#آیات_نامدار متن آیه آیه ۵۱ و ۵۲ سوره قلم: وَإِن یکادُ الَّذِینَ کفَرُ‌وا لَیزْلِقُونَک بِأَبْصَارِ‌هِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکرَ‌ وَیقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ ﴿۵۱﴾ وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکرٌ‌ لِّلْعَالَمِینَ ﴿۵۲﴾ (ترجمه: و آنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند، و می‌گفتند: «او واقعاً دیوانه‌ای است.» (۵۱) و حال آنکه [قرآن‌] جز تذکری برای جهانیان نیست. (۵۲))[ قلم–۵۱- ۵۲] معنای آیه ناراحتی و خشم کافران کلمه «ان» بدون تشدید، مخففِ إنّ است، و کلمه «زلق» به معنای زلل و لغزش است، و ازلاق به معنای ازلال، یعنی صرع است، و کنایه است از کشتن و هلاک کردن. و معنای آیه این است که محققا آنها که کافر شدند وقتی قرآن را شنیدند نزدیک بود با چشم‌های خود تو را به زمین بیندازند، یعنی با چشم زخم خود تو را بکشند.[۱] بعضی از مفسرین گفته‌اند: معنای آیه این است که وقتی ذکر را یعنی قرآن را از تو می‌شنوند با نظری سرشار از کینه و خشم به تو نظر می‌کنند، به طوری که می‌خواهند با همان نگاه تیزشان تو را بکشند.[۲] و یقولون انه لمجنون و ما هو الا ذکر للعالمین نسبت دیوانگی به آن جناب دادن در هنگامی که قرآن را از او می‌شنوند، خود دلیل بر این است که میخواسته‌اند بگویند قرآن از القائات شیطان‌ها و جن است، و به همین جهت خدای تعالی وقتی می‌خواهد پاسخشان بدهد، می‌فرماید قرآن به جز ذکر برای عالمیان نیست.[۳] چشم‌زخم نوشتار اصلی: چشم‌زخم و مراد از این ازلاق به ابصار - به طوری که همه مفسرین گفته‌اند - چشم زدن است، که خود نوعی از تاثیرات نفسانی است و دلیلی عقلی بر نفی آن نداریم، بلکه حوادثی دیده شده که با چشم زدن منطبق هست، و روایاتی هم بر طبق آن وارد شده، و با این حال علت ندارد که ما آن را انکار نموده، بگوییم یک عقیده خرافی است. در فرهنگ عامه برای دفع چشم زخم چنان‌که در‌شان نزول این آیه نیز گفته‌اند که درباره چشم خوردن پیامبر(ص) از ناحیه عده‌ای از مخالفان بود[۴] و در برخی کتاب‌های روایی و دعایی خواندن و نوشتن آن را برای دفع چشم زخم حسودان و بد خواهان مفید دانسته‌اند. به عنوان نمونه،از حسن بصری روایت شده است که فرمود: دوای درد چشم زخم، خواندن آیه:«و ان یکاد الذین کفروا…» است.[یادداشت ۱] بسیاری از مردم این آیه را به صورت قاب یا مانند آن در منزل یا محل کار یا جاهای دیگر برای رفع چشم‌زخم نصب می‌کنند. شهید مطهری معتقد است که مدرکی نداریم تا دلالت کند آیه «ان یکاد» خاصیت جلوگیری از چشم زخم دارد: آیا آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا لَیزْلِقونَک بِابْصارِهِمْ» خاصیت جلوگیری از چشم زخم دارد؟ ما تا حالا به مدرکی (حدیثی، جمله ای) برخورد نکرده‌ایم که دلالت کند و بگوید از این آیه برای چشم زخم استفاده کنید. اینکه چشم زخم حقیقت است یا نه، یک مسأله است (فرضاً حقیقت است ولو در بعضی از افراد) و اینکه این آیه برای دفع چشم زخم باشد مسأله دیگری است. چیزی که از طرف پیغمبر یا ائمه به ما نرسیده باشد، از پیش خود نباید بتراشیم. نظر به اینکه روح مردم برای چنین چیزی آمادگی دارد [آن را از پیش خود ساخته‌اند.][نیازمند منبع] استفاده در کتیبه‌ها و زیورآلات وإن یکاد، در شمار پر کاربردترین آیات قرآنی در زندگی مردم ایران قرار دارد. بسیاری از مردم این آیه را به‌عنوان محافظی دربرابر چشم‌زخم استفاده می‌کنند؛ همچنین یکی از آیاتی است که به شکل کامل نوشته می‌شود و به منظور دور کردن چشم زخم بر سر در خانه ها، نصب می‌گردد. استفاده از آیه وان یکاد به عنوان کتیبه تزینی برای سر در ورودی منزل رواج بسیاری دارد، به نحوی که در میان کتبیه‌های سردرهای منازل امروزی، آیه «وان یکاد» بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.[۵] مطهری از برداشت مردم ایران از این آيه و استفاده گسترده از آن انتقاد می‌کند: هیچ آیه‌ای به‌اندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم برای شعار رایج نشده است. در هر خانه‌ای که بروی می‌بینی یک «ان یکاد» آنجا زده‌اند، یعنی چشم تو کور که خانه و زندگی من را می‌بینی، این تابلو را اینجا نصب کرده‌ام، برای اینکه چشم تو کور باشد. این امر یک حالت خودخواهی در مردم از یک طرف و یک حالت بدبینی به دیگران از طرف دیگر را نشان می‌دهد. .... در هر خانه‌ای که بروید آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» را می‌بینید، یعنی منم که خداوند چنین نعمت‌هایی به من داده و تویی که چشم شور داری و می‌خواهی چشم زخم به ما بزنی؛ برای اینکه جلوی چشم شور تو را گرفته باشم این تابلو را در اینجا نصب کرده ام؛ و شاید کمتر خانه‌ای است که چنین چیزی در آن نباشد.[۶] پانویس 1. پرش به بالا↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۶۴۸ کانال 👇 #درسهایی_از_قران #ترجمه #روخوانی #تجوید #دائره_المعارف @Targomeh