✳️ جستارهای قرآنی رحیق
#روز_جهانی_فلسفه
#حکمت_فلسفه
#تربیت_وهم_و_خیال
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
@rahighemakhtoom
📚 پیام به همايش ملی فلسفه عرفان
تاریخ: 1396/08/22
🆔 @a_javadiamoli_doross
💢جهاد کبیر
🔸 مستحضر هستید که انسان به علم و معرفت شناخته می شود. خدای سبحان مجاری ادراکی فراوانی به انسان عطا کرده است. اگر انسان به غیر حق مشغول نشود و خود را به باطل و امور اعتباری سرگرم نکند، در مسیر #ادراک_حقیقت قرار می گیرد؛ در این مسیر اول معانی جزییه را بعد از احساس می فهمد، بعد صُوَر خیالیه را همراه با آن ادراک می کند و از اینها عبور می کند و به معانی برین عقلی در فلسفه نظری [می رسد].
🔸 در فلسفه، تلاش و کوشش نفس این است که از #وهم و #خیال بگذرد و به آن معارف مجرد بار یابد و آنها را تحلیل کند و بپذیرد. در این معبر گاهی اینها به جای اینکه مُعین باشند، راهزن هستند. وهمِ تربیت نشده و خیالِ تعلیم نیافته در حد خود تلاش و کوشش می کنند که با عقل نظری نبردی داشته باشند، گاهی به صورت جنگ سرد و گاهی به صورت جنگ گرم. عقل اگر بخواهد در جهاد علمی، وهم را تربیت کند و خیال را تربیت کند، یک تمرین و ریاضت های علمی کامل می طلبد که باید یک #معلم_شدید_القوایی او را تقویت کند تا او وهم را خوب تربیت کند، خیال را خوب تربیت کند؛ این دو نیرو که از بهترین برکات الهی هستند، اگر درست تربیت بشوند با عقل نظری در ادراک معارف برین همکاری می کنند؛ معانی جزیی را، صور جزیی را که گاهی به صورت حدّ اصغر درمی آیند در خدمت عقل نظری قرار می دهند، عقل نظری در هنگام استدلال و قیاس که میخواهد معانی جزیی یا صور جزیی حدّ اصغر قرار بدهد، وهم را یا خیال را استخدام می کند، آنها در خدمت عقل نظری هستند؛ مثل فرشتگان جزیی که تابع فرشتگان کلی به معنای سعه هستند قرار می گیرند. آن گاه قیاسهای علمی، چه قیاس اقترانی، چه قیاس استثنایی و قیاس شرطی، چه متصل، چه منفصل، ره آورد خوبی خواهند داشت.
🔸 در این زمینه، این جهاد، #جهاد_کبیر است، نه جهاد اکبر و اگر ـ خدای ناکرده ـ وهم تربیت نشود و عقل تربیت نشود و همواره با ستیز با عقل نظری در جنگ سرد و گرم سرگرم باشند، خروجی چنین رهزنی و غارتگری، مغالطات سیزدهگانه یا بیش از سیزدهگانه است. هر جا که عقل نظری گرفتار مغالطهای از مغالطات معهود و معروف منطقی میشود، در اثر نافرمانی وهم و خیال نسبت به عقل نظری است، گاهی موضوع را جابجا میکند، گاهی محمول را جابجا می کند، گاهی نسبت موضوع و محمول را جابجا میکند، گاهی لفظ تغییر میکند، گاهی معنا را عوض میکنند، این مغالطات سیزده گانه یا بیش از سیزده گانه، غارتگری وهم و خیال است نسبت به عقل نظری؛ لذا فلسفه در این عقبه کئود به مقصد نمی رسد. این یک تعریف کوتاهی از #فلسفه_ی_فلسفه است.
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
☘️☘️☘️