نظران و مفسران استفاده كرد. براى مثال، ابو اسحاق شاطبى (م 790 ق.) كه اوّلين مخالف با نظريه غزالى و مرسى بود، می گويد: ‏«قرآن براى بيان احكام آخرت و مسائل جنبى آن آمده است».‏ ▪ نويسندگان تفسيرهاى «مجمع البيان» و «كشاف» نيز می نويسند:‏ ‏«منظور از بيان همه چيز در قرآن، مسائل مربوط به هدايت و دين است».‏ 📝 تذكر: دلايل اين ديدگاه همراه با ديدگاه سوم بيان می شود.‏ 🔅 تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

#پرسمان #قرآنی #سوال #قرآن #کتاب #علمی #علوم #بشری #دیدگاه #مفسرین 🔅🔅🔅 ⏪آيا «قرآن کریم»، یک كتاب علمی است؟ و آيا همه‏ علوم بشرى در قرآن وجود دارد؟(قسمت پایانی) 🔰دلايل و شواهد دیدگاه سوّم: در اين جا دلايل اين ديدگاه را همراه با ردّ دلايل ديدگاه اول بيان می كنيم: 1️⃣دلیل اوّل: قرآن كتاب هدايت، اخلاق، تربيّت و دين است و انسان‏ها را به سوى فضيلت‏ها و خداشناسى هدايت می كند. بنا‏براين، ضرورتى ندارد كه قرآن، همه مسائل علوم تجربى، عقلى و نقلى را با تفصيلات و فرمول‏هاى آنها، بيان كند. هر چند اين موارد گاهى اشارات حق و ‏صادقى دارد.‏ اين مطلب مورد تأكيد مفسّران قديمی ‏ و صاحب‏نظران معاصر ‏ است.‏ 2️⃣دلیل دوّم: ظهور آياتى كه می فرمايد: «همه چيز در قرآن است»، قابل اخذ نبوده و نمی توان دلیل باشد بر این که همه علوم در قرآن وجود دارد؛ چرا كه:‏ ➖یک: اين ظهور بر خلاف بداهت است و بسيارى از فرمول‏هاى شيمی و فيزيك در قرآن كريم نيست.‏ ➖دو: ظهور اين آيات مورد انكار صريح برخى از مفسّران قرار گرفته است و گفته‏اند كه منظور وجود چيزهايى است كه در ‏هدايت انسان لازم است و اينها در قرآن وجود دارد.‏ ‏ به عبارت دیگر، منظور از «كل شى‏ء» در آیه، «کل امور دينى» است.‏ 3️⃣دلیل سوّم: لفظ «كتاب» در آيات مورد بحث‏، مانند: «نزّلْنا عليْك الْكتاب تبْياناً لكلّ شيْ‏ءٍ»‏، ‏ ممكن است به چند معنا باشد: «قرآن ‏كريم، لوح محفوظ، اجل، علم خدا، امام مبين».‏ ‏ پس نمی توان گفت: كه حتماً مراد قرآن است و همه چيز در آن است.‏ ➖و همين اشكال در مورد رواياتى كه مورد استناد واقع شده بود نيز وارد است.‏ 4️⃣دلیل چهارم: اين آيات با دليل عقل (قرينه لبّى) تخصيص می خورد و محدود می شود. چون عقل انسان حكم می كند كه قرآن در ‏مورد هدف خود (هدايت معنوى انسان) بيان همه چيز باشد، نه در امورى كه خارج از حوزه هدف اوست.‏ 5️⃣‏دلیل پنجم. آياتى از قرآن كه اشاراتى به علوم طبيعى دارد، هدف آنها كشف فرمول هاى هندسه و شيمی وغیره نيست، بلكه اين ‏اشارات به طور استطرادى و حاشيه‏اى اين مباحث را مطرح كرده است؛ يعنى صرفاً ذكر مثال (البته حق و واقعى) است و ‏هدف آن، آموزش علوم نيست.‏ ➖علاوه بر آن كه برخى از آياتى كه مورد استشهاد طرفداران ديدگاه اوّل قرار گرفت، از لحاظ موازين تفسيرى قابل نقد است. ‏براى مثال، آيه:‏ «رفيع الدّرجات» ربطى به درجات دايره ندارد، و حمل آيات، بدون قرينه عقلى يا نقلى معتبر بر يك ‏مطلب، موجب تفسير به رأى می شود.‏ ‏6️⃣دلیل ششم: مسأله بطون قرآن و علم أئمه (ع) از مورد بحث ما خارج است؛ چون موضوع بحث اين است كه آيا همه‏ علوم ‏بشرى را می توان از ظواهر قرآن استخراج كرد يا نه؟ ⏏️جمع بندى و نتيجه گيرى نتیجه آن كه ظاهر آيات قرآن، بر تمام علوم بشرى (با تمام فرمول‏ها و جزئيات آن) ‏دلالت ندارد.‏ آری، در قرآن کریم، اشاراتى به بعضى از علوم و مطالب علمی شده است كه استطرادى و حاشیه ای است، ولى همه‏ علوم، بالفعل ‏در قرآن ذکر نشده است و آياتى كه در اين زمينه است (مثل آيه 89 سوره نحل و 38 و 59 سوره انعام) دلالت بر اين ‏دارد كه تمام احتياجات دينى و هدايتى مردم، در قرآن به طور تفصيل يا مجمل ذكر شده است.‏ 🔅 تفسير و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom