✅ #حکما_و_متکلمان_مازندران در گذر تاریخ (6) 💐
✅#میرزا_محمد_تنکابنی معروف به #سراب
میرزا محمد فرزند عبدالفتاح تنكابنی معروف به سراب تنكابنی از حكما و مجتهدین اصولی مازندران است که به سال 1040 در رامسر متولد شد. (امین، سید حسن، مستدركات أعيان الشيعة، ج 3، ص 236.)
🌸از آنجایی که قدیم الایام، رامسر بخشی از تنکابن محسوب می شد، این شخصیت علمی #رامسر مانند بسیاری از دانشمندان دیگر این خطه، با پسوند تنکابنی شناخته می شوند.
✍️در روزگاری که اصفهان دارالعلم بود ایشان نیز به آن سامان مهاجرت و از محضر فقهایی چون میرزا محمد باقر سبزواری خراسانی، آقا حسین خوانساری و علامه محمد تقی مجلسی (رضوان الله تعالی علیهم اجمعین) بهره برد. (امین، سید حسن، مستدركات أعيان الشيعة، ج 3، ص 236.)
✍️استاد مطهری ایشان را از طبقه 24 فلاسفه ایران و شاگرد حکیم ملا رجبعلی تبریزی (که از اعاظم فلاسفه و حکمای اصفهان و از متکلمان بزرگ بوده است. (اعیان الشیعه؛ ج 6، ص 464) و حکیم سبزواری شمرده است. (شهید مطهری، مجموعه آثار، ج 14، ص 514 و 516.)
وی خود نیز بر کرسی تدریس تکیه زده و شاگردان فراوانی را پرورش داد. ایشان علاوه بر فقه و اصول، آثار مختلفی در کلام و فلسفه و تفسیر قرآن از خود به یادگار گذاشتند.
🌸«إثبات الصانع القديم بالبرهان القاطع القويم» (که به رساله اثبات واجب تعالی یا رساله برهان اثبات صانع هم نامیده می شود)؛ «رسالة في تحرير التوحيد»، «رساله ای در وحدت واجب الوجود» و «سفینه النجاه» (در اصول دین که حجم عمده آن به امامت مربوط می شود)، «ضیاء القلوب در امامت»، «رساله کلامیه»، «الجواب على شبهة القائلين بوحدة الوجود» و «رسالة في تحقيق الحركة في المقولات» از آثار کلامی و فلسفی ایشان است. (گروه تحقیقاتی موسّسه امام صادق (ع)، معجم طبقات المتكلمين، ج 4، ص 319)
🌺حاشیه بر #تفسیر_زبدة_البیان فی احكام القرآن معروف به آيات الاحكام ملا احمد مقدس اردبيلى (قده) با مشرب فلسفی و به زبان عربی، یکی از آثار تفسیری ایشان است كه مؤلف با عناوین (قوله قوله) بر تفسیر مذكور نگاشته و توسط فرزندش ملامحمد صادق تنکابنی تدوین (آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 4، ص 276) و در كتابخانه عمومى آية الله #مرعشى_نجفى (قدس سره) در قم، تحت شماره4932 نگهداری می شود كه در ج 13 ص 127 فهرست آن کتابخانه هم معرفى شده است. (عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، طبقات مفسران شیعه، ج 3، ص 443.)
✍️همچنین نسخه ای در كتابخانه وزيرى يزد تحت شماره 1290 به خط ملا محمد صادق فرزند مؤلف نگهداری می گردد که از نسخه اصلى در اصفهان به سال 1128 استنساخ شده است. نسخه ديگرى هم در كتابخانه فوق، تحت شماره 2730 موجود است كه تاريخ كتابت آن 1127 بوده و در جلد چهارم فهرست آن كتابخانه، ص 1406معرفى شده است .
✍️میرزا محمد تنكابنی مزبور، تفسیر دیگری هم دارد كه #تفسیر_آیة_الكرسی است، و آن در یك جلد و به زبان عربی است که مؤلف با مشرب فلسفی و ادبی خویش، روایات و احادیث ائمه اطهار (ع) را نقل كرده است. مرحوم شیخ محمد سمامی رامسری (قده) در سال 1351 خورشیدی یک نسخه از تفسیر مزبور را به خط مرحوم سید محمد کاظم بن سید اسماعیل در کتابخانه سید محمد محسن بن حسن حسینی پیرسیدی در رامسر دیده که در سال 1324 .ق. در قزوین استنساخ شده و پایانش چنین است: «و اجعلنی من افضل الناس فی معرفتک و اکملهم فی محبتک... انت المنان و علیک التکلان...».(سمامی، محمد، بزرگان رامسر، ص 141)
💐ایشان علاوه بر دو اثر تفسیری فوق، تفسيرى هم بر سوره «الفيل» دارد كه با ذكر خصوصيات داستان و قواعد بـسـيـارى در حدود هزار سطر تأليف نموده است.
🌷همچنین دو تفسير ديگر از #سوره_قدر به زبان عربى و فارسى به او نسبت داده شده است و تفسير سوره نصر را نيز دارد که در فصلنامه پژوهش هاى قرآنى (سال دوم، شماره 6 — 5 در صفحات 430 — 429) معرفی شدند.
✍️گفتنی است ایشان از فقهای مدافع وجوب عینی #نماز_جمعه در #عصر_غیبت بوده و رساله ای علمی در این راستا به نام «رسالة في صلاة الجمعة و القول بوجوبها العيني» تألیف نمودند. فرزندانش شیخ محمد صادق و شیخ محمد رضا که صاحب اجازه اجتهاد از پدر بودند (خوانسارى، محمدباقر، روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات، ج 7، ص 107) و نوادگان آنها مانند ملا محمد قاسم (امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج 5، ص 414) از دانشمندان بزرگ پس از وی بودند.
✍️آن بزرگوار در روز عید غدیر سال 1124 در #اصفهان وفات یافته و در مزاری که هم اینک شهرت فراوان داشته و به تکیه «فاضل سراب» نامیده میشود مدفون گردید. (خوانسارى، محمدباقر، روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات، ج 7، ص 109)
✅#مفسران_قرآن_از_غرب_مازندران (4) 💐
💎مرحوم میرزا محمد تنکابنی معروف به سراب رامسری از مفسران غرب مازندران می باشند که پیش از این شرح حال ایشان در همین کانال گذشت. (در بخش #حکما_و_متکلمان_مازندران) مراجعه بفرمایید.