تعطیلی عقل در آئین ذِن 👹
قسمت (اول) 1️⃣
⭕️ در آئین ذِن اساتید و بزرگان آن در ابتدای ورود پیروانش به این مکتب آنها را به دوری جستن از عقل دعوت می‌کنند.
🔶 البته این بدین معنا نیست که خود اساتید ذن هم کاملاً خود را محروم از عقل کرده باشند، بلکه آنها به‌طوری دیگر می‌اندیشند و مفهوم اندیشیدن آنها به‌کلی متفاوت با تفکر معمول عقل‌گرایان است.
🔷 درواقع این شرط برای افراد مبتدی در نظر گرفته‌شده است. ابتدایی‌ترین عمل در ذِن را به‌عنوان مراقبه از آن یاد می‌کنند، خالی کردن ذهن از تمام اندیشه‌های معمول و رایج عقلانی است.
🔶 به‌طوری‌که افراد باید درهمان اوایل ورود به آیین ذِن از ابتدایی‌ترین تفکرات در مورد هر چیزی که مربوط به ذهن انسان می‌شود، خودداری کرده و حق پرسش هیچ‌گونه سؤال منطقی را ندارند. به همین خاطر در آیین ذِن به‌شدت با فلسفه و عقل‌گرایی مخالفت می‌کنند.
🔷 در ذِن برای توجیه عقل‌گریزی می‌گویند: «سالک ذِن برای اینکه همیشه دنبال حقیقت است به همین خاطر سر و کاری با واژه‌ها، کلمات، و منطق ندارد».
🔶 بزرگان آیین ذِن، می‌گویند: «پایبندی به استدلال و منطق جز نگون‌بختی و رنج برای انسان چیزی در پی ندارد. ذِن با حقایق سر و کار دارد نه با ظهورات منطقی، لفظی، تعصب‌آمیز و ناقض آنها. سادگی مستقیم روح ذِن به شمار می‌رود».[۱]
🔷 در ذِن پایبندی به منطق و عقل جایز شمرده نمی‌شود و اساتید آن بر این باورند مادامی که انسان دربند منطق و واژه‌ها باشد، همیشه در رنج و عذاب خواهد بود.
🔶 به طور کلی ذِن بر این باور است که رهایی از رنج و میل به سوی شادی زمانی برای انسان اتفاق می‌افتد که از قیود و شرط‌ها رهایی یابد. ذِن معتقد است که ما زیادی خود را پایبند واژه‌ها و منطق کرده‌ایم. تا زمانی که این‌چنین دربند و قید باشیم نگون‌بخت و در رنج و عذاب خواهیم بود.
🔷 ولی اگر می‌خواهیم چیزهایی را ببینیم که واقعاً ارزش دانستن داشته و به شادمانی روحی ما ختم می‌شوند باید یک‌بار برای همیشه بکوشیم که خود را از قیود مشروطیت‌ها رهایی‌بخشیم.[۲]
🔶 البته باید گفت که ذِن بین منطق و واژه‌ها و الفاظ خلط کرده است و منطق را کنار الفاظ قرار داده، درحالی‌که محور و اساس منطق، ذهن و فکر است. و محور و اساس الفاظ، ادبیات است.
🔷 بنابراین می‌توان گفت انسان دارای دو بعد است؛ یکی جنبه عقلانی و متفکر بودنش، دیگری جنبه گفتاری و تکلم اوست. که هرکدام از این دو باهم فرق داشته و قواعد خواص خود را دارد.
🔶 به‌طورکلی پیروان ذِن بر این باورند که آیین ذِن آیینی عملی است. به همین خاطر آنها با تفکرات فلسفی، عقلانی، پیچیدگی‌های منطقی و ژرف‌نگری‌های ذهنی و فکری هیچ سروکاری ندارد.
🔷 ذن به‌طور بسیار برجسته‌ای آئینی «عملی» هست. ذِن با تجریدات و باریک‌اندیشی‌های فکری، کاری ندارد. او بیلی را که در مقابل شما قرار دارد برمی‌دارد و درحالی‌که آن را در جلوی خود نگه می‌دارد، جسورانه می‌گوید: «من هم بیلی در دست دارم وهم ندارم».[۳]
🔻 پی‌نوشت:
[۱]. د.ت.سوزوکی،مقدمه‌ای بر ذن بودیسم، ترجمه منوچهر شاذان، تهران 1383 چاپ اول، ص81.
[۲]. همان، ص82.
[۳].د.ت.سوزوکی،مقدمه‌ای بر ذن بودیسم، ترجمه منوچهر شاذان، تهران 1383 چاپ اول، ص ۸۲-۸۳.
#عرفان_های_کاذب #عرفان_های_نوظهور
https://eitaa.com/antihalghe