🔻 پيرامون ليلة الرغائب ( ٦ ) 🔸 صرف نظر از ضعف سندي ليلة الرغائب و سست بودن مصادر آن، اما خدشه دومی که به آن وارد شده، از جهت محتواي آن است. ابتدا متن روايت ليلة الرغائب را بر اساس نقل سيد بن طاووس در اقبال و ابن الجوزي در الموضوعات (كه تقريبا مي توان اين دو را همانند دانست) را ذكر مي كنيم. در دو منبع فوق الذكر از رسول خدا(ص) چنین نقل شده است: لا تغفلوا عن أوّل لیله جمعه منه، فإنّها لیله تسمّیها الملائکه لیله الرغائب، و ذلک انّه إذا مضی ثلث اللیل لم یبق ملک فی السماوات و الأرض الّا یجتمعون فی الکعبه و حوالیها، و یطّلع اللّه علیهم اطلاعه فیقول لهم: یا ملائکتی سلونی ما شئتم، فیقولون: ربنا حاجتنا إلیک ان تغفر لصوّام رجب، فیقول اللّه تبارک و تعالی: قد فعلت ذلک. ثم قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله: ما من أحد صام یوم الخمیس أوّل خمیس من رجب ثم یصلّی بین العشاء و العتمه اثنتی عشره رکعه، یفصل بین کلّ رکعتین بتسلیمه…. ثم قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله: و الذی نفسی بیده لا یصلّی عبد أو أمه هذه الصلاه إلّا غفر اللّه له جمیع ذنوبه، و لو کانت ذنوبه مثل زبد البحر و عدد الرّمل و وزن الجبال و عدد اوراق الأشجار، و یشفع یوم القیامه فی سبعمائه من أهل بیته ممّن قد استوجب النار. يعني رسول خدا(ص) فرموده باشند: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید. زیرا شبی است که فرشتگان آن را لیله الرغائب می نامند. این نامگذاری به این جهت است که هنگامی که یک سوم از شب گذشت هیچ فرشته ای در آسمان ها و زمین نمی ماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع می شوند. و خداوند ناگهان بر آنان وارد شده و می فرماید: ای فرشتگانم هر چه می خواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض می کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذری. خداوند می فرماید: این کار را انجام دادم. سپس رسول خدا (ص) فرمودند: کسی که روز پنجشنبه اول رجب را روزه گرفته و سپس بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز بجا آورده هر دو رکعت به یک سلام و … سپس رسول خدا فرمودند: قسم به کسی که جانم در دست اوست، هیچ مرد وزنی این نماز را بجا نمی آورد، مگر این که خداوند گناهان او را می بخشد حتی اگر گناهان او مثل کف روی دریا و به عدد شنها و به وزن کوهها و به عدد برگهای درختان باشد، و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خود را که همگی سزاوار آتش باشند شفاعت می کند. ⭕️ برخی نسبت به متن فوق دو اشکال عمده را ذکر کرده اند: 📌 اشکال اول مربوط به عبارت ( و یطّلع اللّه علیهم اطلاعه فیقول لهم…) است. اشكال كننده گان این گونه تعابیر را موجب تصوری مادی گونه از خداوند در اذهان مخاطبين مي دانند. بطوري كه گويا ملائکه مانند انسان ها در اطراف کعبه جمع اند و خداوند ناگهان از بیشنان سر در می آورد و با آنها گفتگو می کند. وجود اين نوع عبارات بيشتر با مذاق فرقه مجسمي ها سازگار است اگرچه با برخي توجيهات امكان بر طرف شدن آن باشد. 📌 و اشکال دوم آن است كه در بخشي از اين حدیث به بخشش گناهان اشاره شده که : هیچ مرد وزنی این نماز را بجا نمی آورد، مگر این که خداوند گناهان او را می بخشد حتی اگر گناهان او مثل کف روی دریا و به عدد شنها و به وزن کوهها و به عدد برگهای درختان باشد، و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خود را که همگی سزاوار آتش باشند شفاعت می کند. واضح است كه این مقدار ثواب و آثار برای اعمال این شب، به نوعي مبالغه آميز و غلو گونه است که با آموزه های قرآنی و روایی در باب ایمان و عمل صالح و توبه و مغفرت و... منافات دارد. 💠 بنابراين روايت ليلة الرغائب متنا و سندا با مشكلات جدي روبرو است و لذا نمی‌توان مستحبّ‌بودن اعمال لیلة الرغائب را پذيرفت. با اين همه اما بايد توجه داشت كه ماه رجب به خودی خود دارای فضیلت است و دعا و عبادت در این ماه از آثار مضاعفی برخوردار است. از طرف ديگر شب جمعه نیز دارای فضیلت است و به عبادت در آن سفارش شده است. و البته تلفيق شب جمعه با ماه رجب، فضیلت شبهای جمعه ماه رجب را دو چندان می کند. و اين فضائل تنها اختصاص به اولين شب جمعه ماه رجب نداشته بلكه شامل شب جمعه هاي بعدي و حتي ساير ايام و ليالي ماه رجب نيز خواهد بود. اما توصيه بر آن نماز كذايي و آن هم با عنوان خاص ليلة الرغائب ، نيازمند دليل متقني است كه در ما نحن فيه وجود ندارد. عالمان دين و روحانيت معظم موظف اند تا در راستاي رسالت خود، با هدايت و آگاه سازي مردم، آنها را به جاي دعاهاي جعلي و يا ضعيف السند، به سمت و سوي ادعيه و اعمال معتبر و مصادر صحيح مانند ( صحيفه سجاديه ) رهنمون باشند و مردم را با دعاهاي ارزشمند آن مانوس گردانند. اللهم وفقنا لما تحب و ترضي. 📚 رجوع كنيد به : ١- اقبال الأعمال،ج ٢ ص۱۵۳. ٢- الموضوعات - ابن الجوزي - ج ٢ ص ١٢٦. نقل مطالب تنها با ذكر ماخذ آن بلا مانع است. http://eitaa.com/nokaterjalie