💠ادامه 👇 🔸٣ _ اساسا می توانیم بگوییم که تعبیر " اذن الله " در آیه مذکور , اشاره به مسئله « الامر بين الامرين » است که خلاصه آن اين است كه : 👌همه حوادث جهان حتى اعمال و افعال ما خواه حسنه باشد يا سيئه، خوب باشد يا بد از يك نظر مربوط به خدا است ( به اذن خداست ) , زيرا او است كه به ما قدرت داده و اختيار و آزادى اراده بخشيده است، بنا بر اين آنچه ما اختيار مى‏ كنيم و با آزادى اراده انتخاب مى ‏نمائيم بر خلاف خواست خدا نيست، ولى در عين حال اعمال ما به ما نسبت دارد و از وجود ما سرچشمه مى‏ گيرد زيرا عامل تعيين كننده عمل، اراده و اختيار ما است، و به همين دليل ما در برابر اعمالمان مسئوليم، و استناد اعمال ما به خدا آن چنان كه اشاره شد از ما سلب مسئوليت نمى‏ كند و موجب عقيده جبر نيست. ❕بنا بر اين آنجا كه مى‏ فرمايد ؛ مصائب روز احد به " اذن الله " بود , اشاره مى‏ كند به همان فاعليت خداوند نسبت به همه چيز، و آنجا كه مى‏ فرمايد ؛ مصائب از جانب خودتان بود , اشاره به فاعليت ما و مسئله اراده و اختيار ما مى‏ كند و در واقع مجموع دو آيه، مسئله « امر بين الامرين » را ثابت مى‏ كند . ❕در روایتی از امام کاظم ع آمده است که خداوند می فرماید ؛ « ای فرزند آدم ، به مشیت و اراده من است که تو چیزی را می خواهی و می گویی و به قدرت من واجبات من را اجرا می کنی و به نعمت من بر معصیت من قدرت پیدا می کنی ، آنچه که از نیکی به تو می رسد ، از سوی من است ( چون با قدرت و قوت من کار نیک کرده ای ) و آنچه که از سیئه و بدی به تو می رسد ، از ناحیه خودت است ( چون با اختیار خود مرتکب شده ای ) ، چرا که من سزاوارتر از تو هستم که نیکیهایت مستند به من باشد و تو سزاوارتر از منی که بدی هایت منتسب به خودت باشد » «قال الله تبارك و تعالى: يا ابن آدم بمشيئتي كنت أنت الذي تشاء و تقول، و بقوتي أديت إلي فريضتي، و بنعمتي قويت على معصيتي، ما أصابك من حسنة فمن الله، و ما أصابك من سيئة فمن نفسك، و ذاك أني أولى بحسناتك منك، و أنت أولى بسيئاتك مني » 📚تفسیر عیاشی ، ج 1 ص 258 _ البرهان فی تفسیر القرآن ، ج 2 ص 131 👌در نقل دیگری ، امام رضا ع فرمود ؛ «خداوند متعال فرمود: اى زاده آدم! با خواست من است كه تو مى‏ خواهى و با نعمت من است كه واجباتم را براى من انجام مى ‏دهى و با قدرت من است كه بر نافرمانى و گناه من توانا گشتى. من تو را شنوا و بينا آفريدم. من به نيكيهايت از تو سزاوارترم و تو به بديهايت سزاوارترى تا من. » «قالَ اللَّهُ تعالى‏: يابنَ آدمَ، بِمَشِيَّتي كُنتَ أنتَ الّذي تَشاءُ، و بِنِعْمَتي أدَّيْتَ إلَيَّ فَرائضي، وبِقُدرَتي قَوِيتَ على‏ مَعْصيَتي، خَلَقتُكَ سَميعاً بَصيراً، أنا أوْلى‏ بحَسَناتِكَ مِنكَ، وأنتَ أوْلى‏ بسَيّئاتِكَ مِنّي‏ » 📚میزان الحکمه ، ج 2 ص 168 👌یا در نقل دیگر امام رضا ع فرمود که خداوند می فرماید ؛ « تو سزاوارتر به سیئاتت از من هستی ، تو معاصی را انجام دادی ، با قوت و قدرتی که من به تو دادم » " أنت أولى بسيئاتك مني، عملت‏ المعاصي بقوتي التي جعلت فيك». 📚البرهان فی تفسیر القرآن ، ج 2 ص 131 👌بنابراین مقصر در آنچه در روز احد به مسلمین رسید , خود مسلمین بودند , و از سوی دیگر چون مسلمین با قدرت و اراده و اختیاری که خداوند به آنان داده بود , آن شکست را رقم زدند , پس می توان گفت که آن شکست و مصائب به اذن الهی به مسلمین رسیده بود و خداوند می توانست قدرت و اختیاری که به مسلمین داده است را از آنان بگیرد تا آنان آن مصائب را ایجاد نکنند , اما خداوند چنین نمی کند تا همگان را امتحان کند و آنانی که از این قدرت و اختیار الهی درست استفاده می کنند , از کسانی که درست استفاده نمی کنند , متمایز شوند یعنی مومنین از منافقین باز شناخته شوند و در پی آن شایستگی ثواب و عقاب را به دست آوردند . ❕هر سه بیان در عین حال می تواند صحیح و مقصود آیه باشد , چرا که هر سه تفسیر موید از آیات و روایات دارند و هیچ مانعی نیست که هر سه بیان , مد نظر خداوند از تعبیر " باذن الله " بوده باشد , چرا که قرآن بطون گسترده ای دارد و یک آیه می تواند معانی گسترده ای را در خودش جای داده باشد , چنان که چنان که علی علیه السلام فرمود ؛ « قرآن ظاهرش زيبا و آراسته و باطنش عميق و ژرف است، نكات شگفت‏ آورش هرگز تمام نمى ‏شود، اسرار نهفته ‏اش پايان نمى‏ گيرد و ظلمات (جهل و گمراهى) جز در پرتو انوارش بر طرف نخواهد شد » « انّ القرآن ظاهره انيق و باطنه عميق، لا تفنى عجائبه، و لا تنقضى غرائبه، و لا تكشف الظّلمات الّا به » 📚نهج البلاغه خطبه 18 #پرسمان_اعتقادی @Rahnamye_Behesht #سایت_ما ipasookh.ir