✍️ احیای زکات در صدر اسلام #اختصاصی_جنبش 🔹«لا اِلهَ‌ اِلَّا ‌الله» • اساس کار دعوت انبیا، دعوت به توحید است که پایه اصلی یک جهان‌بینی محسوب می شود. پیامبر(ص) در ابتدا مردم را به توحید و اجتناب از شرک دعوت نمودند و با این کار سعی داشتند یک جامعه متمایز توحیدی بسازند. به‌مجرّدی که حضرت محمد(ص) فرمود: قولوا لا اِلهَ‌ اِلَّا ‌اللهُ تُفلِحوا، صاحبان زر و زور در همان محیط محدود و کوچک مکّه در مقابل او و مردمی که با شهادت به وحدانیّت خداوند خود را از جامعه مشرکین جدا ساختند، صف‌آرایی کردند. (برداشتن گام اول: «اعتقاد به توحید») 🔸«زکات» قبل از تشریع احکام آن • تا قبل از تشریع احکام اسلامی زکات - که در مدینه رخ داد - خود «زکات» به دلیل اعتقاد به اصل توحید، میان مؤمنین یک موضوع پذیرفته شده‌ای بود. یعنی زکات از همان ابتدا به رسمیت شناخته شد و آوردن آن همچون برپاداشتن نماز جزء شئون دین‌داری به شمار می‌رفت؛ بی‌دلیل نیست که در آیات مکّی قرآن کریم، ما شاهد استعمال واژه زکات هستیم!(همانند آیه ۳ سوره نمل که خصوصیّت جامعه مؤمن این چنین توصیف شد: «همان‌هایی كه نماز برپا مى‌دارند و زكات مى‌آورند و تنها آن‌هایند که به آخرت يقين دارند.») کاملاً روشن است که اگر اصل زکات پیش از تشریع احکام آن، برای مردم ناشناخته بود این آیات در مکّه نازل نمی‌شدند.(برداشتن گام دوّم: «به رسمیّت شناختن زکات») 🔹وجوب روزه بر مسلمانان • ۲۸ شعبان سال دوم هجری قمری (۱۳روز بعد از تغییر قبله) با نزول آیه ۱۸۳سوره بقره، روزه گرفتن در ماه رمضان بر مسلمانان واجب شد تا آنان رنج گرسنگی و تشنگی را درک کنند و از این طریق بدانند که به فقرا و مساکین در این دنیا چه می‌گذرد و آنچه را که خداوند در اموالشان برای آن‌ها(فقرا و مساکین) واجب نموده ادا نمایند! لازم به ذکر است که روزه در کنار «نماز»، «زکات»، «حج» و «ولایت» یکی از زیربناهای اسلام به‌حساب می‌آید.(مجموعه‌ی گزاره‌های این پاراگراف، مستند بر روایات متعدّد و معتبر است) 🔸آغاز تشریع احکام زکات • در ماه مبارک رمضان همان سال، آیه‌ی زکات نازل شد. بنا بر گزارشات تاریخی و احادیث پیامبر(ص) پس از نزول این آیه در ابتدا فرمان دادند که اغنیا زکات فطره را از طرف خود و خانواده خود براى کوچک و بزرگ و آزاد و برده و زن و مرد پرداخت کنند. آیه زکات: «خُذ مِن أَموالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَتُزَكّيهِم بِها وَصَلِّ عَلَيهِم ۖ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُم ۗ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ»«از اموال آن‌ها صدقه‌ای بگیر، تا به وسیله آن، آن‌ها را پاک سازی و تزکیه دهی! و (به هنگام گرفتن صدقه) برای آن‌ها دعا کن؛ که دعای تو، مایه آرامش آن‌هاست؛ و خداوند شنوا و داناست!» زکات فطره، مخصوص پایان ایّام روزه‌داری به نشانه التزام عملی اغنیا نسبت به ادای حق فقرا در طول سال است. بنابراین در همان ماه، پیامبر(ص) ضمن اعلام رسمی وجوب زکات، احکام وضعی مربوط به محاسبه زکات را ابلاغ نمودند اما تا ماه رمضان سال بعد برای گردآوری زکات اقدام نکردند. چرا؟ در سال دوم هجری برای عموم مردم، فطریه “حداکثر” توان‌شان به‌شمار می‌رفت به عبارتی وضع مالی مسلمانان پس از هجرت، اصلاً خوب نبود.(هجرت یا به نوعی فرار از دست مشرکین موجب توقیف اموال مسلمین در مکه شد و آنان شدیداً فقیر و ندار شدند.)(برداشتن گام سوّم: «یافتن الگوی محاسباتی برای اندازه‌گیری تعهّد هر غنی» برداشتن گام چهارم: «یافتن روشی مناسب برای رساندن زکات») 🔹تأسیس نظام تأمین اجتماعی • پس از پایان رمضان سال سوّم هجری قمری، پیامبر(ص) به منادی خود فرمود تا در جمع مسلمين اعلام كند كه: «اى مسلمانان! زكات اموال‌تان را بدهید، تا نمازتان قبول شود». و سپس افرادى را براى جمع‌آورى زكات، معيّن فرمود و آن‌ها را همراه «کارگزاران خراج» [به سمت مردم] فرستادند. منبع: من لایحضره‌الفقیه، ج۲، ص۱۳. سال نهم هجرت که وضعیت مالی جامعه مسلمانان به نسبت گذشته بهتر شده بود، نیز آیه ۶۰ سوره توبه نازل شد. در این آیه، مصارف بودجه حکومتی زکات به طور دقیق و موسّعی بیان گردید. آیه مصارف زکات: «زکات‌ها اختصاص دارد به فقرا، مسکینان، کارگزاران زکات، تألیف قلوبِ کفّار و یا مسلمانانِ ضعیف‌العقیده، آزادیِ بندگان، بدهکارانِ تنگدست، در راه خدا و فرزندان راه. این فریضه از جانب خداست و خداوند دانا و حکیم است.» (برداشتن گام پنجم: «اراده و تصمیم برای عملیاتی شدن کامل زکات در بستر جامعه») 🔻پی‌نوشت‌ها به علت کمبودِ جا در پست بعدی ➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat