کتاب تکنیکهای های فرزندپروری دکتر سعید جهانشاهی فرد (قسمت چهارم )
تاکتیک پیشگیری از تنبیه
پیشگیری از تنبیه یعنی کاری کنیم که لزومی به تنبیه نشه، کار به جای باریک و ناراحتی نکشه، چطور میشه این کارو کرد؟ اجازه بدید باز هم از مثال رانندگی با اتومبیل استفاده کنیم.
اگر بخواهیم ماشین به مسیری نره، باید ترمز کنیم، یعنی محکم جلوش وایسیم تا حرکت نکنه، این میشه تنبیه کردن. اگه میخوایم از تنبیه پیشگیری کنیم، یعنی کاری کنیم ماشینمون به اون مسیر نره، کافیه به موقع گاز ندیم!
پس اگه میخواین از تنبیه پیشگیری کنیم، کافیه به کار نادرستمون توجه نکنیم، در واقع بهترین شیوه پیشگیری از تنبیه ، توجه نکردنه. یعنی اگه فقط گاز ندی ، ماشین وایمیسه و به مسیر غلط نمیره، بدون اینکه لازم باشه محکم ترمز بگیریم.
چند تکنیک با تکنیک پیشگیری از تنبیه اجرا میشه:
❇️تکنیک بیتوجهی ساده : یک تکنیک ساده و کاربردیه و خیلی وقتها موثره!
چطوری اجرا میشه؟ کافیه به اون کار نادرستی که میکنه توجه نکنیم، مهم ندونیم همین!
گاهی لازمه فعالتر عمل کنیم، تکنیک بیتوجهی فعال اینطوریه که در حین بیتوجهی به کاری که نمیپسندیم، به کاری که میخواهیم انجام بده، توجه کنیم و بهش آگاهی بدیم!
یعنی گاز ندادیم و فرمون رو چرخاندیم به سمت مسیر مناسب!
تکنیک تشویق توصیفی چطور بود؟ توجه کردیم و توصیف
🔅برای بیتوجهی فعال، وقتی اتومبیل داره به سمت کار ناپسند میره ، مثلاً سمت دیوار. گاز نمیدیم و فرمان را هم میچرخونیم سمت دلخواه، یعنی به کار نادرست بیتوجهی میکنیم و همزمان به بچه آگاهی میدیم که کار درست چیه تا بدونه مشکل کجاست تا انجام نده!
مثال : ( فرزند روی مبل میپره)
برای اجرای تکنیک پیشگیری از تنبیه به پریدن اون روی مبل توجه نمیکنی و کاری که میخوایم انجام بده رو میگیم:
پدر: فرزندم مبل جای نشستنه، میخوای بپری برو توی حیاط!
اینجا پدر قصد نداشت فرزندش را تنبیه کنه میخواست کاری کنه که کار به تنبیه نکشه! چطور پیشگیری از تنبیه کرد؟ به پریدن روی مبل ، یعنی خطای فرزندش بیتوجهی کرد و در کنار بیتوجهی به رفتار نادرست فرزندش، به فرزندش خیلی ساده آگاهی داد که مبل جای پریدن نیست و میتونه بره توی حیاط بازی کنه! به این میگیم :
❇️ تکنیک بیتوجهی فعال با آگاهی ساده
ممکنه فکر کنید که بچه این رو میدونه و لزومی به آگاهی دادن در این مورد نیست،
چون قبلاً بارها بهش گفتید! اما درستش اینه که پدر باز هم واضح و روشن بگه که مبل جای پریدن نیست، چون بچه ممکنه الان آگاهی نداشته باشه یعنی الان حواسش نباشه یا توی ذهنش نباشه ، خودمونم همینطوریم مگه نه!
قانون آگاهی یادتون نره!
مسافر کوچولوها نمیدونن، آگاهی ندارند و باید بهشون آگاهی داد.
نوع دیگری از بیتوجهی فعال هم داریم که بهش میگیم:
❇️ بیتوجهی فعال با تشویق توصیفی:
در این نمایش اول شکل رفتار نادرست را آوردم و بعد نمونهای از اجرای تکنیک بیتوجهی فعال با تشویق توصیفی :
❌بچه در حال رفتن به مدرسه است، مادر روی مبل نشسته، بچه برگشته و دفتر مشق خودش رو برمیداره. بچه رو به مادر و در حالی که ترسیده: " نزدیک بود، دفتر مشقم یادم بره!"
مادر با عصبانیت:" هیچ وقت حواست رو جمع نمیکنی، بدو! سرویس رفت".
❇️اجرای تکنیک بیتوجهی فعال با تشویق توصیفی:
بچه در حال رفتن به مدرسه است، مادر روی مبل نشسته، بچه برگشته و دفتر مشق خودش را برمیداره . بچه رو به مادر و در حالی که ترسیده: " نزدیک بود دفتر مشقم یادم بره !" مادر با لبخند:" خیلی به موقع یادت افتاد !"
دقت کردین ؟ متوجه شدین مادر توی نمایش دوم چطور تکنیک بیتوجهی فعال با تشویق توصیفی را اجرا کرد ؟ به کار ناپسند فرزندش یعنی دیر آماده شدن بیتوجهی کرد و همزمان به کار پسندیدهای که انجام داده بود ، یعنی به موقع به خاطر آوردن، توجه مثبت کرد.
روش دوم یعنی بیتوجهی فعال با تشویق توصیفی بهتره تا روش اول یعنی بیتوجهی با آگاهی ساده ، چرا؟
چون نه تنها از تنبیه پیشگیری نکردیم که با یک تشویق همزمان، او را به کار پسندیدهای تشویق کردیم. در واقع در یک موقعیت، همزمان از تنبیه پیشگیری و به کار مطلوبی تشویقش کردیم. نظر شما چیه؟