🔸
انتشار مقاله "تاریخنگاری و آخرتگرایی؛ درنگی در سودمندی تاریخ بر اساس متون تاریخی مسلمانان"
فصلنامه حیات معنوی وابسته به مؤسسه فرهنگی دینپژوهی بُشری که خود را "نشریهای نو برای ترویج زیست اخلاقی، عقلانیِ بهتر و حیات معنوی برتر" تعریف کرده است، هفدهمین شماره (پاییز ۱۴۰۲) خود را به مناسبات اخلاق و تاریخ ویژه ساخته است. این شماره که سرکار خانم دکتر زهرا روحالهی امیری سردبیری آن را عهدهدار بودهاند، دربردارنده نُه مقاله، سه گفتوگو، یک معرفی و نقد کتاب و دو مقاله میهمان است.
مقاله "تاریخنگاری و آخرتگرایی؛ درنگی در سودمندی تاریخ بر اساس متون تاریخی مسلمانان" در صفحات ۳۱ تا ۳۷ این شماره از فصلنامه به چاپ رسیده است.
فصلنامه شماره برخط رایگان ندارد و دسترسی به نسخه الکترونیکی آن از طریق وب سایت مؤسسه فرهنگی دینپژوهی بشرا
www.boshraonline.ir و یا فیدیبو
www.fidibo.com و یا طاقچه
www.taaghche.com میسور است.
چکیده مقاله چنین است:
تاریخنگاری مسیر بالنده و امیدوار کنندهای را در کشور ما پیش گرفته است. این دانش دست کم برای نگاه داشتن به همپیوستگی با میراث نیاکانمان و ارائه ضوابط و قواعدی در این زمینه، نیازمند واکاوی و بازخوانی نوشتههای بازمانده از مورخان مسلمان پیشین است. این امر یکی از بایستههای بومی شدن پایههای معرفتی و رویکردها و سوگیریهای دانش تاریخ هم هست. مورخان مسلمان متأثر از قرآن که روایتِ تاریخ را "ذِکری" (بر وزن پیدا) یعنی به خودآورنده و یادآورنده دلها (به عنوان مثال هود، ۱۲۰ و ق، ۳۷) نامیده است، سودمندیهای تاریخ و آگاهیهای تاریخی را فراتر از قلمرو زیست اینجهانی آدمی میانگاشتند و سرای زیست جاودانه انسان را هم بهرهمند از آن میشمردند. این نگاه که از دیدگاه تاریخپژوهانی مانند مرحوم زرینکوب تاریخ را تا مرز همسایگی با تجربههای اخلاقی و حتی عرفانی میکشاند، میتواند همه فرایند تاریخپردازی یعنی گردآوری اطلاعات، سنجش و پردازش آنها و سرانجام و به ویژه نگارش متن تاریخی را از خود متأثر کند، و بر همین اساس میتوان از آن به عنوان یک معیار برای ارزیابی نوشتههای تاریخی، بهره جست. این نوشتار کوشیده است با مروری بر مقدمه چند متن برگزیده تاریخی تا پیش از قرن دهم هجری، آخرتگرایی از مسیر پرداختن به تاریخ را به عنوان یکی از انگیزهها و پیامدهای تاریخنگاری در دوره اسلامی بر رسد.
۱۱ بهمن ۱۴۰۲
@MohsenAlviri