#علامه_طباطبائی جمله مشهوری دارد که می گوید: رایحه توحید از #اوپانیشادها شنیده می شود. این نقل قول نادرست نیست اما نیاز به فهم و درک عمیق تر دارد. با مطالعه «جلد دهم #المیزان» و «بحث پیرامون تاریخ بت پرستی» می فهمیم که دقیقا نظر علامه طباطبایی در مورد عرفان هندی چیست؟ افرادی مانند #هانری_کربن و #داریوش_شایگان و دیگران طوری دیدگاه علامه طباطبایی در مورد کتاب اوپانیشادها را نقل می کنند که گویی او شیفته عرفان هندو و دیگر عرفان ها بود. شایگان درمورد پژوهش تطبیقی علامه طباطبائی در ادیان و مذاهب جهان چنین در مصاحبه با خبرگزاری مهر گفته بود: «علامه طباطبایی به همه حرفی گوش می داد، کنجکاو بود و نسبت به جهان های دیگر معرفت حساسیت و هشیاری بسیار داشت...ترجمه¬های انجیل،ترجمه فارسی اوپانیشادها،سوتراهای بودایی وتائوته چینگ رابررسی می¬کردیم. استاد با چنان حالت کشف و شهودی به تفسیر متون می پرداخت که گویی خود در نوشتن این متون شرکت داشته است.هرگز در آنها تضادی با روح عرفان اسلامی نمی¬دید،با فلسفه هند همان¬قدر اخت و آمیخته بود که باجهان بینی چینی ومسیحی». برخی دیگر هم که این سخنان را شنیده اند نقل کرده اند که ایشان به خاطر علاقه به عرفان تا مرز تکفیر شدن پیش رفت! باید در مورد علامه طباطبایی از افراط و تفریط دوری کرد. او اهل تبعیت احسن بود و در المیزان می خوانیم که: آنچه از كتاب«اوپانيشاد» آمده با عقاید براهمه مطابقت ندارد. مطالب اوپانیشاد، حقايق عاليه‌اى است كه بعضى از افراد انگشت‌شمارى كه اهل ولايت اللَّه بوده‌اند آن را كشف و‌تحمل كرده اند‌. نکته مهم این است که همین عالی بودن به نوعی آفت عرفان هندو شده است! ایشان می فرماید: اشكالى هم كه به اين مذهب وارد است همين است كه (برخلاف اسلام که در عین مطالب عالی، به قدر عقول مردم سخن گفته است) نمى‌تواند براى كل جامعه قابل درک باشد... مصيبتى كه تمامى مجتمعات دينى در عالم بشريت را گريبانگير شده همین است که حقايق عالى حقه را بدون اينكه در قالب بيانى ساده بريزند بر مردم تحميل كردند و نتيجه‌اش اين شد كه ديديم (ترجمه المیزان، ج10، ص431). *** خلاصه ای از گزارش علامه از کتاب اوپانیشادها به این شرح است: عالم الوهى«برهم» ذاتى است مطلقه و متعالى از اينكه حد و تعريفى آن را محدود كند، منزه از صفات نقص و عوارض ماده و جسمانيت، ذاتى است كه مثل او چيزى نيست، و عين اين عبارت آمده«لم يولد منه شى‌ء و لم يتولد من شى‌ء و ليس له كفوا احد» و هيچ شريكى برايش نيست... نیز (برخلاف اعتقاد به تناسخ) تصريح شده به اينكه قيامتى هست و اينكه قيامت عالمى است و آنچه هيچ ديده نمى‌شود خبر از اوثان و اصنام و عبادت كردن براى آنها و تقديم قربانى به آنها است. #گروه_مطالعاتی_المیزان

#مستند_مستشرق دومین اثر از سه گانه #مسعود_طاهری (پس از «شرقی» درباره ایزوتسو و ‌پیش از مستند در دست تهیه درباره سید حسین نصر) است. این مستند مفصل و پرزحمت و نسبتاً خشک و سرد (برخلاف مستند ایزوتسو که تصاویر بکر و موسیقی مرتبط جذابترش کرده) اما مفید و اندیشه محور و هدفمند است که سؤالات متنوع و مهمی مطرح می کند و پاسخ می دهد؛ با تماشای این اثر می فهمیم اصل اندیشه #هانری_کُربن پرداختن به جنبه معنوی و باطنی اسلام از طریق فلسفه و عرفان به ویژه سهروردی و تشیع، فارغ از ساحت ظاهری و فقهی و سیاسی آن (شبیه تشیع اسماعیلیه) است. #کُربن مقارن با ورود #امام_خمینی به پاریس در پاریس می میرد و به قول #ایزوتسو این یک‌ مرگ‌ نمادین است چون با ورود نماینده اسلام سیاسی، نماینده اسلام معنویِ سیاست گریز می میرد! نکته هوشمندانه ای که در این بحث بیان می شود این است که #ابن_عربی علاوه بر عرفان فقیه هم بود ولی کربن فقط عرفانش را می بیند. در مقابل، انقلاب ایران هم فقه و سیاست و هم عرفان و‌معنویت را در خود داشت؛ اینجاست که اعتبار کربن چه قبل و چه بعد از انقلاب قابل توجیه است و تعجب برخی افراد حاضر در مستند در این مورد قابل پاسخ است. زبان مستند صریح اللهجه است و‌ گرایش او به فراماسونری و‌عدم‌تقید او به شریعت و همکاری با پهلوی، اختلاف نصر با او و... کاملاً تأیید و تصریح می شود. به قول #سید_حسین_نصر او شریعت را رعایت نمی کرد و نماز و روزه نمی خواند و شراب هم می خورد ولی در سالهای قبل از انقلاب از روی نقشه #مسجد_جمکران را، که آن روزها گمنام بود، پیدا می کند و به زیارت آن می رود. در این مستند چند ارجاع مناسب به آثار او دیده می شود اما کتابشناسی کاملی از کربن نمی بینیم. همچنین رابطه او‌ با #علامه_طباطبایی بیشتر قابل بسط بود. پاسخهای علامه به پرسش های کربن و نیز نظرش درباره کربن می توانست بیشتر چالش ها را در معرض بررسی قرار بدهد. نام‌مستند‌ هم به معنی شرق شناس (اصطلاح معاصر) است و هم به معنی طالب نور و شرق(اصطلاح سهروردی). اما جای مصاحبه با #دکتر_داوری هم خالی بود تا نظرش درباره نگاه شرق شناسانه کربن را بشنویم. یکی از اثرات مهم‌کربن شناساندن #هیدگر به فرانسویان است ولی او از هیدگر عبور می کند و خوب بود نظرات دکتر #فدایی_مهربانی نویسنده کتاب #ایستادن_آن_سوی_مرگ هم درباره تفاوت این دو شنیده می شد. در پایان، دوربین خیابان فرعی در تهران را نشان می دهد که اهالی محل کَربُن تلفظ می کنند! این غلط مصطلح غربت او‌ در ایران را نشان می دهد. هر چند خود او با نوع تفسیرش از تشیع در این غربت بی تقصیر نیست. دانلود از سینمامارکت @rezakarimi