#ماه_رمضان
📖تفسیر سوره حمد
به بیان استاد #امینینژاد
خلاصه جلسه دوازدهم
۱۱ رمضان ۱۴۴۵
🔸جمع میان #رحمت و #غضب است که سازنده است. با خوف و رجا و رحمت و غضب است که انسان در وادی "ایاک نعبد و ایاک نستعین" قرار میگیرد.
🔰إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ
🔸تا قبل از این آیه، بیان معارف #توحیدی است. از اینجا #معارف_سلوکی آغاز میشود. اینجا پیوند هست ها با باید هاست. در بستر مطالعه و فهم و تعمق و یقین به معارف توحیدی است که انسان موحد سالک درست میشود.
🔸به لحاظ روش تربیتی، وقتی دائما از عالیترین ساحت هستی صحبت شود، ساحت های پایینتر خودش حل و فصل میشود. در کسی اگر حقیقت توحید بنشیند، اخلاق و اعمال او خود به خود اصلاح میشود.
🔰"ایاک" و سرّ التفات از غیبت به حضور (از غایب به مخاطب)
🔸آیت الله جوادی آملی: "انسان وقتی بسم الله الرحمن الرحیم و آیات پس از آن را فهمید و مشاهده کرد، خدا را حاضر می یابد؛ انسان وقتی نسبت به اسماء الهی ملتفت میشود، به حضور کشانده میشود."
🔸آیت الله جوادی آملی: "تقدم ایاک، مفید حصر است. و لطافتی که در این تعبیر است، در تعابیر دیگری مانند "لانعبد الا ایاک" نیست. "ایاک نعبد" یعنی از ابتدا خداوند باید چشم تو را پر کند. این تعبیر یعنی معبود مقدم است حتی بر عابد و حتی بر خود عبادت. و این نهایت توحید است"
🔸شهید سید محمدباقر صدر: "تفاوت فرهنگ غرب با فرهنگ اسلامی، این است که در تمدن غرب ابتدا حرف از آزادی و آزادگی است. ولی در نهایت به بردگی و بندگی تمام عیار منتهی میشود. در اسلام عکس آن است؛ از بندگی عالیترین مقام هستی آغاز میشود و به تدریج به یک احساس آزادی حقیقی ختم میشود. او تو را از همه چیز آزاد میکند. کسی که بتواند چشم خود را آزاد کند، و گرفتار گناه نباشد، آن وقت است که طعم آزادی واقعی را میچشد."
🔸معنای "نعبد"
عبد یعنی مملوکِ غیر که دائما باید در اختیار مالکش باشد و مالک حق تصرف مالکانه داشته باشد.
🔸ما عبد هستیم یعنی ما کسی هستیم که فقط خدا حق تصرف مالکانه دارد و ما باید مطیع محض او باشیم. #عبادت یعنی اظهار عبد بودن و بنده بودن. خشوع و خضوع و … از لوازم عبد بودن است.
🔸علامه طباطبایی: "وقتی شیئی را از حیث #مملوکیت مشاهده میکنیم، در دل آن شیء، مالک نیز مشاهده میشود و در متن آن حاضر است. انسان مملوک تمام عیار خداست. لذا وقتی به آیهی "مالک یوم الدین" میرسیم، میبینیم همه چیز مملوک اوست؛ و بلافاصله او را در متن خلقت حاضر مییابیم و التفات رخ میدهد. این نسبت مالکیت خدا با مملوکیت همه موجودات، تبدیل میشود به عین ربط. وقتی اینگونه شود، خدا حاضر است."
🔸علامه طباطبایی: "سر اینکه عبادت را با صیغهی متکلم مع الغیر آورده است، این است که مقام، مقام تبلور و بروز توحید است، و بایستی فرد خودش را در میان جمع حذف کند. رمز اصلی سلوک حذف خود و انانیت است. در منزوی شدن و کار فردی خودخواهیهای انسان و انانیت افزایش پیدا میکند و انسان متوجه آن نمیشود. خود را در جمع پنهان کردن یک راه برای حذف انانیت است."
🔸اینطور هم میتوان گفت که وقتی معرفت مقام خدا پیدا میشود، میفهمیم که فقط من نیستم که عبد هستم، بلکه همه ماسوی الله عبد هستند. هیچکس هیچ نمودی در برابر خدا ندارد. من همه را میبینم و کثرت را میبینم ولی وحدت را از دل همین کثرات میابم.
🔸عرفان اسلامی بنا ندارد با حذف کثرت به خدا برسد. بلکه در دل کثرت ها باید به وحدت رسید. میگویند نماز میخوانی، مکروه است چشمت را ببندی. یعنی همه کثرات را ببین و در دل این کثرات وحدت را پیدا کن.
💠 تشکل طلبگی ربیون
🌐 @rebbiion