#ماه_رمضان
📖تفسیر سوره حمد
به بیان استاد #امینینژاد
خلاصه جلسه نهم
۱۰ رمضان ۱۴۴۵
🔰الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ
1⃣ نکته اول، معنای #حمد
🔸حمد به معنای ستودن و ستایش کردن است.
🔸تفاوت #حمد و #شکر در این است که شکر در برابر خوبیهایی است که نتایجش به شخص دیگری میرسد، و آن شخص دیگر شکرگزاری میکند؛ اما حمد مقید به این نیست که چیزی به انسان برسد.
🔸تفاوت #حمد و #مدح در این است که حمد فقط در ارتباط با کمالات اختیاری است. اما در غیر اختیاریات، مدح است.
🔸لکن همه حمدهای خداوند فقط درباره کمالات اختیاری نیست؛ درباب برخی ویژگیهای مربوط به ذات پروردگار که درباره آنها اختیار معنا ندارد (هرچند اجبار هم نیست)، میبینیم حمد از سمت معصومین وارد شده است.
لذا در مورد خداوند سبحان، حمد و مدح یکی است.
2⃣نکته دوم، "ال" موجود در الحمد
🔸اگر "ال" جنس باشد، یعنی طبیعت و جنس حمد. اگر "ال" استغراق باشد، یعنی کل حمدها.
🔸علامه طباطبایی میفرمایند: چه "ال" طبیعت باشد و چه استغراق، نتیجه یکی میشود و آن #انحصار حمد و ستایش در خداست.
🔸بر اساس تشکیک خاصی حکمت متعالیه، حقیقت تمام حمدها از آن خداست و رقیقت و مرتبه نازلهی آن، مخصوص ماسوی است.
🔸بر اساس نگاه عرفانی تشکیک الخاص الخاصی، حقیقتا همه حمدها برای خداست و مجازا برای ماسوی است. نه اینکه مخلوقات هم حمدی داشته باشند ولو بصورت نازل.
🔸نظر امام خمینی: "ال" طبیعت لابشرط مقسمی است.
اگر "ال" را طبیعت را لابشرط مقسمی بگیریم، باید گفت حتی حامد نیز خود خداوند است. چرا که این حمد از عهده هیچکسی برنمیآید و فقط از عهده خود خداوند برمیآید. یا میتوان گفت هرکس حمد میکند او حمد نمیکند و خدا دارد حمد میکند؛ لذا هم حامد خداست و هم محمود.
3⃣نکته سوم، چرا همه حمدها ویژه خداست؟
در خود این آیات اقلاً ۴ برهان برای انحصار حمد در خداوند سبحان مطرح شده است.
🔸اولا، مسئله "الله"؛ چون او الله است همه حمدها متعلق به اوست. جامع همه صفات کمالیه است. مخلوقات ذاتا کمالی ندارند و همان بالعرض هم که دارند، محدود است.
🔸ثانیا، "رب العالمین" است، لذا همه حمدها منحصر در اوست.
معنای اصلی رب، بسترسازی برای به کمال رساندن یک موجود است.
"عالمین" جمعِ عالَم است؛ و عالَم یعنی ما یُعلَم به الشیء.
معنای عالمین جهانها است نه جهانیان. جهان انسانها، جهان حیوانات، جهان جمادات، جهان های اعتباری، جهان تشریع، و... خداوند رب همه جهانها است.
🔸"عالَم" در عین اینکه دارد یک مجموعه را نشان میدهد، یک هویت #علامت بودن هم دارد. یعنی همان اسم و اسماء. همان نظام اسمائی. عالَم ما یُعلَم به الله است. "رب العالمین" یعنی رب عوالمی که نشانه های خداست.
🔸نسبت بین اشیاء، اسماء و عالَمین؛ بین شیء و اسم تفاوت است، اشیاء از جهتی عالَم هستند و اسماء، رب آن عالَمهاست. هر اسمی شیئی را میسازد و پشتیبانی میکند و به کمال میرساند. لذا به تعداد اسماء الهی ما رب داریم و خود خداوند #رب_الارباب است.
🔸ثالثا، "مالک یوم الدین" است، لذا همه حمدها مختص اوست.
وجه انحصار همه حمدها در اینجا بیشتر آشکار میشود. در روز قیامت روشن میشود که خداوند سبحان مالک حقیقی همه چیز است.
💠 تشکل طلبگی ربیون
🌐 @rebbiion