تربیت جمعی یا فردی ؟ تربیت جمعی مسئله‌ای مهم است که موجب می‌شود گاهی شخصیت‌هایی که درجه‌ای از تربیت را نیز دارا هستند در مجموع عملکرد دیگری از خود نشان دهند یا با وجود اشخاص تربیت‌یافته در جمعی به‌دلیل نبود تربیت جمعی، آن جمع در حرکت کلی خود به انحراف مایل شود. چنانچه رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در تحلیل تاریخی خود از سرانجام جریان چپ در ایران بیان می‌دارند: «یک تقوای جمعی هم داریم. تقوای جمعی این است که جمع‌ها مراقب خودشان باشند. بی‌مراقبتی جمع‌ها نسبت به مجموعه خودشان، موجب می‌شود که حتی آدم‌هایی هم که در بین آن جمع‌ها تقوای فردی دارند، با حرکت عمومی آن جمع‌ها بغلتند و به جایی بروند که نمی‌خواهند... . در دهه‌های قبل، یک جریانی در کشور وجود داشت به نام جریان چپ. آنها شعارهای خوبی هم می‌دادند، اما خودشان را مراقبت نکردند و تقوای جمعی به خرج ندادند. در میانشان آدم‌هایی بودند که تقوای فردی هم داشتند، اما نداشتن تقوای جمعی، کار آنها را به جایی رساند که فتنه‌گر ضد‌اسلام و ضد‌انقلاب توانست به آنها تکیه کند.». لذا توجه به مسئله تربیت جمعی که می‌توان آن را با قیود و تعاریفی با مفهوم تقوای جمعی نیز به بحث گذاشت، امری بسیار مهم است که در سرنوشت انسان‌ها مؤثر است و غفلت از آن می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را برای یک جامعه داشته باشد. 🌱 @Javaaneh_ir