#شرح_خطبه۹۱(بخش۷)
🔸آفرينش خورشيد و ماه و ستارگان و شهاب ها
امام(عليه السلام) در اين فراز، به آفرينش خورشيد🌞 و ماه 🌙و ستارگان⭐️ و فلسفه وجودى آنها اشاره کرده و با بيانى زيبا، فوايد و برکات اين کواکب آسمانى را شرح مى دهد.
✅مى فرمايد: «خداوند، خورشيد را نشانه روشنى بخش روز قرار داد (و تمام برکاتى که از روشنايى روز عايد مى شود به واسطه آن است)». (وَ جَعَلَ شَمْسَهَا آيَةً مُبْصِرَةً لِنَهَارِهَا).
✅«و ماه را نورى محو و کم رنگ براى (زدودن شدت تيرگى) شبها قرار داد» ( وَ قَمَرَها آيَةً مَمْحُوَّةً مِنْ لِيليِها).
👈 منظور از «مَمْحُوَّه» (محو شده) همان کم رنگ بودن نور ماه، نسبت به نور خورشيد است که خداوند اين نور کم رنگ را براى کاستن مختصرى از ظلمت شب (به گونه اى که شب، فلسفه خودش را از دست ندهد و زمان آسايش و آرامش باشد) قرار داده است.
🔅به هر حال، اين تعبير هماهنگ با آيات قرآن است که هم شب و روز از آيات خدا مى شمرد و هم خورشيد و ماه را: (وَ مِنْ آيَاتِهِ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ...).
✅سپس امام(عليه السلام) به حالات ماه و خورشيد و فلسفه وجودى آنها مى پردازد و مى فرمايد: «خداوند آنها را در مسيرهايشان به حرکت در آورد. و مقدار سير آنها را در مراحلى که بايد بپيمايند معيّن فرمود، تا شب و روز را به اين وسيله، از هم جدا سازد و عدد سالها و حساب زمان (براى نظم زندگى انسانها) معلوم گردد». (وَ أَجْرَاهُمَا فِي مَنَاقِلِ مَجْرَاهُمَا، وَ قَدَّرَ سَيْرَهُمَا فِي مَدَارِجِ دَرَجِهِمَا، لِيُمَيِّزَ بَيْنَ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِبِهِمَا، وَ لِيُعْلَمَ عَدَدُ السِّنِينَ والْحِسَابُ بِمَقَادِيرِهِمَا).
🔅اين همان چيزى است که در قرآن مجيد نيز با اشاره روشنى بيان شده; مى فرمايد: «هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالحْسِابَ; او کسى است که خورشيد را روشنايى و ماه را نور قرار داد و براى آن منزلگاههايى مقدّر کرد تا عدد سالها و حساب (کارها) را بدانيد».
👈جدا شدن شب از روز به وسيله آفتاب و ماه، معلوم است و «مدارج» خورشيد و ماه با توجّه به آنچه تجربه ها نشان مى دهد و دانشمندان فلکى با دقّت حساب کرده اند، نيز معلوم مى شود; دايره اى را که زمين به گرد خورشيد مى گردد و در 365 روز کامل مى شود، در نظر ما زمينيان، چنان به نظر مى رسد که اين دايره مربوط به حرکت خورشيد به دور زمين است; در حالى که در واقع، خورشيد در مرکز قرار گرفته و زمين به دور آن مى چرخد، همان گونه که حرکت زمين به دور خود، که سبب پيدايش شب و روز است و در 24 ساعت کامل مى شود، در نظر ما به صورت حرکت خورشيد به دور زمين احساس مى شود. علّت اين گونه احساس ها اين است که ما زمين را ثابت مى پنداريم و تمام کواکب آسمان را به دورخود در حرکت مى بينيم.
ماه نيز يک حرکت انتقالى به دور زمين دارد که در 29 روز و چند ساعت کامل مى شود و تغيير شکل ظاهر ماه در نظر ما به جهت همين حرکت دَوَرانى به دور زمين است. ميليونها سال خورشيد و ماه و کره زمين در مدار و مسير خود بدون کمترين تغيير، حرکت دارند و ما انسانها مى توانيم حساب سال و ماه را دقيقاً تعيين کنيم. به خصوص اينکه در حرکت دَوَرانى زمين به دور خورشيد، در هر ماه آن را در کنار يکى از صورتهاى فلکى مى بينيم و برجهاى دوازده گانه ماه هاى خورشيدى در همين جا شکل مى گيرد.
✅سپس به سراغ ساير ستارگان آسمان مى رود و مى فرمايد: «خداوند در فضاى آسمانها، فلک ها (مدارات کواکب) 🌒را آفريد و آنچه زينت بخش آن بود، از ستارگان مخفى و کم نور، و ستارگان پرفروغ، در آن جايگزين ساخت». (ثُمَّ عَلَّقَ فِي جَوِّهَا فَلَکَهَا، وَ نَاطَ بِهَا زِينَتَهَا، مِنْ خَفِيَّاتِ دَرَارِيَهَا،وَ مَصَابِيحِ کَوَاکِبِهَا).
👈در اينجا امام(عليه السلام) به دو قسم از کواکب آسمان اشاره فرموده: نخست، ستارگان کوچکند 💫که امام از آنها تعبير به مرواريدهاى پنهان کرده و ديگر، ستارگان فروزان و پر نور⭐️ که از آنها تعبير به چراغها (مصابيح) فرموده است. مى دانيم تقسيم بندى ستارگان به کوچک و بزرگ، يا ريز و درشت، از ديدگاه ماست وگرنه بسيارى از اين ستارگان کوچک، از نظر حجم، فوق العاده بزرگ و حتّى از خورشيد ما، که يکى از کواکب متوسّط آسمان محسوب مى شود، بزرگترند! امّا به جهت بُعد مسافت به چشم ما کوچک مى آيند و به عکس، ستارگان درشتى هستند (مانند ستاره زهره) که جزو سيّارات منظومه شمسى است و به جهت نزديک بودنش درخشندگى فوق العاده اى دارد در حالى که سيّاره کوچکى است. به هر حال، اين ستارگان آسمان، شب را چنان زيبا و دل انگيز مى کنند که گذشته از عظمت آفرينش آنها، زيبايى شان نيز خيره کننده است.
البتّه ستارگان در عالم خود، جهان مستقلّى را تشکيل مى دهند و به گفته دانشمندان، بسيارى از آنها ممکن است مسکونى بوده باشند😐